MAQEDONIA – HISTORIKISHT PJESË E BOTËS PELLAZGE-ILIRE
Sikundër në pjesët tjera të Maqedonisë, vepra “Maqedonia nga antika deri te koha jonë”, u prit me interesim të madh edhe në Gostivar. Promovimi i librit u bë në kuadër të Panairit të Librit në këtë qytet, që tashmë ka krijuar një traditë të mirë kulturore. Në fjalën e rastit, Abdullah Mehmeti, librin e vlerësoi vepër ndër më të rëndësishmet e historiografisë shqiptare, që u jep përgjigje shkencore shumë problemeve që e kanë përcjellë çështjen e Maqedonisë nga antika deri te koha jonë nga pikëpamja e parjes së saj si pjesë e botës pellazge-ilire, por edhe e zbërthimit të historisë së saj politike nga shfaqja si shtet e deri te koha jonë, ku faktori shqiptar përpiqet që të realizojë të drejtën si popull shtetformues dhe i barabartë, në përputhje me të drejtën historike, etnike dhe politike që i takon, përpjekje kjo që edhe sot e gjithëditën vazhdon, por ka mbetur në gjysmë të rrugës nga mospërgjejgësia e klasës politike shqiptare që interesin kombëtar ta qet para atij personal. Me këtë rast, Mehmeti, theksoi edhe rëndësinë e madhe që ka përkthimi i këtij libri në anglisht, që këto ditë ka filluar të përhapet në universitetet amerikane. Sepse, vepra, për ndryshim nga kundrimet ideologjike të historiografisë institucionale në Shqipëri, që Maqedoninë e kanë përjashtuar fare nga trashëgimia e botës ilire, ku ajo e ka vendin, po ashtu, sqaron edhe rolin aktiv të Dardanëve, Maqedonëve dhe Pajonëve në ngritjen e mbretërive më të fuqishme të kohës, të cilat ndikuan drejtpërdrejt të gjitha zhvillimet shoqërore dhe politike në antikitet,pastaj në mesjetë, prej nga kanë burimin identiteti etnik, shpirtëror dhe ai kulturor mbi të cilin u ndërtua dhe qëndroi ngrehina e Bizantit, ku duhet kërkuar edhe themelet e shtetësisë arbërore-shqiptare. Nga ky aspekt, Dardania dhe Maqedonia paraqesin qendrën e botës ilire.
Autori, me këtë rast, tha se vepra “Maqedonia”, bashkë me “Dardaninë” dhe “Epirin” që do t’i pasojë këto, është pjesë e trinomit të mbretërive ilire në antikitet, të cilat duhet parë të ndërlidhura dhe assesi të shkëputura ose të margjinalizuara, siç është vepruar nga historiografia institucionale shqiptare në Tiranë dhe Prishtinë, me ç’rast u është ndihmuar pikëpamjeve hegjemoniste të historiografisë serbe dhe atyre greke, të cilat pikërisht mbi përvetësimin e tyre (si helenizëm, ose “qendër e shtetit mesjetar serb”), kanë ndërtuar politikat hegjemoniste ndaj etnisë shqiptare nga copëtimi dhe pushtimi i tyre e deri te programet për asimilim, shpërngulje dhe shfarosje madje. Në rrethanat e reja, këto politika, nga këto qendra, të transformuara, po përpiqen që, me falsifikime dhe shtrembërime, të pengojnë realitetin e dy shteteve të pavarura në Ballkan (Shqipërisë dhe Kosovës) si dhe arritjen e statusit të popullit shtetformues dhe të barabartë në Maqedoni. Duke tërhequr vërejtjen se realiteti i dy shteteve shqiptare në Ballkan paraqet të arriturën më të madhe të shqiptarizmit, që duhet shfrytëzuar që bota shqiptare të integrohet ekonomikisht, kulturalisht dhe politikisht pa u përjashtuar edhe opsioni i një unioni shtetëror gjithnjë në bashkëveprim ne perëndimorët, autori tha se mbi logjikën shtetërore, duhet të mbështetën edhe kërkesat e shqiptarëve për barazi kushtetuese në Maqedoni, në mënyrë që mozaiku politik shqiptar në Ballkan të kompozohet në përputhje me realitetet e reja shtetërore në kuadër të gjeostrategjisë dhe gjeopolitikës euro-atlantike dhe assesi me futjen në lojë të kartave nacionaliste, të gjoja korrigjimit të kufinjve mbi to e të tjera, që u përshtaten opsioneve serbomëdha dhe atyre të rikthimit të Rusisë në rajon. Mbi këtë përcaktim, duhet t’i jepet përgjigje edhe kontekstit të tanishëm politik midis Shkupit dhe Sofjes, meqë Maqedonia është shtet i përbashkët i të dy popujve, ku shqiptarët duhet ta arrijnë barazinë kushtetuese, me ç’rast, edhe në këto konstalacione, ku shihen prapaskenat e margjinalizimit ose shfrytëzimit të faktorit shqiptar gjithnjë me tretmanin e pakicës, duhet hapur edhe çështja e ridefinimit të pozitës së tanishme të pabarabartë kushtetuese si dhe format e implementimit të saj në përputhje me rrethanat ku nuk duhet përjashtuar edhe federalizimin dhe opsionet e ndryshme që shtojnë kohezionin shtetëror.
Me këtë rast, pra duke theksuar se Maqedonia si shtet i pavarur është interes i shqiptarëve, që edhe më tutje duhet mbrojtur, por duke u kushtëzuar me barazi të plotë kushtetuese, kryetarit të Komunës së Gostivarit, dr Arben Taravarit,autoro ia dhuroi “Kosovën” në anglisht, “Maqedoninë” dhe “Dardaninë”.
