Abdullah Gjongecaj, artisti i njohur nga Kolgecaj i Malsisë së Tropojës, në foto me plis në krye, sëbashku me Rexhep Shkrelin, intelektualin e shquar nga Novi Pazari
Intervistoj: Gjergj – Bajram Kabashi
- Intervistë me artistin nga Kolgecaj, Abdullah Gjongecajn
Abdullah Shaban Gjongecaj është një burrë i ditun me mjekërr karakteristike, që të zgjon imazhin dhe mallëngjimin per burrat e dikurshëm të Dheut, të cilëve shpesh para se ju delte fjala, u ka fol duka, aftësia për ta bindë tjetrin me fjalë si dhe pamja burrnore. Gjongecaj është asket i atdhetarisë, është një murg që kishë , xhami e katedrale e ka dhimtën e madhe për kombin shqiptar, dhimtë e cila vetëm sa rritet për herë e më shumë, e grryen kombin tonë si ndryshki hekurin. Në muajin Gusht 2023 z. Gjongecaj ishte në Masbjeshkë (Sanxhak) dhe udhëtoi nëpër qytete e fshatrave të kësaj pjese të malsive tona, i veshun në tirqi e plis në krye. Megjithëse disa prej “boshnjakëve” kishin dro kur Gjongecaj këmbëngulte të vishej e shfaqej në rroba kombëtare, banorët e Masbjeshkës, të rinj dhe pleqë, e ndalojnë rrugëve të lumturuem që e shihnin një burrë të madh që u ngjante kështu i veshun me veshjet e të parëve të tyne, etënve , gjyshave e stërgjyshve të tyne.
Dhimta e ngarkueme në menje, shpirt, zemër e në statujen e tij prej asketi atdhetar.
Gjakprishunit e shqyptarisë, shqiptarët – antishqiptarë, kuqojt komunistë, ata, tradhtarët e mëdhej…?
Gjongecaj nuk e heq nga mendja se “reaksioni në veri”, kjo klithmë helmuese shtrigash tradhëtare, hijenash komuniste-partizane, kushtrimi i partisë komuniste shqiptare, shërbëtores së Beogradit, është kushtrim i lëshuem për divizionin e parë partizan mas kalimit të Lumit Shkumbin.
Me “Reaksioni në veri” u menu Veriu me Dardaninë në krye; ata ishin reaksionarët për PKSH dhe PK Jugosllave, kunër antishqiptarëve. Gjithçka u ba e mujtun vetem mos të bashkohen forcat atdhetare të Shkodrës, Pukës – Tropojës- Kukësit – Dibrës me Dardanët.
Këtë e vërteton edhe urrdhni dhanë Shefqet Pecit prej Enver Hoxhës të kapet Sejfullah Malishova, të torturohet dhe të vritet me nji herë. Forcat nacionaliste të Ganibegut e të tjera mos të lejohen të lidhen me qendrestarët dardan në veri, si Novi Pazar e kudo që të ishin !
Gjakprishunit nertuen unitetin e detyruem me dhunën e skuqun. me gjakun e
bijave e bijve ma të mirë këta, dreqnit e kuq te P.K.SH.- P.P.SH. Komuniste
shqiptaro-Jugosllave me arradhet partizane me vrasjen e Qendrestarve kunër Serbëve me luftën vllavrasese me uniteti parti popull – kundër popullit
shqiptar e pro interesave pushtuese serbe për me zhduk shqiptaret që serbët të rriten në tokat tona.
Dushan Mugosha ose Pali me shqipen e ti të pastër jetoj shpi për shpi në malsitë tona tuj rekrutue djelmnin e pa ditun, rininë e pa informueme shqiptare në mbar truellin shqiptar.
Uniteti parti – popull asht unitet kundër vetvehtes, kundër interesave kombëtare, uniteti i cili atdhetarët i kallxon si tradhtarë e tradhtarët si atdhetare prej vitit
1941-1942-1943-1944-1945 e në vazhdim vetem për
me zhduk të ditunit, të shkolluemit, intelektualët , gjenitë atdhetarë; tue i vra, torturue interrnue e poshtnue vetëm pse ata e duen ATDHEUN, vetem pse e donin bashkimin kombëtar, kjo ka nodh vetem këtu mes shqyptarve prej KUQOJVE, detyra e të cilëve asht me shkatrrue çdo vlerë të shqiptarisë.
Hyjnorja çka asht ma e shejt atdhedashunia u ruejt e u madhnue prej atdhetarve në Kongresin e 1920 në Lushnje ku mori formë tipike shqiptare me arrdhjen në jetë të Monarkisë me Atdhetarin Ahmet Zogu, i kunorzuem si Mret i shqiptarisë, kjo frymë atdhetare e cila përligjte karakterin mretnor të shqyptarit, Kreninë, Dinjitetin, Personalitetin, Kanunin, Besën, Guhen, Lirinë e Pasuninë, i ruen virtytet Shqiptare në shumicën e bashkëkombësve.
Kuqojet e Beogradit me zbatimin e Skenarit shkatërrimtar jugosllav-serb, e helmuen për vdekje, një herë e përgjithmonë gjithçka shqiptare dhe zevendësuen virtytin me vesin.
Tek Gerla, pamje e koshit të drithit të dajëve të mi në Vuthaj, tek oxhaku Beqiraj, tek djemtë e Zymer Hoxhës e Ali Himës.
Kur u vetëdijësove plotësisht për veprimtarinë antishqiptare të komunistëve shqiptarë, krijesave të komunizmit serbomadh…?
Gjongecaj: Në vitin 1981 kur dola prej auditorëve të shkollës helmuese antishqiptare si edhe auditori ILA per ARTE Pamore e u vendosa në punë si mësues atëhere e mora vesh shumë shpejt në kuvenet me venasit e mi në KolGEC e mora vesh shumë shpejt realitetin, e kuptova se gjithçka çka kishim mësue deri atëhere ishte e rreme, me gojë e me shkrim, vetëm rrena e mashtrime antikombëtare, sidomos libri i Historise, ai i Historisë Partisë, dhe ai i Guhes Amtare.
Na helmuen me FILLIN E KUQ në forma edukimi të premteve, informacion i shypit çdo mjes.
Agjitacion e propaganda antishqiptare në emën të shqiptarisë e atdhetarisë.
Ata shqiptarë të cilët e morën guximin me kallxue çka asht e si asht realiteti ynë shqiptar, ata u zhduken, u dënuen, u vranë, u interrnuen.
Të vërteten prej shqiptarëve të damkuem, të leçitun, të poshtnuem , të vorfnuem, të plaçkitun, të shtypun, të interrnuem, të burgosun, të emnuem Kulakë, Tradhtarë, Anmiq të klasës, vetëm e vetëm pse e duan Atdheun, Shqiptarinë, bashkimin e kombit.
Bash kta të cilët ishin palca e ashtit të kombit, kta u shtypën e u zvogluen sa ni gogel.
Në Rozhajë …
1982-1983 nriçuem prej dritës së realitetit tragjik shqiptarë, e shkoqa zemren prej krahnuerit dhe e shpalosi këtë realitet hapun, kahdo ku gjindej hala Enver Hoxha besniki I interesave serbe në Shqyptari.
Per fatin tem Dosja për agjitacion-propagandë kundër pushtetit të kuqojve, nuk pat ma vlerë, sepse mas vdekjes së Enver Hoxhës filloj të veproj Perestrojka, përgatitja e KUQOJVE per me u kthye ne KAPITALISTAT e ri!
Më 1985 diq Shkatrrimtari i SHQYPTARISE e në 1988 në Festivalin Folklorik Kombëtar të Gjirokastrës, e kuptuva se ligji agjtatcion – propagandë kundër pushtetit popullor u hoq në fshehtësi, pra u majt sekret për masën e madhe shqiptare dhe atë nryshim ligjor e dishin vetëm besnikët e Beogradit, kuqojt e partisë.
Me pronarin e kafes…, në Rozhajë
Kur vendose të shkoje në mërgim dhe të largoheshe nga Shqipëria…?
Më 21 nëntor 1991 u largova për në Zvicër e Gjermani.
Tana këto investime e përjetime më shtyn me marr udhën me peshën në qenien teme në shpirt e zemër , peshën e tradhtisë së kuqojve, tmerrit e përgjakjes së
1600 dardanëve, Batalioni “Kosova” në pritën e aleancës partizane shqiptaro-serbe.
Në vitin 1854 për një natë e ditë u ekzekutuen 3200 shqiptarë në Kolashin.
9200 shqyptarë u vranë e u maskaruen në Natën e Bozhiqve në Bihor.
12000 Shqiptarëve në Tivar, ku gjaku i shqiptarëve skuqi Adriatikun.
Tradhëtia partizane realizoi eleminimin e udhëheqësve të luftarëve shqiptarë, si
Xhem GOSTIVARI, Shaban POLUZHA, Aqif BLYTA, Ahmet Daci me 3 djemtë , që masi u torturuen,u vran, mandej Bahri Rrahmani , kolosi i Pazarit të Ri, Hamit Istogu, Hetem Hetemi, Alush Prellovci, Miftar Geci Bajraktari , e shumë e shumë të tjerë, vetëm e vetëm me i hapë rrugë Serbëve.
