Foto: Makinë e vjetër shkrimi…
Sinan Kastrati, Malmå, Suedi
Copëza kujtimesh të lumtura
Vazhdon nga numri i kaluar me titull ”Dashuria e çobanit turjakas me Lumturinë, gocën nga Shqipëria”, Drini.us, 9 nëntor 2022 në rubrikat ”Dossier, Kujtime”
Nga Ditari im (6)
Nuk ka shpresë se do të mësohem ndonjëherë ta përdor komjuterin dhe internetin.
Gjatë kohës sa shkoja në shkollën e lartë ”Kalmar Högskolan/Universitet, më 1996/1996, kurs për të huajt me pregatitje akademike (kurs för invandrare med akademisk bakgrund) qëllimisht nuk po them studjoja, përveç, mësimit të gjuhës suedeze, (Svenska) kishim edhe mësim kompjuterik (Datakunskap), por unë mbeta në nivelin që e fillova.
Mësuesja e gjuhës suedeze e dinte që kisha qenë student letërsie në vendin tim prandaj mi dha dy tema, punime seminarike nga letërsia që ti punoj dhe ti prezentoj para studentëve tjerë, një temë për Astrid Lindgren, shkrimtare për fëmijë 1*) dhe për një tjetër për Alfred Nobel 2*), shkrimtarët që e kanë marrë çmimin Nobel në letërsi deri më 1995.
Gjatë leximit për Astrid Lindgren (shkurt ”A. L”) mësova se ajo ka shkruajtur me makinë shkrimi e jo në kompjuter.
Historia e saj më shtyri të mendoj se edhe unë ndoshta duhët të kisha shkruajtur me makinë e jo ti nxjerrë vehtes punë -papunë, të hi llugave. Me kompjuter edhe sikur të jetoj edhe një shokë njeri (gjeneratë), nuk do ta mësohem.
Në shkollë më ndihmonin Mediu dhe Murati, kur e bëja orarin, kur i notaja nxënësin, kur shkruaja raporte dhe i dërgoja shefave e shkollave …
Menjëherë shkova në podrumin tim dhe në mes të shumë librave e gjësendeve tjera e gjeta makinën e shkrimit. Ia hoqa pluhurin dhe e provova. Ajo po punonte si Sahati Serkisuf.
Ende e kam një makinë shkrimi të vjetër por ajo duket ende e re dhe nuk don të ”pensionohet”. Po edhe sikur të shkruaj me makinë, si ti dërgoj shkrimet, me letra tradicionale e me postë ? Apo sikur dikur kur i dërgonim karltolinat për vitin e ri e festa tjera ?
Edhe nëse unë shkruaj me makinë e i dërgoj me postë, (krye)redaktorët nuk do të marrin mundin as nuk do të lodhen me i lexua se jo më i shkruajt edhe njëherë WORD.
Gjatë javës së kaluar, kisha gjetur shkrimet e mëhershme nga Ditari im dhe i kisha ”ruajt” por kur mendova se e kreva punën, e preka dikund kompjuterin me një gisht një tastere të kompjuerit dhe më humbëm të gjithat, e bashkë me to, iku edhe lumturia.
– Jo, tash as një gazetë serioze e as portalet më nuk kanë lektorë e … fotografë si dikur.
Kisha pushua disa javë dhe shetitur në të dy skajet e detit (Baltik). Të premtën e kaluar isha në Danimarkë.
Nuk më ndihmuan as pushimet disa javëshe e udhtimi për në në Roskilde 3*) Kisha pushua dhe shetitur. Të premtën e kaluar isha në Danimarkë.
Rruga mbi urën Öresundsbron 4), ishte e mahnitshme. Qytetin e Kopenhagës (Köpenhamn) kryeqytetin danez, e lam me zhurmën e makinave dhe peshkatarëve me barkat plotë me peshq që këtheheshin nga gjuetia. Rrezet e diellit të mbrëmjes ndriqonin qyetin antik po as ato nuk ndaleshin në qytetin e mrekullive por dëshironin të pushonin në det.
Pasi disa faqe, kujtime për lumturinë dhe jetën idilike, nga Lumturia që i shleva, dua ta përdor mendjen dhe ta thërras në ndihmë kujtesën, imagjinatën dhe muzën. Shpresoj se do të më mdihmojnë edhe orët e malit e shtojzovallet e fjalët e Lumturisë dhe për Lumturinë mos ti humb …
Lumturia ishte e jashtëzakonshme. Ajo i gjente fjalët dhe i zgjidhte, si gratë e Bellanicës kokkrat e rrushit (pop.) e ato i vendoste në vendin e duhur e në kohë të duhur. Nuk ia shkonte kush asaj për ”guhë”. ”Guhën e kishte si sakicë” Ishte si Poradeci, mjeshtre e vargut, si Kuteli për rrëfimin e ngjarjeve (tregimeve) por edhe thumbonte, kur duhëj që ia kalonte edhe Nolit e Nonda Bulkës.
