Mathieu Aref, pellazgolog, Paris
___
Problemi me “disa” shqiptarë është se kur ata besojnë në diçka (fe, paraardhësit Ilirë të
shqiptarëve, gjuha shqipe më e lashtë në “botë”… etj.) ajo është e ngulitur dhe e ankoruar
përgjithmonë në trurin e tyre dhe se është vështirë t’i bindësh. Përveç kësaj, disa njerëz janë shumë të ndjeshëm dhe nuk duhet t’u thuhet e kundërta të çfarë besojnë ose mendojnë. Ju e kuptoni mirë se një shkencëtar i vërtetë kur pohon diçka nuk mund t’i përfundojë studimet duke kursyer të gjithë. Kjo nuk është më shkencë. Personalisht nuk kam pohuar asnjëherë asgjë duke thënë me vete : “Duhet të jem i kujdesshëm që të mos inatosem me autoritetet e shtetit, të akademisë së tyre (aktualisht nuk guxoj të them “e shkencave”), të mos ofendoj apo rëndoj fqinjët tanë grekë apo serbë që normalisht dhe në thelb janë armiq shekullorë të Shqipërisë (dhe kjo nuk duhet thënë… edhe pse është e vërtetë), etj.
Studimet e mia historike dhe gjuhësore janë neutrale ku duhet të paraqes fakte, prova,
argumente, analiza të thella, dëshmi të verifikueshme dhe referenca të pakundërshtueshme.
Puna ime pesëdhjetëvjeçare nuk ka qenë për t’i kënaqur të gjithë. Në studimet e mia filli im i përbashkët ka qenë ndershmëria intelektuale, integriteti, paanshmëria dhe mosndërhyrja e ndjenjave të mia dhe konsideratave personale apo partiake e aq më pak shoviniste. Unë kam dashur ta shpreh këtë për një kohë të gjatë. Është bërë. Në të vërtetë, këtu, unë do të trajtoj një temë që nuk do t’i pëlqejë të gjithëve dhe madje do t’i ofendojë disa. Për fat të keq për ta, detyra ime është të them të Vërtetën dhe asgjë tjetër veç të Vërtetën dhe jo t’i pëlqej të gjithëve, as të mikloj apo t’i bëj lajka dikujt. Pikë.
Çdo studim serioz nuk bëhet duke u ulur në një karrigë duke kërkuar informacion në
“Internet”, në forume të ndryshëm ose tek autorë të caktuar ose Enciklopeditë, as duke
kopjuar apo plagjiatuar të tjerët. Ata që kopjojnë zbulohen lehtësisht sepse tradhtohen nga
stili, mospërputhja, mos citimi i burimeve të tyre, mungesa e konsistencës, rregullsisë,
sinergjisë, koherencës, kohezionit, homogjenitetit, përshtatshmërisë, finesës dhe saktësisë në analizat dhe nga zanati apo aftësitë. Kjo nuk bëhet duke fryrë mbi të. Fatkeqësisht këta njerëz janë të shtyrë nga megalomania e tyre, krenaria e tepërt, zhelozia, përbuzja e tyre për vlerat si dhe sjelljat dhe ligjet. Kur e them këtë, disa do të kërcejnë si sqep për të thënë “për kë e merr vetën, është megaloman, nacionalist, romantik apo mosrespektues të kollegëve të tij”…. dhe të tjerë, shumë të tjerë më të përulur dhe më inteligjentë, do të duartrokasin edhe pse nuk janë specialistë.