Pra, këto e shumë të tjera krime antishqiptare ma nisën ortekun e kti “udhëtime biblik” për me shkue, me pa e me nie , për me i prekë këto realitete makabre të cilat edhe pse i pash, ende s’mun e besoj as me fantazinë ma të shfrenueme se kan nodhun bash e kryesisht prej investimit tradhtar të partizanve, e ne krye komunistët shqiptarë gjakprishun.
Ishte i mbyllur kur e vizitova…Muzeu etnografik i Rozhajës
Në Rrafshnalten e Peshterit me lartësi mbidetare 1350 metra mbi nivelin e detit, në intervistën që e bënit me familjarin Rexhep Kuçi rreth traditave të ndryshme të ndërtimeve tradicionale më bëri përshtypje mënyra se si e zhvilloje intervistën, lehtësia e komunikimin, dialogu dhe pyetjet e mirëmenduara që sillnin përgjigje të sakta, atmosfera që kishe krijuar me pyetjet e ngrohta e me bazë kulturore , kësaj vere që e lamë, në vitin 2023. Pamja “apostolike”, gjuha e pasur dhe me kuptime sigurisht që lanë mbresa tek bashkësiseduesi. Cilat janë motivet që të tërhoqën të ishe në Masbjeshkë (Sanxhak), në ato malsi që dikur pothuaj të gjithë e kanë folur gjuhën shqipe?…
Gjongeca: Jam i përgatitur reth tradistes sonë më të mirë për tema të artit pamor, objekteve perdoruese të gjitha materjeve si ato prej guri, dheu,
druni-thupre, metali, të leshta, të lita, veshjet tradicionale të zhgunit për komunikimin social me zakone të lashta , e njiherit edhe modern, që tashmë janë vetëm jehonë e sëkaluarës, më zgjojnë kurreshtjen profesionale. Jam Piktor, Skulptor, Skenograf, Grafist, Stilist, Kritik arti dhe Etnolog
Masbjeshka është shembull i idhët për secilin prej nesh që kallxon që tashmë shqiptarët janë në vlugun e tjetërsimit të identitetit gjuhësor e etnik, prej në shqiptar, qysh ishin dikur deri ne 1945 , në Mysliman a boshnjak, qysh shum prej tyne e emnojnë veten tash, pse nuk asht shumë e vshtirë me kuptue kur i njeh tradhtitë partizane shqiptare e dhunen serbe.
TORTURA në vazhdim per me thirrë vehten çka nuk janë, si Myslimanë e “BOSHNJAK”.
Me Ali Dacin dhe Safet Hadroviqin në Rozhajë …
E pate një “udhëtim biblik” z. Abdullah Gjongecajt prej fisit Krasniqe, – katuni i
Kolgecit , për në fisin e KELMENIT (Kelmendët) në Vuthaj, Guci, Beran, Rozhaj, Novi Pazar, Peshter, pra në mbarë Masbjeshkën, pastaj në Medvegjë, Banjën e Sijarinës, Bujanovc e madje edhe në Nish. Ishe si një udhëpërshkrues I kohërave moderne…?
Kolegecaj: Pjesa më e madhe e këtyre hapësirave dikur ishin të banuara krejtësisht me shqiptarë. Ato shtrihen në veri të Shkodrës, Gjakoves, ne Luginën e MORAVES e deri afër Shkupit, udhëtim me zemër në dorë aty në zemren e Shqiptarisë, Kufinit Shqiptar – Shqiptar, plagëve të këputjes, dhimtes së coptimit të shkputjes së gjymtyrve , truellit Dardan, udhtim në gjakimin tragjik të shfarosjes në masë të popullit autokton Shqiptarë, udhëve të masakrimit të shfarosjes së njerëzve shqiptarë. Kam udhëtue shtigjeve, luginave, pllajave, rrafshnaltave prej 192 deri 1350 metra mbi nivelin e detit, nëpër katunde bjeshkë e qytete , në tokat Ilire – Dardane , ku ka vazhdimsi të banimeve me shqipatarë, po kalon edhe labirintin e rrezikshëm me hapsina gjeografike ku shqiptarët tashmë janë zhduke e zëvendsue me kolonë serbë.
Udhëtoja me dorën në zemër, bash si Millosh Nikolla Kopili ne fushbetejen e Fushë Kosovës së vitit 1389 me kryet e vet të shterngue nën krah e në tjetrën dorë shpatën e lame me gjakun e Sulltanit Muradi të I .
Ne udhëtimin tem kuvena me shumë njerëz të asaj ane, u ulëm e kuvenem
prushin e mluem me hinin e kohës tradhëtare, Shqiptaro-Shqiptare.
Në shoqni me Rexhep Bruçaj, Ali Daci, Safet Hadroviq Vrbicki, Rexhep Shkrelin, Enver Çorpasha, Rexhep Abazi, Halim Safet Hasani etj…!
Aty asht zemra shqyptare prush nen hinin makabër të tradhëtisë asaj tradhëtie të pa shoqe në historinë botnore e cila muer emnin e kobshëm për Shqiptarët, emnimin monstruoz “vllaznim bashkimit” idealit kuq partizan, dashnia për e me Serbët për me ekzekutue vllaznit e gjakut t’vet Shqiptarët, për me ja dhurue ato troje e njerëz Jugosllavisë-Serbisë…
I nderuari Gjongecaj, a mund të japësh informatë më të hollësishme se çka të shtyni ta marrësh atë rrugë atyre malsive, bjeshkve e masbjeshkve , qyteteve të harruara , qytetit të Kostantinit të Madh – Yllit Dardan, ato vende ku dikur jetojshin shqiptarët?
Gjongecaj: Thirrja monumentale dhe e përjetshme njerëzore e fisnike me njohtë vehten, thirrja intelektuale e vetëdijes kombëtare për me çlirue dhe gjallnue Shqip, thirrja për me e largue hinin, me nxjerrë prushin përjashta dhe me dhezë zjemin flakë shqiptarie (zjarrin) ; me i rijetsue gjymtyrët e kputuna, coptueme dhe të helmueme me dhunën e shpërfytyrimit, tjetërsimit për me harrue të detyruem se kush jena, detyrim i dhunshëm prej tehut të shpatës helmueme mbi qafen e Dardanve – Shqiptarë, kjo tragjedi aktuale më shtynë jo vetëm me iu afrue, me i pa, me u gëzue une e me i gëzue ata me pa njani tjeterin, ashtu sikur e shohim vetën në pasqyrë. Me i gëzue si në andërr a thue ky njeri pernime kalon i veshun këtu ditën për diell me veshjen tonë tradicionale, me atë vesh të babës, të gjyshit, me veshen e ndalueme tonën. të cilën s’guxojmë as me mendue e jo ma me e vesh.
Ferkojnë sytë si për me dashtë me kuptue se nuk janë në andërr, po zhgandërr, e bile bash për këtë arsye instiktivisht përgëzojnë me guhën trupore, me mimiken pushtuese prej gëzimit të gjithë ftyrës e gjymtyrëve të trupit.
Disa çohen prej venit, afrohen, japin dorën me zemër në dorë, afrohen me e krye ni foto afër kostumit të gjyshit e të babës , i cili për ta asht i naluem, po jo i harruem, vetëm e vetëm se u tradhtuen prej vllazënve të tyne të gjakut, partizanve shqiptarë!
Ke pasur mundësi ta vëreje kurthen historike ku i kanë vënë, teposhtëzen që e kanë marrë për mos me pasë rrugë tjetër përpos ikjes nga vetja e vet, gjuha, historia, kultura, traditat, kujtimet, duke i bërë dhunshëm ata që s’janë: boshnjak? E ke vërejtur vuajtjen e tyre që mundohen ta fshehin, ato që s’duan ti kujtojnë hapur, origjinën e të parëve, por që ndërdija siç e përshkruan ti i tradhëton, ua qet përjashta atë që mundohen ta fshehin, ndrydhin dhe shtypin me mbi njëqind vite…?
