Foton me Amina Nurajn e kam bërë në korrik të vitit 2019, në restorantin “Trofta” në Istog
___
Nga: Gjergj – Bajram Kabashi
___
Pas sa e sa vitesh sërish e kërkova dhe e gjeta Amina Nurajn. I kapluar nga punët në profesion dhe obligimet e tjera jetësore, e kisha lënë anash përkujdesjen për këtë vajzë nga Masbjeshka (Sanxhaku), andaj pasi mëkot e kërkova në rrjetet sociale, megjithatë përmes një mikje virtuale nga Prishtina, e gjeta numrin e saj të telefonit dhe i shkrova. Nuk vonoj shumë dhe mu lajmërua Amina Nuraj.
Tash po jetonte në Novi Pazar, pas disa vitesh që kishte jetuar në Kosovë.
Pas një debati që e bëra në mirëbesim me të, ajo u bind se duhej të rikthehej, të ishte sociale sikurse më parë, duke marrë pjesë aktive në debatin publik ndërshqiptar rrjeteve sociale.
Amina Nuraj, tashmë pa asnjë mëdyshje mund të konsiderohet si njohësja më e mirë e historisë së Masbjeshkës (Sanxhakut), andaj ndihmesa e saj mund të jetë edhe më tej e dobishme për rinjohjen ndërmjet banorëve shqiptarë të Masbjeshkës dhe Shqiptarëve përgjithësisht.
Drini: Ka një kohë që nuk ishe e pranishme me mendimet tuaja në rrjetet sociale, madje ishe larg fokusit të mediave të Kosovës. Ku ishte Amina Nuraj? Pasi të kërkova dhe gjeta në Novi Pazar , përmes të njohshmve të përbashkët, u riktheve sërish me mendimet tuaja që pëlqehen nga një masë e madhe njerëz në mbarë hapësirën shqiptare.
Amina Nuraj: Shumë gjëra ndodhën në jetën time për të cilat nuk kam dëshirë as të flas, që ndikuan të largohesha pak dhe të pushoja e merrja frymë në qetësi. Më duhej të mendoja e reflektoja , sado pak, për vetën time. U riktheva tek familja dhe të afërmit në Treg të Ri (Novi Pazar). Natyrisht kisha një lidhje tashmë shumë emocionale me Kosovën, me njerëzit e kulturës, mediave, me njerëz që më donin dhe i doja. Qysh pata rrëfyer në intervistën e parë me ty pak para vitit 2017 , une pa i mbushur 18 vite jete e pata kuptuar nga rrëfimet në familje, nga rrëfimet e babait dhe të afërmve që i dëgjoja përanash, se nuk isha boshnjake, por shqiptare.
Kjo më pati nxitë të mendoja shumë.
Gjykoja dhe e vrisja mendjen se pse duhej fshehur identitetin. Ne , pra , ishim shqiptarë që e kishim fshehur identitetin tonë etnik dhe për ta fshehur identitetin tënd duhet të ketë ekzistuar një dhunë e madhe, një ikje e madhe detyruese prej identietit, një përshtatje për të shpëtuar. Ne kishim pas qenë ata Shqiptarët që flisnin në një gjuhë tjetër, quaje si të duash: boshnjake apo serbe. E kuptova ndërkohë se zemra ime flet në një gjuhë tjetër, në gjuhën e ndjekur shqipe. Eshtë e vërtetë se një masë e madhe e njerëzve me të cilët këmbej mendime në rrjetet sociale i pëlqejnë mendimet e mija, ashtu siç i pëlqej edhe une mendimet e tyre.
Kjo më ka bërë e më bënë shumë të fortë që të eci përpara, të mos ndalem.
Drini: Amina…, a mund të na tregosh se çka është ndryshe tashmë apo gjithçka po ecën me të vjetrën? Me çka po merret Amina Nuraj tash në Novi Pazar …?