Një herë e përgjithmonë, ja çfarë u them të gjithë atyre që ende besojnë në marrëzitë dhe
manipulimet e regjimit ish-komunist : “E ashtuquajtura” gjuhë e standardizuar është një
gënjeshtër e dukshme sepse në vitin 1972. Enver Hoxha kishte vetëm një obsesion”…të lëj
mënjanë ose të eliminonj “gegënishtën” që për të ishte një dialekt fshatarëve e malësorëve
(malokë thonin në atë kohë) dhe për më shumë këta, për të, ishin mbështetëse të regjimit
zogist të paraluftës !! Ndersa gegënishtja ishte dhe është (u pëlqën apo jo) një “gjuhë” dhe jo dialekt, është gjuha e Zeusit, e perëndive dhe e poemave epike (Iliada dhe Odisea) pothuajse gjithë onomastika (antroponimet, toponimet, oronimet, eponimet, teonimet, etj) e tyre i kam shpjeguar falë gegënishtës. Gjuha e quajtur “greqishtja e lashtë” është një gjuhë e bazuar në « jonishtën dhe eolishtën» (kjo e fundit në mënyrë subsidiare) që rrjedhnin nga « pellazgjishtja e lashtë ». “Jonianët” (të « Jonët ») ishin « Pellazg dygjuhësh » që u bënë helen. Gjithë studimet e mia 50 vjeçare pohojnë çfarë po thëm këtu (me prova, argumente, analiza të thëlla, dëshmi dhe referenca të verifikuëshme dhe jo « një studim romanyik » siç tha një ditë në një konferencë televizive në 2007 në Tiranë, një anëtar i « akademisë të Tiranës » (?) : nuk pati turp të thoshte një marrëzi të tillë !
2
Nuk kemi një datë të saktë, por një gjë është e saktë dhe e padiskutueshme : para botimit të Iliadës dhe të Odisesë në mesin e shekullit të gjashtë para erës sonë, ekzistonte vetëm
pellazgishtja e lashtë pa rotacizëm dhe pa dyfishimin e tingëllorëve (veçanti e « gjuhës
gege »…jo dialektë). Këto dy poezi ishin të traditës GOJORE pellazge dhe falë Pellazgëve
dygjuhësh u shruanë ato poemat epike nga logografët grekë të cilët kishin çdo mundësi për të modifikuar atë që dëshironin (nderfutje të ndryshme, etj).
Prej kësaj kohe(e shkrimit të poemave) fjala “i lirë” u transkriptua “Ilir” nga Helenët, pastaj
Romakët e përhapën atë në të gjithë Evropën dhe në të gjitha manualet historike, arkeologjike, kartografike dhe gjuhësore. Janë veçanërisht « autorët modernë » që nuk kanë bërë asnjë lidhje mes gjuhë të poemave dhe Gjuhës shqipe, shpjegimi i së cilës (fjalë « i lirë ») është i paepur (kanë besuar se është një « Etnonim » ndersa ishte një « Fjalë »). Ky transformim e errësoi më tej Historinë Pellazgo-Shqiptare deri më sot, sepse emërtimi i fjalës « i lirë » nuk ishte gjë tjetër veçse vetë « Pellazgët » që ikën dhe shpëtuan nga asimilimi nga Helenët dhe thjesht u bënë një popull “i lirë”, dmth jo i nënshtruar heleneve.
PRANDAJ JANË SHPALLUR TË GJITHA ELEMENTET E LASHTË QË I TAKONIN PELLAZGËVE… « që ishin ILIRE jo Pellazg » : E X I T përfundimisht Pellazgët. Këta « autorë modernë » (nga shekulli i 19-të) e rënduan duke thënë që Pellazgët kishin ZHDUKUR PA LËNË ASNJË
GJURMË ! Shtoj edhe një problem tjetër : pseudo-gjuhëtarët nuk bënë asnjë lidhje me «
pellazgjishtën e lashstë ». Ata i dhjetëfishuan gabimet e tyre duke deklaruar se gjuha shqipe është një gjuhë më vete (e vaçantë) në sistemin e tyre i dyshimtë “indoevropian”, prandaj shqipja u hodh në raft : masakrim i dyfishtë (Pellazgët dhe gjuha e tyre) !
