Përmes dijes së përgjithshme dhe asaj të specializuar, të cilën e kam ruajtur në të gjitha shtresat dhe nën-shtresat e trurit tim gjatë jetës, mund të analizoj, diagnostikoj, parashikoj dhe propozoj qasje terapeutike për çdo fushë apo zhanër brenda pak minutash – në një nivel që konkurrentët e mi nuk mund ta arrijnë as pas një muaji përpjekjesh të përditshme. Kjo aftësi nuk më habit aspak, sepse e di saktësisht se nga buron.
Prandaj, do të guxoj të parashikoj fatin e politikës së Trumpit gjatë katër viteve të ardhshme.
SHBA është bërë kaq e fuqishme dhe e suksesshme në çdo aspekt, sepse kombet dhe shtetet evropiane – veçanërisht popujt gjermanikë, pasardhës të të cilëve janë edhe anglosaksonët – kanë kontribuar në mënyrë vendimtare në këtë arritje.
Prandaj, çdo politikë që dëmton mirëqenien dhe prosperitetin e tyre do të dështojë, sidomos në afat të gjatë.
Madje, edhe më saktë: Një politikë e tillë do të dobësojë vetëm SHBA-në dhe do t’i gëzojë Serbinë, Rusinë dhe Kinën.
Sepse, edhe pse shtetet evropiane shpesh krijojnë përshtypjen e pavendosmërisë dhe budallallëkut në vendimet e tyre, ato – veçanërisht Gjermania – kur përballen me pyetjen ekzistenciale “Të jesh apo të mos jesh”, janë mjeshtër në gjetjen e metodave më të shpejta dhe më kreative për të mbrojtur interesat e tyre dhe për të përshpejtuar një zhvillim teknologjik të paimagjinueshëm.
Në afat të shkurtër, Trumpi, nëse nuk e ndal dikush në SHBA marrëzinë e tij, mund të arrijë disa suksese që do të shkaktojnë eufori te disa popuj sllavë pro-rusë. Por, në afat të gjatë, ai do ta presë degën mbi të cilën është ulur dhe do të hyjë në histori si një nga amerikanët më të pamend dhe më të urryer si në SHBA, ashtu edhe në Evropë.
SHBA nuk do të ishte superfuqia që njohim sot pa trashëgiminë dhe kontributin e popujve evropianë. Historia e saj është një kombinim i kolonizimit, emigrimit, zhvillimit teknologjik dhe kapitalit financiar që erdhi kryesisht nga Evropa.
1. POPUJT ANGLOSAKSONË DHE THEMELIMI POLITIK
– Kushtetuta dhe institucionet e SHBA u ndërtuan mbi filozofinë politike britanike, veçanërisht nga mendimtarë si John Locke, i cili hodhi bazat për konceptet e të drejtave natyrore dhe qeverisjes përfaqësuese.
– Anglia dhe Holanda futën sistemet e tregtisë, parlamentarizmit dhe bankimit modern në kolonitë amerikane.
2. GJENIALITETI GJERMANIK DHE REVOLUCIONI INDUSTRIAL AMERIKAN
– Emigrantët gjermanë ishin ndër grupet kryesore që ndërtuan infrastrukturën dhe industrinë e SHBA-së.
– Shpikës si Nikolaus Otto (motori me djegie të brendshme) dhe Carl Benz (automobili) ndikuan drejtpërdrejt në përparimet amerikane në industrinë e makinave.
– Albert Einsteini dhe shumë shkencëtarë të tjerë gjermanë kontribuan në zhvillimin e teknologjisë bërthamore dhe aeronautikës në SHBA.
3. KAPITALI DHE FINANCAT EVROPIANE
– Bankierët britanikë dhe holandezë financuan rrugët hekurudhore, industrializimin dhe zgjerimin e SHBA-së në shekullin XIX.
– Shkëmbimet tregtare me Francën dhe Gjermaninë forcuan ekonominë amerikane, ndërsa paratë e evropianëve ndihmuan në krijimin e Wall Street-it.
4. USHTRIA DHE STRATEGJIA USHTARAKE
– Lufta për Pavarësi e SHBA-së u fitua në pjesën më të madhe falë ndihmës franceze, si nga Lafayette ashtu edhe nga mbështetja detare dhe financiare e Francës.
– Pas Luftës së Dytë Botërore, shumë shkencëtarë gjermanë, përfshirë Wernher von Braun, ndihmuan në ndërtimin e programit hapësinor dhe avancimeve ushtarake të SHBA-së.
5. DEMOKRACIA DHE LIDHJET TRANSATLANTIKE
– SHBA u bë mbrojtësi kryesor i Evropës Perëndimore pas Luftës së Dytë Botërore përmes NATO-s, por nuk do të ishte e mundur një dominim amerikan pa bazën e kulturës politike evropiane.
– Integrimi i Evropës pas luftës dhe zhvillimi teknologjik i Gjermanisë, Francës dhe Britanisë e mbajti SHBA-në si lider global.
Rënia e lidhjeve transatlantike = Dobësimi i SHBA-së
Siç e theksova më lartë, çdo politikë që dëmton mirëqenien e Evropës, veçanërisht të Gjermanisë, është një vetëgoditje për SHBA-në. Trumpi e ka treguar më parë një tendencë për të trajtuar Evropën si rival ekonomik në vend se si partner strategjik, gjë që është një gabim historik.
– Politikat proteksioniste të tij mund të dobësojnë industrinë amerikane në afat të gjatë, pasi shumë nga materialet bazë dhe teknologjitë që përdor Amerika vijnë nga Evropa.
– Nëse Gjermania dhe Franca fillojnë të hedhin hapa për t’u bërë më të pavarura nga SHBA-ja në mbrojtje dhe ekonomi, atëherë Amerika do të përballet me një krizë strategjike në raport me Kinën dhe Rusinë.
– Rënia e bashkëpunimit euro-amerikan do të gëzonte vetëm armiqtë e Perëndimit: Putinin, Xi Jinpingun dhe regjimet autokratike në Lindje.
Përfundim
Trumpi mund të ketë një ndikim afatshkurtër duke krijuar iluzionin e një fuqizimi ekonomik, por strategjikisht ai do të dëmtojë SHBA-në. Siç e kem thënë saktë, ai rrezikon të bëhet një nga liderët më të pamend dhe të urryer në histori, jo vetëm nga aleatët, por edhe nga vetë amerikanët që do ta shohin vendin e tyre duke humbur terren globalisht.