Amina Nuraj: Kur më pate intervistuar në fillim . gjendja ishte shumë e keqe, pothuaj zhgënjyese dhe e pa shpresë. Pleqtë dhe të rinjt kishin frikë të madhe nga organet e sigurisë së Serbisë që të tregonin se kush ishin. Pas bisedës së parë me ju dhe intervistës sonë të parë me ju, shumëçka ka ndryshuar. Siç shihet edhe nga pamjet që i shpërndaj rrjeteve sociale, të rinjtë shqiptarë tashmë e kanë hequr qafe atë frikë të madhe nga Serbia. Një frikë që e kishin trashëguar nga familjet e tyre të ndjekura, të rrahura, të dëbuara e të vrara , vetëm e vetëm se ishin shqiptare, visheshin dhe silleshin si shqiptarë. Fakti se ishin të tjerë në një mjedis që duhej shfarosë e dëbuar, ishte një barrë e rëndë në shpirtërat e njerëzve. Ne ishim shqiptarët e pjesës më të skajshme të etnikumit shqiptar, fakt që na e vështirësonte jetën në një mjedis të disponuar armiqësisht ndaj nesh. Domosdo, kjo dhunë e madhe ka ndikuar që në mungesë më elementare njerëzore të harronim se kush ishim, ta harronim gjuhën shqipe që nuk kishim të drejtë ta përdornim askund përtej familjeve, as në shkolla, as në administratën komunale, se nuk na lejohej arsimimi në gjuhën shqipe. Duhej ose të shpërnguleshim në Turqi apo në Bosnjë, apo të mirreshin rrugët e mërgimit në mbarë botën. Kjo ishte perspektiva jonë e zymtë. Mungesa e shpresës për ne. Ata që mbetën duhej të kishin identitet tjetër, identitet të porositur nga Serbia dhe SANU (Akademia e Shkencave të Serbisë), që fillimisht të ishin “Musliman” e pas luftës së Bosnjes, Boshnjak. Me rëndësi ishte që në asnjë mënyrë të mos ndiheshin Shqiptarë.
Kjo është tragjedia e kësaj pjese të popullit tonë.
Drini: A je e pranishme në jetën publike në këtë qytet të banuar prej boshnjakësh (siç vetquhen, pasi para lufte quheshin musliman!), apo vetëm debaton gjithandej hapësirës shqiptare me shqiptarët rrjeteve sociale ?
Amina Nuraj: Siç u përgjigja pak a shumë në pyetjen paraprake, mund të them se shumçka ka ndryshuar në kuptimin e thjeshtë se Shqiptarët e Sanxhakut (Masbjeshkës) kanë nisë me iu rikhtye pejardhjes së vet kombëtare, në një proces të ngadalshëm ndërgjegjësues kombëtar, por gjithsesi të pandalshëm. Une mirrem me punët e rinisë së Sanxhakut , me problemet e tyre aktuale siç janë punësimi, arsimimi, ardhmëria në vend e të tjera. Sido qoftë, puna më e veçantë për mua mbetët ajo kombëtare. Angazhohem që njerëzit mos ta fshehin identitetin e vet kombëtar apo tjetër se, fundja, të gjithë jemi njerëz pavarësisht prejardhjes etnike, fetare e të tjera. Mbetët barrë e rëndë në ndërgjegjën e njeriut nëse ai detyrohet të ikë prej identitetit të tij kombëtar, qysh kanë ikur pa dëshirën e tyre shumë familje në Masbjeshkë, Sanxhak.
Drini: A ke pasur ndonjë problem me organet e sigurisë në Novi Pazar, për shkak të gjuhës që e përdorni në rrjetet socale?
Amina Nuraj: Po, normal që kam pasë probleme të kësaj natyre, po une nuk frikësohem prej askujt për gjërat që më takojnë mua, siç është prejardhja etnike apo eventualisht ajo fetare. E kam dëshmuar më herët dhe do ta dëshmoj gjithnjë se me shpirt dhe zemër jam e angazhuar për çështjen kombëtare.
Drini: Ti në postimet tuaja vazhdimisht dëshiron të flasësh dhe të tregosh për të kaluarën shqiptare të atyre banorëve të Masbjeshkës, duke i risjellë fotot e tyre në rroba kombëtare dikur. Mirëpo, Amina, ata që ishin shqiptar dikur, thonë që janë boshnjak sot, apo jo?
Amina Nuraj: Problemi është se qysh moti, gati për pothuaj një shekull na ka harrue e s’asht kujtue për ne Shqipëria, diplomacia e shtetit shqiptar, e mund të them se pas vitit 2008 , qyshkur u pavarësua , edhe Kosova. Në këtë mes ka fituar armiku që ka dashur të na dëboj gjithandej në botë, të mos na lë të shkolloheshim në gjuhën amtare, që të na detyronte ta harrojmë gjuhën e prindërve, Shqipen, pra që të na shndërronte në mysliman – boshnjak apo në “mysliman – serb”. Në kohën e “fshatit global” , ku rrjetet socale i afrojnë njerëzit nga skajet e ndryshme të botës, nuk po arrijnë më ti fshehin gjurmët e prejardhjes sonë shqiptare. Shumë familje shqiptare kanë nisur t’i shpalojnë gjurmët e prejardhjes së vet etnike, duke treguar që ishin shqiptarë , por se ishin të detyruar ta fshehin identitetin e vet kombëtar, se të ishe shqiptar në Masbjeshkë, Sanxhak, do të thotë se ishe me shenje, se duhej të zhdukeshe sa më shpejtë. Duhej të vriteshe apo burgoseshe.
Tash rinia po lexon dhe po informohet e edukohen për ditë e më shumë. Ajo që më gëzon më shumë është se shqiptari i informuar dhe edukuar kombëtarisht po dëshmohet si faktor që e ndihmon ringjalljen kombëtare, rizgjimin tonë të vonuar kombëtar. Ma merr mendja se kjo është koha e jonë , koha e kombit tonë.
