Nga Aurel Dasareti
Islami politik është shumë i dukshëm në imazhin e sotëm mediatik, veçanërisht në lidhje me veprimet terroriste. Që nga vitet 1970, Islami politik është bërë një faktor fuqie gjithnjë e më i rëndësishëm në botën myslimane.
***
Islami ka një karakter më gjithëpërfshirës se shumë fe të tjera. Kjo është për shkak se Islami është një fe e ligjit që ofron rregulla dhe udhëzime për shumicën e gjërave. Fillimet e Islamit në kohën e Muhamedit si një lëvizje fetare dhe politike gjithashtu pasqyrojnë këtë. Feja sipas kuptimit islam nuk ka të bëjë vetëm me besimin, etikën dhe jetën e përtejme, por edhe me politikën praktike, jetën familjare, higjienën personale dhe jetën këtu në tokë.
Për të kuptuar këtë zhvillim, dhe tendencat thjesht politike brenda Islamit, ne duhet t’i hedhim një vështrim më të afërt islamizmit, Vëllazërisë Myslimane, Iranit, Arabisë Saudite dhe Vehabizmit.
Për Islamizmin
Islamizmi, i quajtur edhe Islami politik, është një ideologji politike që tregon lëvizjet moderne që theksojnë se Islami duhet të ketë ndikim më të madh politik mbi shoqërinë dhe shtetin. Që nga Revolucioni Islamik në Iran në vitin 1979, islamizmi ka luajtur një rol të madh në të gjithë botën myslimane.
Islamizmi është një kategori e gjerë që përfshin çdo gjë, nga grupet terroriste të dhunshme, radikale dhe antiperëndimore si IS (Shteti Islamik) dhe al-Kaeda deri te kampionët paqësorë dhe të moderuar të demokracisë me parime islamike, siç janë partitë politike islamike. E zakonshme për islamistët e çdo lloji është qëllimi i një sistemi islamik të qeverisjes, i bazuar ose i ndikuar shumë nga sheriati – ligji islam. Për shumë islamikë, kjo do të thotë në praktikë se ligjet penale në shoqëri do të bëhen dukshëm më të rrepta. Një tipar tjetër i përbashkët është skepticizmi ose kundërshtimi i pastër si ndaj liberalizmit ashtu edhe ndaj komunizmit. Kështu, islamizmi ka të bëjë me reformën sociale dhe dëshirën për të “pastruar” shoqërinë nga korrupsioni dhe ndikimi joislam.
Vëllezërit Myslimanë
Vëllazëria Myslimane, e quajtur edhe Vëllezërit Myslimanë, u themelua në vitin 1928 nga Hasan al-Banna në Egjipt. Organizata konsiderohet si organizata e parë moderne islamike dhe ka ndikuar në shumë të tjera. Islamistët si al-Banna besonin se shoqëria ishte në rënie për shkak të moralit të dobët midis myslimanëve të Egjiptit dhe për shkak se fuqitë e huaja po e shfrytëzonin vendin politikisht dhe ekonomikisht. Në shekullin e 20-të, pjesë të mëdha të botës myslimane sundoheshin nga fuqitë koloniale perëndimore ose nga politikanë të korruptuar, gjë që çoi në probleme të mëdha sociale dhe padrejtësi ekonomike për popullsinë vendase.
Qëllimi i Vëllezërit Mysliman ishte të reformonte shoqërinë bazuar në vlerat islame sunite nga Kurani dhe traditën e Profetit Muhamed. Sipas islamistëve, zgjidhja e të gjitha problemeve sociale qëndronte në një proces të thjeshtë – islamizimin e shoqërisë.
Vëllazëria Myslimane u bë një lëvizje masive, kryesisht për shkak të punës së saj sociale në ndërtimin e shkollave dhe spitaleve. Sot, organizata heq dorë zyrtarisht nga dhuna, por ish anëtarë të rëndësishëm, duke përfshirë al-Banna, theksuan nevojën për të luftuar me dhunë kundër kolonëve dhe armiqve të tjerë të Islamit. Vëllazëria Myslimane, për shkak të popullaritetit të saj në mesin e njerëzve dhe nxitjes së dhunës, u ndalua dhe u shtyp nga autoritetet egjiptiane, të cilët u frikësuan atyre si kundërshtarë politikë. Al-Banna u ekzekutua vetë, dhe sot organizata përkufizohet si një organizatë terroriste, ndër të tjera, nga Egjipti dhe Arabia Saudite.
