Afrim Caka, Gjakovë
___
Paranoja dhe errësira gjithçka e tregon të unifikuar, kurse drita gjithçka e bënë të dallueshme.
A është islami filozofi apo dogmë e librave arabe?
Një pyetje për hoxhallarët:
“Është më të vërtetë i mundur takimi ndërmjetë hoxhëve dhe Zotit? Nëse po, pse liderët religjiozë të xhamive nuk e kanë mundur kurrë një gjë të tillë?
Zgjidhja e ides së dy minjëve. Do të filloj duke i kundërshtuar pohimet e serbit Mazllam Mazllamit me paranoj dhe Irfan Salihut me sindromin e fobisë, që dëgjohen shpesh në FcB duke sharë e ofenduar kombin shqiptarë. Mbi të gjitha duhet arrestuar, përderisa këta dy janë zakonishtë duke punuar për sektet e huaja ose jo të dëbohen nga Dardania?
Menjdemadhësia dhe ambicia e hoxhallarëve dhe imamëve nuk njohin kufij. Intersante është të shohësh çdo ditë si në përralla, por edhe në fantazinë e zjarrtë të ambiciozëve, synimi drejtë xhamisë në dëshirën për t’u bërë Perëndi. Në çdo hap shohim fetar mendjemëdhënj, të cilën ose veprojnë në atë mënyrë sikur janë të mpirë nga trutë dhe sikur janë perëndi, ose, të paktën, përfaqësues të plotëfuqishëm të Perëndisë në qiell ose i shprehin ëndërrat dhe dëshirat, për t’i plotësuar ato, është në gjendjë t’i bëjë vetëm Zoti. Kjo shfaqje, synonime që të jenë të ngjashëm me Zotin, janë shprehje ekstreme e prirjes që është e pranishme në të gjithë besimtarët, dhe në bazën e tyre dëshira për ta provokuar veten jashtë kufijve të individualitetit të tyre.
Shembull të një prirje të tillë në kohën tonë mund të gjejmë me shumicë. Një grup besimtarësh radikal e tru tharë, të cilët merren me lutje, me kërkime parapsikologjike, me telapati e të tillë a punë të lavdishme, përbëhet prej atyre që duan të bëhen diçka më shumë sesa njeriu i zakonshëm, prej atyre që duan të zotërojnë aftësi mbinjërëzore, që duan të dalin jashtë kufijve të hapsirës dhe të kohës dhe të bisedojnë me fantazmat dhe shpirtrat e të vdekurve.
Gjatë lutjeve të mëtejshme të kota ne zbulojmë se një pjesë jo e vogël e “shqiptarëve” priret të kërkojnë për vete vend në krahun e djathtë nga Zoti. Edhe ekzistojnë jo pak xhami e shkolla të errësirës, ideali i të cilave t’i ngjajnë Zotit. Me një fjalë, Zoti idashur, thjesht nuk ka se çfarë të bëjë tjetër, por vetëm të mirret me hallet e tyre dhe të mos ua ndajë sytë. Të një përulje të tillë fetare përmblidhet aq shumë herezi, saqë nëse do të ktheheshin kohërat e inkuizicionit, këta fanatikë fetarë, me sa duket, do të ishin të mbramët që do të futetshin në zjarrë.
Nëse hyni në një dhomë të tempullit në xhami ose në mejtepe, shpejt do të kuptoni se shumëçka – në shumë dhoma, pjesa më e madhe e saj – që mësohet aty, është histori e filozofisë të mashtrimit. Për krahasim, pak ose aspak nga ajo që mësohet në një dhomë të xhamive me të kaluarën e saj. Më shumë vëmendje i kushtohet jetës së “Zotit të Injoracës”, konteksteve dhe të kufizimeve të tyre mendore, sociale, fetare, kulturore në rrethanatë në të cilat ata u zhvilluan dhe edukimi në frymën e shenjtë, çfarë morën, çfarë pasojash kishin veprimet e tyre antishqiptare, e kështu me radhë.
Shumë intelektualë e filozofë të shquar janë të paknaqur me këtë model të diskutimit filozofik si luftim gladiatorësh. Atyre, të cilëve u mungon besimi në vetvete për të hyrë në arenë, caktohen në rolin jo-pasiv e përçarës, megjithatë vetë-besimi nuk ëshë i lidhur mendjenmprehtësinë.
Ideja që ligjerata e hoxhallarëve mund të jetë vetëm dogma të filozofisë fetare, është vetë-shkatërruese, sepse ajo vetë është një opsion filozofik kontravers, të cilin nuk kemi asnjë detyrim ta pranojmë. Feja nuk mbështetet nga shkenca. Vështirë se ndonjë nga “mendimtarët fetar” e studiuar në historinë e filozofosë fetare, siç janë ata që flasin e mashtrojnë në tempujtë e errësirës, të kenë shkruar vetë për historinë fetare.
Objektivi i tyre i hoxhallarëve, imamëve nuk interpretonin teoritë filozofëve të tjerë shkencor, apo madje vetëm ato të vetat, por të ndërtonin teori në radhë të parë, për shembull lidhur me mendjen e deformuar dhe me dogmat e kultrurës arabe, rrënjësisht të ndryshme nga teoritë shkencore.
Identifikimi i filozofisë me historinë e filozofisë islame është një qëndrim thellësisht jo-shkencor, sepse është jo-shkencor ndaj vetë dogmave të një historie fetare. Megjithëse studimi fetar së një problemi fillozofik (të tillë si vullnet i lirë) është një mënyrë e të studiuarit të këtij problemi, shumë mënyra e të studiuarit të problemit nuk janë mënyra të studimit të historisë fetare. Për fat të mirë, historia fetare nuk mund të studiohet dhe po studiohet pa asnjë ambicie fetare që të marrë kontrollin e të gjithë filozofisë fetare.
Ashtu si ateisti mund të endet me admirim dhe frikë nëpër një tempulli të madh fetar, manastiret ortodokse sllave apo në xhamit muslimane, ashtu edhe dikush mund të lexojë freskatë e mëdha të manastireve sllave apo shkronjat e mëdha arabe, ndërkohë që hedh poshtë teorit që ato shprehin si jo-shkencore.
