Foto: GERARD CERLES / AFP
Piloti luftarak dhe oftalmologu që sundoi Sirinë me një grusht të hekurt.
- Ole Løkkevik, VG
Statuja Hafez al-Assad në Damask u shemb dhe u shkel me këmbë në brohoritjet dhe këngët e rebelëve sirianë.
Pas 50 vjetësh në pushtet, regjimit brutal të dinastisë Asad i ka ardhur fundi.
Presidenti sirian ka ikur në Moskën e mbuluar me dëborë, ku tani i është dhënë azil politik.
Kush ishte kjo familje që mbajti brutalisht pushtetin në Siri për kaq shumë kohë?
Bashar al-Asad nuk ishte me të vërtetë i destinuar për rolin e presidentit.
Në fillim të viteve 90, ai studioi mjekësi në Londër për t’u bërë oftalmolog.
Por një ditë janari të vitit 1994, vëllai i tij më i madh Basil al-Assad po shkonte për pushime skish në Alpe, kur ai udhëtoi me makinë në mbi 200 km/h në një Mercedes luksoz rrugës për në Aeroportin Ndërkombëtar të Damaskut. Ai u largua nga rruga dhe vdiq në zbritje.
Me vdekjen e vëllait të tij, 28-vjeçari Bashar duhej të thirrej në shtëpi për të marrë përsipër rolin e trashëgimtarit.
FUNERALI: Bashar al-Assad ecën pas arkivolit të babait të tij gjatë funeralit në Damask më 13 qershor 2000. Foto: RABIH MOGHRABI / AFP / NTB
Kur mori pushtetin në vitin 2000, parlamenti sirian kishte ndryshuar kushtetutën dhe kishte ulur kufirin e moshës për kandidatët presidencialë nga 40 në 34 vjeç, që ishte mosha e Basharit në atë kohë.
Presidenti i ri fillimisht ngjalli shpresa për reforma dhe rritje ekonomike.
Por Bashar kryesisht vazhdoi metodat autoritare të babait të tij.
PILOTI LUFTARAK: Hafez al-Assad (duke qëndruar prapa) në vitin 1953, pak më shumë se 20 vjet para se të merrte pushtetin në Siri. Foto: NTB
Babai i tij, Hafez al-Asad, ishte i njohur për të goditur kundërshtimin.
Piloti luftarak dhe oficeri morën pushtetin nëpërmjet një grushti shteti në vitin 1970 dhe sunduan vendin me një grusht të hekurt.
Masakra në Hama është një kapitull i përgjakshëm në historinë e tij.
Në shkurt të vitit 1982, presidenti urdhëroi shkatërrimin e një rebelimi në rritje të Vëllazërisë Myslimane në qytetin Hama.
Për disa javë, qyteti u bombardua në copa, para se forcat qeveritare të shkonin derë më derë për të zhdukur të mbijetuarit e fundit.
Rreth dy të tretat e qytetit u shkatërruan. Amnesty International ka vlerësuar se nga 10.000 deri në 25.000 njerëz janë vrarë.
20 vjet në të ardhmen: marrja e Basharit dha shpresë për relaksim politik.
Organizatave civile iu dha më shumë hapësirë për manovra, duke përfshirë grupet e të drejtave të njeriut dhe të burgosurit politikë u liruan.
Gruaja e tij Asma al-Asad, një financiere me prejardhje siriane që u rrit në Londër, u portretizua në revistën e famshme të modës Vogue nën titullin “Një trëndafil në shkretëtirë”.
FAMILJA: Hafez al-Assad dhe gruaja e tij të ulur në front, me fëmijët e tyre prapa – duke përfshirë Bashar al-Assad nga e majta. Fotografia: SANA / Reuters
Yjet e Hollivudit si Brad Pitt dhe Angelina Jolie vizituan çiftin Assad për punën e tyre me refugjatët irakianë dhe palestinezë.
Pranvera e Damaskut u bë emri i periudhës – një pararendëse e Pranverës Arabe në vitin 2011, një kryengritje popullore që do të përballej me forcë brutale nga Bashari i ri shpresëdhënës.
Brad Pitt dhe Angelina Jolie ecën përmes pazarit al-Bzouria në pjesën e vjetër të Damaskut në vitin 2009. Foto: KHALED AL-HARIRI / REUTERS
Demonstratat në Siri në vitin 2011 u zhvilluan me zell pasi forcat e sigurisë hapën zjarr ndaj demonstruesve në qytetin e vogël Deraa.
Dhuna e regjimit u prit me rezistencë të armatosur dhe e gjitha u zhvillua në një luftë civile, e cila që atëherë u ka kushtuar jetën mbi 600,000 njerëzve.
Qytetet dhe lagjet siriane, të kontrolluara nga rebelët, u bombarduan në rrënoja.
Regjimi i Asadit akuzohet për krime të rënda lufte. Nga këto, janë renditur vrasjet masive, torturat, uria dhe, jo më e pakta, përdorimi i armëve kimike.
Që nga viti 2013, disa raste të agjentëve nervorë si sarin janë zbuluar kundër popullsisë civile.
Asadi i ka mohuar këto akuza, por organizata ndërkombëtare si Kombet e Bashkuara kanë gjetur prova.
Asadi ka marrë mbështetje nga aleatët e fuqishëm si Rusia dhe Irani, si dhe grupi milici libanez Hezbollah. Këto ndihmuan regjimin me mbështetje ushtarake dhe politike, gjë që e lejoi Asadin të mbante pushtetin për një kohë të gjatë.
Në dy javët e fundit, rebelët e HTS kanë tronditur të gjithë botën dhe kanë nisur një ofensivë të fuqishme kundër sundimit autoritar të Basharit.
Natën e së dielës, erdhi grushti i shtetit de grace:
Rebelët u zhvendosën në Damask dhe morën kontrollin e qendrës së pushtetit të vendit.
“Një numër i madh sirianësh janë tani të lumtur që Asadi, i cili ka sunduar me grusht të hekurt dhe që ka qenë kryesisht përgjegjës për faktin se ka patur një luftë civile për pothuajse 14 vjet me mbi gjysmë milioni njerëz të vrarë në Siri, tani është zhdukur,” tha ministri i jashtëm Espen Barth Eide (Labor) të dielën.
“Ne do të kemi një Lindje të Mesme të ndryshme,” beson ai.
Botuar: 09.12.24 në 21:38
Rifreskuar: 09.12.24 në 21:38
