Lexoni më hollësisht për masakrat çnjerzore nga ana e ushtrise greke mbi popullsinë civile në jugun e Shqipërisë (kryesisht gra, pleq edhe fëmijë) dhe dëshmitë nga Kosta Papa Tomorri , U.S.A botuar më 1917.
Autor: Justin Godart
Ngjarjet e kobshme të 1914 na vijnë edhe përmes tregimeve të autorit Kosta Papa Tomorri, i cili i ka parë me sytë e tij disa nga masakrat e lartpërmendura. Ja si shkruan ai midis të tjerave në librin e tij me titull “Barbaritë Greke Në Shqipëri”, botuar në USA 1917:
“…Andartet bene pergatitje per ofensiven kunder Kelcyres dhe Cepanit e cila nisi diten e Hene, 29 Maj, 1914. Plani i ofensives u be kesisoje: Fjorgakaqi, Jorgollaqi, Qiro Vaso, ne Mican do ti binin Backes. Kapedan Farmaqi ne Malind do ti binte Koprenckes. Sotir Bubuna ne Sevran, do t’i binte Qafes se Rogut.Kapedan Niko Aristidhi dhe trupat e Kocifaqit ne Qarishte, do t’i binin Muzhakes. Ne ofensive do te merrnin pjese dhe Kapedan Psaroj, Papa Jani, Kapedan Zerva, Kapedan Kollovoj, trupat e Karaxhajt me gjithe topa. Ofensiva zuri ne oren 2 ne mengjes ne Qarishte.
Dyfeku u ndez ne te tere vijen, topi nga Brezhdani po bombardonte pa pushim Kelcyren, topi nga Micani po bombardonte Backen. Ne pyllin e Qarishtes u perleshen trup me trup andarte dhe shqipetaret, ku u vrane 4 andarte dhe 4 u plagosen. Shqiptaret u terhoqen pas disa ore luftimesh te pergjakshme kjo fale epersis numerike te armikut dhe armeve te renda te cilat zotronte. Atehere andartet hyne ne Backe, duke i vene zjarrin gjithe fshatit, me vone hyne ne Corovode duke e djegur dhe ate. Trupat gjakatare andarte te cilat ishin ne Sevran , hyne ne fshatin Rog duke e djegur dhe ate plotesishte, pasi dogjen Rogun barbaret dogjen edhe fshatrat Muzhake dhe Cepan. Trupat andarte te Qarrishtes dogjen ne shenje hakmarrje ndaj rezistences se armatosur te skrapalinjve fshatin Prishte.
Bandat e shovinistve greke hyne dhe ne fshatrat Turbohove, pasi masakruan 7-8 pleq dhe femije te cilet nuk kishin mundur dote te largoheshin, andartet dogjen gati te gjithe fshatin, masakra dhe djegje pati dhe ne Vlushe si dhe ne fshatin Gjerbes. Placka qe zune andartet ne keto fshatra nuk kishte te numeruar. 300 barre me kuanj dhe karroca i derguan ne Janine. Me mijra krere gje te gjalle shkuan ne Greqi. Ne Backe u theren 30 gra dhe foshnje, te cilet nuk harriten te shkonin ne Zhepove. 15 gra me djep ne krahe i zune dhe i theren me gjithe foshnjet qe kishin. Shqiptaret u demoralizuan se nga nje ane kishin andartet kurse nga ana tjeter bandat esadiste te cilat zune Beratin.
Shume banore te zones se Skraparit shkuan “muhaxhire” ne Berat dhe rrethinat e tije, por dhe atje mundoheshin nga bandat esadiste, shume nga keta persona vdiqen nga mosushqyerja dhe kushtet e keqija, por ata qe mbijetuan vendosen qe te ktheheshin. Mbi 400 femijë u kthyen ne Skrapare, te cilet rane ne pabesin e andarteve…(vijon)
Masakrat e bandave e ushtrisë greke në jugun e Shqipërisë. Këto masakra patën si pikësynimin zbatimin në terren të platformes famëkeqe “Megali Idhea”, projektuar nga Jani Koleti në vitin 1844.
Kjo platformë ishte në sinkron me platformën tjetër antishqiptare, “Naçertania” të ideuar nga serbi Ilia Garashanini të po këtij viti, te cilat synonin zhdukjen përfundimtare të kombit shqiptar.
Të gjitha fshatrat me pikë të zezë në këtë hartë në Shqipërinë e sotshme jugore janë të shkatërruara, shumë banorë të masakruar e të djegur nga andartët grekë në vitin 1914 .