Buzë Lumit Rashka, në Novi Pazar…
Gjongecaj: Ishte një përjetim tragjik kur e vëren se sa shumë e kanë shtypur vetën për shkak të dhunës së madhe të ushtrume prej pushtuesit serb. Se sa shumë kanë ikur nga vetja. Une nuk kam të drejtë t’i akuzoj për gjendjen, pasi fajtore është historia e keqe, pushtimi mizor serb si dhe tradhitë e mëdha të “vëllezërve partizanë” shqiptarë dikur. Pse Shqiptarët janë detyrue me u kthye në “Boshnjak”, ky realitet monstruoz me shtyni e nxiti me e dhanë një alarm tek shtetarët dhe politikanët tanë në shtetin tashmë demokratik të Malit të Zi, në Serbi, në Tiranë, Shkup, Prishtinë, në Athinë e në Europë, SHBA e kudo tjetër, që të jetë e dobishme se me këtë lëvizje të kryeme me shumë vështirësi e kreva vetëm atë që më ka takue si artist e shqiptar për me e pa dhe me kallxue se ku jemi ne e ku janë ata, ku asht politika tradhtare mjeruese për Gjakun e Guhen tonë ! Në gjendjen që i kanë sjellë ashtu të pa përkrahje e mbështetje, sigurisht se e vetmja shtekdalje e tyre mbetët ikja, ikja nga realiteti i idhët i pushtimit, nga gjuha, kultura e historia e vet duke iu bashkëngjitur një identiteti tjetër etnik, kur tashmë e kanë humbur gjuhën.
Takim e ndej vllaznore në Rozhajë…
Për këtë “ikje nga realiteti” dhe bashkëngjitje identifikuese një etnie tjetër, asaj boshnjake, ekziston një dëshmi e tanë, e hidhur historike, të cilën ata nuk duan për me e kujtue…?
Po, ashtu asht… Historia ka qenë tepër e hidhur për atë pjesë të popullit që u la kaq gjatë në harresë, duke mos i shkuar kurrë mendja kujt të mendoj për ta. Për aq ma keq e ma zi, nga tanët u përvetësue retorika pushtuese, fjalori I pushtuesve duke i quajtur “boshnjak”, mu ashtu siç i quajti e quan pushtuesi. Mos ta heqim nga mendja se “partizanët” edhe sot rrejnë e thonë se “ua sollëm lirinë shqiptarëve”, të cilët kënaqen me Tradhtinë e kryeme plot gjakftohtësi, ashtu sikur s’ka krye kush as ni krim.
Sikur :
12000 Dardanët e vramë e të masakruem në Tivar, të most ishin gjaku i ynë , as ata të
9200 Dardanët e vramë Natën e Bozhiqit në Bihor, as ata
1600 Dardanët e Batalionit “Kosova”, të cilët u lëshuen në kurrthen e komandantit të tyne “Partizanit Shqiptar” e u vranë në pritë prej Serbëve si tuj luejt.
Rrethimi i Shaban Polluzhës, Mehmet Gradicës, helmimi i Xhem Gostivarit, premja në besë e trimave Dardan si Aqif Blyta, Ferhat Draga, Ahmet Daci me tre djemtë e tij, të cilët iu dorëzuen forcave Partizane në Gjakovë e masi u torturuen u vranë me 21 janar 1945.
Pastaj Bahri Rrahmani , kolosi i Pazarit të Ri e Mustaf Shaban Polluzha, Hamit Istogu, Hetem Hetemi, Alush Prellovci, Miftar Geci Bajraktari e mijra Dardanë të tjerë të premë në besë. 2
I mruejtun me kallximet dhe rrëfimet prinve të mij e të njerëzve tanë atdhetar këtu në kupën e mrekullueshme Alpina Epike, ashtu si e thrras une Malsinë e Gjakovës se si malsorët tanë të cilët kishin strehue në shpiat e tyne Nacionalistat e njekun prej Partizanve serbë e shqiptarë , anej e knej , qysh kallxonte Nana, u detyruem me i dorzue e ata të cilët po i dorzojshim, na thanë: ma mire na vrani ju me ka ni plum, se sa ma lanë në duartë e Çetnikëve Serbë, sepse ata nuk na vrasin me plum, ata na torturojnë ashtu sikur veç i ligu di të bëjë deri sa ta nxjerrin shpirtin ***!
Kështu u detyruen me i dorëzue Luftëtarët e Lirisë Shqiptare, të kërcënuem prej Partizanëve të Shqipërisë, me Enver Hoxhën në Krye!
Partizanët Shqiptarë, ndihmësit e skllavërimit të shqiptarëve dhe të coptimit të kombit, internacionalistët proletar të cilët coptojnë gjymtyrët e Atdheut për hirë të internacionalizmit e dashnise madhe me anmikun 1333 vjet të vjetër !
Leximet e kallximet për Epikën Qëndrestare me fundin tragjik të vllaznëve t’gjakut Shqiptar, ky ushqim shpirtnuer u kthye në dashuni pa hile, pa interes , në dashni të sinqertë e të pastër veç për Guhen, gjakun e për Genin Tonë.
Kto kallxime u kthyen në Etje e në domosdoshmëni jetike me i prekë Plagët e Përbindshm, shtresëzimet e dhunshme të detyrimit të harrimit të Origjinës së Guhes e të Traditës te pjesës më vitale të kombit, të pjesës së tokave e njerëzve ma të frytshëm Kelmenit e Kelmenasve, i cili asht edhe Geni ma i Hijshëm e ma i Bukur Shqiptar, ma inteligjent, ma trim e me i pathyeshm.
Po, heu , se çka po marojka Tradhtia mrena dere, shqiptarët e din ma mirë se kurrkush tjetër në botë…!
Përkthyesi im i rastësishëm në Novi Pazar, djaloshi që kishte studjuar në Prishtinë
Kufini me Brezin e Butë, Telat me Therra, plumat e automatikut “kallashnikov” mbi trupat shqiptarë anej e knej kufinit. Kufini i ruejtun prej shqiptarve kunër shqiptarëve për interesa të Serbisë, Malit të Zi, Maqedonisë e Greqisë. Paradoksi: “Na jena faktorë stabiliteti në Gadishullin Ilirik”, tuj i tradhtue interesat kombëtare , tuj masakrue, vra, djeg e pjekë gjithçka shqiptare. Kjo Tragjedi-Komedi, e cila vazhdon të shkojnë çdo ditë edhe ma fell në zemren e Shqyptarisë prej rrugaçve të politikës tradhtare shqiptare. Kjo më shtynë për me ja hjekë maskën Rrrenës së Partizanve të “Vllaznim Bashkimit”, për me iu kallxue shqiptarëve të mashtruem e të shitun për interesa të vogla se ata partizanët janë vetëm tradhtarë të shitun te anmiqt tanë 1333 vjeçar të Sllavët, e se ata kryen luftën civile , e se nuk e prunë Lirinë, siç rrejnë.
Edhe sot, si dikur, jo që s’duhet integrim me botën që i takojmë, me fqinjët që na rrethojnë, por udhëheqësit tanë “integrimin” e kuptojnë gabimisht, ashtu qysh nuk u duhet shqiptarëve, me e dëmtue vetën për hirë të të tjerëve. Po ashtu edhe për Kufinjt sa herë flasin, flasin gabimisht e me naivitet të padurueshëm. Kur nuk I ke ato rrugë për me e “ngjitë” secilën pjesë të popullit që rrethanat historike e lanë pasdore, është zor të kuptohet “shpija pa gardh”, shteti e populli me Kufinjt qysh i duhen tjetrit, e jo ty e kohës që e jetojmë… Ti mendon edhe për këta Kufinj, apo jo…?
Gjongecaj: Paradoksi i Tiranës se dashka “me i shkri kufitë” këtu në Gadishullin Ilirik, por, pa infrastrukturë, pa rrugë knej kah ne. Ba me pa për shembull më kujdes, vetëm udhëtimin pprej Kolgecit për në Vuthaj, prej segmentit që nuk duhet me zgat ma shumë se 1 orë udhëtim, kthehet në largsi anormale deri në 4-5 orë!
Taktika e Zvarritjes mes shqiptarëve që të mrrijnë te njani tjetri të vonuem , e kurrë në kohë…!
Qeveria e Tiranës i ka hjekë ushtarët të cilët vrasin shqiptarë, por e ka lanë shqiptarin knej kufinit pa rrugë, kur anej kufinit shqiptarët i kanë rrugët e asfaltueme deri në bjeshkën ma të naltë 1350 metër mbi nivelin e detit si në Peshter, pra për shqiptarët knej asht si me kap me krue veshin e djatht me dorë të shmajt.
Pra , anej kufini kan infrastrukturën me rrugë, por s’kan infrastrukturën e të drejtës me jetue Shqip.
Atyne ju duhet me u deklarue si Boshnjak… !
Ky asht vazhdimi i asimilimit dhe shkatërrimit të shqiptarisë anej e knej kufinjve që na ndajnë. Duert e tradhtisë shqiptare e duert e Serbisë ngrehin sa mujnë me shkye çdo dit shqiptarët me i coptue e grimcue.
Mali i ZI, Serbia etj., rrugët i kanë të asfaltume deri në bjeshkët ma të nalta e këtu s’ka rrugë ka vetëm hone të rrezikshme të grrithuna me traktorë , madje ma shumë me investime private prej Zemrave Shqiptare të Bjeshkatarëve. Bile edhe Maqedonia e Veriut ka asfaltue rruge deri edhe në tokat tona shqiptarëve në katunet ku ka pakica sllave, po ata nuk e njohin guhen shqipe as në shkollë as në zyra, e Tirana heshtë si vorri.
