Katër marrëveshjet (konventat) e Jugosllavisë për shfarosjen e shqiptarëve në Anadoll 1933-1953

Akademik Prof. Hakif Bajrami, historian, Prishtinë

MARRËVESHJA E PARË 28 XI 1933

• DOKUMENTI GJINDET NË: DASIPB. Përfaqsia në Turqi F. 19/1934.

Katër marrëveshjet tregojnë sa sa urrejtëje e pasheruar mshifet kundër shqiptarëve nga jugosllavët, e ndihmuar gjithëmonë nga “nëntoka” evropiane, për një “Ballkan të krishterë”. Kujdes shqiptarë, ajo shkollë është në modë edhe sot (2021). Shiqoni se çfar re të zeza i përgatiotën Kosovës, për çdo muaj. Dhe, prap ka shqipatarë që nuk besojnë në këtë realitet. E ka sepse tradhtinë e Esat Pashës nuk e kanë mësuar deri në detale.
Çështja e shpërnguljës së shqiptarëve nga ato treva që Serbia dhe Mali i Zi i okupuan në Luftën e Parë Ballkanike (1912), mbeti edhe në shtetin e sllavëve të jugut që quhej Jugosllavi (1918-1941) temë kujdestare diplomatike, rreligjioze dhe politike dhe mbi të gjitha shtetërore. Lidhur me këtë shpronësimi dhe shpërngulja e shqiptarëve për t` u kolonizuar vatrat e tyre me sllavë, do të provohet të propogandohet nepër Evropë sidomos, si çështje ‘rreligjioze muslimane, se po e ndihmojmë krishtërimin e Ballkanit”. Por, dokumentet e kohës dëshmojnë se fjala ishte për realizimin e një programi që kishte për bazë që në Kosovë dhe në anën e djathtë të Luginës Vardarit, ku popullsia shqiptare e rreligjionit isalam ishte në përqindje aspolute, të shpronësohet, shpërngulet dhe shfaroset shqiptarët e rreligjionit musliman, kurse ata shqiptarë që ishin ortodoks të sllavizohen, në mënyrë që të përseitet si thuhet në program “Toplica 2”, sepse “Toplica 1” kishte ngja më 1877. Atëbotë më 1877 në Aranutllëk, si quhej Sanxhaku i Nishit, 714 katunde dhe 6 qytete shqiptarët ishin shfarosur për 26 ditë, deri në njeriun e fundit. Pra, serbianët, sidomos provonin që shembullin e Toplicës ta bartin në Kosovë dhe Krahinë të Pollogut edhe Pas Luftës Ballkanike, edhe pas Luftës Parë Botërore. E këtë program mund ta realizonin vetëm me dhunë shtetërore dhe ajo ishte permannente, deri më me kapitullimin e Jugosllavisë më 17 prill 1941.
Po shtrohet pyetja, cilët faktor e pengonin këtë planifikim parafashist serbian, sepse shfarosja nuk ndodhi ashtu si planifikohej. Në rend të parë, këtu duhet llogaritur dashurinë e shqiptarit për dheun e vet. Në realitet, shqiptari nuk ishte i shkolluar, sepse nuk e kishin lejuar okupatorët. Por dashurinë për vatrat e veta, shqiptari dinte edhe t` e shfaqë, por edhe më mirë ta mbrojë, me fuqinë e dokeve dhe zakoneve të veta, e më në fund edhe me armët e veta. Mu për këtë qëllim, më 1 maj 1918 në Shkodër do të themelohet Komiteti Mbrojtja Kombëtare e Kosovës. Kjo organizatë politike, me programin themeltar do të rreshtohet që të luftojë me të gjitha mjetet kundër okupimit serbian të Kosovës, Sanxhakut dhe Krahinës së Dibrës. Dhe lufta e drejtuar nga Azem Galica, siç dihet nuk mungoi, kudo që toakt shqiptare ishin të okupuara, kudo që ujit i thuje ujë e bukës-bukë.
E vërteta, edhe në Shkup u themelua partia politike me emër turk “XHEMJET” (BASHKIM), parti kjo që të gjithë shqiptarët që ishin të okupuar nga Mbretëria Serbo Kroato Sllovne, i tuboi nën një “çati”. Pra, politikisht shqiptarët nuk ishin të paemancipuar si aludohet në shumë shkrime. E themi këtë, sepse ajka e diplomacisë dhe politikës Turke, pothuej se 55% ishte shqiptare gjatë viteve 1877-1912 dhe ajo kulturë gati në përgjithësi u vu në sherbim të kombit dhe më 28 XI 1912 në Vlotën heroike e shpalli pavarësin e trojeve shqiptare.
