MSc. Adem Lushaj
Ernest Koliqi, prozator, poet apo publicist!? Cila ishte gjuha që përdorte Koliqi? Cili ishte angazhimi i Ernest Koliqit në standardizimin e Gjuhës shqipe!
Këto dhe shumë çështje tjera shtjellohen në monografinë “Gjuha e veprës së Ernest Koliqit” të autorit, Dr. Haki Hysenaj!
Autori i librit, profesori universitar, duket se ka pasur dy motive bazë me rastin e përcaktimit për t’a studiuar gjuhën e veprës së Ernest Koliqit.
Motivi i parë, mbase jo kryesori, lidhet me të dhënën se kolosi i letrave shqipe, Koliqi, në kohën sa ishte ministër i arsimit në Qeverine e Ahmet Zogut, kishte hapur shkollat e para shqipe në gjithë territorin e Kosovës, dhe shih për këtë kishte dërguar mbi 200 mësues e arsimtar, për të realizuar këtë mision.
Motivi i dytë, siç del edhe nga ky studim, lidhet me të dhënën se Koliqi ishte ndër të paktët shkrimtar të Qerthullit të Shkodrës, që vuri në jetë vendimet zyrtare që elbasanishtja, e cila kishte elemente të të dyja dialekteve, toske dhe gegë, të ngritej në gjuhë standarde. Sipas autorit, Hysenaj, në këtë rrafsh, Koliqi aso kohe po merrte epitetin e krijuesit në gjuhën letrare shqipe, e cila me dekret shtetëror në Shqipëri dhe në Kosovë, u përdor herë terësisht, e herë pjesërisht, deri në Kongresin e Drejtshkrimit të vitit 1972.
“Koliqi ishte letrar, por u formua edhe si gjuhëtar me ndihmën e letrave dhe gjuhëtarëve tjerë të kohës. Gjuha e veprës së tij, ndonëse mund të cilësohet ndoshta pak më “konservative” se e Camajt, ishte një ndihme e madhe për formimin e gjuhës letrare të përbashkët, ose e segmenteve të caktuara të saj. Mansaku thekson se gjuha e shkrimtarëve shkodranë, ndër ta edhe gjuha e veprës së Koliqit, në kontaktet gjuhësore të viteve të nëntëdhjeta e këndej, kanë ndikuar edhe në zhvillimin e strukturës sintaksore të shqipes së sotme standarde”, thotë autori Hysenaj, në studimin e tij për gjuhën e përdorur në veprën e Ernest Koliqit.
Dr. Haki Hysenaj, vlerëson se “gjuha e veprës së shkrimtarit Ernest Koliqi dhe e bashkëkohësve të tij, që në bazë dialektore kishin gegënishten veriperëndimore, sot është duke ndikuar në zhvillimet e përgjithshme të standardit gjuhësor të shqipes”!
Libri “Gjuha e veprës së Ernest Koliqit”, ditë më parë doli nga shtypi, më saktësisht nga Shtëpia botuese ZERO PRINT në Prishtinë.
Pergezoj autorin MSc. Adem Lushaj per kete shkrim te bukur informativ rreth nji njeriut te madh te kultures shqiptare si Ernest Koliqi, te cilin komunistat e Tosknise e kan lane ne erresine si shume figura te tjera Veriore.