Kur hapni një fjalor shqip, mund të shihni lehtësisht se baza e tij gjuhësore, leksikore dhe
fonetike bazohet në “toskërishtën”, që është një dialekt i vonshëm i ndikuar nga Kaonët (të
Thesprotisë) të cilët kishin huazuar nga greqishtja rotacizmin dhe dyfishimin i
bashkëtingëlloreve injoruar nga gegënishtën dhe tek Pellazgo-jonikët të lashtë : kështu lindi « toskërishtja » ky është shkaku që thëm se ky ishte një dialekt i gegënishtjës. E them këtë dhe e përsëris dhe nëse e përmend nuk është absolutisht për të denigruar toskërishtën që është një nga dy përbërësit e pellazgo-shqipes të sotme dhe aq më pak për të urryer Toskët që janë vëllezërit tanë të pandarë dhe as për të krijuar përçarje mes këtyre dy grupeve të etnisë Shiptare. Për të ilustruar atë që sapo thashë, nuk do të bëj një ekzegjezë të gjatë për “toskërishtën”, por thjesht do të vë në dukje dallimet thelbësore midis toskërishtës dhe gegënishtës dhe ky është jo vetëm një “vëzhgim” por një studim historiki-gjuhësorë që askush nuk mund ta kundërshtojë pa prova të prekshme. Pra, ja një përmbledhje e shkurtër :
Pas pushtimin të Pellazgjisë nga Helenët shumica e Pellazgëve shpëtuan nga asimilimi sepse ikën në Veri dhe verilindjën të Shqipërisë aktuale. Në atë kohë (shekulli VI pes emri
« Pellazag » filloj të zhduket dhe paralelisht u shfaq emri « i lirë » sepse ata Pellazg që ikën
në veri të largët të Greqisë u quajtën « popull i lirë » (i pavarur) dmth jo i nënshtruar
pushtuësve helen. Nga gjo kohë emri « i lirë » u shfaq…për gjithmonë ! Por për më tepër të
gjithë (pa përjashtim) autorët modern (historianë arkeologë, gjuhëtarë, etnologë…) përdorin deri në ditet e sotme fjalën ILIR (e transformuar gabimisht nga një FJALË « i lirë » në një ETNONIM : ILIR. Askush nuk i kushtoi rëndësi këtij pështjellimi, gabimi (të qëllimshëm ose jo ?!) të bërjes së një “fjale” në një “popull” dhe askujt nuk i shkoi mendja. Sot shqiptarët janë mësuar të përdorin (si gjithë autorët e huaj modernë) fjalën ILIR si dhe historianët, arkeologët, gjuhëtarët që për të nuk shohin vetëm gjurme ilire ndersa çfarë ishte pellazge i është veshur « Ilirëve » dhe hartat e gabuara të bëra nga Romakë vetëm citojnë Ilirët dhe shumica e Shqiptarëve për të mos thënë të gjithe kanë gëlltitur (lexuar, parë, endokrinuar…) gjithçka që është shkruar në libra, manuale, enciklopedi, kartografi, gazeta ose emisione televizive !
3
Gegënishtja flitet nga një rresht mbi qytetin e Elbasanit deri në Shqipërinë veriore dhe Malin e Zi jugor, në Kosovë, Preshevë që është në Serbi (Kosovë lindore) dhe Maqedoni
perendimore. Gegët e veriut dhe të lindjës e kuptojnë njëri-tjetrin pavarësisht disa dallimeve rajonale dhe veçanërisht fonetike. Toskërishtja flitet nën këtë vijë deri në Epirin e Jugut të Shqipërisë (Çamëri). Ky dialekt më i vështirë se gegënishtja karakterizohet nga rotacizmi i tij (frekuenca, në shqiptim, të bashkëtingëllores « r/rr », brenda ose në fund të një fjale) dhë shpesh zëvendësohet me shkronjën « n » në gegënishtën) dhe dyfishimi i bashktingëllorëve si dhe nga disa veçori të tjera leksikore ose fonetike që do të gjejmë gjatë këtij studimi të shkurtur. Ndryshe nga dialekti gegë, i njohur për nazalizimin e zanores së theksuar « â » (shndërrohet, në dialektin toskë, në « ë ») përpara bashkëtingëlloreve. Ja disa shembuj të këtyre dallimeve :
kâmë (gegë) = këmbë (toskë); zâni (gegë) = zëri, (toskë); bâj, bâna, (geg) = bëj, bëra (toskë);
hâna (gegë) = hëna (toskë); dimën (gegë) = dimër (toskë); Shqipni (gegë), emër amtar i
Shqipërisë = Shqipëri (toskë); lishoj (gheg) = lëshoj (tosk); likurë (gheg) = lëkurë (tosk)…..
Një karakteristikë tjetër e këtyre dallimeve dialektore është shndërrimi i disa
bashkëtingëlloreve të buta (dialekti gegë) në të ashpra (dialekti toskë) :
gegë toskë
f – v = hof hov
= sklaf sklav
f – h = raf rah
= ngref ngreh
k /q – g = lak lag,
= lânk lëng,
= larq larg,
l /n – r = Albëni Arbëri
n – r = Vlona Vlora (Aulona e antikitetit)
p – b = qelp qelb,
s – z = bres brez,
t – d = munt mund
= vent vend,
th – dh = garth gardh
= lith lidh…etj.
Dialekti gegë nuk njeh “dyfishimin të bashkëtingëllores” (nganjëherë zanores), ndryshe nga
toskërishtja :
tosk = gheg
mbarë = marë
mbaj = maj
mbetja = metja
pyetja = pytja, petja
vdiq, vdek = diq, dek
kumbar = kumar
këmbë = kamë…etj.
4
Deri në fund të luftës së dytë, dy analfabetë, njëri (malsor/qytetar) nga veriu dhe tjetri
(fshatar/qytetar) nga jugu nuk mund të kuptoheshin vetëm përmes një përkthyesi !
Paskajorja perifrastike, një formë shumë e lashtë e ruajtur në dialektin gegë si « me bâ »
(« për të bërë », toskërisht), nuk ekziston në të folmen toske, e cila, nga kjo formë, përfundoi duke krijuar të sajën : për të bërë. Si gegënishtja gjuha angleze ka ruajtur gjithashtu këtë veçanti : « to be, to make… »
Albanë, Albënët (Fis ilirë) u transformuar në greqisht : « Arvanos, Arvanitis ». Latinët i
quajtën « Alban » dhe të gjitha variantet e tjera të saj : Albanian (anglosaxon), Albanais
(françës), Albanesi (italian), etj. Përkundrazi Turqit përvetësuan një variant të arvanos grek =
Arnavut / Arnaut.
Gjithë çfarë i përket GEGËNISHTËS nuk merret parasysh…dmth dialekti toskë mbeti thelbi i
gjuhës zyrtare e quajtur standarde në vitin 1972.
Ndre Mjeda :
Geg’ e Toskë, Malci jallia
janë komb, m’u da s’duron,
fund e maje nji a Shqipnija,
e nji gjuhë t’gjithve na bashkon…
Histori dhe gjuhësi
Është e nevojshme të theksohet një element vendimtar : gjuha e vërtetë e Pellazgëve është gegërishtja. Përse ? Së pari, dua të theksoj se ky nuk është, nga ana ime, një gjykim
tendencioz siç mund të mendojnë gabimisht disa. Një historian apo një shkencëtar i denjë nuk mund të jetë tendencioz përndryshe është manipulues dhe kjo nuk i ka hije një shkencëtari.
Për të ditur pse, duhet të referohemi shkrimeve të para alfabetike evropiane : janë poezitë
« Iliada dhe Odisea ». Këto poezi vijnë nga poema epike të « traditës gojore pellazge ».
