Të nderuar miq, mikesha, ndjekës,
Sot, unë qëndroj para jush me një zemër të mbushur me pasion dhe një mendje të qartë për të diskutuar një nga thesaret më të çmuara të kulturës sonë: Kanunin e Lekë Dukagjinit. Ky kod, i cili ka mbijetuar për shekuj me radhë, është më shumë se thjesht një grup rregullash; ai është një testament i forcës dhe identitetit tonë si shqiptarë.
Kanuni është krijuar në një kohë kur shoqëria shqiptare kishte nevojë për rregulla që do ta mbronin atë nga kaosi dhe asimilimi. Ai ofron një strukturë të qartë për marrëdhëniet ndërnjerëzore, duke përcaktuar detyrimet dhe të drejtat e individëve. Në këtë mënyrë, ai ka ndihmuar në ruajtjen e identitetit tonë kombëtar dhe kulturor. Vlerat që ai promovon – si nderi, mikpritja dhe drejtësia – janë thelbësore për çdo shoqëri që aspiron për paqe dhe harmoni.
Një nga arsyet kryesore pse Kanuni ka mbijetuar është se ai ka vepruar si një barrierë ndaj asimilimit. Në një botë ku ndikimet e jashtme janë gjithnjë e më të pranishme, Kanuni na kujton rëndësinë e ruajtjes së traditave tona. Ai na jep forcën për t’u qëndruar besnik rrënjëve tona dhe për t’i kaluar këto vlera brezave të ardhshëm. Duke u mbështetur në parimet e Kanunit, ne kemi arritur të ruajmë identitetin tonë edhe në kohët më sfiduese.
Kanuni gjithashtu ka luajtur një rol kyç në ruajtjen e rendit dhe stabilitetit në shoqërinë tonë. Me rregullat e tij strikte mbi ndëshkimin e veprimeve të gabuara, ai ka kontribuar në krijimin e një ambienti ku njerëzit ndihen të sigurt. Kjo siguri është thelbësore për zhvillimin ekonomik dhe social, pasi ajo inkurajon investimet dhe bashkëpunimin mes individëve.
Le t’i hedhim një vështrim argumenteve që mbështesin funksionimin efektiv të Kanunit në shoqërinë moderne:
Rregullat e Qarta: Kanuni ofron rregulla të qarta që janë lehtësisht të kuptueshme nga çdo anëtar i shoqërisë.
Marrëdhëniet Ndërnjerëzore: Ai promovon marrëdhëniet pozitive mes individëve duke inkurajuar respektin dhe ndihmën reciproke.
Drejtësia: Me mekanizmat e tij për zgjidhjen e konflikteve, Kanuni garanton se drejtësia do të jetë gjithmonë në qendër.
Identiteti Kombëtar: Ruajtja e traditave kulturore është thelbësore për identitetin tonë kombëtar; Kanuni është simbol i kësaj trashëgimie.
Prandaj, ju lutem, le ta pranojmë këtë kod jo vetëm si pjesë të historisë sonë, por si një udhërrëfyes për të ardhmen tonë. Le ta përdorim atë si bazamentin mbi të cilin do ndërtojmë shoqërinë tonë moderne – një shoqëri që respekton traditat por gjithashtu përshtatet me sfidat e reja.
Faleminderit!
Ketij shkrimi (analize) te mire te zonjes Nikci do te ja shtoj edhe nje shkrim te prof. Moikom Zeco-s, i cili per Kanunin tone thot: ” Kanuni i shqiptareve eshte nje kryemonument juridik zakonor i kombit tonë ne Mesjetë. Ky korpus rregullash dhe ligjesh te plotfuqishme eshte nje bote e gjallë dhe njekohesisht e fosilizuar e mendesise popullore , e mencurise se zgjidhjes se problemeve te mprehta dhe e nje vetadministrimi te problemeve shoqerore.”
Kanuni i maleve, siç përdoret më dendur ky togfjalësh, ndonëse në shikim të parë lidhet me emrin e Lekë Dukagjinit, ai megjithatë është shumë më i vjetër se kjo figurë historike e mesjetës shqiptare. Këtë e dëshmon dhe ky mendim i Edit Durham-it: “Ligjet dhe kanunet që i atribuohen Lekës, duket qartë se janë më të hershme se shekulli XV, para kohës kur thuhet se ai ka jetuar”./IMH