11 Shtatori 2001, Bin Ladeni dhe lindja e Islamizmit Politik

____

Libri “Dosja Afganistan” e princit saudit Turki Alfejzal Al Saud nga ish-drejtori i Dejtorisë së Zbulimit të përgjithshëm (1977-2001) të Arabisë Saudite, shfaqet burim i rëndësishëm drejt ndiçimit të mëtutjeshëm të gjenezës së asaj që merret si terrorizëm islamik në shkallë ndërkombëtare, i manifestuar fuqishëm me atentatet e 11 shtatorit 2001 në SHBA,me ç’rast me përgjegjësi u ngarkua Al-Kaida, ngaqë nga anëtarët e saj u rrëmbyen katër aeroplanë në hapësirën ajrore amerikane: njëri që pol fluturonte drejt Uashington DC (ku synohej qëllimi i Shtëpisë së Bardhë), i dytë fluturoi drejt Pentagonit në Uashington dje dy të tjerë fluturuan drejt Kullave Binajke të Qendrës Tregëtare Botërore në Nju Jork. Gjatë këtij sulmi terrorist gjithësejt vdiqën 2996 njerëz dhe 6000 të tjerë u plagosën. Për Shtetet e Bashkuara humbjet nuk ishin thjesht në njerëz apo maeteriale; sulmet ishin një poshtërim kolosal për krenarinë, prestigjin dhe sigurinë e vendit, gjë që për to duhej të mirrej hak.

Bie në sy pikënisje e autroti te dy çështje: që vlerësimeve të shumta botërore rreth sulmit terrorist në SHBA, shpesh kundërthënëse, t’ua japë edhe versionin saudit dhe, po ashtu, të konfirmojë faktin se ishte Al-Kaida e Bin Ladenit një organizatë terroriste, e cila luftën nismëtare kundër pushtimit sovjetik në Avganistan, e ktheu në një pretendim të hapur për marrjen përsipër të rolit të një fuqie islamike që sipas autorit “do të luftojë imperializmin amerikan dhe atë britanik”, që cilësohen “pushtues të vendeve arabe dhe të qytetërimit islam”. Princi Turki Alfezal Al Saud, njëherësh djalë i mbretit saudit, hap dojen e Avganistanit nga pozita e Drejtorit të Drejtorisë së Zbulimit të Përgjithshëm të Arabisë Saudite, i ngarkuar drejtpërdrejt në të gjitha veprimet e angazhimit saudit në krizën avgane nga fillet e implikimit të sovjetëve në të nëpërmes disa liderëve të fiseve vgane e deri te ndërhyrja dhe pushtimi ushtarak i Avganistanit, që do të zgjasë trembëdhetë vite, dosje kjo që në qendër ka Al Kaidën dhe Bin Laden si ideator i saj, po sjell edhe fakte të tjera tejet interesante rreth strukturës etnke, kulturore dhe politike të shoqërisë avgane nga gjendja fisnore deri te strukturat që do t’i përthekojë shteti nga formimi i tij deri sot. Sipas Princit Al Saud, shfaqja e Al Kaidës dhe ngritja e saj deri te një faktor i rëndësishëm në luftën çlirimtare avgane kundër pushtimit sovjetik, lidhet ngusht me rolin e Bin Ladenit, i cili ishte përfshirë në këtë veprimtari me ndihmën e sauditëve, por që më kohë, ai, triumfin ndaj sovjetikëve, me të shpejtë do ta orjentojë në dy drejtime: për marrjen e pushtetit të plotë në Avganistan si dhe për krijimin e një vetëdije revolucionare nacionaliste islamiste tejet oskurantiste, e cila, po ashtu, do të marrë përsipër luftën kundër “imperializmit amerikan” dhe ndikimit të tyre ndaj botës arabe dhe islame në përgjithësi. Sipas Al Saudit, Bin Ladeni shfrytëzoi kundërthëniet e shumta në botën arabe dhe islame për t’u kthyer në një referencë të “bashkuesit dhe çliruesit të saj njëherësh”, gjër që Avganistanin, krahas rikthimit të modelit të jetës së shpellave (te një modeli të errësirës së plotë në emër të ligjeve të Allahut), pushtetin politik dhe fetar, do të ta shfrytëzojë për përhapjen e rrjetit terrorist në pjesët e ndryshme, veçmas në Sudan, ku do të instalojë infrastrukturën e militantëve dhe grupeve që do të merren me veprime terroriste, siç ishin ato ndaj ambasadave amerikane në Kenia dhe vendeve të tjera afrikane, si dhe disa objekteve ushtarake në Arabinë Saudite.