Në anën tjtër, edhe fanatizmi popullor, që femra shqiptare të jetë e mbuluar e dobësoi shpërnguljen në masë si planifikonte okupatori, e kjo për faktin se në Turqi, KEMAJLIZIMI i kishte evituar mbulesat. Pra, ky fakt ishte një shkak relevant që shqiptari musliman, në viset e okupuara nuk pranonte një reformë që turku e kishte zbatuar. Së dyti, viset e okupuara shqiptare, nga viti 1923 ishin mbushur me sekta fetare islame, të këndeve të ndryhsme. Ato sekta në Turqi ishin rrebtësisht të nadluara, nga viti 1923 kur pushoi Halifati. E ata që u përkitëshin sektave fetare, zakonisht ishin të kolektivizuar në vendime dhe çka i dedikonte prijësi, myhybët (antarët) e zabtonin me saktësi. Edhe çështja e fesit të hoxhollarëve ishte një guri i vogël në thelelin e refuzimit të ylemave të shumtë shqiptarë msuliman, që të refuzojnë shpërnguljen në Anadoll.
Edhe një fakt, që sot do të dukej anakronik e ka penguar shpërnguljen në masë të konsideruar. Lidhur me këtë, pjesa dërmuese e ylemave muslimanë kishte përhapur porosi që femra shqiptare e rreligjionit silam në asnjë mënyrë nuk duhet lejuar që të f o t o g r a f o h e t e të merr PASHAPORTË të “shkaut mizor”. Të gjitha këto adete, në një mënyrë e plotësonin MOZAIKUN e kundershtimit me armë që drejtonte Komitreti i Kosovës me një anë dhe kundershtimi me politikë që drejtonte legalisht XHEMJETI, si parti e të gjithë “Muslimanëve “ në Kosovë, Maqedoni dhe Sanxhak, në anën tjetër. E vërteta, “XHEMJETI” e botonte një gazetë në Shkup si organ të saj, që quhej “HAK” ( E DREJTA). Gazeta botohej me germa arabe, për çdo ditë, sepse germat e Alfabetit KOMBËTR SHQIPTAR ishin të ndaluara. Pra ishte i ndaluar çdo lloj shkollimi shqip. Por duhet theksuar se “HAK” (E DREJTA), e kreu misonin e vet historik dhe kombëtar, dhe për çdo ditë e ftonte popullin shqiptar: “Mos i lëshoni vatrat stergjyshore”.
Mu për këto shkaqe qeveritë e Beogradit, do të provojnë edhe me diegje të fshtarave shqiptare më 1919-1921; do të provojnë me vrasje të parisë politike shqiptare 1921-1933; do të poervojnë me krijimin e kampeve të përqëndrimit për familjet e kryengritësve shqiptarë, duke i futur në kampe në Nish, Leskofc dhe Nikshiq 604 familje; do të provojnë edhe me sulmet nepër xhamia për ta FRIGËSUAR SHQIPTARINË; do të provojnë edhe me detyrimin e regrutëve shqiptarë që ta hanë mishin e derrit dhe të bëjnë kryq; do të provojnë me shpronësim, duke kolonizuar komplekse tokësore me sllavë; do të provojnë me rrenimin e mureve rreth shtëpive; do të provojnë për ta ngacmuar shqiptarin edhe me prishjen e varreve; do të provojnë me rritëje enorme të taksave. Asnjë metodë parafashite serbe, nuk do t` i kanaqë politikanët e Beogradit, sepse PLISI I SHQIPTARIT kudo shkelente si bora, nepër trevat shqiptare. Prandaj, në vitet tridhetë të shekullit XX, qeveritarët e Karagjorgjëve, do të provojnë të lidhin Marrëveshje me Turqinë, në mënyrë që me detyrim shqiptarët të DËBOHEN në ANADOLLI. Këto marrëvehje mendohej se ishin mjeti i fundit për t` u përseritë “Topkica NJË” e vitit 1877 edhe në tërë Shqipërinë Kontinentale(1912-1918).
E verteta, edhe gjatë viteve 1945-1966 dhe 1981-1999, pra gjatë gjithë shekullit XX, shqiptarët i janë ekspozuar të njejtës politkë, me qëllim që të i shfarosin duke i shpërngulë në shkretirat e Anadollisë, ku mbi gjysma vdisnin nga smundjet ngjitëse dhe klima shumë e rëndë për oragnizmin e tyre.
Kësaj radhe do t` i botojmë për herë të parë, marrëvehjet, me të cilat Mbretëria Jugosllave provoi për t` i shfarosë shqiptarët nga ajo pjesë e Shqipërisë Etnike Kontinentale, që e kishte rikokupaur, më 1918 Mbretëria jugosllave e që e vazhdoi të njejtën politikë edhe Jugoslavia e dalur nga Lufta e Dytë Botërore.

Definicioni i GJENOCIDIT i ka TETË faza: 1. Klasifikimi; 2. Simbolizimi; 3. Dehumanizimi; 4. Organizimi; 5. Polarizimi; 6. Përgatitja; 7. Shaforsja dhe humbja a e kufomave; 8. Mohimi i plotë i një kombi.

Lexoni konventat dhe i gjeni elementet e kësaj porosie mizore.

MARRËVESHJA E PARË JUGOSLLAVO TURKE PËR SHPËRNGULJËN E SHQIPTARËVE NË TURQI

28 XI 1933

Rregullorja sekrete e kërkesave reciporke në mes Mbretërisë Jugosllave dhe Republikës Turqisë për shpërnguljën e shqiptarëve me detyrim në Anadoll, përpiluar në Beograd më 28 XI 1933, duke imituar Marrëveshjën e Lozanës 1923, me të cilën Greqia e largoi çdo familje muslmane në Turqi, me detyrim. Ja teksti integral, të cilin opinioni i gjërë nuk ka mësuar se ka ndodhë:
“Duke patur parasysh në mënyrë konzullare dhe definitivishtë të gjitha çështjet relevante të kërkesave reciproke dhe ato të qytetarëve me të drejtat e autorizuara nga Pushteti i Madhërisë Mbretit të Jugosllavisë dhe Republikës së Turqisë, kanë rënë në pajtim me sa vijon:

Neni I

Duke shqyrtuar kërkesat reciproke te të dya shteteve dhe të qytetarëve të tyre, përfaqsuesit e dy shteteve KONTRAKTUESE kanë konstatuar se dëmshpërblimi i bërë me këtë rast Pushteti jugosllavë ia tejkalon Pushtetit turk një shumë prej 17 000 000 dinarë.

Neni II

Pushteti jugosllavë do ta paguej borxhin Pushtetit turk shumën prej 17 milionë dinarësh në këtë mënyrë.

a). 7 milionë kredi në Bankën popullore të Jugosllavisë, më 5 prill 1934, në emër të pushtetit Turqisë, për të blerë mall; e shuma e përmendur nuk do të hynë në sistemin e kompenzmimit, evnetualisht të tregtisë në mes dy shteteve;
b). 10 milionë në TREZOR (Bankë), prej nga 5 milionë do të paguhën me 5 prill 1935, dhe 5 milionë të paguhën më 31 dhjetor 1935.

Neni III

Për këtë kontratë janë rregulluar të gjitha kërkesat egzistuese në mes dy vendeve kontraktuese si dhe të qytetarëve të njerit nga dy Vendet në mes Pushtetit të Vendit tjetër që rrjedhë nga MASAT e vërtetuara për pasuritë e patundshme të përshkruara sipas ligjeve të Reformës agrare, të kolonizmit, si dhe pasuritë e braktisura fshatare shqiptare.

Neni IV

Duke u nisur nga data e kësaj kontrate, Pushteti jugosllavë do të përpiqet, që t` i merr në të ardhmën PASURITË, të drejtat dhe interesat që u takojnë qytetarëve turq në territorin e Jugosllavisë, ashtu që këto pasuri të drejta dhe interesa t` iu lejohen në dispozicion, dhe Pushteti turk, të angazhohet nga ana e vet, që t` i lejojë lirishtë qytetarëve jugosllavë pasuritë dhe të drejtat, që do t` i kanë në territorin turk, të kanë vlerë të njejtë.

