Nga: Pal Idrizi
____
-Zonja e parë e Arbërit Andronika Arianiti -1428-1506- . Ishte dhe e tillë do të mbetet përgjithmonë, një bijë fisnike arbërore. E bija e Princit të famshëm Gjergj Arianiti dhe bashkëshortja (zonja e parë e Arbërit) e Gjergj Kastriotit.
Donika u lind më 1428 në Kaninë.
Ishte 23 vjeçe, kur u martua me 1451 me Gjergj Kastriotin.
Andronikën i thërrisnin edhe Donika (siç e njohim ne sot). Ishte vajza e madhe e Gjergj Arianitit dhe Maria Muzakës. I ati ishte martuar dy herë. Me bashkëshorten e parë, Maria Muzakën, pati gjashtë vajza. Pas vdekjes së Marias (e ëma e Donikës),Gjergj Arianiti u martua për së dyti, ku pati edhe 8 fëmijë të tjerë, pra gjithsej pati 14 fëmijë. Andronika / Donika ishte fëmija i parë nga 14-të sa ishin gjithësej.
Përse i ati i Donikës, Gjergj Arianiti, donte me patjetër ta shihnte të bijën e tij Donikën, krahë kryeheroit tonë kombëtarë, Gjergj Kastrioti?
Përse ishte aq këmbëngulës, saqë ishte në gjendje edhe të dilte nga besëlidhja e Lezhës, nëse Gjergj Kastrioti, nuk do ta merrte për nuse të bijën e tij, Donikën?
-Duke i njohur që të dy nga afër, Arianiti donte me patjetër të shihnte vajzën e tij aty ku ajo me të vërtet e meritonte dhe të njejtën gjë meritonte edhe vet kryeheroi i ynë Gjergj Kastrioti. Pra ai (Gjergj Arianiti), ishte i bindur se nuk po gabonte.
Pas vdekjës së Marias (e ëma e Donikës), pothuajse gjithë barra, pesha e rënd e një kryefamiljari, bie mbi supet e Donikës, meqë ishte fëmija i parë i Gjergj e Maria Arianitit. Ajo u përball me shumë sfida. Në një anë motrat dhe më vonë edhe me gruan e dytë të të atit, me 8 fëmijët e saj. Pastaj dhe ballafaqimi me ngjarjet e dhimbëshme, ku Donika përveçse kujdesej për ushqim, veshmbathje flitet se kishte edhe një dorë të lehtë, mjekonte e shëronte plagët e të plagosurve, të cilët pësonin gjatë përleshjes nëpër beteja të pafundme, përball pushtuesëve Osman.
Gjatë viteve të 30-ta, triherë kishin rrethuar Kaninën trupat pushtuese Osmane. Në të tri betejat kishte dalur fitues dhe i pathyeshum Gjergj Arianiti me trimat e tij.
Komandantët më të zotë të perandorisë (pushtuese) osmane ishin vërsulur Kaninës, siç ishte Isak Beu (të cilin,më vënë shohim edhe në përballje me Gjergj Kastriotin), megjithatë edhe ai mposhtet nga ushtarët trima të Gjergj Arianitit.
Sigurishtë një rol të veçant zë, në këtë rastë edhe vet Donika. Duke i dhënë përkrahëje dhe ndihmuar në çdo aspekt të atin. Mjaftonte vetëm përkujdesja e familjes e lere më, që ajo (Donika) ishte e përfshirë dhe po kontribonte në luftë e të atit, për Liri.
Duke i parë këto cilësi të jashtëzakonshme tek e bija, këtë forcë të hekurt të saj, ai (Arianiti),i‘a donte të mirën edhe duke e dalluar edhe nga fëmijët tjerë.
Ajo (Donika), jo vetëm që dëshmoi se ishte një motër e madhe, her nënë e her baba, ishte aq e përkushtuar për familjen e saj, një luftetare të vërtet, e pa u lodhur, e pathyer,e pakursyer në asnjë moment të jetës.