Nga shënimet e princit Al Saud, del qartë se Bin Ladeni dhe Al Kaida nuk do të ishin ata që në të vertetë dolën në skenën botërore të terrorizmit me sulmet e 11 shtatori 2001 në SHBA, pa implikimin e faktorëve të tjerë përbrenda botës arabe dhe asaj islame, siç janë Irani, Iraku, Avganistani, Pakistani dhe të interesave të Bashkimit Sovjetik në këtë mozaik. Autori, gjithnjë duke iu referuar materialeve të Shërbimit të Zbulimit të përgjithshëm saudit që e ka drejtuar për vite, nxjerr shumë fakte deri më tani të panjohura të mbështetjes së Bin Ladenit nga Irani, Iraku dhe vendet tjera përreth, të cilat kanë qenë të orjentuara kundër “imperializmit amerikan”, me ç’rast, në lojë janë futur karta të ndryshme, ku ajo e sulmeve terroriste ndaj SHBA-ve dhe interesave të saj ka dalë në plan të parë. Në këtë kontekst duhet parë edhe reagimi shtetëror amerikan dhe i disa aleatëve të saj për ndërhyren ushtarake ndaj Avganistanit në fillim të nëntorit të vitit 2001, ku pas disa ditësh, trupat e Aleancës Veriore, më 13 tetor marrin Kabulin dhe me këtë shënohet edhe shpartallimi i turpave talebane, prej nga Bin Ladeni me disa nga mbështetësit e tij tërhiqen në Xhelalabad dhe pastaj në Tora Bora, në një krahinë afër kufirit me Pakistanin, ku kishte një numër të madh shpellash. Vendosja e trupave ndërkombëtare në Aganistan në dhjetor të vitit 2001, nën drejtimin e NATO-s nën emrinin “Forca e Ndihmës së Sigurisë Ndërkombëtare (ISAF), qëndroi në vend gjatë trembëdhjetë viteve pasuse.

Sipas autorit, kjo ndërhyrje ushtarake ndërkombëtare që i dha fund regjimit taleban të Bin Ladenit, megjithatë nuk i dha fund terrorizmit botëror, që sipas tij, emërues të përbashkët kishte faktorin Al Kaidë, që u përhap si metastazë kanceroze edhe në pjesët tjera me mjete të tjera anembanë botës. Mbi këtë praktikë, kemi edhe ndërhyrjen e SHBA-ve me aleatë në Irak, me ç’rast, paraqiten edhe arsyet e Arabisë Saudite kundër saj, meqë sipas sauditëve, fundi i regjimit ushtarak të Sadamit, nuk do të thotë njerherësh kthim i demokraciës ngaqë lansimi në pushtet i shiiteve siç ndodhi, nuk do të sjell tjetër pos një konflikt të brendshëm, siç ndodhi. Dhe, arsyeja tjetër pse Sauditët nuk ishin përkrahës të ndërhyrjes ushtarake dhe epilogut që solli ajo, ngaqë krijoi rrethana për ndëhryje, pse jo edhe fuqizim të Iranit dhe rolit të ajatollahëve në rajon (deri në Liban dhe Palestinë) si dhe për valën e destabilizimeve që solli pikërisht kjo ndërhyje në Siri dhe rajon. Autori, po ashtu, si veprime kolaterale të kësaj ndërhyrjeje, sheh edhe reinkarnimin e “Vëllazërisë muslimane”, gjithnjë me motive nacionaliste panislamike, në rajon, me ç’rast do të destabilizohet Egjipti, po mbi të gjitha, do të destabilizohen vendet afrikane të Magrebit, Tunisi, Maroko, Algjeria dhe Libia. Në këtë kontekst, në kuadër të zanafillës së probelemeve arabe, autori tërheq edhe një paralele interesante, që lidhet me ngjarjet e viteve 1950 dhe me ato të viteve 1960, ku thuhet se “asokohe Arabia Saudite dhe monarkitë e tjera rabe ishin sulmuar nga regjimi socialist i Naserit në Egjipt. Fuqitë perëndimore gjithashtu e konsideronin Naserin si kërcënim ndaj interesave të tyre. Naseri burgosi opozitën konzervative. Arabia Saudite u dha ndihmë të përsekutuarve nga Egjipti, të përfshirë edhe shumë anëtarë të Vëllazërisë Myslimane”. Te ardhja e shumë intelektualëve nga radhët e Vëllazërisë Myslimane autori shesh edhe atë prirjen që lëvizjet fetare të kthehen në aso nacionaliste, për të përfunduar në lëvizje politike, të cilat duhet parë disfatën e arabëve nga izrelitet në vitin 1967, e mbi të gjitha duhet parë në Iran, kur prestigji i islamizmit si lëvizje politike u rrit nga suksesi i Revolucionit iranian në 1979, kur studentët dhe klerikët, përmbysen monarkinë. Prestigji i silamit politik, u shtua në Afganistan në fund të viteve 1980, me ç’rast, nga kjo pikë, islamizmi vlerësohet lëvizje politike dhe jo fetare.