….
”Humbja e një dashurie nuk është se ajo kalon shumë lehtë dhe pa pasoja shpirtërore e psikologjike, tek disa për një farë kohe e tek disa të tjerë për një kohë më të gjatë. Megjithate më mirë është të kesh dashur dhe të kesh humbur (dashurinë) sesa të mos kishe dashur kurrë” (Lumturia)
-Sulo, ke vënë shumë kufizime dhe unë nuk e kam aq të madhe dëshirën të të shkruaj apo të të flas. Prandaj lere si të vije. Besoj se pjesa më e mirë e mardhënieve tona ka kaluar.
Nuk mund të bësh me forcë gjëra që nuk do ti bësh. As ti në mbrëmje dhe në ditë pushimi dhe as unë paradite nga e hëna në të premte.
Prandaj le të mbetemi shokë te vjetër pa asgjë ndryshe nga miqesitë e tjera që ke ti dhe që kam unë. Thjesht na ka kaluar momenti ynë. Dhe kam kohë që e besoj këtë.
Prandaj nuk thirremi dhe as nuk flasim.
Ndonjehere kur ke nevojë mund të shkruash por duhet ta lëmë njëri tjetrin rehat. Nuk ka asgjë që mund të bëjmë tjetër. Kemi familjet tona dhe ato janë të rëndësishme për ne.
Ashtu u duk në fillim sikur nuk ishin aq e sidomos nga ana tënde por ja që janë ata që vendosin për çdo gjë, bile edhe për oraret që ti duhët të përdorësh për të shkruar. (të publikuara, më 11 nëntor 2022)
Öresundsbron, gusht 2022
1*) Astrid Lindgren
Astrid Anna Emilia Lindgren, född Ericsson den 14 november 1907 i Vimmerby landsförsamling i Småland, död 28 januari 2002 i Stockholm, var en svensk barnboks-, sångtext- och manusförfattare samt förlagsredaktör och opinionsbildare. Lindgren är känd över hela världen för sina barnböcker om bland andra Pippi Långstrump, Barnen i Bullerbyn, Karlsson på taket, Madicken, Emil i Lönneberga, Saltkråkan, Bröderna Lejonhjärta och Ronja Rövardotter.
2*) Alfred Nobel
Alfred Bernhard Nobel (info), född 21 oktober 1833 i Stockholm, död 10 december 1896 i San Remo, Ligurien, Italien, var en svensk kemist, uppfinnare av dynamiten, industriman, donator, ingenjör och stiftare av Nobelpriset. Grundämnet nobelium, atomnummer 102, är uppkallat efter honom.
3*) Roskilde
Roskilde (danskt uttal [ˈʁʌskilə]) är en stad på Själland i Danmark med 50 393 invånare (2017). Staden är belägen vid Roskildefjorden, 30 km väster om Köpenhamn, och ligger 30 meter över havet på en höjdsluttning, som utmärker sig för sin rikedom på källor (danska kilde, källa). Namnet kommer sannolikt från sägnen om Ro som grundlade staden.
https://sv.wikipedia.org/wiki/Roskilde
4*) Öresundsförbindelsen
Öresundsförbindelsen (danska: Øresundsforbindelsen) eller Öresundsbron är en 15,9 km lång fast förbindelse över och under Öresund, mellan Malmö (Lernacken, Limhamn-Bunkeflo) och Köpenhamn (Kastrup, Amager) som öppnade 1 juli 2000.
Förbindelsen består av en 7,8 km lång brodel med tillfarter; Öresundsbron. De omkring 4 km närmast Danmark utgörs av en tunnel, eftersom spannet på en högbro hade varit en fara för flygtrafiken vid Kastrups flygplats. Som övergång från bro till tunnel tillskapades ön Pepparholm med en längd av cirka 4 km.
Förbindelsen består av motorväg och dubbelspårig järnväg. Motorvägen utgör en del av E20 och järnvägen en del av Öresundsbanan. Den genomsnittliga trafikmängden 2014 var cirka 20 000 fordon och 33 000 tågpassagerare per dygn. Jämfört med innan bron byggdes har trafikmängden femfaldigats.
https://sv.wikipedia.org/wiki/%C3%96resundsf%C3%B6rbindelsen
Vazhdon
Malmö, 10, 11 nëntor 2022