Përveç të dhënave historike të dhëna nga autorët antikë, ka të dhëna gjuhësore që kam zbuluar në onomastikën e këtyre poezive (antroponime, eponime, teonime, toponime, etj.) ngjashmëri të qarta me gegënishtën të Shqipërisë së Veriut dhe të lindjës. Poezitë epike u transkriptuan me shkrim në mesin e shekullit të 6-të p.e.s. falë logografëve dygjuhësh jonikë/pellazgë dhe logografët helenë. Jonët dhe Eolët sipas autorëve antikë ishin Pellazgë të asimiluar që u bënë helenë. Këtu do të flas për « gjuhën helene » dhe jo për gjuhën greke. Në fakt, autorët arkaikë dhe klasikët e parë nuk folën kurrë për një « gjuhën greke » as për shtet Grek për të përcaktuar grupin e tyre etnik, por vetëm për « gjuhën helene » dhe për hellasin për të caktuar vendin e tyre. « Greqishtja dhe Greqia » janë emërtime të gabuara dhe të vonshme (sh.IV pes) të cilat janë përdorur dhe ende përdoren vetëm nga të huajt.
Pse ka një ngjashmëri mes « gegërishtës shqipe » dhe « jonishtës » të lashtë ? Sikur e kam përmendur shumê herë është e thjeshtë dhe shumë e qartë kur dimë të analizojmë të gjithë elementet historike që kanë ndodhur në kohën e pushtimit të Pellazgjisë nga pushtuesit Helenë. Me këtë pushtim Pellazgët që nuk donin të integroheshin apo asimiloheshin shkuan në veriun e largët të Greqisë (në veri dhe verilindje të Shqipërisë së sotme) për të gjetur Pellazgët e tyre të tjerë. Helenët pak më vonë i quajtën këta Pellazgë refugjiur në këtë veri të largët « popull i lirë ose i çliruar », domethënë « jo i nënshtruar ndaj helenëve » dhe më vonë ishin Romakët ata që e përhapën këtë etnonim të rremë « Ilirë » në të gjithë Evropën dhe gjetkë.
5
Kjo qasje historike nuk është studiuar, as kuptuar apo marrë në konsideratë nga autorët
modernë, të cilët janë edhe në origjinë të gabimeve, interpretimeve, analizave apo
manipulimeve të tjera në lidhje me qytetërimin helen dhe veçanërisht me atë pellazg.
Kjo është arsyeja pse « pellazgjishtën e lashtë » e gjejmë në “gegënishtën aktuale” e cila i ka mbijetuar epokave pa shumë dëmtime për shkak të infrastrukturës malore të vështirë të veriut dhe verilindjes së Shqipërisë. Kjo është arsyeja pse “gegënishtja” është kaq e afërt me pellazgo-jonishtën dhe aq largët nga Greqia ka mbetur praktikisht e paprekur dhe arrin të shpjegojë e interpretojë onomastikën e « poemave epike ». Prandaj e quajta gegënishtën «gjuhë origjinale të pellazgëve » dhe e kam identifikuar si « gjuhën amtare » të Evropës, ndryshe nga gjuhëtarët modernë të shekullit të 19-të dhe ata që i ndoqën dhe që, duke mos gjetur « gjuhën amë » të Evropës, kanë krijuar një gjuhë virtuale « indo-evropianën » !
Po toskërishtja e jugut ? Janë fiset « Kaone » që u shpërngulën në jug të Shqipërisë së sotme :
janë ata që futën « dyfishimin e bashkëtingëlloreve » dhe « rotacizmin » në « gegënishtën e popullateve pellazge të veriut të Greqisë » që mbetin jashtë nënshtrimin helen për shkak të kësaj afërsie me Hellasin e cila ua transmetoj këto veçori gjuhësore mes « Kanoneve » (fis thesprot/pellazg që shkuan në jug të Shqipërisë aktuale.