Iinfrastruktura e përcakton karakterin e Qeverisë.
Prandaj, duhet ta pyesim vetvetën: Si mun bashkohemi në kushte të pa barabarta zhvillimi në disnivele. Na s’kena infrastrukturën e bashkimit, ne s’kena ni Platformë kombëtare. Bashkëpunimi nerqeveritar Shqiptar, rrezik as në men, e jo ma në letër.
Mungojnë gjimnaze e universitete shqipe, atje te Shqiptarët të cilëve baba e nana ju ka folë shqip, ndërsa vet janë të detyruem me fol boshnjakisht e me thanë “jemi mysliman”, “Jemi boshnjak”, ende me tradhtinë helmuese të Tiranës së shitun.
Rrugës më ndalnin të moshuar e të rinj… Me këta të rinj e bëmë simbolikën e shqiponjës në Novi Pazar.
Ku jane Ligjet e te drejtes se shkollimit në guhen amtare ?
Çka ka mrri Qeveria e Tiranës, deri vonë si shteti I vetëm kombëtar I shqiptarëve?
Pse nuk vnohet si kusht për bashkimin ballkanik realizimi i këtyne e shumë elementeve të tjera, qofshin infrastrukturale dhe çështje të tjera jetike për shqiptaret anej kufinit, para se ata te harrohen si shqiptar ni her e përgjithmonë? Vetëm atëhere mund të flitet për bashkrendim për “me shkri kufitë”, apo…?
Gjongecaj: Kufini shqiptar-shqiptar masakrohet edhe sot prej Tiranës Tradhëtare.
Fellohet hendeku prej mungesës së arsimimit në Guhen e nanes, prej mungese së ndërtimit të rrugëve në segmentet ma të shkurta e me nivel e kualitet Profesional , e jo me dilantizma e me pangopsinë për me plaçkitë të ardhunat për projektet e pagueme prej Bankes Europiane .
Kallximet ne votrat e kullave ne relievin e Alpines Epike , si e
thrras une Malsin e Gjakoves prej edhe ka vi, u plotsuen edhe prej
njohurive që i kisha marrë si studiues e artist ne artin pamor, po edhe
bashkpunimi në vitin 1982 deri në vitin 1986 me historianët tanë për ngritjen dhe aranzhimin e historisë në muzeun e malsisë sonë.
Humbja e identitetit kombëtar sido që ta shpjegojmë, është humbje e madhe, shpesh herë humbje që nuk është lehtë ta rikthesh, sidomos kur nuk e ke forcën e shtetit të së drejtës…?
Shkurt e shqip jeta të afron ato për çka je i interesuem.
Ajo që lypet prej njerit, ajo të afrohet …!
Identiteti e personaliteti, kthehen në dinjitet manjetik atdhetar, kur genetikisht je lind me pastërtinë e dashuninë për të drejten njerëzore me njeshmeninë për harmoni paqësore… Atëhere, këto cilësi-virtyte të linduna , janë promotor për njeriun me u armatosë me mjetet e nevojshme , si informacioni i sakt historik, përmas dokumenteve, përmes kallximeve, dëshmitar të cilët thonë “na jemi Boshnjak” dijmë me folë vetëm Boshnjakisht!”.
Por, kur e pyet: “Po ky burri në foto, kush asht , e kush asht ai tjetri, e ajo tjetra?”.
“Ah, ai asht baba jem, ai dinte me fol shqip…?”
“E ti, ti që je bima e tij , pse s’di shqip?”
Këto realitete tragjike e shumë të tjera rrënqethëse, denigruese të këtij lloji më ngarkuen edhe ma shumë mallin e dhimtes së madhe për kombin tonë.
Zotnimi i historisë së artit pamor botnor, prej banorëve të shpellave e deri ne qytetnimet e sotme urbane, po kështu, guhet e hueja dhe eksperienca në shumë vene të Europës, e mi tana interes të madh për mue përban e vërteta historike për kombin shqiptar, historia jonë reale për me nxjerr në dritë rrenat e komunistëve shqiptarë të shitun te Beogradi.
Vendet për të cilat ti shprehesh veçanërisht i interesuar si artist, janë pjesët veriore të gjeografisë shqiptare…Pse je kaq i përqëndruar vetëm në këto hapësira etnike apo që ishin etnikisht shqiptare deri vonë, por që i asimiluan?
Gjongecaj: Pjesa veriore e Shqipërisë së sotshme, MbiShkodra deri në Tivar, Tuzi, Plava e Gucia me Masbjeshkën (Sanxhakun), i takojn një gjeografie të veçant, me Guhen Shqipe me të njajtën mendësi, po edhe veshjet e objektet perdoruese, si kuzhina e stili i jetesës asht i njajt me Alpet Tona, me qytetet tona, pra Ne Jena Nja,
pavarësisht se na gjymtuen në 1945 kuqojet pro SERB me ndihmën e pa nerpreme të Serbëve si Dushan Mugosha, Miladin Popoviqi, Milovan Gjiasi, Svetozar Vukmanoviq Tempo, Fadil Hoxha, me nihmesit e tjerë të tyne.
Na shqiptaret knej e ata anej jena vazhdim i njani tjetrit , kena dhan e marrë historikisht, Geni ynë, e foluna jonë, e gjithë Tradita ma e mirë përafrojnë , në thelb janë nja me doke e zakone të përbashkëta.
Domosdoshmenia jetike me plotsue e mledh gjymtyrët e kputuna , gjysen me gjysen, me rivenos në gjallim me fillue jetën si ni trup, ato jane promotori jem, i lëvizjes teme jetësore,e po edhe kjo lëvizje në gusht 2023 . Na jena gjysa ata jane gjysa tjetër, ata njerz janë gjysa jonë, po edhe ato vene jan gjysa ma e mirë e venit tonë.
Tragjikisht ata jane detyrue me harrue se kush jane se kah vinë, se çfarë gjaku kanë në deje…të paktën kështu thonë në fjalët e para !
Presioni atje asht tepër i madh dhe bëhet në forma të pa dukshme e të pa fundme si për shemull po kallxoi për një kusherinen teme, e cila ka 28 vjet e martueme ne Martinaj aty ne token shqiptare ajo ka lind e riit 5 thmi atje, e ende zyrtarët malazez s’ja kanë njohtë pasaporten, shtetësinë e venit ku ajo jeton; thmia kanë pasaporten e Malit të Zi, tragjikomike asht kjo gjendje për njeriun që është njeri, por a interesohet Qeveria Shqiptare për këto masakrime ligjore para se me u përqafue me idenë e bashkimit me Serbin e Vuçiqin, realiteti kallxon se nuk interesohen me kanë në balanca ligjore për të drejtat e qytetarve shqiptar?
Në Masbjeshkë, natën…
Tragjikomike apo jo , me këte nivel padrejtësie pushteti i Tiranës do me krye bashkimin perendimor te Gadishullit Ilirik, pra si atëhere me “bashkim – vllaznimin” përmes ni tradhtie të re, po aq të vjetër, vetem se ni vit tjeter atëhere 1945 e sot në 2023 !
Si atëhere si sot , mos me i kqyrë interest tona shqiptare, por vetëm ato Serbe, okupuese e përfundimisht shkatërrimtare për shqiptarët e pa organizuem e të pa mirpozicionuem as ekonomisht as politikisht , pa asnji platformë mbarëkombëtare e cila e mron me siguri Shqiptarinë.
U rrita me etjen me kanë të plotësuem si komb, tanë jetën kam pa vetëm ni pjesë të vetvehtes në pasqyrën e thyme dardane, çame, iliridase apo e Masbjeshkës, kjo etje asht ni dhimtë e pa mbarim e për fat të keq gjithmonë në shtim !
M’kan mekue bashk me ushqimin për stomak edhe ushqimin për zemren, për shpirtin shqiptar aq shumë te lidhun me fatin historik – tragjik.
Ne udhën teme të përgjakun anej e knej, u rrita me dëshirë me jetue për me mujt me u bashkue me gjysën tjetër të gjakosun e kjo më ringjalli e me dha drejtimin për këtë “udhtim biblik” për me mujt me u bashkue para se me shkue në Amshim.
Nuk takova njerz, po zemra shqiptare te dame pergjysë !
Në bazë të fotove që i shpërndave në facebook, vërehej se të kanë pritë me ngrohtësi të madhe banorët e Masbjeshkës që i takove në atë shtegtim; ishte një pritje me zemër ku ma shumë fliste gjuha e trupit të tyre në takimin me ty…Si thua?