Neni V

Kjo kontratë do të vërtetohet dhe vertetimet do të këmbehen në Ankara. Kontrata do të hyjë në fuqi në të njejtën ditë me vertetimin e saj.
E bërë në Beograd, në dy kopje në frengjisht, më 28 Nëntor 1933.*
*Dokumenti gjindet në DASIPB, Përfasia në Turqi, F. 19/ 1934.
(L.S.) Bogolub D. Jeftiq d. v. (L. S.) Dr. T. Rushti Beg d. v.
Shtrohet tash pyetja: a i ka marrë paratë e sipërtheksuara Republike e Turqisë nga Jugosllavia parafashiste?. Përgjigja (kemi argumnete-HB) është se kjo ishte hera e dytë, që Stambolli, prkatësisht Ankaraja merrte para nga Serbia ( hera e parë më 1878 për pronat e muhaxherëve shqiptarë të Sanxhakut Nishit-SHIPNISË MOÇME-ARNAUTLLËK, në të cilën trevë 714 katune dhe 6 qytete shqiptare Padishau me tradhti ua la në “pronësi serbianëve dhe fallangës krishtere evropiane, sepse 614 oficerë të lartë evropian lufuan 28 ditë në anën e serbit si komandues dhe instruktor për shfarosjen e popullsisë shqiptare, sepse ushytria turke me kohë ishte larguar nga tërë Sanxhaku.
Në rastin e dytë, Mbretëria Jugosllavia më 28 nëntor 1933, në 10 vjetorin e Marrëveshës Lozanës (1923), por kryente pazarin e dytë për shfarosjen e të gjithë shqiptarët, në Shqipërinë Kontinentale, pasi që nuk kishte mundur t` i shfarosë me të gjitha ato metoda mizore që i cekëm më lartë.
E si historian, e shtroi pyetjën ku janë dhe si janë harxhuar ato para (17 miliomnëshe)?!!!). Folë TURQIA “MIKE”, pse edhe ti ke bërë pazare, me një pushtet xhelat, mbi kurrizin e një populli, që nuk është as sllavë, as turk, por është populli më i lashtë i Ballkanit, me preardhe Pellazgo-Ilire.

Populli kurrë nuk gabon. Kësaj tradhtie me kohë i këndoi me pezm:

-Baba mbret mos ma shit Kosovën,
Ma shite Nishin e Kushumlinë,
Ma shite Ulqinin, Palvën e Gucinë, (1877-1881)
Don me shitë edhe këtë trohë Shipni
Pa deti që në robni me 1912 mbeti

Meqë kjo Marrëveheje (28 Nëntor 1933), nuk pati jehonë kolektive, që shqiptarët ta pranojnë, edhe për faktin se donin të REAGOJNË edhe me fuqinë e armës, pse u ishet vrarë edhe LIDERI i TYRE Hasan PRISHTINA në Selanik (1933), me hjekësi (agjenturë), shqiptarët as që do të mendojnë të dorëzohen, e t` ia lëshojnë serbianit trojet e veta stergjyshore. Pra, pazari i 28 XI 1933, ishte i njëanshëm dhe shpresohej në Beograd që të rrealizohej për nja gjashtë vite. Nuk ndodhi ekzodusi masiv. Dhe me që shpërngulja me 17 000 000, KREDI duke shitë shqiptarë, nuk solli sukses, “as për turkun e as shkaun”, me pelqim të dy palët ndryshuan kurs politik. Pra në vijim Jugosllavia dhe Turqia nuk do ta përdorin modelin Rumunë të shpërnguljës njëanëshme, por do ta zbatojnë modelin Turko-Grek të vitit 1923, për këmbim të popullsisë. E për këtë pazar të radhës, në njerën anë ishin 1 000 000 shqiptarë të rreligjionit musliman të okupuar nga Jugoslavia, e në anën tjetër, ishte një koloni serbe në Stamboll me 16 shtëpi, që duhej këmbyer. Pra, Mbretëria Jugosllave i shpërngulëte 1000 000 shqiptarë dhe si kundërvlerë i parnonte 16 shtëpi serbe nga kolonia serbiane e Stambollit, të cilave Padishahu ua lejoi shkollën serbiane më 1868 në Stamboll, ndërsa 2 380 000 shqiptarëve në trojet e veta etnike ua ndalonte. Bile, edhe Alfabetin Kombëtar Shqiptar të Manstirit (1908), turku e dogji me urdhër të Valiut në Selanik më 1910, dhe me urdhër të MYTESERIFIT në Edrene, publikisht më 1911.

