Për tragjeditë e Shqipërisë së viteve 1996 e 1997, për “gjuhën e trashë” të malokëve dhe kangën time për Bajram Currin, në Hotel Rogner!

Nga: Diana Rexhepi, gazetare, Zagreb

E ritheksoj që zotriu nga stafi i Pjetër Arbnorit, siç theksova në pjesën paraprake të këtij rrëfimi, më tha:  “… me një dëshpërim dhe një shikim të zymt, me 28 shkurt 1997:

“Këtu mbaron çdo gjë. Për rrafsh një vit do të fillon Lufta në Kosovë”!

E kishte pas ditur mirë dhe paralajmëroj saktësisht për ngjarjet që vinin.

Më kujtohet mirë se kishte dallime të mëdha ndërmjet shqiptarëve të jugut dhe atyre të veriut të Shqipërisë për çështjen e Kosovës, sikur të ishte fjala për dy popuj të ndryshëm, e jo për të njejtin popull!

Kisha përshtypjen se jugorët kishin mendësi (mentalitet) të ndryshëm dhe dallonin nga shqiptarët e veriut të Shqipërisë. Ishin shumë më mosdurues dhe mbanin një qëndrim të keq, të thuash mospërfillës, indiferent e idhnak me shqiptarët e Kosovës, thuajse kosovarët ishin fajtorë për gjendjen jo të mirë ekonomike të tyre.

Athua pse?

Kjo më ka ndodhur shumë herë në bisedat që i zhvilloja me ta për Kosovën. Në të vërtetë, shumica nga shqiptarët e jugut të vendit, sikurse të ishin marrë vesh paraprakisht me njëri-tjetrin apo sikur t’i kishin mësue fjalitë dhe frazat që duhej ti flsnin përmendësh, vazhdonin që ta shprehnin një hidhërim a urrejtje të pashpjegueshme ndaj shqiptarëve të Kosovës.

Për shembull, njëri prej tyre më pati thënë, (nuk du t’ia përmendi emrin, sepse ishte gjeneral i njohur!), kështu:

“Mos pritni nga ne që të rreshtohemi në anën e kosovarëve!”

Dhe pati vazhduar me një nervozitet dhe urrejtje patologjike, krejt të pafshehur:

“Çka deshtët juve? Pse jeni kundërshtar të Jugosllavisë? Ju atje keni pasë dhe keni jetë të mirë. Keni shtëpi të bukura, keni vetura të mira, ndërsa ne këtu shumë herë nuk kemi pasë as bukë për të ngrënë”.

Por, shumica prej tyre vazhdimisht e lavdronin Enver Hoxhën. Dhe rrëfenin se ai ishte i shkathët me rusët dhe me kinezët. Shumica e tyne nuk i simpatizonin shqiptarët nga Kosova. Aspak! Për më tepër ata fajësoheshin për gjendjen që mbretnonte në “atë shtet të drejtë, Jugosllavi!”.

Disa nga ta shkonin aq larg me fjalët e tyre të mbrapshta, si kjo:

“Ju jeni aq të prapametun dhe qesharak. Juve ua vendosni emrat fëmijeve tuaj me emrat e qyteteve dhe lumenjve të Shqipërisë!

Çkeni ju me neve?

Asgjë të përbashkët nuk keni ju me neve. Jeni primitiv.”

Pastaj, fjalia: “Pse e ngritni dhe adhuroni Gjergj Kastriotin Skenderbeun, përse? Ai ka qenë një hajdut lokal këtu! Juve kosovarëve nuk duhet lejuar që të vini këtu, se po na i prishni femrat tona?!” 

Shumica nga jugorët me të cilët bisedoja nuk e përdornin termin shqiptar të Kosovës, por atë gjeografik: “Ju kosovaret?!”

Pastaj: Ju e flisni “trash” Gjuhën Shqipe … Ju i ngjani Berishës dhe klikës së Tij. Ai është malok dhe duhet të vijë në krye të shtetit dikush nga jugu. E jo asi skutari çfarë është Berisha. Na e prishi shtetin …! I mbanë afër politikanët që janë nga veriu dhe merren me  çështjen e Kosovës dhe me juve që jeni aq mendjemëdhenj dhe ju pengon Jugoslavia”.

Çfarëdo që të ishte Enver Hoxha, pikërisht ai na mbronte nga të gjithë armiqtë që donin ta e shkatërronin Shqipërinë “siç e shkatërroi maloku Sali Berisha” që merret më shumë me çështen e Kosovës se sa me shtetin tonë. Neve na duhet dikush që do t’ia kthente Shqipërisë atë shkëlqim qe e kishte derisa Enver Hoxha ishte gjalle”. Ne nuk duam në kry të shtetit një asi personi sikur Sali Berisha , e as “zagarin e tij” Pjetër Arnori?!”.

” Mos pritni nga ne që t’ju mbështesim. Asnjëherë. Por, kërkonie fatin në Jugosllavi dhe kërkoini falje Jugosllavisë për atë marrëzi që e bëtë ndaj saj më 1981.” 

Këtu i numrova pothuaj të gjitha deklaratat e shumë bashkëbiseduesve të mi jugorë, toskëve. Në një darkë në Hotel Rogner, ku më pati ftuar stafi i Pjetër Arbnorit më 1996 ,  ishte një ansambël muzikor që endej nga tavolina afër tavolinës tjetër duke kënduar muzikë shqipe, kryesisht të jugut. Dikush tha që ndoshta une kam ndonjë dëshirë muzikore.

