Lufta në Ukrainë
“Ne e kemi më keq se Koreja e Veriut,” tha një banor i Donetskut. Tani një “referendum” do të mbahet në territoret e pushtuara.
Ujë çdo tre ditë. Ata nuk e dinë kurrë kur kanë elektricitet ose internet për telefon. Ose kur bombat bien.
Kështu e përshkruan Sergei jetën në Donetskun e pushtuar. Ky nuk është emri i tij i vërtetë. Aftenposten ka zgjedhur për të anonimizoj atë për sigurinë e tij.
Ai lindi dhe u rrit në Donetsk, Ukrainë. Kjo është një nga republikat që do të mbajë të ashtuquajturin referendum këtë fundjavë për të vendosur në se do të bëhet pjesë e Rusisë.
Sergei qeshet kur mendon.
Cili vend inicion një referendum në një paralajmërim tre-ditësh? Kjo është vetëm hi syve,” i tha ai Aftenposten me telefon.
Por një “referendum” duhet ende të kryhet ndërsa bombat bien dhe orat energjitike pushtuese.
Udhëheqësit perëndimorë e quajtën votimin “krejtësisht të paligjshëm”. Por nuk është rastësi që Putin dëshiron që këto pjesë të bëhen pjesë e Rusisë tani.
Pastaj ai mund të pretendojë se territori rus është duke u sulmuar – dhe ai mund të mobilizojë seksione më të mëdha të popullsisë dhe të përdorë më shumë arkën ushtarake. Në të gjenden, ndër të tjera, armët bërthamore.
Republikat mbajnë çelësin se si zhvillohet lufta në Ukrainë. Por, çfarë do të thonë ata vetë?
– Një mbretërim tmerrues
Sergei thotë se një përqindje e madhe e popullsisë së Donetskut është kundër asaj që po ndodh. Por ata kanë frikë. Shumë e frikësuar. Ai vetë është fshehur pas perdeve dhe një dere të mbyllur që kur Rusia nisi një pushtim të plotë në shkurt.
Por nuk kanë frikë ukrainasit Sergei dhe të tjerët në qytet. Ata janë ata që do t’i “shpëtojnë”.
Sergei e përshkruan jetën në qytet si një mbretërim tmerri. Më keq se Koreja e Veriut. Në rrugë ka vetëm gra për të parë dhe ai nuk guxon të lëvizë jashtë.
Një histori për një orkestër simfonike shpjegon pse.
Dërguar në “qytetin që nuk është më”
“Sot unë nënshkruaj një urdhër për mobilizim të përgjithshëm,” tha Denis Pusjilin pesë ditë përpara se Rusia të fillonte një sulm në shkallë të plotë ndaj Ukrainës.
Ai është kreu i Republikës së vetëshpallur të Donetskut. Në kanalin e tij telegram, ai bëri thirrje që të gjithë burrat e moshës 18-55 vjeç të regjistroheshin për të «mbrojtur të gjithë rusët».
Dhe pastaj e kishte fjalën për të gjithë njerëzit. Gjithashtu orkestra simfonike e qytetit.
Orkestra Simfonike e Donbës ishte një orkestër e vogël simfonike në Donetsk para luftës. Tani ata po kërkojnë muzikantë të rinj. Foto: vkontakte
Në ditët që pasuan, ata u kapën një nga një. Ata u çuan në një bazë ushtarake në qytetin Makiivka, sipas gazetës së pavarur online Mediazona.
“Atyre ju tha se nuk kishte asgjë për t’u trembur,” thotë Maksim Krestjaninov. Ai ishte gjithashtu anëtar i orkestrës, por rastësisht nuk u kap.
Pas disa javësh stërvitjeje ushtarake, muzikantët tani të “mobilizuar” u dërguan në front. Ata do të sulmojnë Mariupolin. Qyteti që në këtë kohë do të rrafshohej për tokë. Tani quhet “qyteti që nuk është më.”
Nuk kaloi shumë kohë para se të vinin njoftimet për vdekje.
Pianisti, dirigjenti, violonçelisti dhe trombonisti nuk do të ishin më kurrë në skenë.
Mariupol në fillim të prillit. Hera e fundit që trombonisti Pavel Makhno u fut në rrjetet sociale ishte më 7 prill 2022. Foto: Pavel Klimov, Reuters/NTB
Luftime me pushkët WW1
Në luftën në Ukrainë, zakonisht flitet për ushtarë ukrainas dhe ushtarë rusë. Por shumë nga ata që luftojnë në luftë në anën ruse vijnë nga zonat e kontrolluara nga Rusia në Ukrainë.
Inteligjenca britanike beson se më shumë se gjysma e tyre janë vrarë në front. Në slang, ata thjesht quhen “mobiki”.
Kjo është historia e atyre që besuan në Putin, por ishin viktima në luftën e tij.
“Mobiki” quhet furrtare e topit, si orkestra simfonike, në Mariupol.
Gjithashtu, ata u caktuan të kujdeseshin për zonat në Kharkiv. Nuk shkoi mirë. Kur ukrainasit nisën ofensivën e tyre super javën e kaluar, ushtarëve të rinj iu desh të iknin nga lufta mbi kokat e tyre.
Ata ndryshojnë nga ushtarët rusë nga pajisjet e vjetra dhe stërvitja e vogël.
Helmetat duhet të jenë 50 vjeç. Shumë nuk kanë pajisje mbrojtëse, sipas disa degëve të medias. Përveç kësaj, ka pasur fotografi në rrjetet sociale të ushtarëve të pajisur me pushkë Mosin-Nagant nga Lufta e Parë Botërore.
Disa prej tyre madje thonë në Telegram se janë joshur në front. Ata luftojnë në kushte shumë të këqija.
“Ne pimë ujë me bretkosa të ngordhur në të,” i tha një ushtar agjensisë së lajmeve Reuters.
Prej të keqës tek më e keqja.
Lufta në Ukrainë nuk filloi më 24 shkurt të këtij viti. Filloi në vitin 2014. Në lindje të vendit, në Donetsk dhe Luhansk, rebelët e mbështetur nga Rusia u thyen me autoritetet qendrore ukrainase. Dy republika të vetëshpallur u shfaqën me lidhje të ngushta me Rusinë.
Për Sergei zdrukthëtari, i cili është fshehur që nga shkurti, ka një qartësi para dhe pas vitit 2014.
“Në vitin 2012 ne patëm Kampionatin Evropian të Futbollit. Ne ishim si çdo ukrainas, për të mos thënë qytet evropian,” i tha ai Aftenposten me telefon.
Pastaj erdhi 2014. Rebelët në Donetsk shikonin Rusinë dhe Putinin në luftën kundër asaj që ata e quajtën “nazistët në Kiev”. Por nuk doli ashtu si shumë njerëz mendonin:
“Që nga viti 2014, asgjë nuk është bërë për ta bërë qytetin më të mirë. Asgjë! Qyteti ka rënë në dëshpërim,” tha Sergei.
Sergei thotë se po, ka pasur një para dhe pas vitit 2014. Por një ndarje edhe më e madhe erdhi në shkurt të këtij viti. Ngaqë ka jetuar një jetë mjaft normale, ish – zdrukthëtari sot fshihet pas perdeve dhe dyerve të mbyllura.
Ujin e marrin vetëm çdo tre ditë. Mbulimi celular zhduket disa herë gjatë një telefonate të shkurtër. Nuk e di kur ke elektricitet. Por më e keqja:
“Në rrugë ka vetëm gra më të moshuara, disa më të reja dhe nja dy fëmijë. Pa burra,” tha ai.
Deri tani, shumica e rusëve kanë arritur të mbrohen nga lufta. Por realiteti është shumë i ndryshëm në republikat e vetëshpallur:
Bombat bien. Dhe kurrë nuk e di se kur furgoni tjetër i bardhë do të ndalojë para njerëzve në rrugë.
Një grua nxiton drejt një burri me pantallona kamuflazhi. Ai mban një bluzë të zezë me një flamur të kuq dhe blu në të. Ai është flamuri që simbolizon Novorussinë (Rusia e Re). Që nga viti 2014, ajo është nga ata që duan të bashkojnë pjesë të Ukrainës me Rusinë.