Teksti i përkthyer nga frengjishtja

MARRËVESHJA E DYTË JUGOSLLAVO-TURKE PËR KËMBIM TË LIRË TË POPULLSISË MË 24 VI 1934*

*(DASIPB-Përfaqsia në Turqi, F.19/1934)

Ky dokument është një kopje strikte e Konventës Llozanës nga viti 1923, si model ideor, për këmbim të popullsisë në mes Jugosllavisë dhe Turqisë. Por shumë shpejtë, kur Jugosllavia nuk pati çfarë popullsie të merr nga Turqia, përpos atyre 16 familjeve nga Kolonia e Stambollit, pa u tharë ngjyra, filluan pazaret tjera të njëanëshme dhe çështja u PASTRUA. Të dy palët në PAZAR me një popull u pajtuan që shpërngulja të ndodhë me detyrim nga Jugosllavia në Turqi.
Se për çka ishte bërë kjo Konventë më 1934, flet vet brendia e dokumnetit, nëse analizohet me parime shkencore të heuristikës (e kam zbuluar më 1977 në DASIPB, Përfaqisa jugosllave në Turqi) dhe hermeneutikës, që do të thot sa më shumë informata për domethënje të brendëshme të dokumentit. E për çka është bërë kjo Marrëveshje (Konventë), më së miri flasin tri (3) fjalë që figurojnë në te. Është fjala për “këmbim dhe vendosje të qytetarëve në mes palëve kontraktuese”. Së dyti, “LIRIMI NGA SHERBIMI USHTRAK i atyre shqiptarëve që largohen në shtetin tjetër kontraktues”. Së treti, më 1933 Turqia dhe Jugosllavia lidhin marrëveshje që e para (Turqia) t` i ketë 17 milionë dinarë kredi pa kthim nga Jugosllavia, si kompenzim të pronës së shqiptarëve që u mbetetj në trevat e veta, pas largimit tyre për kolonistët sllavë. Bile ishte theksuar në Beograd, se ato para janë të Finasimit të “kolonizimit agrare”. E, edhe “zogjët e malit” e dijnë se për çfarë “reforme agrare” ishte fjala në Jugosllavinë parafashiste. Pra, për të gjitha pazaret jugosllavo-turke, që janë bërë mbi kurrizin e popullit shqiptarë në Jugosllavi, një ditë Turqia KEMAJLISTE (Republika e Turqisë nderuar) duhet t` u kërkojë falje publike shqiptarëve. E kjo kërkesë nuk vjen nga asnjë urrejtëje, por e imponojnë dokuemnetet e zbuluara, sepse vetëm ZOTI i plotëfuqoishëm dhe lufta ANTIFASHISTE Nacionalçlirimtare (1941-1999), na ka shpëtuar si pjesë e kombit, që një ditë aspiron të bashkohet siç ishte i bashkuar, për pesë mijë vjet, që i njeh arkeologjia dhe historia.

Pason botimi i KONVENTËS DYTË (1934) në shkallë integrale

“Në kohën e vizitës të bërë në Ankara nga Ekselenca e tij Zotëri Bogolub Jeftoviq, ministër i Punëve të Jashtëme të Jugosllavisë, Kontrata e dy vendeve mike është vëndosur të sjellë relacione reciporke elementare për të cilat ata kanë qenë të ndaluar gjer tani dhe të veprojnë me këtë rast në konkludimin e shpejtë të marrëveshjeve të tregtisë, VËNDOSJES, eskteritorialitetit dhe gjyqeve.
Në pajtim me këtë vendim dhe si vazhdim për KËMBIMIN e ideve me këtë rast në mes Sekretarit gjeneral të Ministrit P. Jashtëme të Republikës Turqisë. ekselenca e tij Numan Bej, dhe ministrit të Jugosllavisë në Ankara-Jeftoviq, Delegati Mbretëror i Jugosllavisë ka nderin të dërgojë me këtë një PROJEKT të KONVENTËS së VENDOSJËS popullsië shqiptare në Turqi”.
Përpiluar në Ankra më 24 VI 1934