Irani dhe radikalizmi shiit
Ekzekutimi i al-Banna-s dhe islamistëve të tjerë popullorë nga autoritetet autoritare çoi në radikalizimin e shumë organizatave islamike. Në të njëjtën kohë, nga vitet 1970 e deri më sot, urrejtja midis shumë islamistëve radikalë kundër “kryqtarëve” perëndimorë (të krishterë) dhe sionistëve (Izraeli dhe hebrenj) u rrit më shumë.
Arabia Saudite dhe vehabizmi
Vehabizmi është një lëvizje e rreptë reformuese puritanike në Islamin Sunit që u ngrit në shekullin e 18-të në atë që tani është Arabia Saudite. Një jurist fanatik, Muhammed al-Vahhab, themeloi këtë version intolerant të Islamit që thekson unitetin e Zotit, një lexim të mirëfilltë të Kuranit dhe se ligjet e shoqërisë duhet të bazohen në Kuran. Al-Vehabi besonte se të gjithë myslimanët që nuk ndajnë pikëpamjen e tij për Islamin janë heretikë dhe se lejohet të vriten myslimanë të tillë të “rremë” ose të tjerë që nuk janë myslimanë.
Lëvizja ka fituar ndikim të madh në kohën tonë, edhe pse përbën një pjesë të vogël të myslimanëve të botës. Ndikimi është për shkak të mbështetjes së konsiderueshme financiare nga familja e pasur me naftë Saud, dhe për shkak se disa nga grupet islamike më radikale, të ashtuquajturit xhihadistë, të cilët theksojnë bombat vetëvrasëse dhe terrorin, janë gjithashtu vehabistë.
Rrjeti terrorist Al-Kaeda ishte pas sulmeve terroriste kundër Shteteve të Bashkuara më 11 shtator 2001, kur terroristët rrëmbyen katër avionë. Dy avionë u rrëzuan në Qendrën Botërore të Tregtisë në Nju Jork, një aeroplan u rrëzua në selinë e mbrojtjes, Pentagon. Avioni i fundit u rrëzua në një fushë pasi pasagjerët mposhtën rrëmbyesit. Gati 3,000 njerëz vdiqën në sulm.
Osama bin Laden, njeriu që qëndron pas rrjetit terrorist Al-Kaeda, i cili ishte pas sulmeve terroriste në Shtetet e Bashkuara më 11 shtator 2001, ishte saudit, si dhe 15 nga 19 rrëmbyesit e 11 shtatorit. Shteti Islamik (IS), i cili shpalli një kalifat të ri në 2014 në Siri dhe Irak dhe u mund ushtarakisht në 2017, është gjithashtu vehabist. Sjellja brutale dhe trajtimi i tyre ndaj grave, jomyslimanëve dhe kundërshtarëve legjitimohet nga intoleranca e vehabizmit.
Ndikimi i vehabizmit që nga vitet 1970 ka qenë aq i frikshëm sa mund të flitet për një vehabizëm të Islamit. Kjo është një lëvizje e vogël që nuk është përfaqësuese e shumicës së myslimanëve, por që ka fituar fuqi të madhe përcaktuese përmes vëmendjes së madhe mediatike dhe mbështetjes financiare nga arabët e pasur sauditë.
***
Megjithatë, gjëja më e rëndësishme është të jemi të qartë për dallimin ndërmjet Islamit dhe Islamizmit (islami politik). Islami është një fe, ndërsa islamizmi është një ideologji politike me interpretimin e vet të Islamit, dhe i arsyeton veprimet dhe zgjedhjet e tij në bazë të këtij interpretimi.
Myslimani: është një person që e pranon Islamin. Marrëdhënia e myslimanëve me Islamin është e ndryshme dhe varet, ndër të tjera, nga bindjet fetare, kontinenti, edukata familjare, prejardhja kulturore, gjenealogjia, kombësia, gjuha dhe konteksti.
Kontekst: Rrethi i ngjarjeve a rrethanat, në të cilat zhvillohet ose përfshihet diçka.
PS: Pra, personi mund ta pranoje islamin dhe në rrethana të ndryshme të deklaroj se është mysliman. Askush nuk lind si besimtar (fetar). Askush nuk lind si mysliman. Askush nuk lind si katolik. Askush nuk lind si ortodoks.
Feja është një bindje personale, dhe rreshtohet shumë kilometra prapa Kombësisë. Personi mund të besoj në një fe – ose të mos besoj fare.
Ne, bijtë e Shqipërisë, duhet ta shpëtojmë Atdheun nga shpërbërja dhe Kombin nga zhdukja!
___
- Aurel Dasareti, USA, është ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike .
