Nga: Aleksander Hasanas
A’bri, ishin fis Ilir mbi Shqipërinë e Mesme. Përmenden që prej fillim shekullit të VI -të para erës sonë, nga gjeografi Hekateu i Miletit ndërmjet taulantëve në Jug dhe qellidonëve në Veri.
Abri (Abrei, Abroi) ishin një fis ilir nga kohërat antike. “Grekët” i njihnin ata si njohës të recetave për prodhimin e një pije stimuluese e bërë nga mjalti. Abri ishin një degë e fisit më të madh ilir Taulantët dhe jetonin në territoret përgjatë bregut të Detit Adriatik, midis Epidamnusit antik (Durrësit të sotëm në Shqipëri) dhe Liqenit të Shkodrës, në brigjet e lumit Drin.
Fqinjët e tyre në lindje ishin Chelidonët, në veri Labeatët dhe në jug Taulantët pjesë e të cilëve ishin edhe ABRI. Ka disa teori mbi emrin e tyre dhe ka mundësi që emri i tyre të lidhet edhe me lumin Hebrus që përmendet në veri të Dyrrahut; Durrësit sot.
Emri i këtij fisi: Ἄβροι përmendet nga Hekateu i Miletit (shek. VI pes), në fragmentin 69 të (Periodos ges), të cituar nga Stephanus i Bizantit (shek. VI e.s.). Emri i fisit është regjistruar në greqishten koine si: Ἄβροι Abroi = ABRI.
Mendohet se prej këtij emri i fisit të lashtë ilir ABRI kemi rrenjën e emrit; arb – alb – që del më pas në emërtimin e banorëve të kësaj treve, ajo që njihej ndryshe edhe si fisi i Kastriotëve.
N. G. L. Hammond ka vënë në dukje se nga emri Abroi u krijua emri Albania/Albanians.
Tash pyesim, ky emërtim i lashtë 6 shekuj para Krishtit a nuk vërteton ekzistencën tonë shqiptare autoktone prej lashtësisë në ILIRI, fut këtu edhe gjuhën, traditën, historinë, doket e zakonet tona, Besën, Benë; Betimin tonë të rrallë …?
Ky emërtim i këtij fisi të lashtë shqiptar në shumës bën: Abri = Abrirët, e mandej Abrit; Arbit Arbër. (Arbërorët).
Dhe ajo që pyesim së fundi është; a mos ndoshta këtu kemi të bëjmë me simbolin e Dybrirreshit përmendur edhe në Kuran? (Dulkarnejn = Dybirësh) por edhe si #simbol i hershëm i atij fisi të lashtë, (bij të Zeusit) si ai i Aleksandërit të madh trashëguar deri tek i madhi Gjergj Kastrioti SKANDERBEG.
Në mitologjinë e hershme dybrirëshi CAPRI, (#CAPI) symbol i birit të dërguarit Zot, quhej pikërisht sepse: Cabri = Ca bri; ka bri – dri/të ashtë dritë, njëjtë si Dielli/Zeus; trupi i zjarrtë qiellor dhe rrezet e tij lindur mbi trupin A+B dhe shtrirje G, plus dhe minus, dualizëm (dy/al-izëm).
Pra kemi: A’bri, Bri ka, ka “bri –rë”, #Abrirët fis “hyjnor” i lashtë iliro-shqiptar.
Shënim: Ende sot në DARDANI (Kosovë) kemi dy vendbanime të quajtura po kështu: ABRI e Poshtme dhe ABRI e Epërme.
Bibliografi:
Hammond, Nicholas Geoffrey Lemprière (1994). “Illyrier och nordvästra greker”. I Lewis, David Malcolm; Boardman, John; Hornblower, Simon; Ostwald, M. (red.). The Cambridge Ancient History: The Fourth Century BC Vol. VI (andra upplagan).
Cambridge: Cambridge University Press. s. 422–443. ISBN 0-521-23348-8.
Plasari, Aurel (2020). “Albanerna i intyg från sen antiken fram till tidig medeltid” . Albanska studier . Albaniens vetenskapsakademi. 2 .
Wilkes, John J. (1992). Illyrierna . Oxford, Storbritannien: Blackwell Publishing. ISBN 0-631-19807-5.
