Rrëfime nga lufta (3)

Pranverë 1999: Fryma e Rezistencës dhe Shpresa në Mes të Errësirës

Pranvera e atij viti ishte e trishtë dhe e paqartë, një sezon që solli jo vetëm aromën e luleve që çelën mes pluhurit dhe tymit, por edhe dhimbjen dhe trishtimin që mbuloi çdo shtëpi, çdo shpirt. Lufta kishte mbërritur në pragun e fshatit tonë, Kaliçan. Fundi i marsit 1999 mbeti i skalitur në kujtesën tonë si një fillim fundi, kur qielli skuqej nga shpërthimet dhe toka dridhej nga ushtima e granatave.

Nga dritarja e shtëpisë sonë, dukej sikur qielli kishte marrë zjarr. Një fëmijë 9-vjeçar, siç isha unë, e kishte të pamundur të kuptonte pse bota rrotullohej kështu. Fishkëllimat e predhave dhe bubullimat e shpërthimeve u bënë kolonat zanore të netëve tona. Dhe unë, një vogëlush i pafajshëm, fillova të kuptoj që edhe fëmijëria mund të përmbyset brenda një nate.

Në shtëpinë tonë u grumbulluam si fara në një kosh, të palosur pranë njëri-tjetrit, me shpresën që afërsia jonë fizike do të na mbronte nga rreziku që po afrohej gjithnjë e më shumë. Në fund të marsit, kur refugjatët nisën të vërshonin drejt fshatit tonë, një ndjenjë e re u fut mes nesh: bashkimi për të mbijetuar. Të gjithë familjet në fshat hapën dyert për të strehuar ata që kishin mbetur pa kulm mbi kokë. Në atë kohë, zemrat tona u bënë më të mëdha se frika.

Harmonia në Kohë Lufte

Në shtëpinë tonë erdhën shumë familje. Nga të njohurit e afërt e deri te ata që kurrë nuk i kishim takuar më parë. Dhoma jonë e vogël, ku dikur qëndronim vetëm ne, u mbush me fëmijë, gra dhe burra që kishin vetëm një kërkesë: sigurinë. Në atë ngjeshje të pashmangshme, ne krijuam një harmoni që nuk mund të përshkruhet me fjalë.

Fëmijët, mes zhurmave të largëta të granatimeve dhe ndriçimeve të zbehta të natës, krijuan një botë të tyre. Luanim lojëra, qeshnim, shpesh harronim që ishim në mes të luftës. Sikur fshati ishte bërë një skenë ku gjithçka mund të ndodhte, përveç humbjes së shpresës. Të rriturit na jepnin zemër, edhe pse zemrat e tyre ishin të ngarkuara me shqetësime dhe dhimbje.

Zjarri i Lajmeve

Në mbrëmje mblidheshim të gjithë për të parë lajmet. Qetësia e asaj kohe ishte aq e thellë sa mund të dëgjoje frymëmarrjet e secilit prej nesh. Dhe kur lajmëroheshin tragjeditë – fshatra të shkrumbuara, jetë të humbura – ajo qetësi thyhej nga ofshamat e burrave të moshuar ose nga psherëtimat e grave që fshihnin lotët. Megjithatë, mes çdo lajmi të kobshëm kishte një fije drite: lajmet për qëndresën e UÇK-së na mbushnin me shpresë.

Babai im, gjyshi dhe burrat e tjerë të fshatit bënin gjithçka për të mbajtur shpirtin e gjallë në atë errësirë. Në mbrëmje, pas lajmeve, ata qëndronin bashkë, flisnin me zë të ulët për strategjitë e mundshme dhe për më të rëndësishmen: si të ruanin sigurinë tonë. Por mbi të gjitha, ata ushqenin njëri-tjetrin me shpresë.

Eksodi në Mal

Ajo natë e 12 prillit nuk do të harrohet kurrë. Alarmi që një vajzë dha me zërin e saj të mbushur me frikë na detyroi të përgatitemi për të lënë shtëpitë tona. Të nesërmen, duke ia kthyer shpinën vendit që e kishim thirrur “shtëpi”, filloi një udhëtim që do të na provonte forcën dhe shpirtin.

Rrugëtimi drejt malit ishte një proces i dhimbshëm, por edhe një akt guximi dhe uniteti. Të gjithë ishim të bashkuar në atë vuajtje: të rinj e të moshuar, burra e gra, fëmijë e pleq. Kishim vetëm një synim: të mbijetonim. Në mal, ndërsa shikonim qiellin që na mbulonte me yje, e ndjenim që ishim të vegjël përballë fatit, por njëkohësisht të mëdhenj në shpirt.

Netët në mal ishin të ftohta, me erën që depërtonte në çdo shtresë rrobe që kishim. Por ato netë na mësuan një gjë: qëllimi ynë për të mbijetuar ishte më i fortë se çdo frikë. Rreth zjarrit qëndronim bashkë dhe qeshnim, shpesh për gjërat më të thjeshta – ndoshta ngaqë qeshja ishte arma jonë e vetme për të luftuar trishtimin.

Shpresa Nuk Vdes Kurrë

Në mes të kësaj errësire, shpresa ishte e vetmja dritë që na mbante të gjallë. Çdo fjalë, çdo premtim për një të nesërme më të mirë ishte si një flakë e vogël që ndizte zemrat tona. Dhe ne besuam. Besuam se megjithëse nata ishte e gjatë dhe e ftohtë, një ditë dielli do të lindte sërish për ne dhe për Kosovën tonë.

Ajo pranverë e 1999-ës nuk ishte thjesht një stinë e luftës. Ishte një stinë e qëndresës, e sakrificës dhe e shpirtit të pathyeshëm të një populli që luftoi jo vetëm për të mbijetuar, por për të ruajtur identitetin dhe dinjitetin e tij. Dhe mbi të gjitha, ajo pranverë na mësoi se edhe në mes të dhimbjes më të madhe, jeta vazhdon.

(Vazhdon…)