Nga Aurel Dasareti
Dhuna në marrëdhëniet e ngushta, dhuna nga partneri ose dhuna në familje prek gratë dhe burrat. Autori i dhunës mund të jetë partneri juaj, fëmijët tuaj të rritur ose prindërit tuaj. Të dy gjinitë mund të jenë kryerës të veprimeve të tilla. Femrat në më shumë raste ekspozohen më shpesh se meshkujt. Kjo vlen për dhunën e përsëritur, serioze dhe abuzimin seksual nga partneri.
***
Shumë njerëz jetojnë në marrëdhënie abuzive. Shumë gjithashtu përjetojnë dhunë dhe kërcënime në familje ose në marrëdhënie të tjera të ngushta. A jeni i ekspozuar ndaj dhunës, kërcënimeve apo detyrimit? Apo dyshoni se të tjerët janë në rrezik? Atëherë lexojeni këtë letër, ndoshta t’ju ndihmojë pak.
Cili është dënimi për dhunën në familje?
Paragrafi përkatës (i çdo vendi demokratik) trajton abuzimin në marrëdhënie të ngushta ose të ashtuquajturën dhunë në familje, dhe për rrjedhojë është një dispozitë shumë e rëndësishme në Kodin Penal. Dënimi për abuzim në marrëdhënie të ngushta është me shumë vite burgim.
Çfarë është dhuna në familje?
Dhuna në marrëdhënie të ngushta përfshin forma të ndryshme të dhunës dhe abuzimit ndërmjet anëtarëve aktualë dhe të mëparshëm të familjes, si dhe përfshin edhe fëmijët që janë dëshmitarë të dhunës. Kontrolli negativ social, martesa e detyruar dhe gjymtimi i organeve gjenitale gjithashtu bien nën këtë term.
Çfarë konsiderohet dhunë në familje?
Në nenin (e vendit përkatës) të Kodit Penal, abuzimi në marrëdhënie të ngushta: marrëdhëniet e ngushta përkufizohen si: bashkëshorti aktual ose ish-bashkëshorti ose bashkëjetuesi, i afërmi aktual, dikush në familjen ose dikush në kujdesin e tyre.
Si të ndihmoni dikë me dhunë në familje?
Nëse keni frikë se dikush është në rrezik të menjëhershëm, telefononi në numrin e urgjencës së policisë përkatëse etj. Mund të kontaktoni në mënyrë anonime nëse dëshironi. Policia mund të ofrojë informacione dhe këshilla, si dhe të sigurojë kontakte me shërbime të tjera të ndihmës dhe trajtimit.
A mund të merrni ÇSPT nga dhuna psikologjike?
Për më tepër, efekti i dhunës në shëndetin mendor mund të zgjasë për disa vite pasi dhuna ka pushuar dhe problemet shëndetësore rriten sa më shumë incidente të përjetohen. Çrregullimet mendore më të zakonshme që vijnë nga dhuna e partnerit janë depresioni, ankthi dhe çrregullimi i stresit post-traumatik
Sa kohë më pas mund të raportoni dhunën?
Nuk ka afat për raportimin e veprave penale. Ju gjithmonë mund ta bëni këtë.
Çfarë e karakterizon dhunën psikologjike?
Dhuna psikologjike është kur dikush përdor zërin, gjuhën e trupit dhe fjalët në një mënyrë që ofendon, dëmton, kërcënon dhe kontrollon të tjerët. Ata që janë të ekspozuar ndaj dhunës psikologjike shpesh ndiejnë faj, turp, frikë, pasiguri, trishtim dhe inferioritet. Dhuna psikologjike nuk lë gjurmë fizike ashtu siç mundet dhuna fizike.
Kur babai është i dhunshëm?
Duhet ta raportoni – si në polici ashtu edhe në mbrojtjen e fëmijëve. Shërbimet e mirëqenies së fëmijëve përfshihen nëse kontaktoni policinë dhe anasjelltas. Ju nuk duhet të përjetoni një ndjenjë të tillë dhe babai juaj duhet të marrë ndihmë për t’u bërë baba. Është e rëndësishme që shërbimi për mbrojtjen e fëmijëve të dijë se si po ia kaloni, pasi janë ata që mund t’ju ndihmojnë dhe t’ju mbrojnë më së miri.
Si e dini nëse jeni duke iu nënshtruar dhunës psikologjike?
Shenjat e dhunës psikologjike:
Duhet të bëni përpjekje që partneri juaj të mos bëhet xheloz.
Partneri juaj po përpiqet të kontrollojë me kë kaloni kohën tuaj.
Partnerit juaj nuk i pëlqejnë miqtë tuaj.
Partneri juaj nuk ju beson kur flisni për vendin ku keni qenë.
Partneri juaj ankohet se kaloni shumë kohë me njerëzit e tjerë.