MBRETËRIA E JUGOSLLAVISË DHE REPUBLIKA E TURQISË E KOPJOJNË MARRËVESHJNËN E LOZANËS (1923) për KËMBIM TË POPULLSISË*

*(DASIPB, Përfaqisia në Turqi F. 20/1934)-Ja TEKSTI i përkthyer nga frengjishtja)
Madhëria e Tij, Mbreti i Jugosllavisë me një anë dhe Kryetari i Republikës Turqisë në anën tjtër i shfrytëzuar nga DËSHIRA që t` i rregullojë kushtet e VËNDOSJËS së qytetarëve jugollavë në Turqi dhe qytetarëve turq në Jugosllavi, kanë VËNDOSË të bëjnë një KONTRATË dhe kanë emëuar me këtë rast si fuqiplotë: Madhëria e tij Mbreti i Jugosllavisë dhe Krytrai i Republikës së Turqisë pasi që të jetë komunikuar fuqiplotësia e saj përkatëse sipas ligjit, t`i përshtatin dispozitat vijuese:

DISPOZITAT GJENERALE

Pika e parë

Çdo dispozitë e Konventës së tanishme në lidhje me kushtet e VENDOSJËS,të zbatueshme për qytetarët dhe për lidhjën e njerit nga Palët kontraktuese është e varur me kusht të posaçëm dhe anasielltas me palën tjetër.

Pika e dytë

Shtetasit e seicilës palë kontraktuese me të njejtat kushte sikur shtetasit të kombit më të favorizuar do të kanë në territorin e tjetrit të drejtën e blerëjes që të POSEDOJË dhe të shes të gjitha llojet e pasurisë, mobileve dhe pasuri të patundëshme përveq të atyre të parapara me legjislacionin përkatës, në pajtim me ligjet dhe rregulloret e vendit.
Ata do të mundin, me të njejtat kushte sikurse nënshtetatsit e kombit në fjalë, të disponojnë lirishtë për blerëje, shitje, trasfer, kurorëzim, testament, trashëgimi me të gjitha mënyrat.
Ata nuk do të ngarkohën me rastet e lartë përmendura me tatim, taksa ose tatim në të ardhura, me disa emërtime tjera që të janë ndryshe ose më të ngritura se sa të atyre që janë ose do të jenë të vëndosura për kombësitë ose shtetasit e nacionalitetit vendor.

Pika e tretë

Shtetasit e seicilës Palë Kontraktuese do të kanë të njejtat të njejta si shtetasit vendor në territorin e tjetrit, që të kryejnë punët në pajtim me ligjet dhe rregullat e vendit për të gjitha llojet e prodhimit indistriual dhe të mundësisë tregtimit dhe t` i ushtrojë të gjitha mjeshtritë dhe profesionet e ndryshme.

Pika e katërt

Shoqatat tregtare, industriale dhe finansiare, nënkuptpohet se për trasport dhe sigurim social në mnyrë të rregullt vëndosin në territorin e njerës palë dhe tjetrës.Tregatër do të bashkëunojnë në mes vedi.
Çdo gjë që ka të bëjë me konstituimin e tyre, kapacitetin dhe të drejtat e tyre, do të trajtohen sipas ligjit nacional.
Shoqatat e përmenduara do të kanë të drejtë që shoqatën e kombit vendor ta bëjnë tregtinë dhe industrinë e tyre në territorin e palës tjetër kontraktuese, me kusht që t` u nënshtrohet ligjeve dhe rregullave që janë ose do të janë në fuqi në atë territor.
Këto shoqata do të kanë të njejtat të drejta sikur shoqatat e vendorëve, në kuadër dhe nën veçantitë legjislative të vendit, që të blejnë të gjitha llojet e pasurive, të tundëshme dhe të patundëshme të nevojshme për funksionim, duke nënkuptuar se këto blerëje nuk kanë qëllimin e shoqatave.

Pika e pestë

Nënshtetasit e njëres Palë Kontraktuese nuk do të u nënshtrohen në territorin e tjetrës palë sipas ligjeve në lidhje me shërbimin USHTARAK. Ata janë të liruar nga të gjitha shërbimet dhe obligimet e sherbimit ushtrak.