Zonja në video është e shqetësuar. Burri me flamur mbledh burrat në një furgon të bardhë. Ata duhet të “mobilizohen”.
“Gjysma e njerëzve që ke marrë, na është dashur të varrosim,” i bërtet ajo burrit të saj ndërsa filmon për gati dhjetë minuta.
Në fund, zonja arrin të bëjë kaq shumë bujë, saqë ata mbyllin furgonin dhe ngasin makinën.
“Në vitin 2012 ne patëm Kampionatin Evropian të Futbollit. Ne ishim si çdo ukrainas, për të mos thënë qytet evropian,” i tha ai Aftenposten me telefon.
Pastaj erdhi 2014. Rebelët në Donetsk shikonin Rusinë dhe Putinin në luftën kundër asaj që ata e quajtën “nazistët në Kiev”. Por nuk doli ashtu si shumë njerëz mendonin:
“Që nga viti 2014, asgjë nuk është bërë për ta bërë qytetin më të mirë. Asgjë! Qyteti ka rënë në dëshpërim,” tha Sergei.
Sergei thotë se po, ka pasur një para dhe pas vitit 2014. Por një ndarje edhe më e madhe erdhi në shkurt të këtij viti. Ngaqë ka jetuar një jetë mjaft normale, ish – zdrukthëtari sot fshihet pas perdeve dhe dyerve të mbyllura.
Ujin e marrin vetëm çdo tre ditë. Mbulimi celular zhduket disa herë gjatë një telefonate të shkurtër. Nuk e di kur ke elektricitet. Por më e keqja:
“Në rrugë ka vetëm gra më të moshuara, disa më të reja dhe nja dy fëmijë. Pa burra,” tha ai.
Deri tani, shumica e rusëve kanë arritur të mbrohen nga lufta. Por realiteti është shumë i ndryshëm në republikat e vetëshpallur:
Bombat bien. Dhe kurrë nuk e di se kur furgoni tjetër i bardhë do të ndalojë para njerëzve në rrugë.
Mashtrohen për tu dërguar në front
Një grua nxiton drejt një burri me pantallona kamuflazhi. Ai mban një bluzë të zezë me një flamur të kuq dhe blu në të. Ai është flamuri që simbolizon Novorussinë (Rusia e Re). Që nga viti 2014, ajo është përdorur nga ata që duan të bashkojnë pjesë të Ukrainës me Rusinë.
Zonja në video është e shqetësuar. Burri me flamur mbledh burrat në një furgon të bardhë. Ata duhet të “mobilizohen”.
“Gjysma e njerëzve që ke marrë, na është dashur të varrosim,” i bërtet ajo burrit të saj ndërsa filmon për gati dhjetë minuta.
Në fund, zonja arrin të bëjë kaq shumë bujë, saqë ata mbyllin furgonin dhe ngasin makinën.
Duke u fshehur në shtëpi
Videoja tregon përjashtimin.
Disa raporte vënë në dukje se deri në 30,000 burra mund të ishin rekrutuar dhe dërguar në front vetëm nga këto zona. Por nuk është e mundur të konfirmohet numri.
Fillimisht, njoftimet e mobilizimit u dërguan në agjencitë qeveritare.
Pastaj metodat u bënë më dinake:
Një burrë thotë se u kap duke blerë bukë dhe ujë.
Një tjetër tha se ishte në punë në një qendër administrative kur iu tha se ndërtesa do të sulmohej. Të gjithë burrat që u larguan nga ndërtesa u kujdesën nga ushtria.
Një histori e tretë është nga një udhëtim me autobus që u ndalua papritmas nga personeli ushtarak. Brenda autobusit, jo vetëm që u kapën të gjithë burrat. Gjithashtu, celularët për gratë u kontrolluan për telefonatat e fundit nga të njohurit dhe të afërmit meshkuj.
Gratë kalojnë afër një gruaje tjetër që ka humbur jetën në një sulm artilerie në Donetsk më 17 shtator. Foto: Aleksandër Ermoçenko, Reuters/NTB
Aftenposten ka folur me disa njerëz që janë ose deri kohët e fundit kanë qëndruar në Donetsk, të tilla si Sergei.