Ku është kufiri i dhunës?
Dhuna është një veprim i drejtuar kundër një personi tjetër. Nëse dikush ndjen zemërim, i cili është një emocion, brenda vetes, kjo nuk është dhunë. Nëse e ndjeni veten duke u zemëruar aq shumë sa që vraponi në pyll dhe goditni një pemë, kjo nuk është dhunë, por agresion.
Çfarë është dhuna e rëndë?
Na pëlqen të bëjmë dallimin midis dhunës fizike të rëndë dhe asaj më pak të rëndë. Dhuna e rëndë: Me dhunë të rëndë nënkuptojmë, për shembull, goditjen me grusht ose sende, goditjen me shkelma ose rrahjen.
Çfarë bëni kur jeni të kërcënuar?
Kushdo që është i ekspozuar ndaj kërcënimeve dhe dhunës duhet të kontaktojë policinë e tyre lokale dhe të kërkojë të flasë me dikë që punon me njerëz të ekspozuar ndaj kërcënimeve. Policia mund të marrë masat e nevojshme pas një vlerësimi konkret të situatës.
Çfarë është abuzimi emocional?
Dhuna psikologjike, e quajtur edhe terror psikologjik ose dhunë emocionale, sipas një përkufizimi të gjerë, mund të përfshijë të gjitha mënyrat e dëmtimit, frikësimit ose ofendimit të dikujt, por që nuk janë drejtpërdrejt të natyrës fizike. Pikërisht se ku janë kufijtë do të ndryshojë në rastin individual dhe është e vështirë të jepet një përgjigje e saktë.
Çfarë është neglizhencë emocionale (dështim i kujdesit emocional)?
Përfshin mungesën e dashurisë, sigurisë, dashurisë, mbështetjes emocionale ose ndihmës psikologjike kur është e nevojshme. Fakti që fëmijët vëzhgojnë dhunë në marrëdhëniet me partnerin (midis prindërve) perceptohet gjithashtu si një lloj neglizhence.
Çfarë është dhuna pasive?
Dhuna pasive ose qëndrimet pasive-agresive janë rezultat i paaftësisë për të zgjidhur konfliktet me autoritet, në një ose më shumë nga manifestimet e ndryshme të tij, ose një situatë të pafavorshme. Është një ndjenjë pafuqie ose pambrojtjeje që bëhet dorëheqje.
Çfarë është kujdesi i dobët?
Dështimi i kujdesit është kur nuk plotësohen nevojat fizike, psikologjike ose emocionale të fëmijës dhe fëmija nuk merr kujdesin dhe mbrojtjen që i nevojitet në shtëpi.
Çfarë u bën dhuna fëmijëve?
Fëmijët dhe të rinjtë që kanë përjetuar dhunë raportojnë probleme të shëndetit mendor si ankthi dhe depresioni, dhimbje koke, të përziera dhe dhimbje në trup. Ata gjithashtu kanë mungesë të shkollës së lartë, më shumë vështirësi për të fjetur dhe janë më pak të kënaqur me jetën e tyre sesa fëmijët dhe të rinjtë që nuk kanë përjetuar dhunë.
Çfarë bëni kur fëmijët nuk dëgjojnë?
Këshilla të mira për dëgjim të mirë:
- Vëzhgoni dhe njihni ndjenjat e fëmijës. Mundohuni të dalloni dhe ndani emocionet e fëmijës, si zemërimi, trishtimi dhe gëzimi.
- Ndani ndjenjat tuaja nga ato të fëmijës. Mundohuni të bëni dallimin midis ndjenjave tuaja dhe ndjenjave të fëmijës suaj.
- Dëgjoni atë që thotë fëmija.
Për t’i mësuar fëmijët të dëgjojnë siç duhet, ne të rriturit duhet së pari të mësojmë të dëgjojmë më mirë vetë. Në këtë mënyrë ne mund t’i tregojmë fëmijës se si të dëgjojë.
***
PS: Dëgjova se një kriminel i fëlliqët me emrin sokol halili e masakroi bashkëshorten e tij Hamide Magashi, si dhe foshnjën e saj që nuk kishte lindur. Përveç dhimbjeve të tmerrshme që ndjejmë për viktimat në këso vrasjesh barbare që ndodhin shumë te shqiptarët, armiqtë e kombit tonë i përdorin edhe këto tragjedi që t`i tregojnë botës se ne (shqiptarët e trojeve dhe diasporës) nuk jemi të kulturuar, jemi të egër, nuk kemi edukim-kulturë familjare, nuk respektojmë femrat…
Edhe ky rast më la shumë përshtypje, prandaj në shpejtësi e shkrova këtë letër të përgjithshme për dhunën në familje…sa (ndoshta) për të kontribuar pak…
____________
Aurel Dasareti, USA, është ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike
