VOAL – Me shkresë të posaçme zyrtare, të datës 1 shtator 1943, në cilësinë e Ministrit të Brendshëm të Shqipërisë, Kol Bib Mirakaj i kërkonte Qeverisë Shqiptare të merreshin masa për të mbrojtur hebrejtë, të cilët, në vise të ndryshme të shtetit shqiptar të asaj kohe ishin në “numër të madh, mbi 1000 veta”, siç nënvizonte Mirakaj.
Siç kuptohet nga teksti, shkresa është vijim i një shkrese tjetër, me temën “Mbi Ebrejt qi të dërgohen n’Itali”, pra ku kërkohet që hebrejt e Shqipërisë së asaj kohe të dërgohen në Itali.
Në shkresë, ai thekson se një numër i madh hebrejsh janë grumbulluar në Shqipëri, të shpërndarë në vise të ndryshme të Mbretërisë në mungesë të vendbanimi të përcaktuar për ta. Me ardhjen e Forcave Gjermane në tokën tonë, qeveria shqiptare do të gjendet para një fakti të hidhur, sepse këta mund të kërkohen prej gjermanëve dhe të merren, vijon Mirakaj. Po të dorëzohen hebrejtë, nënvizon Mirakaj, ky do të ishte një gjest politik diskreditues për Shtetin tonë, dha nga ana tjetër antihumanitare. Edhe po ta refuzojmë dorëzimin, do të na vinte në një pozitë që, prapë se prapë, dëmton politikisht, e më në fund ata do të merren me forcë, shkruan më tej Kol Bib Mirakaj.
Mirakaj i kërkon Kryesisë së Këshillit të Ministrave të Mbretnisë Shqiptare të marrë me urgjencë hapat e duhur pranë autoritetit përkatës italian për dërgimin e tye në Itali, ku sipas informacioneve që kishte dikasteri i tij dhe me interesimin e Selisë së Shenjtë, qeveria italiane nuk ka ndonjë kundërshtim për pranimin e tyre.
Siç e shënuam në fillim të këtij lajmi, shkresa mban datën 1 shtator 1943. Ndërkohë, nga 25 korriku 1943 kryeministër i Italisë ishte gjenerali Pietro Badoglio, i cili do të qëndronte në këtë detyrë deri me 18 prill 1944.
Është e njohur historikisht se asnjë hebre në trojet shqiptare nuk iu dorëzua nazistëve. Dhe numri i hebrejve në fund të Luftës së Dytë Botërore në Shqipëri ishte më i madh se në fillim të kësaj lufte, një rast unikal i humanizmit ky në rrafsh botëror.
VOAL po e sjell për lexuesit dokumentin e mëposhtëm, i cili botohet për herë të parë.
E lus redaksine dhe Redaktorin: Mos na e nenqmoni inteligjencen aq. Mosni. Ky dokument i botum ketu nuk eshte origjinali sepse ne ate kohe nuk eksiston fonti i germave cfare eshte ketu, por dokumente shkruheshin, shtypeshin me makina shtypi te asaj kohe me indigo leter ne mes. Ne fund ketu ( ne kllapa ) e shtypun “Firma Aj”. E ku eshte firma, firmosje me doreshkrim? Cka eshte kjo? A bon te na spjegoni cka eshte kjo?
Ky shkrim asht publiku ne disa gazeta kryesore ne gjuhen shqipe si psh:
1- Kol Bib Mirakaj i kërkonte qeverisë mbrojtjen e hebrejve në prag të pushtimit nazist
https://telegrafi.com/kur-kole-bibe-mirakaj-kerkonte-qeverise-mbrojtjen-e-hebrenjve-ne-prag-te-pushtimit-gjerman/
2- Kol Bib Mirakaj i kërkonte qeverisë mbrojtjen e hebrejve në prag të pushtimit nazist
https://www.voal.ch/dokument-botohet-per-te-pare-kol-bib-mirakaj-kerkonte-qeverise-mbrojtjen-e-hebrejve-ne-prag-te-pushtimit-nazist/aktuale/fokus/
Shifet nga fotografija se asht nji fotografi e nji faqe libri dhe nuk asht fotografi e nji dokumenti.
VREJTAJA asht e drejte, por duket se ai qe ka shkru librin nuk ka pase mendsi te bajne nji fotokopje, siç bahen sot bile edhe me telefon celular apo me fotokopiatriçe, por e ka kopju tekstin me dore tue tregu daten dhe te dhanat zyrtare te shkreses, gja qe e ban dokumentin te besushem dhe te verifikushem.
Sot mundesinat teknike jane ma te mdhaja te kemi foto-dokumenta.
Pershendetje Zoja Rexhepi dhe ju pergezoj per kontributin tuej te vlefshem.