nga Bajram SEFAJ
Prozë (dokumentare)
edhe tre…*
[Milojko (Mijo) Miletiq,
Radojko Bajraktareviq,
Nedeljko Milosheviq].
(studentë ishin, kolegë studimesh)
Më i shquari ndër ta, ishte Millojko (Mijo) Miletiq. MMM (M. M. M. Me tri nistore të mëdha: emër, emër i mesëm dhe mbiemër).
Hiç!
Jo, për tjetër arsye, pos për një “imtësi”, detaj autentik, që do të rrëfehet më vonë, kur t’i vjen vakti, saktësisht ashtu si kallëzon, kolegu i gjeneratës, Bardhi, i përkorë, fjalëpak e modest.
Kallëzimi i tij, sa nuk ka ku shkon më, më morbid dhe i jashtëzakonshëm, por real dhe vërtetë i përjetuar, është ky: “I uruari shejtan (vragolast) Mijo, vinte nga i njëjti katund, Dobrushë, nga i cili ishte edhe i ”famshmi” famëkeq, satrapi Dushan Mugosha!?!
Pse një cilësim i tillë, famëkeq dhe i poshtër, përherë shkon bri emrit dhe mbiemrit tij – i ndërhynte vetvetes Bardhi dhe shtonte : « Në lidhje me këtë çorbë, e konsultoni Historinë e Themelimit të Partisë Komuniste të Shqipërisë. Vetë shokun Enver (Hoxha) en personne (personalisht), dhe bashkëmoshatarë, kolaboracionistët e bashkëpunëtorë të tij, besnikë e të shtypur, nga Kosova e asaj epoke dhe, asaj që pason pas saj”, porosiste studenti Bardosh e, vazhdonte: “Nuk bëj dot, kotfolsin e të rrëmoj nëpër histori, duke përsiatë e përsëritë të tilla gjepura, broçkulla e gjëra të tjera të njohura, që t’i lëkundin të vjellat, nxitoj të zë fillin e kallëzimit mbi “imtësinë-detajin”, kurrë të pa harruar, as të mekur e të shlyer kollaj nga memoria, që me ngjau me kolegun Mijo. Kolon po, nga fshati Dobrushë po, gjithnjë e përherë, i komunës së Istogut, po!
Ashtu sikurse nuk i mungonte asgjë në jetë, kolonit rinosh, studentit Mijo, nuk i mungonte as bukuria e pamjes fizike. Me ca sy të shkruar kaltëroshë, përplot bojë qielli, me flokë të dendur e kaçurrelë, derdhur mbi ballë, shtatgjatë prej atleti, ishte “djalë për çika”, në mesin tonë studentor! “Si kanibal mizorisht i mirë”, siç kallëzon vargu i poetit A. Apolloni, Millojko, kulloste hijeshinë e bukurisë femërore të të gjitha, jo aq shumë, vajzave që kishim në grup. Në Fakultetin (të porsa themeluar) Ekonomiko-Juridik të Prishtinës. Makutëria e tij, sikur nuk i kënaqej vetëm me kaq. “Grepit” tij, prej shejtani mëkatar, nuk i shpëtonin as vashat e lagjes e më gjerë, të djegura epshesh, të krejt Prishtinës, mbase”!
***
Derisa Bardhi, si i pastrehë që ishte, “ilegal”, i huaj në shtëpinë e vet …!…
“Jo, në këtë pikë, zemërplasur dhe i revoltuar tej mase”, vazhdon Bardhi – “nuk kam qare as derman, pa e ndërprerë rrëfimin e mëtejshëm. Ndër nofulla (fulqi) të shtrënguara kllapash, të mos e fus këtë sqarim të “vockël” shpjegues: derisa për të vetmin student të rregullt shqiptar, nuk kish çati vendstrehimi në “Shtëpinë e studentëve” në Prishtinë, studentët ardhacakë, nga dreqi i mallkuar, që dyndeshin nga tä gjitha viset e Serbisë, bënin së fanë e zotit, në dhomat e nxehta e me standard të lartë banimi. Ndodhte kjo midis Kosove, midis Prishtine! Njëmend, shembull konkret (i hidhur sa s’ka ku shkon më!) ilustrues, sa të duash që, de facto dhe de jure, dëshmon më së miri se, në çfarë niveli njerëzor (mizor), ishte, në vepër, barazia – “ravnopravnost i bratstvo jedinstvo”- (barazia dhe bashkim vëllazërimi), i pshurrët jugosllav…”!
