Shenjtorët ortodoksë dhe carëve u kushtohet një hapësirë e madhe në muzeut gjigand “Rusia – historia ime”. Kritikët besojnë se historia po rishkruhet për të mbështetur projektin politik të Vladimir Putin. Foto: Dan P. Neegaard
MOSKË (Aftenposten): Putin e arsyetoj luftën duke thënë se Ukraina nuk është shtet. Tani ai po merret me Vikingët.
Korrespondent i Aftenposten në Moskë
Javën e shkuar, Presidenti Vladimir Putin ndoqi një seminar me studentët rusë. Ai u pyet nga një student në lidhje me rolin që luajtën vikingët kur u formua shteti rus. Reagimi i Putinit do të bënte që historianët norvegjezë t’ia hudhnin kafenë në fyt.
Për vite, Putin e ka zhytur veten në të kaluarën. Fjalimet dhe artikujt e shumtë të Putinit mbi historinë tregojnë se cilat janë qëllimet e tij afatgjata.
Rishkrimi i historisë?
Pikëpamja e Putinit është e dukshme në muzeun gjigand “Rusia – historia ime” në Moskë.
“Ju duhet të forconi mbrojtjen tuaj në perëndim, ndërsa ju do të gjeni miqtë tuaj në lindje,” shkruhet në shkronja të mëdha. Citimi është nga princi Aleksandr Nevsky, i cili në shekullin e 13-të luftoi suedezët dhe kalorësit gjermanë.
Një pe i kuq gjatë gjithë ekspozitës është se Rusia ka qenë gjithmonë e rrethuar nga armiq, por vendi ka qëndruar kur e kur vendi ka pasur një udhëheqës të fortë. Kur cari ka qenë i dobët, gjërat kanë shkuar keq.
Carët e mirë mbrojtën Rusinë kundër armikut në perëndim. Edhe Stalini, dhe Putini vazhdon në këtë traditë, mësojmë.
Ka edhe informacione për vikingët, siç foli Putini në seminar me studentët. Do t’i kthehemi kësaj.
(Artikulli vazhdon poshtë fotos)
Do më shumë tokë.
Në ekspozitë, çdo sundimtar matet me madhësinë e tokës që kanë nëntituj.
Putin do më shumë tokë. Është e pakuptueshme pse. Rusia është vendi më i madh në botë, por pak njerëz jetojnë këtu,” i tha Aftenposten historiani i njohur Andrej Zubov.
Disa historianë e kanë kritikuar ekspozitën për gabime dhe pasaktësi. Është një version i shtrembëruar dhe i rremë për të mbështetur pikëpamjet e Putinit.
“Putin përdor historinë për të legjitimuar regjimin e tij. Ai e përdor atë politikisht, sipas Zubov.
Ai u shkarkua si profesor për kritikën e aneksimit të Krimesë nga Rusia në vitin 2014. Një ligj i ri ju lejon të merrni shumë vjet në burg nëse thoni diçka në të gjithë autoritetet, por Zubov megjithatë ka vazhduar të flasë shumë lirisht në publik.
“Putin beson se ai ka një mision historik për të rikrijuar fuqinë e madhe ruse,” thotë Zubov.
Ai mbështetet nga politolog Dimitri Oreshkin dhe një studiues tjetër, shumë i njohur, i cili dëshiron të mbetet anonim. Ajo nuk guxon të dalë përpara për shkak të ligjit të ri. Oreshkin ka ikur jashtë shtetit.
(Artikulli vazhdon poshtë fotos)
Andrej Zubov është një nga historianët më të famshëm dhe më të njohur të Rusisë. Foto: Per Kristian Aale
Çfarë do Putini
Bazuar në atë që Putini ka thënë dhe shkruar shumë herë, ata besojnë se qëllimet e tij janë këto:
Vendi duhet të ketë një sundues të fortë të
që mbështetet nga patriotizmi dhe krishterimi ortodoks. Shteti do të sigurohet nëpërmjet forcës ushtarake, por edhe institucioneve të forta të sigurisë brenda vendit.
Vitin e kaluar, Putin ndryshoi kushtetutën për ta lejuar atë të qeverisë deri më 2036. Studiuesit besojnë se Rusia është bërë një monarki e zgjedhur. Përveç kësaj, e gjithë kundërshtimi opozitar është i thyer.
Putin e sheh veten si pasuesin e carëve dhe udhëheqësve rusë që shkojnë prapa mbi 1,000 vjet. Ai luan në një traditë të gjatë, e cila imagjinon një mbretëri të madhe ruse që përfshin Rusinë, Bjellorusinë dhe Ukrainën. Kjo është ajo që ai e quan Rus Shenjtë.
Kiev-Rus, i vendosur në Kievin e sotëm, konsiderohet origjina e të tre shteteve. Kiev-Rus ishte një formacion i hershëm shtetëror sllav i vendosur ku ndodhet kryeqyteti i sotëm ukrainas. Ajo u themelua nga Vikingët në shekullin e 9-të, dhe në sagat norone u quajt Gardarike. Historianët rusë besojnë se ishte fillimi i Perandorisë Ruse.
