Skenderbeg nga poeti arbëresh Vore Ujko

SCANDERBEG

Kah heshtja e malevet

arrijnë zërat e herojvet

dhe në vallen e shekujvet

trokllon hyjnia shkaltore

e fytyrës s’ate luftare.

Trokllon dhe mendim’i im

e mua befas m’çelen n’zëmër

me një vrull mallëngjimi,

ditët e lavdisë s’tokës.

(…)

Skanderbeg i pavdekshëm,

ora e fisit,

thirmë e parë e lirisë

nër krahinat e Shqiprisë.

Kapidani thotë, i rrethuar nga dielli:

këto male dhe këto maja

këto fusha dhe këto ograja

këta lumenj dhe këto lugina

këta shkorrete dhe këto pylla

këto kasolle dhe këto kulla

për Shqiptarët janë t’caktuara.

E n’qoft’ se dikush na mësyn,

qe shpatat, o burra, o djelm,

lirin me mbrojtë, tue derdhur gjak.

E këtu do të jet varr’i tij.

(…)

I mermertë rreth’ i shpatullavet

dhe fytyra e xhevahirtë.

Syt pra gjithë një shkeptim.

I zoti i majavet

ti hedh fatosat tënd

në vijat e lumturisë.

Trokllon në krahun tënd rrufeja.

Ti je kalors’ i vdekjes

dhe për tij vdekja

një mbulësë ari.

I trëmbur Turku

rrukulliset n’luginë.

Kjo ë dita e Shqiprisë,

kjo ë dita e lirisë.

Un jam një bir i yt i largët

i shprishur nga vdekj’ e jote,

por kudo që më qelli halli

frym’e jote qe ushqimi

e gjithmonë un luftova

dhe gjithmonë do t’luftoj’

për hesën dhe për nderën,

për nderën e për lirin.

Tash njerëz të zjarrtë

me sy të haptë e t’zbrazët

shkojnë për rruga vetare

të shprishura me kafka.

Të gjitha vravashkat t’shuara

dhe përmbi kryet

një tufë sorrash.

Vetëm malet e bjeshkat

mbajnë zëmrën e pafajshme

e ti kur sërposet,

me fluturim të kadalshëm

mbush’ hapësirën e qiellit

si një shqiponjë madhshtore

e shpresë t’rë në damarët shkrep.

Pse ti je i gjall, Skanderbeg,

në sheshet e Arbreshëvet

në mallkimet e stërgjyshvet,

në kengët e vashavet

te dredhja e vallevel.

Ti je i gjall

në jehonat e djepavet

në shertimet e t’mërguarvet

në gjakun e luftëtarvet.

Unë të lus, o i madhi Zot,

për Skanderhegun tënd besnik,

për lotët e mëmavet

për hidhnimet e motravet

për hallet e vëllezërvet

për veprat e trimavet,

Shqipërisë një ditë

për me ja falë lirin,

Bijës më të bukur,

Bijës së paralindur

n’kopshtije t’shpirtit t’onë.

(Shejzat, 1969)

UJKO Vorea (1918-1989). Pseudonimi letrar i Domenico Bellizzit (Domeniko Beliçi), poet arbëresh.

Vorea UJKO leu në fshatin Frasnitë të Kalabrisë. Aty kreu studime teologjike dhe letrare. Shërbeu si klerik dhe dha mësime për letërsisë bashkëkohore në Firmë. Ësht poet i shprehjes lirike. Poezitë e tij u botuan në shum revista e antologji e po ashtu u përmblodhën në shtatë vëllime, katër prej të cilave u botuan në Itali, dy në Shqipëri dhe një në Kosovë.

Ujko u dallu si mjeshtër i vargut dhe metaforës.Fuqia e tij poetike shfaqet si trashëgimtare e denjë e poetit të madh, Jeronim de Radës dhe Zef Serembes. Poezia e tij vë në spikamë ndarjen e gjatë shekullore nga mëmëdheu dhe si bir I gjakut të shprishur (të shpërndarë) aj i këndon vazhdimisht Arbërisë dhe Skënderbeut.

“Zgjimet e gjakut”, 1971;

“Kosovë”, 1973;

“Mote moderne”, 1976;

“Ankth”, 1979;

“Stinët e mia”, 1980;

“Këngë arbëreshe”, 1983;

“Burimi”, 1985;

“Hapma derën, zonja mëmë”, 1990).