Gjongecaj: E vërtetë… Nuk ma ka marrë mendja se edhe kur ta humbasësh gjuhën nga shpirti yt buron aq shumë dashuri për njeriun tënd. Dukej sikur atë takim e kanë pritur qe një shekull jo vetëm takimin me mua, por pritjen për tu takuar me njerëzit e vet, me u bindë që ata si kanë harrue. Ata nga frika e kuptueshme u binda se të thonë se jam i tillë apo i atillë, por këtë e thonë nga frika, nga ajo frikë e ngulitur thellë në shpirtin e tyre, në kujtesën e tyre historike. Ata pushtimi u mundua ti bindte se nuk ka ndonjë llogari e të mirë për ta nëse thonë se janë ata që janë, shqiptarë. Ata sikur i kujtojnë të gjitha ato trgjedi, duartë e shtreme mi malet dhe honet tragjike të thikave mas shpine, të rjepjes për së gjalli, djegies, pjekjes dhe shfarosjes !
Zemrat e coptueme me të njajtin gjak tërhiqen si magnet të rrmisht në bashkim, perplasen aq fort sa harrojmë krejt se na tashma po flasim ne dy guhe te nryshme, e gjysa fjalojmë Boshnjakisht e gjysa Ilirisht.
Gjaki i njajt shkulmon rrmisht fluturimthi në bashkimin e zemres dame copa, gjysa me gjysen bahen nja, po sa nxjerrim fjalën në guhë të huej, guhë të detyrueme largohem prap fillon e na pengon therra e ngulne fellë shumë fellë në tru për artikulimin e Guhes huej me therra helmi në qellzen Shqiptare, e guha jonë në gojën tonë me gen shqiptare perdredhë guhen e helmimit të komit tonë, atë boshnjake.
Boshnjakisht folën ata e na shqip , athere gjetëm dikend me na përkthye shqip- boshnjakshe, boshnjakshe – shqip , dy gjysa të ni zemre të ni gjaki dikur të ni guhe jo larg deri masi jam le une na folem nisoj, e tash tash s’mun merrem vesh.
Vllau me vllan vetem per idealin e kuq partizan “vllaznim-bashkim”, coptimin e shqiptarisë.
Ata ishin ma Ilir se na knej kufinit të “cungut enverian”, si në pamje, me shtat të naltë, fisnik, mikpritës, zemërgjan, ata ishin Mretnor, elegant në sjelljet e tyne prej fisnikësh, aty nihet njeri si ne shpi tvet.
Jam shum krejnar si Nip i Masbjeshkës, si nip Kelmeni…!
Megjithëse të tradhtuem prej nesh, ata kishin gzimin e thmisë, të ati thmie të braktisun prej prinit mjeran, ashtu si ai momenti kur ky prindi rikthehet mas asaj braktisjes së detyrueme.
Një përshkrim i bukur, shumë i gjetur, që e përshkruan pothuaj gjendjen shpirtërore dhe mendimet e ndrydhura e të fshehura të mbarë një pjese të malsisë sonë, qysh është Masbjeshka… Pavarësisht se ti je vetëm njëri prej nesh, ata i gëzoi pa masë takimi me ty, “me atin që u rikthehet”, që sadopak ua shëron plagënm se nuk qenkan të harruar. Megjithëse ti “nuk ishe shteti”, por Abdullah Gjongecaj prej Kolgecajve, ata që të takuan edhe në bazë të fotove që i ke shpërndarë, ndiheshin të lumtur që të kanë takuar…?
Gjongecaj: Rrfimet atnore mshoqnuen duke shpresuar se do “ti shoh” ata burra e gra të fisme, për të cilët ka folë historia. Kështu, si një turist i andrres së zemres coptueme , i Guhes së nanës së tana Guhve të harrueme e të zëvendsueme me ni guhë të huej , me nacionalitet falls. O zot, ku jena e çka asht kjo përzimje monstruoze, kjo përbuzje e jona a na ndodhë kjo në andërr apo në zhgandër?
Ky njeri me mjekërr me tierqt, plisin, opanget, shall e shokë Ilire –Dardane, ka ngarkue në shpirtin e ti peshen 1333 vjeçare të okupimit prej Serbëve.
Po, kush asht ky i cili po get me veshen e Stërgjyshit, a asht Gjyshi , a asht baba Agon Shqiptari, po thonë e pyesin ?
Noshta asht vetem dëshira jonë, jena na me dëshirën e madhe me kanë me
fol si ky burri me mjekrren burrnore prej argjendi Dardan legjendar.
… çfarë shndrrimesh, çfarë loje tragjike në laboratorin Iliro Shqiptar – boshnjak. Ky shembllim i veshun me veshen tonë të përbashkët i veshun me veshen – andërr tonën, me veshjen e tyne të dëshirueme, të nalueme , me guhen e tyne të burgueme, të ktyne dardanve, të cilët s’jan gja tjetër , veçse gjaku jonë.
Fërkon sytë tue tvet vetvetin me besue a mos me besue , a asht engjëlli ynë që zhdripi prej qelle me nihmen e zotit e po na thrret: çohuni, folni guhen, veshni tierqit plisat e barrdhë mi krye , kështu krenar si e kush ini delni si une diten për diell midis Malit të Zi , Malsisë, midis Serbisë, boll ma u mshefem vetes, babës, gjyshit , boll ma sot e mas s’duhet me ju tut kurrkuj për çka jena e kush jena , po, po duhet me largue kaplimin e huej .
Fërkojn syt shqiptarët “boshnjak”, po dikush thirri : “Hej , Adem Jashari…!”
“Sa bukur…!“
“A, ban të dalim bashk në foto…?”
Po, po, kështu në sytë e tyne isha një njeri me mjekërr legjendare, biblike, “ademjashar”, me ni vesh me tirqi , me ni plis , e zhvenosi kohën e shtrigës , po nuk i zhduku detyrimet e shperfytyrimit!
Ani pse jo nuk mujta me çlirue gja, por maspakti ata kshtu përmes kti shembllimi hyjnor me zemren e Gjon Gecit në dorë, ata arritën përkohësisht ta takonin jetën e vet të ndërpreme kombëtare, kohën e vet, Shqiptarin, takuen vetveten, gjyshin , stërgjyshin kreninë e hershme ilire – dardane !
Me Rexhep Shkrelin e një tjetër…, në Novi Pazar.
Me çështjen e Masbjeshkës (Sanxhakut) jam marrë shumë përpara luftës, kam pas intervistuar shumë personalitete të kësaj malsie, por prania yte në Masbjeshkë, figura yte interesante veshur në tirqi si të parët e malsive tona, tek ata “ndezi” një të kaluar të hidhur, e ndriçoi atë dhe tek ti i panë prindërit e tyre, babain, gjyshin, stërgjyshin…A ishe i vetëdijshëm për rolin tënd pasi une jam i bindur se një pjesë e intelektualëve të Shqipërisë, ku bënë pjesë edhe ti, nuk e kanë aq shumë droen e dhunës serbe, apo e kanë harruar, qysh nuk e kemi harrue në në Kosovë, sidomos populli i Masbjeshkës? A është kështu…?
Gjongecaj: Nuk më ka shkuar në mendje ajo frikë qysh e përshkruan ti, nuk e kisha atë dro por nga takimet me disa “boshnjak”, megjithëse se kuptoje se çka po flisnin, nga mënyra serioze se si flisnin, nga ngrysjet e fytyrave të tyre e mora vesh që kishin një brengë. Sigurisht ata mund ta kenë pasur të qartë se mund të përcillen nga sigurimi shtetëror serb, gjë që une nuk e kisha dhe pavarësisht paraqitjes sime me veshje kombëtare të të parëve kohëpaskohe sa isha atje, nuk kisha qëllime të tjera, qëllim për të ngacmuar dikë. Une këto gjëra i shoh e kuptoj nga këndvështrimi i të drejtave dhe lirive njerëzore kështu që nëse janë boshnjakizue me dhunën e shtetit, shteti demokratik serbë apo malazez nuk duhet ti pengoj që të deklarohen e sillen si shqiptarë nëse e duan këtë.
Sidoqoftë, jam i lumtur që më pritën mirë dhe edhe më i lumtur ndihem nëse kam arritur që me praninë time, me veshjen time kombëtare, ua kam que mallin e të parëve, ua kam kujtue se janë shqiptarë e jo boshnjak.
Ata më emnuen, “AGON SHQiPTARI !”
Ti “Agon”, sot na i bane zemrat mal… Zoti ju bekoft !
Jam i binun se me ato bekime të përzemërta , bekime 1333 vjet udhtim Dardan në lufta plot tradhti, bekimet e përzemerta të tyne me bajnë ma të fortë në rrugën e nisun tash 1333 vjet.
Ato bekime larguen magjit e shtrigave anej e knej kufinit !
