Do të përpiqemi të lidhim forcën shpirtërore, mendore, materiale dhe fizike të diasporës me forcën gjithëpërfshirëse të qytetarëve të Kosovës

Ne shqiptarët, por edhe hebrenjtë, jemi spikatur individualisht gjatë gjithë historisë, duke ndihmuar kombet dhe shtetet fqinje të shkëlqejnë kolektivisht, por jo edhe veten tonë. Prandaj jemi i vetmi komb në Ballkan pa një çështje të përmbyllur kombëtare dhe shtetërore, edhe pse shekulli XXI është tashmë 22 vjeç.

Lirim Gashi: Nga hebrenjtë mund të mësojmë gjithçka, por mësimi më i dobishëm është suksesi i tyre që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore e deri më sot.

Sepse hebrenjtë u bënë kolektivisht të suksesshëm vetëm kur e kuptuan se duhet të kishin shtetin e tyre të pavarur, të begatë dhe të fortë.

Sepse historia e hidhur i mësoi ata se një atdhe pa shtet është një iluzion mendor që sugjeron zotërimin e një territori imagjinar në të cilin asnjë hebre nuk mund të jetojë, e lëre më ta shijojë.

Dhe në momentin që e kuptuan këtë të vërtetë, ata e themeluan menjëherë shtetin e tyre dhe suksesi i tyre i ndërsjellë u bë i pandalshëm. Në fakt, ata kuptuan shumë më tepër se kaq;

Ata kuptuan se kishin pësuar kaq shumë internime, masakra dhe gjenocide, sepse nuk kishin një shtet të fortë që t’i mbronte.

Kreu i parë i qeverisë së shtetit hebre, Golda Meir, mbajti një marrëdhënie ambivalente me profetin hebre Mojsiun gjatë gjithë jetës së saj: “Ai na tërhoqi zvarrë nëpër shkretëtirë për 40 vjet për të na çuar në të vetmin vend në Lindjen e Mesme ku nuk ka naftë. “, qe ankuar ajo në një rast.

Megjithatë, rezerva të konsiderueshme të gazit natyror u zbuluan disa vjet më parë në brigjet e Izraelit, duke dëshmuar se zemërimi i Meirit ndaj Moisiut ishte i pabazë. Megjithatë, lënda e parë për zhvillimin e Izraelit në një vend të teknologjisë së lartë nuk është as gazi, as nafta, por arsimi.

Për vite me radhë, shteti hebre rregullisht zinte vendin e parë në garat ndërkombëtare. Sipas një raporti të Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OECD), shpenzimet për arsimin në vitin 2015 ishin 6.5 për qind të bruto-prodhimit të brendshëm.

Në krahasim, Gjermania arriti në 5.4 për qind, ndërsa mesatarja e OECD është 5.2 për qind.

Megjithatë, këto investime u paguan. Sipas OECD, pothuajse gjysma e izraelitëve midis moshës 25 dhe 65 vjeç kanë një diplomë universitare – me një notë shumë më të lartë se mesatarja e OECD (35 përqind), dhe ekonomia ndërkombëtare ka qenë prej kohësh e vetëdijshme për këtë potencial.

Nuk ka rëndësi nëse bëhet fjalë për Microsoft, Google, IBM, Cisco, Siemens apo Intel: të gjitha kompanitë më të mëdha të teknologjisë në botë tani kanë qendrat e tyre kërkimore në Izrael.

Megjithatë, politikanët nuk janë ndalur në shpenzimet e larta për arsimin, por kanë krijuar gjithashtu sisteme nxitëse për të lidhur ngushtë industrinë dhe kërkimin. Të gjitha fijet janë bashkuar në zyrën e të ashtuquajturit kryeshkencëtar që punon nën kujdesin e Ministrisë së Ekonomisë.

Ndaj të gjitha programet e financimit, koordinohen dhe financohen nga Qeveria.