“Për këtë është kaq e rëndësishme për Putinin të fitojë kontrollin e Ukrainës. Nëse Kievi kthehet kah Perëndimi, i gjithë plani i tij ka marrë fund,” tha Oreshkin.
(Artikulli vazhdon poshtë fotos)
Njëzet muzeume historike janë ndërtuar në të gjithë Rusinë. Në Moskë, ajo është e shtrirë në mbi 20,000 metra katrorë. Foto: Dan P. Neegaard
Shtetet e Bashkuara janë armiku.
Putin dhe rrethi ekstrem konservator rreth tij besojnë se për shumë vite Shtetet e Bashkuara janë përpjekur të marrin Rusinë dhe të dëmtojnë vendin nga brenda.
Shumë shkencëtarë e kanë hedhur poshtë këtë si një teori komploti. Megjithatë Putini mendon se po lufton për fatin historik të Rusisë kundër një armiku më të fuqishëm. Është shteti rus 1,000 vjeçar që kërcënohet nga Perëndimi. Prandaj ai nuk do të largohet.
“Me qëllim që Rusia të ketë vendin e saj të natyrshëm si një fuqi e madhe që mbizotëron Europën, ai dëshiron t’i japë fund rendit botëror liberal. Ai do që t’i japë fund mbizotërimit të NATO-s dhe SHBA-së në Evropë,” tha studjuesi, i cili dëshironte të mbetej anonim.
Për të arritur këtë, ai përdor Ukrainën si një mjet. Por marrja e kontrollit të vendit fqinj është, gjithashtu, një qëllim në në vetvete. Lufta nuk ka shkuar siç ka planifikuar Putin, por ai nuk ka hequr dorë nga Ukraina.
“Për dy dekada, Putin është përpjekur të fitojë kontrollin e Ukrainës, por pa sukses. Asgjë tjetër nuk është më e rëndësishme për Putinin përpara se ai të japë dorëheqjen nga pushteti,” thotë studjuesi.
I dënuar të humbas?
Ta krijosh një perandori është vështirë kur popullsia bije për shkak të shkallës së lartë të vdekjeve, dhe ekonomia është në gjendje të keqe. Edhe ushtria duket se është në gjendje shumë më të keqe se ç’mendonte Putini.
Putin po ndjek qëllime që nuk janë të arritshme. Ai mund të jetë në gjendje të marrë pjesë të Ukrainës lindore dhe ta mbajë atë për një farë kohe,” tha Oreshkin.
“Por do të jetë si kur sovjetikët u zhvendosën në Pragë më 1968. Ata e shtypën rebelimin, por 20 vjet më vonë perandoria u shemb, thekson ai.
(Artikulli vazhdon poshtë fotos)
Muzeu “Rusia – historia ime” është hiper-modern me 12 kinema, 1000 ekrane interaktive kompjuteri dhe 1000 metra mure multimediale. Foto: Dan P. Neegaard
Vikingët ishin piratë.
Në Muzeun Historik në Moskë, vikingët paraqiten si piratë balltikë. Thuhet se vetëm sllavët lindorë formuan shtetin rus.
Gjatë seminarit, Putin u pyet nëse mbreti viking Rurik kishte rrënjë sllave, jo vetëm skandinave.
– Ndoshta ke të drejtë. Disa besojnë se nëna e tij ishte sllave dhe se nuk ishte rastësi që ai përfundoi në Novgorod, tha Putin në seminarin që u transmetua në TV rus.
Në vitin 1100, murgu Nestor shkroi historinë se si lindi Perandoria Ruse. Nestor, i cili është një version sllav i Snorre, besonte se themeluesit ishin vikingët skandinavë.
“I gjithë vendi ynë është i madh dhe i pasur, por atje nuk ka rend. Ejani të na sundoni, banorët e Novgorodit thuhet t’i kenë thënë mbretit viking Rurik, sipas Nestor Chronicle.
Putin nuk është dakord
Rurik nuk mundi asgjë, por dikush i kërkoi atij të vinte atje,” tha Putin.
“Kjo do të thotë se atje kishte tashmë një formacion shtetëror.
Presidenti besonte se ishin sllavët ata që formuan shtetin rus, jo vikingët.
Përveç Nestorit, ka një numër burimesh të tjera që konfirmojnë se principata e Novgorodit dhe më vonë në Kiev kishte origjinë skandinave, por se kishte edhe fise sllave. Ajo është e pranuar gjerësisht ndërkombëtarisht.
Në epokën e Stalinit, ishte e ndaluar të thuhet kjo. Sipas partisë, vetëm fiset sllave kishin meritën për krijimin e Rusisë.
Sot nuk është e ndaluar të flitet për vikingët, por pikëpamja zyrtare është se Perandoria Ruse u formua nga Sllavët Lindorë. Në tekstet shkollore ruse thuhet se kjo është vërtetuar shkencërisht.
“Nëse thoni ndryshe, kjo mund të jetë politikisht e rrezikshme,” shkruhet në një libër shkollor.
Per Kristian Aale është korrespondent i Aftenposten në Moskë. Ndiqni atë në Instagram këtu ose në Facebook .