Plis i bardh paqësor hyjnor, Voja Hyjnore, voja e dame mes Zotit e Ilirëve, ardh prej Galaksive, prej Dorës e Guhes së Zotit, ky ke bekimi për mue, Zot na duaj e na bashko! ”
Përgjakun në pshertimat për njerzit e për venet, për ata mijra e mijra të cilët u ban preha e tradhtisë udhtova nëper krahinën e Plavës e Gucisë, isha në Beranë, Rozhajë, Novi Pazar, e pastaj shkova edhe në Medvegjë, Bujanovc e Nish , ni mrekulli gjeografike, pasuni natyrore pa fund në bukuri e vlera , mi e nen tokë, lot gjaku rrjedhin nëpër shpirtin tem kur shoh se aty s’guxon kush me shqipnu jeten e vet, Lugina pa marim e Moravës, kullotat pa marim 1350 meter mi nivel detit të Peshterit, o Zot , anerr e keqe mallëngjim tragjik e njerit vetem qe i sheh njerzit e vet të burguem në burgun e tjetërsim detyruem në honet me gjarpnij, akrep, krokodil e perbindsha tjerë helmues , po a duhet me u mshef : Jo!
Sa mirë që erdha dhe e përjetova gzimin me shplue historinë e me motivua shqiptarinë si pasuni të Gadishullit Ilirik.
A e gjete atë që e kishe në mendje, atë për të cilën kishe ëndërruar në vendet kah shkove, sidomos në krahinat kur dikur flitej shqipja…?
Gjongecaj: I gjeta kreshnikët e burguem, krushqit e ngrimë Dardan, në tjetërsimin e detyruem me folë guhë të huej, me u ba i huej për gjakun e vet e me u ba vlla me gjakun e huej , thjeshtë gjeta ndryshime të përbindshme të rrotullimit të guhes në qellzen Ilire dardane, “rrënojën” e të ngrimit në akull të historisë së jetës sonë, të kthimit në vetmohim për qef të partizanve tradhtar internacional !!
Gjeta dhe e putha përjetimin e kthimit mrapsht të tragjedisë sonë historike, të popullit shqiptar.
*** po ju , ku i kini veshen tradicionale ? Disa nga ata u përgjigjen se dim , jo s’na ka met asgja, noshta ni plis në arkë diku, në senduk!
A të pritën mirë pasi ti me pamjen karakteristike “bije në sy” dhe ku ishte takimi i parë me vendës…?
Gjongecaj: Sikur na me pas shtet për shqiptarë e jo pushtetin e Beogradit, kisha me shkue te daja ne Vuthaj për nji orë udhtim me kerr, e tash me duhet 5 orë me u sjell nëpër Pejë, Vitomiricë, ka Kulla për në Rozhajë etj.. per me mrri me
1 Gusht aty ku asht bashkimi në festen e Vuthaje , atje te dajt e mi
Brahim Ali Hima I Ahmetaj, 102 vjeçari kreshnik, 2 metra e 10 cm i gatë me menje te fresket e vital.
Nga viti 2009 e knej kaloj perms Rozhajes së bukur pa u nal , po gjithmonë më ka thirrë Rozhaja me luginen e saj piktorike, heeehej , nalu se po t’ presim e kit vit u nala, ku mas pari takova do fëmijë-engjuj, të cilët me ni herë i vizatova, ata janë do thmi të gjakut tonë, thmi, aty në rrugë, të cilët thanë: “Po, shqiptar jena, ata t’ vogjlit “e pa sherr”, e të mdhejt: “Jo, jo, jemi Musliman…!”.
Rexhep BRUCi i Vuthaje i cili na bani konak vet te tretit ne GUCI, mue Abdullah GJONGECIT, vllaut tem Patriotit e tezakit Fetah Imer DEGA.
Rexhep Bruçaj ish ni shqiptare mikpritës, njeri ekselent, mretnor në traditën ma të mirë shqiptare.
Ali Daci, në Rozhaj, dhuroi shumë kohë për ne.
Po kshtu, Rexhep Shkreli me Enver Corpashen, në Novi Pazar…!
Rozhajë… , midis shetitores me veshen e Plisit te TIRQVE me Opang Gogishte lkuer Buelli , me jelekin kuq e zi, me kmishen lini me jak malsore , me tri pulla para, me shallen e shokën të cilat permjetin, pra të hollt e permjetit ta bajn ma të fortë se tan eshtnat bashk me xhurdin galane, kam pershnet çdo qytetar shqip:
“Natja e mirë, zotni !”, “Natja e mirë, zoj!”, natja e mire shqiptart e mi , natja e mirë gjysa jeme e në kto luhatje prej termeti zemre te tan gzojshin, o Zot, sa mirë, kah erdh ky ortek tradicional, ky burrë me mjekërr e me vesh hyjnore si në pikturat murale monumentale të figurave biblike, bash si krishti dritdhanes , ama SHQYPTAR.
Ne investimet e mija te pa fund t’iuj përshnet shqip çdo kalimtar me të cilët u shndrrova të tana moshave a gjinive . Dikur e mora shpërblimin e shumë kërkuem, duel ni shqyptar si e kish ruejt Guhen, tharmin e shqiptarise, ni zotni e m’tha : “Po, vlla , na jena shqiptarë, eja pimë ni kafe, e ai ma prezantoi ni msues e ai msuesi ma prezantoi msuesin tjeter , Ali Dacin, që është autori i librit Masakrat e Luftës së Fundit në Rozhaj, ai më njohtoj me Safet Hadroviq Vrbicki, autorin e librit “Viktimat”, e kështu u shtue rrethi i intelektualve atdhetar , qëndrestar të pa epun.
Shumë prej tyne me ftojshin prej ku ishin ulun në kafe e une e lansha shetitoren, skenën teme të preferueme, ku me dritën e pamjes dhansha rrezatimin e shumpritun prej secilit, energji të pastra pozitive Dardane. Në respekt të ftesës prej tyne, u ulsha në kafe me ta me veshen e shndritshme hyjnore me dritë dielli , me hijeshinë kozmike !
Ata me ftuan edhe nëper shpija , na shtruan dreka e darka , po mi tana ata e lshuen zemren mi tavolinë. Tana grupmoshat e gjinitë janë të gzuem me pa kit njeri me mjekërr e me veshen e tyne të nalueme e të harrueme, neper synyke (sanduk), diku të mshefun prej “vllaznim – bashkimit”, që ishte thikë mas shpine ndaj nesh!
Agon SHQYPTARI , ju na bat me u RINGJALL si SHQYPTAR.
Kush asht Abdullah Shaban Gjongecaj, shtegtari “i vonuar” që vje mas njëqind viteve në Masbjeshkë… , apo qysh dëshiron ta theksosh mbas 1333 vitesh ?
Gjongecaj: Une jam i biri i Shaban Haxhise, Kol Gecit,
Oxhaki = Ukaj !
Vllaznia = Gjon GECIT
Katuni = Kol Gecit
Fisi = Krasniqe
Shteti = Dardan
***
1963-1971 kreva 8 vjeçaren në Kolgec
1971-1975 Liceun artistik në Tiranë, dega Tekstil
1976-1977 Skenografi me A.Zajmi, Tonin Shiroka dhe Shaban HYSA
1977-1981 studim ILA Tiranë: Monumentale, suvat të njomë e të thatë e Mozaik .
1981-1982 Diploma me kompozimin : Beslidhja e malsise ne dimensionin 2×2 meter
1988-1989 Kritik Arti Tiranë
1995-1996 Grafik designe Akademia e Ratingenit Gjermani
2003-2004 English Glasgow Anisland Colege dhe Liverpool
1991 22 Nëntor lëshova Shqipërinë e mrrina në Zvicër
1992 Janar , hyna në Gjermani.
2009-2017 rikthehem si Pedagog për artin në gjimnazin e Kol Gecit , shtetsi gjermane.
2017-2020 Artist prane Bashkise Kolgecit për Qendren Kulturore të thmive.
Kur e dim se nëpër çfarë vuajtjesh kanë kaluar ata banorë të malsive e qyteteve, kur e dimë masakren dhe gjenocidin ndaj ;
12000 Dardanë në Tivar
9200 Dardanë në Bihor, Naten e Bozhiqve , të vramë e masakruem prej atyne të “Vllaznim – Bashkimit”, partizanëve shqiptaro-serb , e festueme me suksesin se po flijojnë ata njerëz të pa fajshëm shqiptarë në tokat e tyne !
Dhimta rrnqethse shpirtnore nuk maron, ajo vetem rritet, nuk qetësohet e reahatohet kurrë, noshta as në botën e amshueshme…!
Dami me pasoja tejet të rënda për kombin është ai i partizanve shqiptarë, me tradhtaret si Ramiz Alia, Enver e Fadil Hoxha, Mehmet Shehu, Shefqet Peci e të tjerë.
Ata e kanë tradhëtuar Camerin, Iliriden, Kosovën, Plavën e Gucinë, Masbjeshkën; thjeshtë të tanë shqiptarët jan të tradhëtuem prej tyne.
Tragjike është se disa shqiptarë për interesa te vogla vetijake për karrike e shumë prej injorances bazohen në histori të rrejshme e jo të vërteta, e cila i kushton shumë shtrejt persprektives dhe të arrdhmes së brezave!
Shohim se rinia po e paguen haraçin e tradhtisë .
Kushdo që vepron në këtë mënyrë , është i përcaktuar për vetshkatërrim.