Pika e gjashtë

Shtetasit e seicilës palë kontraktuese nuk do të mundën në territorin e palës tjetër , të janë të shpronësuar nga pasuria e vet ose t` u ndalohet përkohësisht shfrytëzimi i pasurive të veta për shakqe legalisht të marrura në përdorim publik dhe vetëm nëse dëmshpërblimi u paguhet popujve. Asnjë shpronësim nuk do të bëhet pa publikim të mëparëshem.

Pika e shtatë

Për vëndosjen në territorin e njerës Palë Kontraktuese si dhe për kryerjen dhe për ushtrimin e punëve të tregtisë, industrisë, profesionit të adpotimit ose çdo aktiviteti tjetër të çfardo natyre, shtetasit e Palës tjetër kontraktuese, nuk do t` u nënshtrohen taksave (tatimeve dhe të drejtës doganore) të shlyen taksat për derisa ato të janë analoge me tatimet ose taksat tjera të ngashme, të ndryshme ose më të larta se ato, që janë valide për shtetasit vendas.
Shtetasit e njerës Palë Kontraktuese, që për shkak të çfrado okupimi, kalojnë dhe vendosen në territorin e palës tjetër kontraktuese nuk do të ngarkohen me kurrfarë tatimesh as doganash për një kohë të caktuar derisa këto të bëhen analoge me tatimet ose taksat e ngjshme me ato të shtetasëve vendas-sipas dispozitave që janë në fuqi.
Pasuritë, të drejtat dhe interesat e shtetsëve të njerës nga Palët kontraktuese, që gjinden në territorin e Palës tjetër, nuk do të i nënshtrohen kurrafar tatimi, taksash direkte ose indirekte, më tepër se pasuritë, të drejtat dhe intresat e shtetasëve vendas, lidhur me blerëjen, posedimin, trasferin, ndryshimin ose trashëgiminë e pasurive.
Nënshtetasit e Palëve kontraktuese do të EKSPORTOJNË lirisht pordhimiet e pasurive të tyre dhe vetë pasurive, sipas dispozitave legale ligjore që janë në fuqi. Ata nuk konsiderohen si të huaj dhe nuk do të paguajnë tatime ose taksa të tjera më të larta se ato që do t` i paguajnë shtetasit vendas.

Pika e tetë

Asociacionet komercilae, industriale ose finansiare, sikurse edhe sigurimi social dhe tarsportues, që janë edhe sigurimi social dhe tarsportues, që janë konstituar në pajtim me ligjet e njerës Palë Kontraktuese sikurse kushtet e parapara në pikën PESË, vendosen në territorin e Palës tjtër, ose aty i kryejnë aktivitetet e tyre duke mos iu nënshtruar kurrfarë takse (dogane) do të janë të barabartë sikurse vendasi.
Të njejtat dispozita do të aplikohen me degët e agjencive ose forumeve tjera në lidhje.
Pala Kontraktuese e cila në kushtet e parapara me pikën 5 janë të vendosur në territorin tjetër ku i kryejnë punët e tyre, mbasi të mirren vesh që seicila palë e këtyre shoqatave të mos gjindet në territorin e kësaj Pale dhe degëve të përmdnura të agjencive ose firmave, të mos TATIMOHEN për kapital realisht të investuar në territorin e kësaj Pale ose në brneficionet dhe rikthimet që i kanë realisht. E këta mund të shërbejnë për vlerësimin e kapitalit të firmës, por në lartësinë e tij nuk mund të ndryshohet ose vëndoset asgjë.

Pika e nëntë

Në qoftë se Qeveria e njerës palë kontarktuese bën përjashtimin e tatimeve të çfarëdo natyre, këto përjashtime bëhen edhe për qytetarët e palës tjetër, të vëndosur në territorin e saj –njësoj si shtetsit dhe asiciacionet vendase.
Kjo dispozitë nuk do të vlejë për asociacionet e themeluara nga shteti.

Pika e dhjetë

Taksat, tatimet, të drejtat doganore, shlyerjet e tatimeve etj të parnuara me matrerien e pikave 8 dhe 10 duhet të jenë analoge me tatimet ose ngarkesat e tjera të ngjashme, të tatimuara nga administrata provinciale dhe lokale për shtetasit e palëve kontarktuese, dhe nuk mund të jenë më të larta se ato që i kanë shtetasit vendas.