Përveç kësaj, tregimet dalin në mediat e pavarura ruse. Së bashku, ajo tregon një histori se një mbretërim frike ka dalë në republikat e vetëshpallur.
Fakte
Një komunitet i veçantë në Ukrainën lindore
Për tetë vjet, republikat e vetëshpallur kanë krijuar hap pas hapi shoqërinë e tyre.
Për të arritur atje, ju duhet të kaloni përmes një kalimi kufitar – në mes të Ukrainës.
Brenda republikave, ata përdorin monedha të ndryshme se në pjesën tjetër të vendit.
Ata kanë një zonë tjetër kohore. Mundësia e marrjes së një pasaporte ruse.
Një shkollë që nuk njihet në pjesën tjetër të vendit.
Rrjeti i ushqimit të shpejtë MacDonald’s është konvertuar në DonMac.
Tani ka kanale telegrami ku qytetarët paralajmërojnë njëri-tjetrin ku rrezikojnë të “mobilizohen”.
“Ata vetëm shkojnë vërdallë dhe marrin burra. Atyre nuk u intereson të kontrollojnë gjendjen e tyre shëndetësore apo ndonjë gjë tjetër. Thjesht të kapin,” tha Andrei.
“Jam ulur në shtëpi duke u fshehur. Nuk e hap derën për askënd. Fatmirësisht, jetoj pak larg qendrës së qytetit,” tha një burim tjetër me Të cilin foli Radio Svoboda.
Pavarësisht gjendjes së jashtëzakonshme, një komunitet i veçantë ka dalë në Donetsk. Për shembull, qyteti ka zhvilluar një konkurs për miss.
Mallrat nga Ukraina janë të vështira për t’u marrë. Pra, republika rebele ka filluar të prodhojë vodkën e saj me shkronjën Z dhe V.
Këtë verë, pati njoftime për njerëz që kishin rënë të sëmurë pasi e kishin pirë atë.
Duan të bëhen pjesë e Ukrainës
Është shumë e vështirë të merret me atë që mendon popullsia e territoreve të pushtuara.
Pak gazetarë nga Ukraina apo pjesa tjetër e botës lejohen të hyjnë. Nuk ka sondazhe që mund t’i besosh. Mund të jetë e rrezikshme që ata që jetojnë atje të shprehen në mënyrë kritike.
Por Aftenposten ka qenë në zonë disa herë që nga viti 2014. Në atë kohë, shumë njerëz mendonin se do të ishte më mirë po të aplikojnë në Rusi. Shumë që mbështetën Ukrainën u larguan që në vitin 2014.
Donetsku ka kaluar nga gjendja e qëndrueshme e jashtëzakonshme në luftë dhe frikë. Banorët thonë se pak burra dalin në rrugë. Pastaj mund t’i kapim dhe t’i dërgojmë drejt e në pjesën e përparme. Foto: Aleksandër Ermoçenko, Reuters/NTB
Por tani në territoret e pushtuara kanë filluar të dalin shembuj të rezistencës së organizuar. Në Luhansk, është krijuar një peticion kundër mobilizimit. Këtë verë, nënat u mblodhën në Donetsk për të treguar pakënaqësinë e tyre ndaj kësaj skeme.
Sergei nuk mund të arratiset. Së pari, ai ka jetuar në Donetsk gjatë gjithë jetës së tij. Ai kujdeset për një nga nënat e tij të moshuara. Dhe ai ka frikë të lëvizë në rrugë. E vetmja mënyrë për t’u larguar nga territoret e pushtuara është tani nëpërmjet Rusisë.
“Nëse vij në kufi, më dërgojnë drejt e në front.
Ai shpreson se ja del të largohet nga referendumi i kësaj fundjave dhe kjo nuk çon në gjetjen e tij nga ushtria.
Sepse ai nuk dorëzohet.
“Dua që Donetsku të jetë pjesë e Ukrainës. Nuk mendoj se është e pamundur. Prandaj mund të pres edhe pak. Kjo është ajo që unë bëj, ulur këtu duke pritur. Aftenposten
