Afërdita Zaja, Norvegji
Mozaiku i Bukuroshes së Durrësit i përket sipas historianëve shekullit të 4rt para erës sonë. Gjer tani mendohet të jetë Aura një nga shoqërueset e Artemidës si edhe gjëra të tjera greke. Unë nuk mendoj kështu, gjërat janë më të thjeshta, të qarta dhe krejt shqip.
Mendoj se misteri i saj për të cilën do të doja të sqaroja lidhet me vetë krijimin e qytetit të Durrësit dhe kulturën e ndritur që vendasit kishin në atë kohë.
Në ditët e sotme thuhet sipas historisë pseudo greke që Epidamnus (mbret ilir) ishte babai i Melisës. Melissa lidhet me shqipen mjalt, mbreterësha e luleve e bletëve që e gjejmë jashtëzakonisht të detajuar tek Xhubleta prandaj vjen nga emri Bleta të cilën e gjen video studim tek kanali im (Afërdita Zaja në youtube). Plot lule zambaku rreth e rrotull Bukuroshes se Durresit që simbolizon pjellorinë dhe frutshmërinë e Tokës.
Lidhur me bukuroshen e Durrësit, thuhet se Melissa u lidh me Perëndine e Detit Poseidonin dhe kështu lindi Dyrrhachius i cili themeloi qytetin e parë në Iliri Dyrrachium por më parë ai quhej EpiDamnus, pra Durrësi i sotëm ishte qyteti i parë i themeluar në detin Adriatik. Thuhet që «Epidamnus» ishte grek për arsye se shqipetarët e sotëm nuk kanë asnjë dituri mbi vetë shqiptarët e lashtë të asaj kohe ilire, asnje lidhje diturie vetëdije me paraardhësit e tyre. Historia e grekëve dhe romakëve është histori bebash, sipas mendimit tim. Nuk ka nevoje të shkojmë tek grekët sepse atëherë Greqia as që ekzistonte. Njerëzit atëherë ishin thjesht Ilir, që erdhën pas pellazgëve hyjnorë. Historia është manipuluar jo vetem kundra shqipetareve apo origjinës së tyre por që shqipëtarët e sotëm ts mos kenë asnjë referencë të saktë diturie.
Le të sqarojmë pak fjalën «Epidamnus». Parashtesa ose prefiksi Epi sqarohet në disa mënyra por këtu kryesorja është pjesa «Dam». «Dam» nuk ka asnjë kuptim në greqisht, ajo është vecse shqipja «Demi» apo Kau, njësoj si tek fjala Toka që nënkupton «Te kau». Damnus është pra Demi, vici, Lopa që është simboli i vetë Tokës, pra del qartë lidhja e Bukuroshes së Durrësit me Perëndeshën Tokë (te kau, Gaia, Gau/Kau). Në muzeun arkeologjik të Durrësit gjendet gjithashtu Perëndesha e Tokes Gea/Gaia/Gau/Kau ulur në fron e zbuluar në vitin 2003 në Durrës e cila mban dy fëmijë në krahë dhe e mbushur me fruta, rrush dhe shegë pra simboli i pjellorisë së tokës.
Lida Miraj, arkeologe e njohur në Durrës thote se Monedhat e para të Durrësit u prenë me simbolet e Korkyrës që paraqitet si një lopë dhe një vic me mbishkrimin Dyrr dhe Dyrrah. Kjo monedhë e parë e prerë në Iliri është e Dyrrahut, që daton rreth v.375 p.e.s, është e tipit të “lopës me viçin”, pra sistemi monetar atëherë mbarte simbolin e adhurimit të Perëndeshës së Tokës. Thesarin Epidamnasve e quajnë gjithashtu edhe si epsiloni arkaik.
Tani do të sqarojmë pak lidhjen e thellë të simbolit të Demit, pra Perëndeshës Tokë me Perëndeshën e bukurisë Afërditë ose Venus, sepse nuk është një rastësi që ajo të quhet “Bukuroshja e Durrësit”.
Shenja zodiake e Demit (taurus-terra-terri-tor) në astrologji zotërohet nga planeti Venus ose shqip Afërdita. Në astrologji shenja e demit në mënyrë primare përmban elementin Tokë. Emri “Afërdita” nënkupton gjithashtu «Afër detit”. Këtu kemi rrënjën e lashtë “Pi” (pije), të cilën e gjejmë në shumë gjuhë të lashta si sanskritisht me të njëjtin kuptim. Perëndesha e ujit keltike «Epona” është njësoj si Afërdita sepse Ilirët që u shpërngulën në Irlandë, Skoci e quajtën Skocinë si vendi “Alban, Albin” më vonë. Rrënjen “Pi, Po” e gjejmë dhe tek emri i vetë perëndisë së detit/oqeanit “Poseidon” ashtu sic e gjejmë edhe tek Perëndesha Vedike Apa e detit, ose e pellazgeve hyjnorë aPhërdita/Afërdita.
Karakteristika e shumë ngjyrave tek Bukuroshja e Durrësit të sjell ndër mend ngjyrat e ylberit. Venusi apo Shën Premte (në veri të shqipërisë) më parë kur shqipëtarët e lavdëronin Afërditën apo Zonja Prend/Premt (nga e cila vjen emri e Premte, ashtu si Venerdi vjen nga Venusi) atëherë si përgjigje shpeshherë u dilte ylberi. Sipas Nordikëve kemi të njëjtën gjë pra Freya (Afërdita) dhe fredag (e Premte).
Flokët e Bukuroshes së Durrësit me kacurrela ngjan me floket e vajzave të lashta të veshura me Xhubletë. Kjo nënkupton se bukuroshja e Durrësit përfaqëson një qenie të lartë pra me mendje të ndricuar (ashtu si Buda, me aura të ndricuar, Shiko videon e etimollogjisë Xhubleta nga Bleta). Motivi floreal tek Mozaiku i Bukuroshes së Durrësit dhe lulet simbolizojne begatinë e tokës, produktivitet i frytshëm, pjellori, qartëisht simboli i Perëndeshës Tokë. Kuptohet sic përmendëm më sipër mbi Melissa, mbretëresha e bletëve, ashtu si lulet dhe frutshmëria.
Tek Bukuroshja e Durrësit na paraqiten gjithashtu sipiralet, që unë mendoj se është brilliante. Ekziston një foto e Vangjel Toci, arkeolog i mirënjohur në Durrës, mbi një mozaik tërësisht me spirale. Sipas mendimit tim kjo është spiralja e artë, numri i fibonacit 1,618, figura floreale. Shqipëtaret e lashtë kishin diturinë e raportit të artë pra ata zotëronin diturinë e matematikës dhe gjeometrisë së shenjtë, me të cilën Toka/Nëna Natyrë punon. Në Naturë gjethet e pemës, frutat, lulet janë të gjitha sipas prerjes së artë, raporti i artë Phi. Madje edhe guacka e detit qe eshte simboli i Venusit përfaqëson thjesht raportin e artë Phi ose Pi.
Interesante për t’u theksuar është se tek emri “EpiDamnus”, parashtesa “Epi” në shqip do të thotë edhe “Përkul”, si tek “e EPI trupin (shufrën)”. Rrënja «Dam» nënkupton «Demin”. Si përfundim mund të themi se ilirët e atëhershëm ishin vegjetarianë. Pra përkulje ndaj demit, ndaj simbolit të tokës, që do të thotë Përkulja bëhej natyrshëm ndaj Perëndeshës së Tokës. Pastaj kjo dituria u shemb nga luftat, e goja e mbreterve të ardhshëm për pushtet gjatë këtyre dy mijëra viteve të fundit, lindjen e feve të ndryshme sidomos ajo e krishtertë. Më parë vegjetarizmi konsiderohej i shenjtë sepse nëse ther ose keqtrajton një lope/vic quhesh një njeri kundra tokës (nënës tënde) dhe dënoheshe nga Universi me vuajtje, fatkeqësi apo me shkatërrimet natyrore, tërmete etj. Kjo gjë është aktuale edhe sot, madje unë me grupin tim lotusocean do krijojmë në të ardhmen një fshat Vedik ku do të jetohet sipas kohës kur adhurohej Perëndesha e Tokës. Ato vende që nuk do e bëjnë këtë gjë do përjetojnë shumë shkatërrime natyrore. Shkatërrimet natyrore nuk i bëjnë njerëzit në pushtet por i bën Natyra sepse Njeriu i sotëm është kundra Tokës, kundra Ligjeve Hyjnore të Universit për shkak të paditurisë.
Në të njëjtën peruidhë si mozaiku i Bukuroshes së Durrësit kemi edhe mozaikun e swastika, që përfaqëson chakrën e parë ku mbizotëron elementi tokë. Po ashtu edhe Mozaiku në Durrës me rozetë që është me 12 petale simbolizon chakrën e zemrës, mirëpo Toka shiko videon më poshtë) sipas kozmollogjive të lashta ishte e sheshtë dhe mu në mes (në zemër) të Universit (ang. earth/tokë, heart/zemër).
Qe ti lidhim gjërat llogjikisht dhe me fakte, afër Bukuroshes së Durrësit ndodhet edhe Mozaiku i Orfeut që vështrohet si një qenie hyjnore, rimishërim i Shivës dhe Narayan, tërësisht Vedik shqipëtar dhe i përket periudhës para Homerit. Orfeu vështrohet si Avatari Vedik Krishna të cilin e gjejmë të personifikuar edhe tek Eposi i Kreshnikëve, legjendat mjaft interesante të Mujit dhe Halilit. Sido që të jetë tërë filozofët kanë pas folur një gegnishte të pastër ku sot flitet vetëm në malet veriore shqipëtare të pandotura, ose gjyshërit që s’kanë zbritur shumë në qytete poshtë. Orfeu në Durrës jo rastësisht paraqitet me vica, pra vështrohej si mbrojtësi i vicave/lopes ose ndryshe shpëtimtari i Perëndeshës së Tokës dhe mbrojtesi i njerëzve mbi Tokë nga qeniet demoniake etj. Orfeu lidhet me Yjësine “Lyra”, prej nga vjen edhe emri Ilir, pra që nuk mashtrohen nga matriksi, ishin inteligjentë dhe përherë të lirë, që kanë lidhje me Natyrën dhe Hyjnine direkt. Ilirët nuk ishin jashtëtokësorë (sic pandehin historianët e sotëm modern të paditur), ata ishin njerëz që adhuronin këtë yjësi, madje dhe toka shqipëtare në atë kohë përmbante energjinë e kesaj yjesie. Para atyre ishin pellazgët, të cilët zotëronin akoma më shumë dituri vedike shqipëtare dhe I përkasin kohës së artë Vedike. Ka shumë që këta Ilirë të kenë themeluar dhe vetë Italinë që quhej “Vitulus” (vendi i vicave), njësoj sic adhuronin Tokën pra Perëndeshën Gaia/Kau/Gau. Ilirët ishin mjaft inteligjentë dhe mbeturinat e tyre janë arberëshët sot.
Video studim i mozaikut të Bukuroshes së Durrësit mund t’a gjeni këtu:
Bukuroshja e Durrësit – Misteri i zgjidhur nga Afërdita Zaja – YouTube
Video studim mbi Xhubletën:
Studim nga Afërdita Zaja
Mars, 2023.
