Përshëndetje! Ju faleminderit që po na bashkoheni për kremtimin e përvjetorit të 245-të të Ditës së Pavarësisë së Amerikës.
Tema e festimit të Ditës së Pavarësisë këtë vit është „E Pluribus Unum”, që është latinisht për „Nga shumë, një”, thënie tradicionale e Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Kjo thënie mund të gjendet në shumë simbole të SHBA-së, përfshirë edhe në dorëshkrimin që e mban shqiponja në sqepin e saj në stemën tonë zyrtare. Kjo frazë buroi me idenë që Shtetet e Bashkuara janë krijuar nga bashkimi i trembëdhjetë kolonive rebele dhe imigrantët nga gjashtë kombe.
Me kohë, ky koncept – „Nga shumë, një” – u përhap për të na prirë përderisa synojmë të ndërtojmë shoqëri me barazi për të gjithë amerikanët, pa dallim gjinie, race, feje, origjine seksuale apo vendit prej nga vijnë.
Historianët shpesh i referohen rrugëtimit që filloi në Amerikë në vitin 1776 gjatë luftës sonë për pavarësi si „eksperiment” dhe atë me arsye të mirë. Atë që themeluesit vendosën ta bënin ishte e guximshme, e pamundur dhe e patestuar më parë.
Ata ia mësynë të ndërtonin një lloj të ri të shoqërisë, të bazuar në një lloj të ri të demokracisë. Një shoqëri të bazuar në përpjekje të vazhdueshme për barazi. Një union ku garantohen të drejtat themelore individuale – me „liri dhe barazi për të gjithë”. Një lloj të qeverisë ku shteti i jep llogari dhe dirigjohet nga populli e jo anasjelltas.
Ky eksperiment amerikan frymëzoi shumë vende që pastaj punuan për të ndërtuar format e tyre të demokracisë. Por, suksesi i një vendi të ri nuk është i sigurt. Madje edhe themeluesit tanë ishin të pasigurt për fatin e tij.
Është një rrëfim se si në vitin 1787, pas përfundimit të Konventës që nxori Kushtetutën e qëndrueshme të Amerikës, Elizabet Uilling Pauel (Elizabet Willing Powel), grua kjo që kishte luajtur rol të rëndësishëm në luftën e Amerikës për pavarësi, kishte ndalur në rrugë studiuesin dhe diplomatin e njohur, Benxhamin Franklin (Benjamin Franklin). Pauell pyeti Franklinin se çka kishin hartuar ai dhe përfaqësuesit e tjerë. Thuhet se ai u përgjigj: „Republikë, zonjë, nëse mund ta mbani”.
Republika jonë ka mbijetuar, por vetëm sepse gjenerata të amerikanëve vazhdimisht janë përpjekur për të mos lejuar që demokracia jonë të na rrëshqasë nga duart. Në korridoret e pushtetit në Uashington dhe në takimet në qytetet e vogla nga Mein (Maine) e deri në Hauai (Hawaii), përmes debateve të zjarrta politike, marshimeve paqësore dhe nëpër fusha të përgjakshme të betejës, amerikanët janë përkushtuar për të mbrojtur, mbajtur dhe zgjeruar të drejtat e individit.
Kishte kaluar gati një shekull nga shpallja e Deklaratës së Pavarësisë kur Presidenti Abraham Linkoln deklaroi më 1863: „Tani jemi të përfshirë në një luftë të madhe civile… dhe këtu me vendosmëri zotohemi që këta të vdekur nuk kanë vdekur kot – se ky komb, nën hijen e Perëndisë, do të ketë një lindje të re të lirisë – dhe kjo qeveri e njerëzve, nga populli, për popullin, nuk do të zhduket nga toka”.
Amerikanët e çmojnë demokracinë tonë dhe kujtesën për ata që dhanë jetën e tyre – që paraqet shkallën e fundit të përkushtimit – për kauzën e lirisë. Por nuk jemi aq naivë sa të mendojmë se lufta për demokraci është temë vetëm për librat e historisë. Eksperimenti ynë vazhdimisht vihet në test.