E une, u thash: “Po, ju falemnderit! Ju lutem të na e këndoni këngën për Bajram Currin”. pas kërkesës sime pasoi heshtja, një qetësi e pashpjegueshme … U thash: “Nuk e dini atë këngë? Ata, ma kthyen:

“Do të provojmë për juve Zonjë, por ne nuk e këndojmë atë këngë!”

Ua ktheva: “Ju lutem ta këndoni …! Filluan ta këndonin, por pa dëshirë e disi me druajtje dhe me zë të ulët, e me një ritëm mjaft të dobët. Une u ngrita nga karriga dhe me tërë fuqinë e zërit që e kam bukur të thekshëm e të  fuqishëm, ia fillova refrenit:

“Bajram Curr, o Bajram Curr, emri yt s’harrohet kurrë. Të ka lindur Nanë Gjakova, s’të harron Kosova!”.

Me gjithë za …

Përnjëhere shumë tavolina mysafirësh u boshatisën! Mbeta e shokuar. Disi… nuk arrija ta kuptoja se çka ndodhte, pse u larguan gjithë ata njerëz? Personi nga stafi i Arbnorit që ishte me mua, mu drejtua me gëzim:

Diana Rexhepi, përmes kësaj kënge ti i ke përjashtu dhe ndjekë nga hoteli shumicën e spiunëve të Fatos Nanos, që  sonte kanë ardhur këtu edhe për shkakun tënd!”

Në fillim nuk arrita ta kuptoja se për çka më fliste e sqaronte zotriu nga stafi i Arbnorit…?!

“Kryengritësit” e absurdit të vitit 1997 …, koha kur “u shemb” shteti shqiptar?!

Por , por… , kur u bë ajo rrëmujë në shkurt dhe mars të vitit 1997, e kuptova se skenari ishte i përgatitur më herët. Aso vrasjesh, luftime të pakuptimta ndërkrahinore e ndërpartiake, të shtëna armësh gjithandej në mes të bandave të jugut dhe veriut… E pabesueshme! Nuk kam pasë guxim, Jo, nuk kam pasë atë guxim me shku në jug të Shqipërisë, me e kalue Lumin Shkumbin. Jo, nuk e kisha atë guxim. Atë guxim e ka pasë vetëm Ibrahim Kelmendi, andaj une disi … i jam përkulë në vehte Ibres si e pati atë guxim me hi në jug të Shqipërisë, atje ku ndodhnin vrasje, luftime, që i kishte nxitë Fatos Nano, e çdo ditë, për çdo ditë kam raportue për Novi List në Kroaci dhe e kam nxi dhe baltosë Fatos Nanon deri në fund dhe atëhere i pata bërë publike dhe shpalosa planet e tij.

Kur qesh kthyer në Zagreb gazetarët dhe politikanët kroat, më thanë:

Puno smo naučili o Vašem narodu. Nitko to tako nije dobro objasnio kao Vi gospogjo Rexhepi. Ipak, mi želimo da pobjedu odnese gospodin Sali Berisha, o njemu znamo puno toga, on jest prijatelj Hrvatske i naše samostalnosti. To mi ne zaboravljamo, kao niti činjenicu da ste doveli gospodina Arbnorija na Hrvatsku Televiziju i da je upravo on s’ toliko dostojanstva bio prvi strani političar koji je Hrvatskoj čestitao pobjedu nad Srbima agresorima, i podržao akciju Hrvatske vosjske od srpskih i srbijanskih četnika. Predivno je govorio gospodin Arbnori”. 

(“Kemi mësuar shumë për popullin tuaj. Askush në këtë mënyrë nuk ka sqaruar sikurse ti zonja Rexhepi. Megjithatë, ne duam që të fitoj Sali Berisha, për të dijmë aq shumë, ai është mik i Kroacisë dhe pavarësisë sonë. Këtë ne nuk e harrojmë, sikurse faktin që e keni sjellë këtu zotëri Arbnorin në Televizionin Kroat dhe në të vërtetë ai me aq dinjitet ishte politikani i parë i huaj që Kroacisë ia uroj fitoren ndaj agresorëve Serbë dhe e përkrahu aksionin e ushtrisë Kroate ndaj serbëve e četnikëve serbë. Pjetër Arbnori ka folur në mënyrë të mrekullueshme.”)

Për fund me dëshirë do ti thoja e rikujtoja pak fjalë që Bekim Berisha Abei, ia ka pati thënë Sali Berishës, kur plasi konflikti i nxitur në mes të Jugut dhe Veriut të Shqipnisë, që ishte i nxitur nga qarqet armiqësore ndaj kombit shqiptar, qofshin të brendshme apo që bashkëpunonin me fqinjët historikisht jodashamirës ndaj nesh, por …, megjithatë, nuk do te i them. Jo, nuk do t’i them.

Por, do ta rikujtoj një gjë se Sali Berisha në ato moment dramatike të konfliktit absurd dhe krejt të pakuptueshëm ndërvëllazëror, i ka shpëtu shumë jetë të jugorëve, në Vlorë e gjetiu.

Këtë do ta them në fund të kësaj pjese të rikujtimeve e dëshmive historike të faktuara për ngjarjet e hidhura të Shqipërisë, që filluan diku në gusht të vitit 1996 e që u bënë masive e shpërthenin gjithandej në shkurt, e sidomos në marsin e zi të vitit 1997.

Vijon