***
“Pikërisht, po në atë dhomë, ku si ilegal, bëja edhe një natë të gjatë e të ftoftë dimri acar, mbi fjetoren e gjerë, me dyshekë e jastëkë, mbytur puplash të lehta shpendarie, koloni Mijo, endte penjtë e një betejë të “ashpër” dashurie…, me të drenushën e tij, si do dal më vonë, e njëjta do të bëhet e zgjedhura e tij. Gruaja, bashkëshortja, bashkudhëtarja e përjetshme e tij…!
“Bardhos, (Bardosh, Bardi siç me quante ai, se nuk ia qite goja ndryshe), shko në dhomën time, në fjetinë, mbuluar me një plaf të bardhë, të pret trupi lakuriq, i bardhë si bora, i valë si prushi… Shtiret se është në gjumë të thellë…”!
***
Vazhdimin e turpshëm, të parrëfyeshme të kallëzimit, Bardhi e kapërcen, e anashkalon… E mbulon turp’ i madh, fytyra i merr flakë, si t’ia hedhësh një kaci prush gacash qarri, si t’ia vesh një saç të skuqur, mbi ballë …
***
I ri e naiv, siç ishte më, student i varfër, provincial, sentimental, pa kokrrën e eksperiencës seksuale, i qorruar dy sysh, për një grimë seks, çfarëdo qoftë ai, me marre e pa marre, me risk e pa risk, mori rrugën drejtë të së panjohurës, pa e vrarë mendjen fare, se kjo mund të ishte një dredhi monstruoze e kolegut Mijo, kolonit malazez Miodrag. Bardhi fare nuk llogariste në pasoja mbase tragjike se kjo, mbase mund të ishte rruga e tij e fundit drejt seksit të ëndërruar, të pa shijuar e provuar kurrë më parë në jetë, deri më sot. Mos ishte ky kurth de hile, e sajuar mirë e malazezit Mijo, në ishte sprovë djallëzore hileqare tij, me përfundim tragjik : dy thika të të ngulura, në dy ijet e Bardhit…!
Asnjë nga këto mundësi të mundshme kollaj, Bardhi nuk i kishte parasysh. Ai tashmë ishte ftilluar drejtë një aventure të pa parë e të panjohur deri më sot. Drejtë një të panjohure enigmatike, abstrakte!
***
“Operacioni” ishte krye ashtu si e kishte paraparë skenari i pashkruar. Pa çedërr e pasoja tjera të mundshme tragjike, me përjashtim të një vrage kurrë të pashëruar, e gravura thellë në flegrat e zëmrës se butë të Bardhit të brisht e melankolik që siç thoshte vetë : “Sa herë që, rastësisht, ish kolegun e ndeshja në rrugë, në shesh, në bulevard të qytetit, në restorant, në sallë kinemaje, ose kudo tjetër në vend publik, bashkë me atë grua «fisnike» e mëkatare (!),(shtatin e saj të bardhë dhe të valë të së cilës, akoma, (akomaaa, akomaaa…!) e ndjej në shpirt, seç e sheh, po me atë grua dhe një ograjë fëmijësh të pafajshëm… Për fat të mirë, ish kolegu im student, kolon nga një vis i shkretë, krejt i shkretë dhe i braktisu, i Mali të Zi (futë i zi!), ndërkohë ka ikur në drejtim të panjohur, ka tretur fare!