Në Izrael ka një lidhje shumë të ngushtë mes fillimit të bizneseve të reja dhe institucioneve kërkimore, por mbi të gjitha atyre industriale.

Lirim Gashi : Sepse erdhën në pushtet njerëzit që besonin se aftësia e tyre guerile për të luftuar një armik shumë më të fortë mund të përkthehej edhe në aftësi politike, diplomatike, ekonomike dhe sociale për të ndërtuar dhe forcuar shtetin.

Por metodat e përdorura për të konkurruar me konkurrencën politike nuk ishin vetëm të ngjashme me ato të përdorura nga diktatorët më të frikshëm të botës, por edhe grabitqare e plaçkitëse si ato të Ali Baba dhe dyzet hajdutëve të tij. Prandaj, në vend që të ndërtonin shtetin, ata i futen në kthetrat e tyre mekanizmat e qeverisjes, kontrollit, legjislacionit dhe zbatimit të ligjit, gjë që rezultoi në dobësimin gradual të shtetit si brenda ashtu edhe jashtë.

Madje as plaçkën që plaçkitën nuk e investuan për të krijuar vende të reja pune, por e nxorën në thasë jashtë vendit dhe blenë ose prona të paluajtshme në vendet më të zhvilluara evropiane ose e depozituan në bankat e banana shteteve të Amerikës së Jugut. Dhe jo vetëm që nuk lejuan investitorët e huaj të investonin në prodhim dhe të krijonin vende të sigurta pune, por i përzunë me shantazhe imorale për të ndarë fitimet. Mirëpo, përkundër gjithë kësaj, asnjë vjedhje e madhe ekonomike apo krim politik nuk është zbuluar, sepse ata më parë kanë vënë në kthetrat e tyre institucionet legjislative, ligjzbatuese dhe të sigurisë. Që do të thotë se partitë tona politike funksionuan si grupe mafioze, që pasuruan njëqind drejtuesit e parë të hierarkisë, familjarët e tyre më të afërt dhe bashkëpunëtorët e tyre më të ngushtë, me paratë e akumuluara nga vjedhjet e pronës publike, buxhetit të shtetit, donacioneve, doganave dhe manipulimit të tenderëve dhe privatizimit. Ndërsa e ulën papunësinë duke dëbuar investitorët e huaj, gjë që rezultoi me një migrim masiv të njerëzve që nuk ishin në listën e pagave të tyre, ose më saktë me një migrim masiv të shumicës absolute të banorëve të Kosovës. E të mos flasë për tradhtinë e interesave kombëtare nëpërmjet nënshkrimit të Asociacionit racist të Komunave Serbe, edhe pse Kosova është shtet multietnik sipas planit të Ahtisaarit.

Kur kësaj ia shtojmë shndërrimin e shkollave dhe universiteteve nga tempuj të dijes në tempuj të injorancës përmes shitjes së diplomave dhe manipulimit të provimeve pranuese, atëherë na bëhet e qartë jo vetëm sasia alarmante e dëmit, por edhe vlera reale e diplomave tona shkollore dhe universitare.

Sepse, diplomat tona sot nuk vlejnë as sa një prezervativ, sepse ndërsa prezervativët i mbrojnë konsumatorët nga sëmundjet seksualisht të transmetueshme, diplomat tona nuk e mbrojnë askënd nga injoranca.

Lirim Gashi : Për ne, lider është vetë procesi, veçanërisht nëse zhvillohet në mënyrën e duhur, sepse në atë rast shumica e qytetarëve përfitojnë prej tij, që në fakt do të thotë se çdo qytetar që ndikon në përparimin e tij në fund të ditës do të jetë një lider dhe një fitues i vogël, sepse do të jetojë më mirë se dje.

Lirim Gashi : Do të thotë lidhja e zemrës (Kosovës) me arteriet (diasporen) që e furnizojnë atë me gjak dhe oksigjen.