Pak histori për këtë temë. Duhet theksuar se Hellasi stricto sensu (Greqia e sotme) në
periudhën klasike (shek. V/IV p.e.s.) ishte më e vogël se sot. Ajo fillonte në jug të Epirit (sot) që do të thotë nga gjiri i Ambrakisë deri në Kepin Malea (maja jugore e Peloponezit) dhe nga deti Jon në shpatin jugperëndimor të Maqedonisë, domethënë përafërsisht një vijë që shkon nga Gjiri i Ambrakisë në grykën e Peneut duke përfshirë kështu Thesalinë e cila më parë quhej “Pelasgiotide” dhe që u përkiste, si pjesa tjetër e Hellas-it (Greqi), pellazgëve para pushtimit helen.
Rrjedhimisht, Eksodi i një pjese të Pellazgëve filloi me fiset e Pellazgjisë (tani
« Greqi/Hellas ») që nuk donin të integroheshin apo asimiloheshin nga Helenët. Prandaj ata u larguan drejt veriut dhe verilindjes së Shqipërisë së sotme dhe u quajtën (« popull i lirë »
dmth jo i nënshtruar ndaj helenëve) : « i lirë ». Më pas, ishin Kaônët ata që u nisën për në jug të Shqipërisë së sotme, duke sjellë me vete gjuhësisht « dyfishimin e bashkëtingëlloreve » dhe « rotacizmin » të trashëguara nga Helenët. Për më tepër, duhet theksuar se « Thesprotia » më vonë ishte ndarë në disa fise të tjera duke përfshirë Epirotët, Molosët dhe Kaônët. Kjo ishte pjesë e shpërnguljeve masive të fiseve pellazgjike për shkak të pushtimit të Pellazgjisë nga Helenët. Ndërsa ata (siç thashë më lart), që u nisën për në veriun e largët të Greqisë dhe që u quajtën « ilirë » (« popull i lirë » dhe « jo të nënshtruar ndaj helenëve ») janë në origjinën e « Gegëve ». Më pas Kaônët (një nga fiset e Thesprotëve të lashtë) u larguan drejt jugut të Shqipërisë së sotme. Dy fiset e tjera të thesproteve të lashtë, « Epirotët dhe Molosët, mbetën të lirë dhe të pavarur jashtë kufijve të Greqinë në jug, domethënë nuk iu nënshtruan helenëve deri në pushtimin romak në -146 para Krishtit. Ishin Romakët ata që krijuan një « Greqi të madhe » ku bashkangjitën « Epirin, Maqedoninë dhe një pjesë të Thrakisë » : para pushtimit
romak këto tre rajone nuk kanë bërë kurrë pjesë të Hellasit. Kjo ishte Historia e shkurtër të
këtyre tre rajoneve pellazgjike të cilat humbën sovranitetin e tyre për shkak të Romakëve.
Më në fund, « gegënishtja» (pellazgo-jonishtja e vjetër) duke u zhvendosur në jug të
Shqipërisë (nëpërmjet Kaôneve) u shndërrua në dialektin “tosk” siç sapo shpjegova më parë.
Kështu “toskërishtja” është më e vonshme se « gegërishtja », gjuha origjinale e Pellazgëve.
Për rrjedhojë, ky dialekt nga pellazgo-gegërishtja pësoi një mutacion gjuhësor mjaft të
vonshëm për shkak të afërsisë me Greqinë. Pikërisht ky ndikim helen është në origjinën e
dallimeve gjuhësore midis toskërishtes dhe gegërishtes. Para komunizmit toskërishtja përdorej në jug dhe gegërishtja në veri dhe në lindje. Në vitin 1972 regjimi komunist (shumica e udhëheqësve të cilit ishin nga jugu) krijoi një « gjuhë të unifikuar » të rreme.