Është me intres të thuhet se autorit, që vjen nga familja mbretërore saudite, sheh me sy kritik katapultimin e islamizmit nga lëvizja fetare në atë politike, duke nxjerrë në pah edhe masat e mbretërisë saudite, nga vitit 1980, që të eliminohet ndikimi i klerikëve islamikë në xhami dhe arsim, duke larguar mbi njëmijë sosh nga detyra dhe zëvendësuar me dijetarë fetarë të rikualifikuar. Me këtë rast, për t’u zvogëluar ndikimi i islamit politik, autori përmend faktin e daljes në skenë të gravenë në role me publik nga viti 2000 e këndej, ku thuhet se ka sarrë hov të madh në shoqërinë saudite. “Tani gratë shihen në poste drejtuese, në punë zyrtare dhe si sekretare, duke punuar si gazetare, duke luajtur rolin kryesor në bamirësitë brenda vendit dhe duke bërë fushata për të drejtat ligjore më të mira për vetën e tyre.”

Në fund të librit, autori, pa hequr përgjegjësinë ndaj talebanëve, Al Kaidës dhe Bin Ladenit, thotë se “janë edhe grupet tjera terroriste që kanë bërë lëmsh Lindjen e Mesme që nga fillimi i këtij shekulli”, ku përmendet roli i “Praverës Arabe” e viteve 2011 dhe ndikimi i madh i Iranit në rajon. Për zgjidhjen “e lëmshit”, autori sugjeron se lidhja botërore kundër terrorizmit, nuk duhet të mbështetet te lufta si politikë, siç ndodhi në Avganistan dhe Irak, ngaqë prodhoi edhe më shumë dhunë. Por, synim duhet të jetë kufizimi i aftësisë së terroristëve për të vepruar. Këtu përmendet durimi i Britanikëve, të cilëve iu deshën 30 vjet me mënyra të tilla për të zgjidhur atë që shpresohet të jetë faza e fundit e konfliktit në Irlandën e Veriut. Tutje, kësaj, autori vë theksin edhe te roli i Rusisë për të nxitur terrorizmin botëror duke shfrytëzuar dhe nxitur përçarjet brenda botës islame dhe vendeve arabe. Ndërsa për konfliktin palestinez-Izrael, thotë se mbetet edhe mëtutje rrënja e problemve të botës arabe dhe asaj myslimane, si faktor i madh destabilizimi, ku idetë talebane dhe ato ekstremiste përherë ushqejnë veprimet radikaliste, por që duhet përpjekje e përgjithshme botërore që kësaj çështje t’i jepet zgjidhja fatlume për të dy popujt.

Në tërësi, libri i princit Turki Alfejzal Al Saud, në shqipe, paraqet një gamë interesante të pamjes së dosjes së Avganistanit me të cilën është e lidhur veprimtaria e Talebanëve dhe veçmas ajo e Bin Ladenit, si ideator i një lëvizjeje që i solli çlirimin vendit nga pushtimi sovjetik, por u kthye në një faktor të skenës terrorist botërore nga perceptimi që autori e quan paranoik “i një individi që, meqë fitoi ndaj sovjetikëve, koha e ngarkon me mision e fitores ndaj armikut tjetër, amerikanëve dhe imperialistëve perëndimorë”!