Ndoc Bushgjoka, Tropojë
___
MASAKRA E MANASTIRIT
(9 gusht 1830)
Ngjarje që nuk duhet harruar.
” Une Mahmudi II, sulltan e kalif, nip sternip mbreterish, i nentembedhjeti perandor i dinastise osmane, sovran i botes, pushtetit shteteror e kalifnor i te cilit do te qendroje ne kembe gjer ne te sosur te dheut,nxjerr kete ferman te larte nga kryeqytetit i lumtur, Stambolli :
Une i zgjat doren e paqes Shqiperise d.m.th. te kater vilajeteve te saj.
Dje, me urdherin tim mbreteror, formula e vjeter osmane:
” Shqiperine e kam xhan “, u vu prape ne krye te defterit te puneve te qeverise.
Shpall kete ferman te larte qe po e firmoj sot, ne te cilin urdheroj:
Nje:
Te shpallet falje e pergjithshme per te gjithe kreret e Shqiperise.
Dy:
Per te rivendosur mardhenjet e vjetra te organizohet nje mbledhje e madhe me te gjithe kreret, prijesat, flamurmbajtesit etj.
Nenshkruar:
Mahmudi i II, sulltan, kalif dhe imam i madherishem, mbret i botes.
(Atë ferman e shperndane ne te gjithe shehrat dhe udhekryqet e perandorise tellalet duke e perseritur disa here qe nga fillimi i gushtit i vitit 1830.)
Pajtimi do te behej ne Manastir, ku ishte shtruar dreka e lajmeruar me buje. Parësia shqiptare u prit me nderime e paradë ushtarake.
Por… !
Kronisti turk qe e pa masakren me sy shkruante:
…Ata rrezoheshin njeri pas tjetrit, dhe vertitja e atyre qe kishin mbetur i ngjante nje gjumi te lig. Shumica ishin shtrire pertoke ne nje pellg gjaku. Erdhi nje cast dhe u shtrine te gjithe dhe mbeti vetem njeri qe vazhdonte te sillej mbi kale. Gjashte here e rrezuan plumbat dhe gjashte here u ngrit duke vazhduar vertitjen e tij ogurzeze. Atehere trupat turke moren urdher dhe u sulen mbi te me bajoneta.
Muhardar Pasha njoftonte:
– Ne fund te ketij raporti po shenoj fjalet e tyre kur po vdisnin:- Kush qellon. Kush po qellon keshtu. Tradheti ! Ah ti qen turk. Ah ç’gjeme ! Ç’kurth. Iku Shqiperia ! Uje. -S’vdes Shqiperia, jo !
Une Mahmudi i dyte, sulltan dhe kalif, mbret etj….
urdheroj:
– Shqiperia zhbehet. Emri i saj shuhet nga defteri i shtetit dhe zevendsohet kendej e tutje me emertimin e ri:
-Zona e Trete e Krahut te Majte te Perandorise. Çdo gje qe ka lidhje me te, te fshihet nga historia e shtetit !
Masakra e Manastirit u tregoi edhe nje here shqiptareve se kush ishin turqit. Se cila ishte “besa” e tyre.
Ate dite u vrane mbi njëmije krerë të Toskërisë. Burra te zgjedhur e të permendur. Mbi pesqind të tjere të plagosur e të kapur u lidhën me vargonj e u hodhen ne burgjet e Anadollit te denuar me burgim te perjetshem.
Shpetoi vetem Zylyftar (Iljaz) Poda, ish silahdari i Ali Pashës, që nuk e pranoi ftesen e turkut dhe u tha edhe te tjereve te mos binin ne gracken e pabesise turke.
Ishte ai Zylyfatr qe e permend kenga :
Zylyftar mustaqe-verdhë,
Prit nizamët se t‘u derdhë,
Të vinë, mirë, se të vinë,
Te pusi e kam Mersinë.
Masakra e Manastirit, do dhe duhet te qëndroje sa te jete jeta ne memorien e shqiptareve. Gjithnje sipas urtesise popullore:
UJI FLE , HASMI S’FLE !
Kam frig qe kur te e kuptojme do te eshte shum vone