Gjatë vizitave në katundet me traditë gjuhësore e kulturore: Frasnitë, Çifti ( Qivita), Shën Konstatini Arbëresh ( San Constatino Albanese) dhe Shënë Pali, patëm rastin që të komunikojmë shqip me mjaft vendas, ndërsa që vizituam edhe figurën më emblematike shqiptare, At Antonio Bellusci ( Belushi) i cili si edhe herëve të tjera na priti me motrën Rina, me këngë e flamuj shqiptarë, ndërsa që në bibliotekën e tij patëm rastin të shohim se ç‘ thesar të vërtetë ka arrit të krijojë.
Teksti e fotot : Rexhep Rifati
Dy ditët e fundi për ekipin e platformës “prointegra.ch” ishin tejet të përmbushura, si me program vizitash ashtu edhe me përjetime të veçanta, aq më parë që vizituam katër katunde, ndër më të veçantat arbëreshe ku gjallëron gjuha edhe në të folme, por edhe në mbishkrime e simbole. Mbrëmja e 18 Tetorit 2021 për ne ishte e veçantë sepse në shoqërim të profesorit Michele Greko darkuam në një restorant në katundin atraktiv Çifti ( Qivita), ku një ekip televiziv nga Praga kishte ardhur për të xhiruar një dokumentar për ruajtjen e traditave arbëreshe, ndaj edhe pati edhe muzikë e edhe veshje tradicionale arbëreshe të kësaj zone.
Ndërsa dje në mëngjes përmes një bisede me personalitetin e shquar, Antonio Bellusci ( Belushi), kërkova që ai të ndajë për ne 20 minuta, duke pas parasysh moshën e tije dhe punën e vazhdueshme krijuese, por ndodhi që ai të nda ndalë për më tepër se dy orë për të na gostitë me këngë e me kafe dhe me një vizitë në bibliotekën e tij gjigante me mbi 10 mijë ekzemplarë, përfshi edhe me qindra revista të lidhura e sistemuara aq mirë sa nuk i gjen as në Prishtinë e Tiranë.
Nga Frasnita udhëtuam për në Shën Konstatini Arbëresh ( San Constatino Albanese) , na u deshën plot dy orë me makinë ( mbi 150 kilometra distancë) ku vërtetë mbetëm të impresionuar nga banorët e këtushëm aq bujar e mikpritës sa shumë nga ta na ofruan edhe nedeje në shtëpitë e tyre e që e folmja shqipe dëgjohej nga të gjitha moshat, ndërsa që mbetëm të impresionuar nga nënëe birë, që të dy mësues, ndërsa që mësuesja Anna Damato, e cila kishte ndjek edhe një kurs në shqipe, si dhe i biri Leonardo Kaparo, i cili na shoqëroi. Nëpër fshat. Po aty takuam edhe korçaren, Florentina Qazimllari, e cila jeton këtu prej njëzet vitesh. Më pastaj vizatuam Shën Palin arbëresh, ku si edhe në katundet tjera është një tabelë dygjuhësore ke thuhet “Mirë se na vini”, por që mesa duket fshati sa i përket numrit të banorëve është ndër më të vegjlit, sepse ka më shumë shtëpi se banorë, pasi edhe në mbrëmje sheh shumë pak drita të ndezura.
Ekipi ynë, gjatë këtij udhëtim është në përbërje Osman Osmani, kryetar i platformës “prointegra.ch”, profesor Hazir Mehmeti korrespondent nga Vjena dhe unë Rexhep Rifati, gazetar në Cyrih, në shoqërim tonë është edhe Agron Abazi, mysafir nga Kosova.
Me këtë rast falënderojmë për mikpritje vëllazërore të gjithë vendasit që patëm tast ti takojmë e që na shoqëruan në ndeja dhe gjatë vizitave në objektet me rëndësi të veçanta për kulturën arbëreshe por edhe atë shqiptare në përgjithësi.
Sponsore e biletave të udhëtimit të ekipit është firma e sigurimeve “Fenix” e Cyrihut, me pronare Teuta Kerhani- Rifati, që njëherësh është edhe nënkryetare e shoqatës “prointegra.ch”.