6
Dhe nuk duhet të jesh gjuhëtar për të kuptuar se kjo e ashtuquajtur gjuhë “e unifikuar” nuk është aspak e unifikuar ! Për më tepër, nuk duhet shmangur fakti se udhëheqësit komunistë kanë zyrtarizuar dialektin toskë si gjuhë zyrtare të Shqipërisë.Duhet më qënë i vërbër ose shurdh për mos e kuptuar. Unë e kam tashme trajtuar disa herë këtë problem trishtues. Personalisht jam për një bashkim real të gegërishtës dhe toskërishtës por në barazi të barabartë dhe jo njëra të dominojë tjetrën.
NB – Para shkrimt “alfabetik” u shfaqë shenjat figurative ose simbolike që kanë objekte ose
ide : piktura shpellore, piktograme dhe ideograme, më pas kishte mbishkrime dhe epigrafe.
Këto lloje shprehje shprehnin shpejt diçka, por nuk zhvillonin një histori të gjatë. Pra është
vetëm një transmetim mesazhi. Por mund të caktoje edhe një vlerë fonetike shenjave, asaj të fjalës, rrokjes, bashkëtingëllores ose zanores : ky është fillimi i shprehjes së shkruar. Sa i përket epigrafisë, këto janë mbishkrime të shkruara në gurë ose në metale.
Nga ana tjetër, konsiderohët se “Historia” e një vendi fillon me shfaqjen e shkrimit dhe kjo
ndodhi rreth <-3300 para erës sonë me Sumerët dhe Elamit pastaj Egjiptianët rreth <-3200.
Periudha para këtyre të dhënave quhet “Parahistoria”. Proto-elamiti (persishtja e lashtë) është më i vjetri dhe u shfaq në të njëjtën kohë me shkrimin kundrejt Mesopotaminë (Sumerian), siç tregohet në pllakat e argjilës, që datojnë nga viti -3300 para erës sonë, të zbulluara në Suzë, kryeqyteti i Elamit. Shkrimi proto-elamit do të rrjedhte nga shkrimi kuneiform (Sumerian).
Helenët pas pushtimit të Pellazgjisë eliminuan të gjitha gjurmët e mbetura nga Pellazgët por monopolizuan të gjitha dhëmbëzat e qytetërimit të tyre, kulturën e tyre, poemat e tyre epike, Mitologjinë e tyre, etj. Edhe alfabeti i tyre i quajtur “Shkronjat Pellazgjike” (siç pohon Diodori i Siçilisë) nuk ishte fenikas, por u uzurpua nga fenikasit në Kretë, të cilët më pas e sollën atë në Feniki ku i dha shkronjave emra semitike dhe pastaj Beoti gjatë pushtimit të Hellasit nga ana e tyre. Por nuk duhet të jemi naiv apo mendjengushtë për të besuar, meqë Helenët kishin eliminuar disa gjurmë të lëna nga Pellazgët, se nuk kishte mbetur asnjë gjurmë nga Pellazgët ! POR GJURMËT E TYRE MË TË RËNDËSISHME GJENDJEN NË VETË QYTETËRIMIN HELEN (poemat epike, mitologjia, legjendat, gjurmet arkeologjik, shkrimet të autorëve të lashtë…etj ! Fatkeqësisht, AUTORËT MODERNË ose nuk kuptuan asgjë ose nuk donin të kuptonin : kjo është arsyeja pse Historia e qytetërimit helen mbeti e paqartë, e shtrembëruar ose e manipuluar nga vetë Helenët. Megjithatë, për të zbuluar mashtrimin, duhet më ditur të lexojmë qartësisht ose midis rreshtave, analizojmë thëllësisht ose sintetizojmë qoftë Iliada dhe Odisea, autorët e lashtë (arkaik dhe klasik), autorët tragjikë (Eskili, Sofokliu dhe Euripidi) dhe autorë të tjerë më të vonshëm duke përfshirë Polibin, Diodorin e Siçilisë, Strabonin, Plutarkun ose Pausanian dhe gjithashtu e ashtuquajtura Mitologji Greke.