Në Novi Pazar …
Në video e foto të ndryshme nëpër fshatra e qytete të Masbjeshkës, si në Rozhajë, Novi Pazar (Tregu i Ri), shiheshe i veshur në veshje tradicionale shqiptare; në tirqi, me plis në krye e me opang GOGISHTE me LKURE BUELLI.
Vëreheshe shumë i lirë në sjellje, përderisa bashkëudhëtarët “boshnjak” bukur të kujdesshëm dhe paksa të brengosur, nëse mund të na lejohet ta shpjegojmë “gjuhën e trupit” të tyre…?
Gjongecaj: Me thane te drejten nuk asht se une nuk e menova edhe nonji veprim agresiv të atyne të cilve nuk u pëlqen Plisi, Vesha Shqiptare e Flamuri dhe sheja tjera tonat , po vazhdova prej në Vuthaj , Rozhaj në Novi Pazar, ku kam mrri bukur vone në mbrëmje, vazhdova i mushun me frymzimin e bekimin e dhanun prej se ne vogli e aq ma shum kur pash me syt e mi se shumica e atyne njerzve dardan ne gjak
gzojshin kur pan ni njeri të gjallë i cili ka marr guximin me shpalos triumfalisht çka na u nalue si vesha e Guha e tjera virtyte Shqiptare !
Kjo figurë gjigandi na i përkujton ne ata që i kena vetëm në letër si foto a po edhe si data elektronike në celular a kompjuter, po jo në muze, aty s’na i lejojnë !
Me elektrizimin i cili ngjallke gjithçka shqiptare ne ta, ata shprehen dashnin e gzimin për gjakun tonë të mohuem, veshja na afroj si kallxues deklarativ viziv me klithma kushtrimi prej orteku jehone e cila na afroj me ni herë me ata njerz bujar e të respektueshëm.
Tash me ket vesh para tyne, mas 75 vjetesh, une jam i huej ashtu si pararrdhsit e tyne!
Na jena mysliman, jena boshnjak, s’dim shqip…!
Në Muzeun e Novi Pazarit nuk pashë asgjë nga tradita jonë , sidomos sa i përket veshjeve tona , ato ishin ndrrue me veshje myslimane e serbe! Krejt tjera veshje, të errta, të hueja, shije jo shqiptare, jo fisnike, ku mizotnon e barrdha , ashtu si shpirti yne Hyjnor Iliro Dardan. Këto ishin relike muzeale të mledhuna përpjet e teposhtë nepër shpiat e jo shqiptarve , me ju detyrue edhe nrrimin e veshes e origjines edhe muzealisht.
Vetem me i kallxue para botes si jo – shqiptar, fakt i cili me mushi me trishtim për së tepërmi.
Kam vizituar edhe kështjellën e qytetit. Të them të drejtën kur i thash personit që ishte me mua se dëshiroj ti veshi teshat tona kombëtare, e vërejta se nuk pati qef.’
E kuptova se e kish prej droje, se mos merrej si provokim nernacional !
Para një lokali, në Novi Pazar…
Po shetita në qytetin e Novi Pazarit me veshen tradicionale kombëtare.
…kjo veshje muer vlera te jashtzakonshme frymëzimi e deri në shpërrthime ngazllimi e ringjalljeje për Guhen e Gjakun, për te drejtën e të vërteten.
Në fytyrat e tyre vërehej një gëzim, mburrje e krenari.
Më ndalnin rrugës per me kuven, bisedue, për me marue foto s’bashku, të tana moshat e gjinit prej te thmia e deri te plaku.
Në këtë mënyrë , e realizova synimin tem – kushtrim legjendar…!
Me prek ngazllimin shpirtnuer i atyne Ilirve prej bukurise se veshes tyne te nalueme, e cila tashma gjallojke para syve tyne ku ata mun e prekshin e dalshin në foto me anrren e tyne , me figuren hyjnore me “Agon Shqiptarin” dalshin në foto me ato kostume të cilat i kishin vetëm në foto.
Foto, vetem foto, po realiteti….?
Gjongecaj: Dikund tjetër parkalimi me at Vesh nuk kish ba aq përshtypje !
Por, në Masbjeshkë, po…!
“Jena mysliman , jena “boshnjak”; ata janë shqiptarë që nuk guxojnë ta thonë me fjalë po ata i tradhton gjestika e tyne , ku me guhen trupore kallxojnë se çka thotë zemra e tyne Dardane, noshta edhe mu dokt (dukej) mue ashtu prej dëshires atdhetare , gjakut.
Pata fatin dhe gzimin tem njëherit që ti shoh ata njerëz aq të dashur , për të cilët duhet me krye diçka çka mun kryhet prej seicilit shqiptar, natyrisht vetem atyne të cilët e niejn veten shqiptarë e janë gati të rrezikojnë e sakrifikojnë deri edhe jetën ! Liria nuk vjen tuj rehatue vetem bythen tane me çdo çmim, bile edhe me tradhti .
Por, populli e lyp dhe e gjen shtratin e jetës së vet.
Ata janë dardanë-Ilir-Shqiptarëte sllavizuem gjuhësisht, të boshnjakizuem , janë shqiptarë si të tjerët, deri në fellsi të tokave shqiptare jugore ,atje në Pervezë.
Rregjimi i “Vllaznim – Bashkim”, me kryeqendren në Beograd, Moskë e Athinë, ua shkatërroi shqiptarëve akritekturen shpirtnore, traditen mijëvjeçare, largoi Kanunin, të drejtën zakonore, besimin, lirinë e pasuninë, pra prej Mretnor – Krenar, i kthej shqiptarët në skllav anej e knej kufinit shqiptar – shqiptar!
Shqiptarëve u asht hjek “ashti”, tue na shndërruar në mish, njerëz të pa kurriz, të pa kurriz, që s’mund të qëndrojmë në këmbë, fatkeqsisht kombi ynë asht kthye prej kombi i Shqipes qiellore në zvarranik në Tokë- Toksik i vehtvehtes, rrënues i shqiptarisë.
Ju jeni shumë i pasionuar mas Tradites ma te mire shqyptare. A thue kjo asht motivimi juej me ngarend mas Traditës përdoruese shqiptare për të cilën ju shkuet në Masbjeshkë (Sanxhak). Kjo është një etje e madhe profesionale e juaja për ti kërkuar këto “tradita të harruara e të mohuara…”?
Gjongecaj: Ka ma se 30 vjet qe po lypi munsin me pas veshen tradicionale tonen, ashtu origjinale, po nuk kam mrri sepse ashtu u çudhzue shqiptari me gjuejt traditën poshtë si zhele. Nxansit e mi në vitin 2009 kur edhe fillova punën si pedagog ne gjimnazin e Kolgecit te befasuem se dikush e vlerson traditen e veshjet komtare , shtrojat e mlojat pra gjithë arsenalin përdorues tradicional , ata me zhgënjim thirren, “Po na i kena gjuejt në lum, i kena djeg ne fund të baçes , e të tjera veprime makabre si këto.
Atëhere, në orën e artit pamor , noten për Projekt do e kem për mledhjen e atyne objekteve përdoruese, të cilat hala kan met diku. Kështu me shumë – shumë punë bindse, mlodhem me nxansit ma shum se 1000 objekte përdoruese, të gjitha llojeve , të gjitha materialeve si dheu, druni guri metali , të leshta, e te lita, e te dhita.
Traditat ma te mira shqiptare , ku përfshihet edhe historia e veshjes së të parëve tonë, veshje te cilat i trashguen prej brezit në brez me krenari edhe pse janë shumë të kushtueshme , sepse realizohen me punim dore , me harmoni kozmike – estetike – artistike, e me shumë ekzaktesi prej te modeli në model, e kshtu ato kan procese të gata realizimi, procese të cilat don shumë kohë,mjeshtri dhe eksperiencë.
Fatkeqsisht mjeshtrat po largohen pa lanë trashigim sekretet e realizimit përdorues.
Realizimet e objekteve të përdorimit mrena tyna kan formulen e persosmënisë e cila asht zbatue si arritje perfekte per mijra vjet, si vlera përdoruese ato janë edhe shumë të shëndetshme , sidomos kurt’i krahasojmë me veshjet e damshme sintetike, najlone gome etj.., e permi çdo vlere ato jane Mretnore!
Marrrim elementin e Zhgunit i cili është rrafshi mbi të cilën realizohen të gjitha pjesët e kostumit; tirqët, jeleku, mitani, xhurdia me kapulecin e kresë .
Pra, të tana këto në bazë e kanë zhgunin.
Pa zhgunin nuk mund të ketë veshje tradicionale. Ngjyra kryesore e veshjeve tona kryesisht jan të bardhat në nuansime të përafërta , ajo e barrdha natyrshme e materialit si pambukut, leshit , mndafshit etj.. Ose ngjyra e galme për veshen e kaçëkve, të cilët duhet ti kishin të errta si mundsi përshtatje me jetën në mal.