Hiç më larg se në janar, demokracia jonë u përball me një nga kërcënimet më të mëdha që nga Lufta Civile, pasi bashkatdhetarët tanë amerikanë të frymëzuar nga gënjeshtrat u përpoqën të përmbysnin zgjedhjet e lira përmes sulmit të dhunshëm ndaj ndërtesës së Kapitolit të SHBA-së. Dhe pas vdekjes brutale dhe të pandërgjegjshme të Xhorxh Flloidit (George Floyd), Breona Tejlorit (Breonna Taylor) dhe afro-amerikanëve të tjerë, miliona amerikanë të të gjitha prejardhjeve zgjodhën të mos shpërfillin realitetin shqetësues se ëndrra e trajtimit të barabartë dhe drejtësisë së barabartë për amerikanët me ngjyrë mbetet e pakapshme. E derisa të gjithë të mos jemi të lirë, asnjë prej nesh nuk është në të vërtetë i lirë.
Dhe eksperimenti amerikan vazhdon. Siç ka thënë presidenti Bajden (Biden), Shtetet e Bashkuara gjithmonë kanë shikuar përpara. Kur sfidohemi, ne bashkohemi si një: një komb, një popull, duke u përpjekur së bashku për të ndërtuar një shoqëri më të përsosur, më të drejtë, më të barabartë.
Nga shumë, një. Si SHBA-ja, edhe Kosova është shoqëri shumetnike dhe e shumëllojshme. Dhe të dy vendet mund të përfitojnë nga të mirat e shumëllojshmërisë – veçanërisht kur shkojmë përtej tolerancës sipërfaqësore për bashkëqytetarët me prejardhje të ndryshme, për të përqafuar në mënyrë aktive pasurinë që sjellin njerëzit me etni, fe, zakone dhe ide të ndryshme.
Nga shumë, një. Një union i Shteteve të Bashkuara. Një Kosovë.
Sot do të dëgjojmë se si partnerët tanë nga komunitete të ndryshme nga e tërë Kosova i shfrytëzojnë investimet amerikane për të ndërtuar të ardhme më të mirë. Sot, në këtë prezantim virtual të 4 Korrikut, do të dëgjoni nga partnerët tanë për disa suksese të arritura gjatë vitit të shkuar përmes bashkëpunimit tonë.
Ndihma jonë, qoftë si ndihmë për zhvillim, grante për shkollim, programe që ndihmojnë në profesionalizimin e sektorit të drejtësisë dhe forcave të sigurisë apo ndihma emergjente si vaksinat – nuk parashihen që të jenë të përhershme, vit pas viti. Por, në vend të kësaj, ne duam që t’i fuqizojmë vetë qytetarët, institucionet qeveritare dhe organizatat vendore të shoqërisë civile në rrugëtimin e tyre drejt vetë-qëndrueshmërisë që Kosova ta zë vendin e saj si partnere e barabartë në rajon, brenda Evropës dhe në skenën globale.
Do të dëgjoni nga pjesëmarrës të programeve tona kryesore të shkëmbimit, nga sipërmarrës që kanë përfituar nga ndihma e USAID-it dhe nga pjesëtarët e Forcës së Sigurisë së Kosovës, në misionin e parë të përbashkët në Kuvajt. Të gjithë ata po e shfrytëzojnë ndihmën amerikane në mënyrën më të mirë për Kosovën dhe kosovarët.
Do të dëgjoni nga vullnetarët e Korpusit të Paqes, nga studiuesit e programit Fullbrajt (Fulbright) dhe amerikanët e tjerë për lidhjet që i kanë vendosur me kosovarët përkundër dallimeve kulturore dhe të tjera.
Në javët e ardhshme, do të kërkojmë nga adhuruesit në mediat sociale – do të thotë JU – për të kontribuar në këto rrëfime duke shkëmbyer përvojat e pikëpamjet tuaja se çka i bën amerikanët amerikanë e kosovarët kosovarë – dallimet e vogla, nganjëherë humoristike dhe lidhjet padiskutueshëm të forta që i lidhin popujt e dy vendeve tona.
Prej shumë, një. Një Kosovë për të gjithë kosovarët. Një union i Shteteve të Bashkuara të Amerikës për të gjithë amerikanët, pa marrë parasysh dallimet. Të dy vendet tona duhet të vazhdojnë përpjekjet për të mundësuar barazi për të gjithë qytetarët. Kjo përpjekje e përbashkët, ky eksperiment i përbashkët, na bashkon. Nuk mund të heqim dorë – ndërtimi i demokracive të qëndrueshme do punë.
Prandaj, urime Dita e Pavarësisë!