Amina para shtëpisë së saj në Novi Pazar (Pazari i Ri).
Drini: Pse nuk përpiqesh të formosh një Organizatë Joqeveritare në Novi Pazar (OJQ) , përmes së cilës do të angazhoheshe në gjetjen e gjurmëve të tilla në tradita e histori, në mënyrë legale, pasi atë e lejon edhe Kushtetuta e Serbisë, por vazhdon në këtë mënyrë… ?
Amina Nuraj: Me e hapur një OJQ duhet me “kërcy” e punuar qysh thotë Serbia, bazuar me zakonat tyre. Prandaj, mendoj se ma mirë është të vazhdoj kështu e lirë, jo që kam ndonjë gjë për të fshehur, por kjo më jep liri angazhimi se rigjetja e identitetit kombëtar për këdo është ndër të drejtat elementare njerëzore, qoftë për mua si shqiptare apo për ndonjë serb, boshnjak etj
Drini: Pasi i ke të kryera dy fakultete , qysh tregoje më herët, a ke bërë përpjekje për të gjetur punë dhe ku do të dëshiroje ta gjeje me ëndje atë?
Amina Nuraj: I kam dërguar dokumentat-dy diplomat e mija në Ministrinë e Arsimit në Prishtinë , por nuk më kanë dhënë asnjë përgjigje. Punë s’kam gjetë ende, por kisha dëshiruar me punuar në Republikën e Kosovës në polici apo doganë, sepse kam fakultetin e kryer për Polici dhe Doganë.
Boksieri nga Masbjeshka – Sanxhaku(Pazari i Ri), Haris Çalakoviq
Drini: A je në kontakt me gazetarët dhe gazetaret që më herët të ftonin në e-misione televizive në Prishtinë?
Amina Nuraj: Jo , me askend, përpos me ty që jam në kontakt. Askush nuk është interesuar për mua nga ajo kohë kur vendosa të jem sado pak e tërhequr këtu. Ti ishe i vetmi që “më gjete” këtu në Novi Pazar (Tregu i Ri) , pas një kohe të gjatë që kisha vendosur të jetoja pak e tërhequr. Ti me gjete dhe arrite të më bindje të rikthehem si person tashmë i njohur në rrjetet sociale. Ju falemnderit.
Drini: Çka ke dashur dhe nuk munde ta realizoje në Kosovë e që vazhdon të preokupohesh e mendosh rreth saj?
Amina Nuraj: Ndihem e brengosur që nuk munda të gjeja punë në Kosovë deri tash, në Kosovën dhe Prishtinën që e dua me gjithë zemër. Të punoja tek njerëzit e mij, populli im që e rigjeta si fëmijë. Tek ai popull e ajo familje që iu riktheva.
Drini: Qe sa kohë nuk ishe në Kosovë dhe po të vije një ditë, me kend do të kontaktoje me dëshirën më të madhe?
Amina Nuraj: Dëshira ime më e madhe është ta takoja Lulzim Jasharin, djalin e Komandantit Legjendar Adem Jashari. Dhe me të gjithë ata shqiptarë e shqiptare që i dua e që ata janë tepër shumë.
Drini: A mendon se duhet të specializohesh në ndonjë drejtim në fushën e historisë dhe konkretisht në cilën fushë?
Amina Nuraj: Kisha pasur dëshirë të madhe që të thellohesha në studimin e historisë së pa hulumtuar të Masbjeshkës (Sanxhakut) , pasi konsideroj se kjo trevë është shumë pak e hulumtuar nga historianët e mirëfilltë. Po ashtu, do të dëshiroja që të specializohem në historinë e vjetër të popullit shqiptar, për ti gjetur rrënjët tona, historinë tonë të mohuar e përvetësuar prej të tjerëve.
Drini: Si i sheh ngjarjet në Kosovë dhe prej nga informohesh për to; nga tv-ët e Serbisë , apo nga kontaktet që ke përmes rrjeteve sociale me të njohshmit në Kosovë e Shqiptari?
Amina Nuraj: Këto ngjarje që ndërlidhen me Kosovën i përcjellë në vazhdimësi. Serbia për fat të keq ende nuk po mund të pajtohet me faktin se Kosova është shtet i pavarur, shtet që i ka të gjitha institucionet e konsolidura. Kosova po bëhet për ditë e më shumë një shtet modern, shtet i fortë në kuptimin e mirë të fjalës. Një shtet që i respekton dhe trajton të gjithë njësoj. Une kisha dashur që njësoj si po trajtohen serbët në Kosovë, në të njejtën mënyrë të trajtohen banorët e Masbjeshkës.
Ne do të ishim shumë, tepër të lumtur , sikur ti kishim të njejtat të drejta që i kanë serbët në Kosovë.
