Intelektualët shqiptarë përballë Kishës Orthodokse 

Prof. Pirro Prifti, Tiranë

Ka patur shume komente per keto dy shkrime te botuara me tituj: “Si nuk i kujtoni klerikët shqiptarë që e ndërtuan KOASH-in, por vetem klerikët greke si At Paisi ?” dhe “Kur klerikët shqiptarë themelues të Autoqefalisë `harrohen` nga KOASH”, ne Forumi shqiptar, Forum.al, Gazeta SOT dhe gazetat kosovare te respektuara si Revista Drini, BOTASOT, si dhe sigurisht tek profili facebook ‘Grupi i Intelektualeve Orthodokse te Tiranes’. Tre nga komentet me te spikatura ishin nga disa besimtare orthodokse qe shkruanin: 

– nuk mund te krahasosh shenjtoret dhe martiret orthodokse te kalendarit orthodoks si at Paisi, at Narenxi , Shen Kozmai (te cilin vete greket e shenjteruan pas 270 vjetesh ne vitin 1960 dhe e futen ne kalendarin orthodoks)- me martiret dhe themeluesit e KOASH pra Autoqefalise shqiptare me Madheshtorin Fan Noli qe ‘ e beri Krishtin te flase shqip’, dhe 4 Kryepeshkopet e tjere shqiptare qe drejtuan KOASH nga 1922- 1967.  

 Përgjigja është: Pse jo ?

Asgje me shume nuk kane shenjtoret greke dhe sllave te kalendarit orthodoks me keta tanet qe KOASH i sotem i ka harruar dhe fshehur nga komuniteti jone orthodoks dhe nga populli shqiptar qe ka respekt per ta. 

– argumenti i dyte eshte se ‘ nuk plotesojme kriteret  e orthodoksise per tu bere ‘ martire’ apo ‘shenjtore’ ashtu si kemi kerkuar per Heroin Kombetar Gjergj Kastrioti–Skenderbeu nepermjet Promemories tone te vitit 2015 dhe 2018 drejtuar KOASH per ketë problem. 

 Pergjigja eshte : perse jo? kriteret jane njerezore. Edhe greket dhe sllavet, per vec shenjtoreve dhe martireve te lashte kane vendosur edhe shenjtoret dhe martiret e vendeve te tyre respektive sipas kritereve qe ata kane menduar. Perulja dhe servilizmi qe kane kleriket shqiptare dhe te huaj qe punojne ne KOASH eshte aq e madhe ndaj te huajve sa edhe e neveritshme. Ketu nuk behet fjale per te shpikur gjera te paqena per kleriket tane, por  per te respektuar kontributin e tyre per kishen shqiptare e cila e nderon Perendine dhe Trinine e Shenjte ne shqip njelloj si te tjeret. 

-argumenti i trete eshte se edhe komunitetet e tjera shqiptare si shqiptaret e Kosoves , katoliket, ateistet e Shqiperise jane te ndjeshem ndaj problemeve te orthodoksise shqiptare, ndjeshmeri kjo e trasheguar nga lufta qe bene patriote klerike shqiptare me ne krye Fan Nolin per ta bere Kishen shqiptare Autoqefale dhe per te perdikuar ne shqip, sepse Zoti e kupton po aq mire lutjet ne gjuhen shqipe sa dhe gjuhet e tjera.  

Problem mbeten kleriket orthodokse te cilet reaguan negativisht ndaj kerkeses sone duke u distancuar edhe me teper nga komuniteti orthodoks shqiptar i cili per shkak te tyre eshte i percare edhe sot e kesaj dite. Keta klerike, kritikat tone per te permiresuar gjendjen dhe propozimet tona per te afruar ‘ delet e humbura’ shqiptare per ti afruar perseri tek kisha jone e respektuar u jane pergjigjur ashper dhe na kane bllokuar linkun zyrtar te KOASH, qe d.t.th – as me shume e as me pak, na quajne armiq! Dhe ke? Vellezërit e tyre orthodokse qe kritikojne per te permiresuar gjendjen dhe qe nuk kerkojne asnje lloj posti. 

 Po si te mos i kritikojme kur ne predikimet e perditeshme ne te gjitha kishat orthodokse te Shqiperise kendohet shprehja’ O Zot ruaje shtetin e Orthodoksve’, dhe nuk predikohet shphja normale: ‘O Zot ruaje komunitetin e orthodoksve ne Shqiperi’. 

  Dihet qe Shqiperia eshte ateist, atehere per ke lutet KOASH me kete shprehje? Sigurisht jo per atdheun tone por merret me mend… per nje shtet tjeter orthodoks. Ky eshte paradoksi djallezor qe predikohet ne kishat tona orthodokse.  

Ne perfundim do vazhdojme te kerkojme  shenjterine e disa nga klerikeve shqiptare sepse nuk kane dhene me pak per Perendine dhe atdheun sesa shenjtoret greke dhe sllave.  

Mendoj se  KOASH i mbi vlereson te huajt ... ! 

Le te respektojme edhe tanet sepse kemi kohe qe nuk i kemi respektuar sepse i kemi harruar dhe nje kontribut negativ ka KOASH. Me apo pa qellim, kete nuk mund ta them.