Këto cilësi kishte edhe kryeheroi ynë kombëtarë, Gjergj Kastrioti.
Ky përshkrim i shkurtër dëshmon se i ati i Donikës, Gjergj Arianiti kishte arsye të ishte këmbngulës për martesën e tyre.
Këmbngulja e tij solli edhe fatin në anën e tij. Pikërishtë me 1451, vdes sulltan Murati i -II-. Dhe atëherë sikur u çlirua vendi, duke lënë kohë të mjaftueshme dhe të frymohet lirshëm në trojet arbërore.
Rënja e Konstadinopojës me 1453, një zingjirë ngjarjesh zhvillohen në atëkohë…?
-Kjo situat u shfrytëzua nga luftëtarët trima me në krye Gjergj Kastriotin. Pothuajse shpërthyen dasmat gjithandej që do të kulmonte më pas me dasmën e të madhit, mbretit e mbretëreshës Gjergj e Donika Kastriotit.
-U martua me Gjergj Kastriotin më 23 prill 1451, në Kaninë. Dasma zgjati tri ditë, 21-23 prill. Për dasmën e këtij çifti të shquar të Arbërisë Gjergj Kastrioti, shkoi me mbi 500 kalorës (krushkë). U pritën nga Gjergj Arianiti në Kështjellën e Kaninës. Aty u bë edhe shkëmbimi i unazave. Afër Kaninës në Kishën e Bardhë, i‘u dha bekimi ungjillor.
Për të vazhduar në Lushnjë,në Manastirin e Ardenicës dhe më pas në Kështjellën e Beratit ku dhe u kurorëzua çifti.
Më 1456 lindi djali i vetëm i çiftit, Gjon Kastrioti,
Shumë fisnikë arbëresh (pas ndarjes nga jeta e prijësit Gjergj Kastrioti), përfshirë Donikën dhe të birin, u detyruan të emigronin në Napoli. Mbreti Ferdinand I.i mirëpriti dhe në shenjë mirëseardhje u dhuruan prona dhe tituj të shumtë,
Donika dhe familja Kastrioti dhe jo vetëm ata, ishin tepër të respektuar nga oborri mbretëror aragonez-napoletan,
Kastriotët do të shiheshin me respekt dhe dashamirësi nga familja mbretërore, përgjatë gjithë kohës.
Pas fillimit të luftrave italiane, më 7 shtator 1499 Joana (bashkëshortja e Ferdinantit –I-), së bashku me të bijën, vendosi të rikthehej në vendlindjen e saj në Spanjë, shoqëruar nga Zonja Donika si edhe oborrtarë të shumtë. Djali 15 vjeçar i Gjon Kastriotit, Alonso, ishte gjithashtu një ndër shoqëruesit fisnikë të mbretëreshës aragoneze. Më 2/3 gusht 1501 u vendosën përkohësisht në Sicili ndërsa tokën spanjolle e prekën në korrik të vitit 1502. Përshkak të moshës së vjetër si edhe vdekjes së papritur të nipit të saj, Donika nuk mundi t’a rishoqëronte Joanën në Napoli.
Zonja e parë e Arbërit / shqiptare, mendohet të ketë vdekur në fillim shtatorit të vitit 1506, në Valencia të Spanjës.
Në testamentin e Joanës së Aragonës, shprehet dëshira e mbretëreshës spanjolle për lëvizjen e eshtrave të mikeshës së saj Donikës, nga manastiri i Valencias, në Napoli. Kjo dëshirë nuk arriti të plotësohej dhe princesha arbërore prehet edhe sot e kësaj dite në Spanjë.
Pra nuk qenkam i vetëm që kërkoi të kthehen kockat e mbretëreshës Donikë në atdhe. Një gjë të tillë paska bërë dhe para meje Joana.
Pal- Islam Idrizi
26.01.2024
Ingolstadt.