Më saktësisht, në do të përpiqemi të lidhim forcën shpirtërore, mendore, materiale dhe fizike të diasporës me forcën gjithëpërfshirëse të qytetarëve të Kosovës, duke i inkurajuar njerëzit tanë jashtë vendit që të investojnë në vendlindjen e tyre, e jo të dërgojnë vazhdimisht lëmoshë për familjet e tyre.

Sepse investimet në prodhim krijojnë vende të reja dhe të sigurta pune që zgjidhin problemet ekzistenciale të qytetarëve në afat të gjatë, ndërsa lëmosha i lejon ata të bëjnë vetëm një pushim të shkurtër nga shqetësimet ekzistenciale. Ne do të përpiqemi t’u shpjegojmë mërgimtarëve tanë nëpër botë pse Izraeli është bërë ai që është, në mënyrë që ta kuptojmë më mirë pse Kosova nuk ka arritur sukses as të përafërt.

Lirim Gashi : Sepse diaspora izraelite nuk investoi në atdhe vetëm për shkak të dëshirës së zjarrtë për t’u pasuruar, por sidomos për arsye patriotike, madje në kohët më të pasigurta. Mirëpo në fund jo vetëm që u shpërblyen investimet e saj, por Izraeli, shteti i përbashkët i të gjithë hebrenjve, u bë aq i fortë, sa mundi të mbronte dhe të mbështeste interesat e hebrenjve kudo në botë që ata jetonin dhe bënin biznes.

Nga ana tjetër, emigracioni ynë, edhe pse luajti një rol kyç në organizimin e rezistencës politike dhe ushtarake deri në çlirimin përfundimtar të Kosovës nga pushtuesit serbë, politikisht u neglizhua nga të gjitha Qeveritë e pasluftës, sepse nuk ia dhanë asnjë shans korrekt për ta formësuar në mënyrë aktive politikën shtetërore. Përkundrazi, falë donacioneve të diasporës, pothuajse të gjitha qeveritë e pasluftës shpëtuan nga trazirat e brendshme shoqërore. Në vend të kësaj ato e plaçkiten në mënyrë të paskrupullt dhe mafioze gjatë doganimit. Ndërsa qeveria e fundit që erdhi në pushtet me plebishit, falë votave të diasporës, nuk e pa të nevojshme t’i jepte asaj të paktën një ministri të posaçme dhe në këtë mënyrë dëshmoi se kurseu në mënyrën më budallaqe të mundshme.

Përveç kësaj, ne nuk e kuptojmë politikën si artin e mundësive të pakufizuara për plaçkitje individuale dhe familjare deri në pasurim marramendës siç bënë partitë e pasluftës sa herë që e morën pushtetin, e as si art të së mundshmës individuale, por si art të së mundshmës ekipore për ngritjen e mirëqenies së shoqërisë dhe forcimin e shtetit. Dhe politika mund të funksionojë në këtë mënyrë vetëm nëse çdo individ që përfshihet aktivisht në të është një punëtor ekipor që nuk i bindet interesave të ngushta të liderit dhe partisë, por interesave të gjëra të popullit dhe shtetit. Sepse për ne asnjë parti politike nuk vlen as sa një pëllëmbë e territorit të shtetit.

Nga ana tjetër, për ne investimet në ngritjen e cilësisë së arsimit janë jetike, sepse në fund pikërisht ato e bëjnë dallimin mes shoqërive dhe shteteve të suksesshme dhe atyre të pasuksesshme. Me ne në pushtet nuk do të ketë vetëm menaxhim të papunësisë, por edhe përgatitje dhe riaftësim të të papunëve për tregun modern të punës. Në fakt, ka kaq shumë gjëra që na dallojnë nga partitë e tjera politike, saqë nëse do t’i theksoja, intervista do të zgjaste ditë të tëra, ndaj jini ju lutem të mirë dhe na lejoni t’ju befasojmë kur ta shpalosim programin zyrtarisht.