Këto tradita nuk duhet te lejojme të zhduken , andaj institucionet shtetnore kulturore duhet ti ringjallin ato qoftë në Tropojë, Shkodër, Junik, Vuthaj, Rugovë, Novipazar, Rozhajë e gjithkah ka jetojn shqyptare me gjak e guhë në Iliridë e Camëri.
Kur u rikthyet në Shqipëri…?
Gjongecaj: Kjo nuk asht Shqipëri, kjo asht Cungi shqiptar pa krye,
pa krah, pa kamë. Nuk pati as ni jehon sikur njerzve ktu ju kish ik goja a ishin qorrue e shurrdhue disa të cilët don me u kallxue para meje se kan etikën e burrnisë e të vlersojmë me folën në rrugë , në nonji qoshe , kur nuk i niejke kush:
– Ah bravo profesor , ke krye ni gjest madhore gjigandtesk atdhetar , po mos harro shumë të rrezikshem për ty, për besë je madhështor, je gjigand etj.
Po, pati lavdrime e jehonë prej Artistit e intelektualit Buron Kaceli në Facebook e nonji mik tjeter si Skender Strica i cili e emnoi kapercimet e mia ne Masbjeshkë si udhtim BIBLIK.
2008 30 tetor me shtetsi gjermane u riktheva në Shqipëri me qellimin me rilind traditën ma të mirë ku edhe thirra në jetë Shoqaten jo me fitim prumje me 40 ARTIZANE e ARTIZAN , te cilen e emnuem Etnokultura e Gadishullit Ilirik, ktu në Alpinen Epike. (Tropojë – Malsi e Gjakovës)
Ajo që më preokupon shumë si artist, si person që merret dhe i njeh Etnokulturen:
Rikthimi i traditës me saktësi muzeale.
Pse “me saktësi muzeale”…?
Se në muze gjinden objektet origjinale të veshjes, ndërtime, shtroja,
mbuloja e gjithe llojet objekteve perdoruese.
Në muze , në Petersburg, London di që ka origjinale prej objekteve përdoruese shqiptare , po mund te ken edhe ne muzet e Amerikes e ma gjanë. Pushteti shqiptarve me kan shtet e i yni, i gja se ku janë dhe fillon organizimin profesional për ripërtrimjen e tradites ma të mirë.
Mund ta gjejmë fytyrën reale të traditës sonë, të të gjitha teknikave të dheut, të përpunimit të drurit, hekurit, qelqit etj. Mund ta gjejmë ngjyrimin me barishte të ndryshme, si të leshtave ashtu edhe te litave me barishte e bimë të ndryshme me eksperianca të hershme, mjaft të suksesshme. Mujm me fillue realizimin e Kullave te gurta me ekzaktesi muzeale per jetes, po edhe per turizem.
Kjo duhet realizue sa ma shpejt perpara se sa mjeshtrat e fundin Artizanet të kalojnë në amshim e te marrin me veti tana sekretet.
Përzgjedhja e materialit për realizimin e çfardolloj objekti përdorues asht A-ja, aty fillon njohja mjeshtrit për nryshe deshton krejt investimi.
Koshi i drithit në Vuthaj te dajtë e mi në lagjen Ahmetaj të Vuthajve ni punim mjeshtror marramendes, i bukur, i fortë e monumental, do njohje perfekte të tana proceseve për realizim aq perfekt. Po kshtu te Rexhep Kuçi i Leskovës (Leskovo, serbisht), ponë hapsinat e Rrafshnalten së Peshterit pamë të njejten teknikë thurje, por ksaj rradhe të kombinueme edhe me tekniken e dheut për me nertue Ahrin ku banojnë bagtia.
Për fat të keq , fëmijët dhe familja e shumicës nuk e dishin shqipen , ata folen boshnjakisht.
Tek Kershi i Varzës në Vuthaj…
Keni një fjalorë etik, që bazohet shumë në arsyetime të bazuara në të drejtën tonë zakonore, në Kanunin e Maleve, apo qysh njihet si Kanuni i Lekë Dukagjinit…
Fakti se je nga krahina e Tropojës e jep njëfar shpjegimi pavarësisht se kjo mënyrë e të menduarit është e përhapur shumë në malësitë tona, në Plavë e Guci e madje edhe në Masbjeshkë, ku popullata përr shkak të pushtimit të gjatë dhe mungesës së arsimimit në gjuhën shqipe flet në gjuhën serbe apo “boshnjake”, qysh e quajnë ata. Pse mendon që të menduarit kanunor është i dobishëm sot, në kohën moderne…?
Gjongecaj: Largimi nga tradita për shkak të ndërhyrjes së komunizmit që na e
formuan sllavët, serbët e malazezët, në jetën tonë, është një
humbje e madhe, kolosale. Kjart si drita e diellit nuk asht as ma pak as ma shum se sa rrënim kulturor, shembje e përgjithshme e traditave, dokeve e zakoneve shkatrrim i
Identitetit, Personalitetit dhe Dinjitetit Shqiptar.
Mbrojtja e traditave e mshtetja në të drejtën zakonore në jetën private, nuk
është patriarkalizem, qysh don anmiqt tan me emnue apo mungesë
zhvillimi a mungesë arsimimi; e drejta kanunore ruhet në venet e zhvillueme me
shumë fanatizëm si karkter kombtar , si per shemull në Japoni edhe pse ata
jane kombi ma i shkolluem ne botë të cilët mrrijnë zbulimet ma te reja në shkallen superiore , rrënqethse, ata traditen kanunore mi 3000 vjeçare e ruejnë; kshtu në këtë mënyrë ata e ruejn familjen si bërrthama e shoqnisë, ruejn dinjitetin e individualitetin si komb.
Largimi nga kullat e gurit, ka sjellë probleme të mëdha në etnopsikologjinë e shqiptarit. Perziemja e odes , thmive e grave, me ata të burrave për shumë arsye ka shkatrrue jo vetem Etiken dhe Edukaten, hierarkinë e domosdoshme të distancës mes antarve të familjes , distancë e cila ruen harmoninë e saj si qelizë e shoqnisë, po edhe për shëndetin , sepse burrat pinë duhan e duhani i shkatrron shnetin e thmive e të grave ma shumë se ata që e pinë! Fatkeqsisht duhan kan mrri me pi edhe femnat , çka nuk asht traditë e mirë e as e jona.
Gruaja s’ka nevojë me u përfshi në tana bisedat e burrave me ndëgjue fjalorin burrnor e as me marr informacione se çka flasim e se kush flet, cka meno apo a asht kshtu a ashtu.
Burri, nëse ka nevojë e gjan munsin me folë me gruen, ose nëse asht ni kuven ku duhet me u perfshi edhe gratë, kanuni e përcakton kur e pse.
Une i besoj shumë Kanunit.
Kanuni nuk asht asgja ma pak as ma shum se sa barazimi, paqja mes dy të pa barabartve , pra asht harmonia e natyrshme ligjore – perfekte për jetëgjatësinë e një familje të devotshme.
Me heqjen e largimin e Kanunit është prishë harmonia , balanca , ekuilibri familjar.
Familja si qeliz e shpoqnisë u shkatrrue e kshtu shkatrrohet edhe shoqnia.
Gruaja s’ka të drejtë me e kundërshtue burrin publikisht.
Diferenca e karaktereve femën – mashkull , asht shumë e madhe sepse femna ka aftësi përballuese të ngarkesave nervore shum ma të mdha se mashkulli, nersa mashkulli
thehet me ni fjalë, e sidomos kur ajo vjen prej femnes. E kunerta nodhe me
femnen , ajo asht 1000 herë ma rezistente , ajo nuk thehet.
Pranaj , asht venos kanuni ligj per ballancë, për ekuiliber , për harmoni midis ma të dobtit me ma të fortin.
Kershi i Gjonbales, afër Kolgecit, vendlindjes së Abdullah Gjongecajt
Gruaja nuk ngopet kurrë e është shum ma hakmarrëse se sa mashkulli , ket arsyetim e kallxon ma se miri degjenerimi i familjes njerzore kudo , jo vetem në Shqipni po edhe ne Europë mas pari aty ku edhe filloj liria seksuale , liria e grues në ektrem , pra ku u masakrue tradita dhe e drejta zakonore.
Gusht 2023, Novi Pazar …
Kanuni ka qenë mbrojtja më e mirë e familjes shqiptare.
Kanuni e ka respektue gjithkend, sidomos gruen.
Në një prej ligjeve të Kanunit thuhet se gruaja nuk vritet, vetem nese gjinet me njeri.
Po ta njohim jetën japoneze , pra familjen e tyne , ajo asht shum ma ruejtun se tjerat familje, pse …?
Sepse atje asht ruejt kanuni i cili a shum i perafërt me kanunin tonë.
Kanuni ka perfeksion shkencore për barazi e harmoni psikologjike , asht identiteti i shqiptarit fisnik, Mretnor, i dalluem në tanë rruzullin.
Novi Pazar (Pazar i Ri), Masbjeshkë-Sanxhak. Foto: Rexhep Shkreli
