Euractiv ka publikuar një artikull në të cilën ka pasqyruar bojkotin e Listës Serbe ndaj zgjedhjeve në veri, përpjekjet e Kosovës për të çuar deri në fund rizgjedhjen e kryetarëve në katër komunat dhe në fund keqardhjen e Ambasadës së SHBA-ve për këtë proces.

RTKlive ju sjellë artikullin e plotë:

Ambasada e Shteteve të Bashkuara në Kosovë tha se referendumi për shkarkimin e kryetarëve shqiptarë etnikë në katër komunat veriore me shumicë serbe u krye në mënyrë të ligjshme dhe kryetarët aktualë do të mbeten në vend, pasi serbët zgjodhën të bojkotojnë votimin masivisht.

Ambasada e SHBA-së në Prishtinë i tha Gazetës Express se votimi është mbajtur në përputhje me kërkesat ligjore të Kosovës dhe në përputhje me kornizën ligjore dhe të KQZ-në. Mirëpo, ata shprehën “keqardhje”, pasi që Lista Serbe zgjodhi të bllokojë procesin.

“Vendet e QUINT-it dhe BE-ja i bënë thirrje Listës Serbe dhe aktorëve të tjerë politikë serbë të Kosovës më 10 prill që të rishqyrtojnë qëndrimet e tyre dhe të distancohen nga tërheqja e pjesëmarrjes së qytetarëve në këtë votim ligjor. Na vjen keq që ata nuk e bënë një gjë të tillë dhe për këtë arsye nuk i shfrytëzuan plotësisht mjetet demokratike që kanë në dispozicion sipas ligjit kosovar për të avancuar demokracinë efektive dhe përfaqësuese”, thuhet në deklaratë.

Ambasada amerikane vazhdoi se “nuk ka asnjë vendim të votuesve për të tërhequr kryetarët e komunave. Kryetarët aktualë të komunave janë zgjedhur dhe mbeten në pozitat e tyre sipas kornizës ligjore të Kosovës”.

Në dhjetor 2022, serbët etnikë dhanë dorëheqjen masive nga institucionet qeveritare, duke përfshirë të gjitha strukturat e qeverisjes vendore. U shpallën zgjedhje të reja, por serbët, veçanërisht partia politike serbe “Lista Serbe”, zgjodhën t’i bojkotojnë ato me kërkesë të Beogradit, që do të thotë se shqiptarët u zgjodhën me një pjesëmarrje prej 3.4%.

Serbët më pas mbajtën protesta të gjera për të penguar kryetarët e sapozgjedhur të komunave që të merrnin pozitat e tyre në komunat lokale. Kur Kosova u përgjigj duke shtyrë përpara procesin dhe duke rritur praninë e policisë, protestat rezultuan në dhunë dhe lëndime të trupave paqeruajtëse, gazetarëve dhe qytetarëve.

Që atëherë, serbët kanë bërë thirrje për largimin e kryetarët shqiptarë, të mbështetur nga thirrjet nga BE-së dhe SHBA-së për të mbajtur një votim të ri. Kosova njoftoi se do të mbahet një referendum, në të cilin votimi mbi 50% i elektoratit me të drejtë vote do të rezultonte me shpalljen e zgjedhjeve të reja lokale nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve.

Por Lista Serbe njoftoi se do ta bojkotonte edhe këtë votim dhe u shtua presioni mbi serbët vendas që të mos votojnë përkundër faktit se kishin bërë thirrje për një gjë të tillë po thuajse një vit.

Deri në përfundimin e votimit, vetëm rreth 1% e popullsisë kishte votuar në Mitrovicën Veriore, Zveçan, Zubin Potok dhe Leposaviq.

Kreshniq Radoniqi, kryetar i Komisionit Qendror të Zgjedhjeve të Kosovës, konfirmoi rezultatet pas mbylljes së vendvotimeve të dielën në mbrëmje.

“23 qendrat e votimit u mbyllën në orën 19:00. Sipas të dhënave që kemi marrë në këto katër komuna, numri i qytetarëve që votuan në votim pro ose kundër largimit të kryetarëve nga detyra është si më poshtë: Leposaviq 124 votues, Zubin Potok 18 votues, Zveçani nuk ka asnjë votues dhe në Mitrovicën e Veriut 111 votues”, tha Radoniqi.

Të dielën, kryeministri Albin Kurti u tha gazetarëve serbë se “numri i njerëzve që bëjnë thirrje për dorëheqjen e presidentit tuaj [Aleksandër Vuçiq] është shumë më i madh se ata që bëjnë thirrje për dorëheqjen e kryetarëve tanë në veri të Kosovës”.

Ai postoi në X se një vit pasi u mbajtën zgjedhjet lokale në veri, u mbajt votimi i ri e që çdo hap i procesit ishte ndërmarrë nga qeveria.

“Votimi u bojkotua. Prandaj, pragu minimal ligjor për dorëheqjen e kryetarëve të komunave nuk u arrit. Gjithsesi, ambienti i përgjithshëm ishte i qetë dhe falënderojmë qytetarët tanë për këtë”, ka shkruar ai.

“Ne shpresonim për një rezultat tjetër, por Kosova i ka përmbushur detyrimet e saj,” tha ai, duke iu referuar kërkesave nga Perëndimi për të mbajtur një votim të ri.

Presidentja Vjosa Osmani tha se qytetarët kishin mundësi të votonin por zgjodhën të mos e shfrytëzonin këtë mundësi për shkak të presionit nga Serbia.

“Kjo ka ndodhur kryesisht për shkak të presionit të Beogradit, të ekzekutuar nga Lista Serbe dhe strukturave ilegale kriminale. Edhe një herë, Serbia ndërhyri ilegalisht në procesin zgjedhor të një vendi tjetër. Edhe një herë, Vuqiç shkeli fjalën që u kishte dhënë partnerëve ndërkombëtarë”, tha ajo.

Elbert Krasniqi, ministri i Administrimit të Pushtetit Lokal, i bëri thirrje BE-së që të heqë masat e vendosura ndaj Kosovës pas përshkallëzimit të tensioneve verën e kaluar. Një kërkesë ishte që të mbahet një votim i ri në katër komunat dhe Krasniqi tha se Kosova e ka bërë këtë.

“Kemi ofruar infrastrukturën dhe mundësinë që qytetarët të shprehin vullnetin e tyre demokratik. Lista Serbe dhe Beogradi, në anën tjetër, edhe një herë urdhëruan bojkotimin e procesit të votimit në katër komunat veriore – përkundër thirrjeve që një gjë e tillë të mos bëhet nga bashkësia ndërkombëtare”, tha Krasniqi.

Lista Serbe, ish-zëvendëspresidenti i së cilës Milan Radoiçiq është në arrati nga një urdhër-arrest i Interpolit pas pranimin të tij se ai drejtoi sulmin terrorist të 24 shtatorit në veri të Kosovës, tha se votimi ishte vetëm një shfaqje.

“Ne duam të ritheksojmë qartë se ishim më shumë se të gatshëm të merrnim pjesë në këtë proces dhe për të parë prapa e për të zëvendësuar këta kryetarë të rremë në komunat tona, por ne nuk donim të luanim lojëra të drejtuara nga regjimi në Prishtinë”, thuhet në deklaratën e Listës Serbe.