Truri i njeriut. Foto: Wikimedia Commons CC BY-SA 2.0 DEED
– Document.no
Një sistem biokompjuter i përbërë nga qeliza të gjalla të trurit mësoi të njohë zërin e një personi pasi “dëgjoi” qindra klipe zanore.
Efiçiencë energjie
Qelizat e trurit të njeriut të lidhura me një kompjuter janë përdorur për njohjen e të folurit. Shpresa është se inteligjenca artificiale e ndërtuar nga materiali biologjik do të përdorë shumë më pak energji se copëzat e silikonit.
“Kjo është vetëm provë e konceptit për të treguar se ne mund ta bëjmë punën. Kemi ende një rrugë të gjatë për të bërë,” tha Feng Guo nga Indiana University Bloomington.
Kultivimi i “mini-trurit”
Feng Guo dhe ekipi i tij i kërkuesve kultivojnë organoide të trurit, “grumbuj” të vegjël të qelizave nervore që formohen kur qelizat burimore rriten në kushte specifike.
“Ata janë si mini-tru. Duhen dy deri në tre muaj për të rritur organoidet, të cilat janë disa milimetra të gjera dhe përbëhen nga deri në njëqind milionë qeliza nervore, rrëfen Guo.
Organoidet vendosen në një pajisje që përdoret si për të dërguar sinjale elektrike tek organoidet, ashtu edhe për t’u regjistruar kur qelizat nervore reagojnë. Studiuesit e quajnë sistemin e tyre “Brainoware”.
Tingujt zanore japoneze
Në detyrën e njohjes së të folurit, organoidët duhej të mësonin të njihnin zërin e një personi nga 240 klipe zanore në të cilat tetë persona shqiptonin tinguj zanore japoneze. Klipet zanore u dërguan në organoide si sekuenca sinjalesh të rregulluara në modele hapësinore.
Përgjigjet e para nga organoidët kishin një saktësi prej 30 deri në 40 për qind, tha Guo. Pas seancave stërvitore gjatë dy ditëve, saktësia u rrit në 70-80 për qind.
Nëse organoidëve iu dha një ilaç që pengonte formimin e lidhjeve të reja midis qelizave nervore, nuk ndodhi asnjë përmirësim.
“Trajnimi konsistonte vetëm në përsëritjen e audio klipeve. Nuk iu dha asnjë feedback organoidëve nëse kishin të drejtë apo të gabuar, tha Guo.
Researchers at Indiana University Bloomington have developed a functional computer called “Brainoware” by integrating actual human brain tissue with electronics
The team, led by engineer Feng Guo, fed tasks like speech recognition and nonlinear equation prediction to Brainoware+ pic.twitter.com/Nq4l8c1ouf
— Erkan AYAN (@ErkanAYAN2013) December 14, 2023
Më mirë se truri
Ekipi i Guos është një nga disa hulumtimet e bioinformatikës dhe qelizave nervore të gjalla.
Titouan Parcollet në Universitetin e Kembrixhit, i cili punon me njohjen konvencionale të të folurit, nuk përjashton që bioinformatika mund të luajë përfundimisht një rol:
“Por mund të jetë gjithashtu një gabim të mendojmë se kemi nevojë për diçka të ngjashme me trurin për të arritur atë që bëjnë modelet e mësimit të thellë sot. Modelet e sotme në fakt janë shumë më të mira se një tru në detyra specifike.