Por, assesi nuk është shlyer edhe kujtimi për të…(!)
***
Mbi RADOJKO BAJRAKOVIQ-in, mund të flitet gjithë ditën e lume e, mos të thuhet asgjë, ose jo aq sa meriton rast i tij. Krejt dilemat bien në ujë. Ishte student kolon, si shumë të tjerë, por pak ndryshe syresh. Me pamje, me gjeste, me të gjitha tabiatet bashkë, ai grusht njeri, thurur e qëndisur muskujsh të fortë gur lidhur si betonarme. më parë të hidhej ta thirresh shqiptar gjaknxehtë, dhe, aty për aty, ta konvertosh e, emrin t’ia thuash shqip: Ramadan Bajraktari, apo kësodore disi, bie fjala.
Ishte student i rregullt për drejtësi, por lënda kryesore mësimore e tij, në vend të së Drejtës Romake, ishte e Drejta e Dajakut!
Bytha s’i rrinte rehat. Trupi s’i zinte vend. Shpina i kruhej. I merrte zjarr kryerje zgjebe e, mësa mundet njeriu me durue, pa bukë e pa ujë, aq mundte ai të qëndronte, pa përleshje, kacafytje e rrahje. Përleshja ishte punë praktike e studimeve të tij. Konfliktin e krijonte (e ndezte) sakaq, aty për aty. Shumë kollaj dhe mjeshtërisht. Me marifet…
Në pika të shkurtra, kjo është krejt çka mbaj mend, mbi ketë viran koloni që, koleg gjenerate studimesh e kisha…
***
I fundit, si në fund të pusit të pa fund, është kallëzimi cung i zi, mbi NEDELJKO MILLOSHEVIQ. Student e koleg, gjenerate studimesh, ishim. Ai studionte për ekonomi, unë për drejtësi. Në pikë të hallit jam. Nuk di në ç’thes të galmë (të dhimët), ta shti: midis kolonëve apo “shkieve raje”, siç në nahijen tonë, në Podgur të Dukagjinit, quheshin gjeneratat e hershme të kolonëve, tashmë të ngulitura në trojet tona. Nuk është lehtë t’i gjendet vendi përkatës një mjeran çfarë ishte ai…
Krejt çka mbaj mend për të, është: sa herë që kolegu UDB-ash, Radojko, ia uronte dhënien me sukses të akëcilit provim, ne akëcilën lëndë, Nedeljko i përgjigjej në shumës – faleminderit shokë! – “hvalla drugovi”!, ani pse uruesi ishte një i vetëm njeri, aspak!
Kjo, më së miri dëshmonte se sa i përultë e i mjerë, ishte “zotëri” Millosheviq. Ishte e vështirë, gati-gati si e pa mundur fare ngjante, ishte t’ia gjesh vendin e merituar në fisin njerëzor përgjithësisht, viçit a mëzatit, me emër njeriu – Nedeljko!
Vatë e liga, me gjithë, kujtimin e çalë, për të!
Bardhi tregon e dëshmon.
***
Gjithnjë duke u mbështetur në murin ngjyrë bardhë të romanit “Zogjtë e Qyqes” të shkrimtarit shqiptar (kosovar), Gani Mehmetaj. Kjo vepër letrare e tij, përveç se u nderua me çmimin prestigjioz “Kadare”, si romani më i suksesshëm për vitin 2020, u përkthye në frëngjisht nga Abidin Krasniqi dhe e botoi ”Pauves edition” , Shtëpi Botuese e mirënjohur e Parisit. Në gjuhën frënge romani e mban titullin e origjinalit në shqip, në gjuhën frënge, quhet “Les oisullons du coucou: Suvenir d’un colon serb”.
*Kjo është njësia e nëntë dhe e para fundit, nga seria prej gjithsej dhjetë vazhdimesh, me titull të përbashkët, “Kolonët e mi”.
___
Prishtinë-Gaillard, 2023
