Pamje nga Shkupi
Nga: Luan Dibrani, Gjermani
Maqedonia e Veriut ka kaluar një histori të gjatë dhe të ngarkuar me tensione etnike dhe politike. Përdorimi i gjuhës shqipe në vend ka qenë një nga çështjet më të diskutuar, por dhe më problematike. Ligji për gjuhët, i miratuar në vitin 2018, ka hapur dyer për një përdorim më të gjerë të shqipes në institucione shtetërore dhe shoqëri. Megjithatë, implementimi i këtij ligji është përballur me pengesa të shumta, të cilat shpesh reflektojnë përpjekjet për të minuar barazinë dhe integrimin e shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut.
Përdorimi i Gjuhës Shqipe: Një Luftë për Barazi dhe Drejtësi në Maqedoninë e Veriut
Një nga çështjet kyçe të debatit është përdorimi i gjuhës shqipe si gjuhë zyrtare në një shtet që ka një popullsi multietnike. Shqipja, si gjuhë e dytë zyrtare, është një e drejtë e shqiptarëve që jetojnë në Maqedoninë e Veriut, por kjo e drejtë ka qenë e kufizuar dhe shpesh herë e injoruar. Ligji i ri për gjuhët ka sjellë mundësi të reja për përdorimin e shqipes në institucione shtetërore, procese gjyqësore, bankënota dhe uniforma policore, por problemi qëndron në mënyrën se si politikat e implementimit të tij po zhvillohen. Shumë herë, mungesa e vullnetit politik dhe politikat diskriminuese kanë penguar realizimin e plotë të këtyre të drejtave.
Rezistenca Maqedonase ndaj Barazisë: Politikë e Diskriminimit dhe Retorikë Nacionaliste
Përpjekjet për të garantuar të drejtat e shqiptarëve dhe përdorimin e shqipes si gjuhë zyrtare janë përballur me kundërshtime të forta nga partite politike maqedonase, veçanërisht nga VMRO-DPMNE, një parti që ka qenë gjithmonë e prirur për të mbrojtur interesat e shumicës maqedonase. Ata kanë shpërndarë narrativa që sugjerojnë se shqiptarët kanë fituar më shumë të drejta sesa u takojnë, duke i dhënë një dimension të padrejtë luftës për barazi. Kjo retorikë nacionaliste dhe e diskriminimit politik ka krijuar një atmosferë të pasigurisë dhe ka përkeqësuar marrëdhëniet ndëretnike në vend. Përpjekjet e disa partive për të bllokuar përdorimin e shqipes në proceset gjyqësore dhe administratën shtetërore reflektojnë një ngërç të thellë të politikave që po pengojnë integrimin e plotë të shqiptarëve dhe po ndihmojnë në ruajtjen e një sistemi të padrejtë dhe të papërfillshëm për pakicat etnike.
Tensionet dhe Politika e “Dyfishtë”: Si po dëmtohet kohezioni ndërkombëtar dhe stabiliteti i Maqedonisë
Një aspekt tjetër i rëndësishëm që ka krijuar tensione është raporti i Maqedonisë me Bashkimin Evropian dhe faktori ndërkombëtar. Ndërsa Maqedonia e Veriut është duke synuar integrimin në BE, kjo përpjekje është penguar nga politikat diskriminuese të brendshme. Qëndrimi i qeverisë maqedonase, i mbështetur nga politikat e disa partive të majta, është shpesh në kontradiktë me standardet e kërkuara për një shtet të integruar në Bashkimin Evropian. Mungesa e një zbatimi të plotë të Ligjit për gjuhët dhe përpjekjet për të minuar barazinë e shqiptarëve janë faktorët kryesorë që po rrezikojnë besimin në procesin e integrimit dhe po rrezikojnë stabilitetin e vendit.
Coptimi i Maqedonisë: Diskriminimi i Gjuhës Shqipe si një Katalizator për Tensionet etnike
Politikat diskriminuese të palës maqedonase, në veçanti ato që shpërfillin përdorimin e shqipes, kanë krijuar një klimë të tensionuar, që mund të çojë në një ndarje të mëtejshme të shoqërisë maqedonase. Refuzimi i këtyre të drejtave, përfshirë përdorimin e gjuhës shqipe në tabela rrugore dhe dokumente zyrtare, nuk është thjesht një çështje administrative, por një pasqyrë e thellë e ndarjes etnike dhe një shembull i mënyrës se si diskriminimi institucional mund të çojë në polarizim dhe dhunë. Tensionet që po zhvillohen rreth kësaj çështjeje po krijojnë një terren të favorshëm për fragmentimin e mëtejshëm të shtetit, duke rrezikuar një coptim të mundshëm të tij.
Përgjegjësia e Partive Shqiptare: Kompromiset dhe Rreziku i Perviershmërisë së Drejtave të Shqiptarëve
Partitë shqiptare, përfshirë Bashkimin Demokratik për Integrim (BDI), janë përballur me kritika për kompromiset që kanë bërë me palën maqedonase, duke lënë hapësirë për politikën e diskriminimit të vazhdueshëm. Politikanët shqiptarë kanë qenë shumë herë të heshtur në momentet kyçe, duke mos u angazhuar mjaftueshëm për të mbrojtur të drejtat e shqiptarëve dhe për të kundërshtuar politikat që dëmtojnë integrimin e shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut. Kjo heshtje dhe kompromis kanë pasuar me përkeqësimin e kushteve për shqiptarët dhe po ndihmojnë në krijimin e një atmosfere të pasigurisë që po cënon bashkëjetesën multietnike.
Zgjidhja dhe Perspektiva për të Ardhmen
Zgjidhja e këtij problemi kërkon një angazhim të fuqishëm nga të gjitha partitë dhe institucionet e Maqedonisë, si dhe mbështetje nga Bashkimi Evropian dhe faktori ndërkombëtar. Duhet të ndërmerren masa konkrete për të garantuar përdorimin e plotë të shqipes në të gjitha nivelet e administratës shtetërore dhe për të siguruar që të drejtat e shqiptarëve nuk do të dëmtohen më. Vetëm në këtë mënyrë mund të sigurohet një shtet i qëndrueshëm dhe pa ndarje, ku të gjithë qytetarët, pa marrë parasysh etninë e tyre, gëzojnë të drejta të barabarta.
Përfundim:
Shqiptarët në Maqedoninë e Veriut meritojnë një shtet ku gjuha dhe identiteti i tyre respektohen plotësisht. Politikat diskriminuese që shpërfillin gjuhën shqipe dhe të drejtat e shqiptarëve po çojnë në një ndarje të thellë dhe një pasiguri që mund të ketë pasoja të rënda për stabilitetin e shtetit. Ndaj, është thelbësore që të bëhen hapa konkretë për të garantuar barazi dhe drejtësi për të gjithë qytetarët e Maqedonisë, duke shmangur çdo formë të diskriminimit dhe duke ruajtur unitetin dhe stabilitetin e vendit.