Pika e njëmbëdhjetë

Asnjë truall ose akontacion i veçant për nevoja lufte, që nuk kërkohet me ngulm nga të gjithë të huajt, nuk mund të kërkohet nga shtetsit e palës tjetër kontraktuese, të vendosur ose që zhvillon aktivitetin e vet në territorin e palës tjetër kontarktuese.

Dispozitat përfundimtare

Pika e dymbdhjetë

Kjo Konventë hyn në fuqi një muaj pas shkëmbimit të dokumneteve të ratifikimit dhe zgjatë tre vjet. Në qoftë se Konventa nuk abrogohet nga njera ose tjetra palë kontraktuese së pakur 6 muaj para kalimit të periudhës së lartëpërmendur, ajo do të jetë në fuqi deri në abrogimin e saj ose gjashtë muaj pasi ajo t` i abrogojë vetë veprimet e saj.
Konventa do t` i shtrohet RATIFIKIMIT e dokumentet e ratifikimit do të shkëmbehen në Beograd dhe menjëherë do të zbatohet. Sipas kësaj fuqiplotët në fjalë e kanë nënshkruar këtë Konventë.
Ankara më 24 VI 1934 në dy kopje”.
Është punë shumë e vështirë për ta kuptuar esencën e kësaj konvente, sepse detyra parësore e përpiluesëve ishte që të mjegulohen gjërat, sepse TREGTIA po bëhej me një popull të TRETË, vatra e të cilit ishte e okupuar prej të dy kontarktuesëve. Lidhur me këtë, nuk ka fuqi mondore dhe logjikë trunore që e zbërthen faktin se si shpëtoi kjo pjesë e Kombit shqiptar, pa u shfarosë. Prandaj, studiuesi, për ta kuptuar duhet ta njeh realitetin nga çdo anë. Shkojmë tutje drejtë zbërthimit të fenomenit pse shqiptarët nuk u shfarosën në Jugosllavi, sikurse Çamët në Greqi?

Zbërthimi i parë diplomtik

DISA DILEMA TË PANJOHURA DERI ME SOT RRETH DOMINIUMIT DHE IMPRIUMIT
LETRA E KONSULLATIT JUGOSLLAV NË MARSEJ DËRGUAR KONSULLIT JUGOSLLAV NË ANKARA MBI INTRRPRETIMIN JURIDIK NDËRKOMBËTAR TË KONVENTËN PËR KËMBIM TË LIRË TË POPULLSISË*

*(Dokumneti gjindet në DASIPB.Legata në Turqi F. 20/1934)

Konsullata e përgjithshme e MPJ të Jugosllavisë, sekret nr. 54, Marsej, më 30 VI 1934
Legatës Mbretërore në Ankara
“Me letren e vet, rez. Nr. 284 të k.m., Legata Mbretërore urdhëroi të kërkojë që t` i sqarojë dispozitat KALIMTARE të Projektit të Konvetës mbi VËNDOSJEN midis Turqisë dhe Jugsllavisë, të cilën e kam hartuar në marrëveshje me Legatën Mbretërore, në mënyrë që Ministria e P. të J.të mund ta fillojë zgjidhjen e kësaj çështje.
Kam nderin t` i përgjigjem Legatës Mbretërore lidhur me pyetjet e parashtruara:
1.-MPJ e Turqisë nuk ka pasur rastin t` i interpretojë dispozitat e nenit 4 të Traktatit Stambollit, të datës 1 mars 1914, sepse ky Traktat nuk ka hy në fuqi (nuk ka qenë aplikuar).
2.- Neni 1 i Traktatit të Stambollit e ka pranuar vlerën e dispozitave politike të Traktatit Sen Zhermenit (1919), por Traktati i Stambollit (1914) nuk ka HY NË FUQI, sespe nuk është bërë këmbimi i INSTRUMENTEVE të RATIFIKIMIT (e instrumenti i ratifikimit të këtij Traktati gjendet në Arkivin Politik të Ministrisë, i përgatitur për këmbimin e instrumenteve të ratifikimit-hb). Pas Luftës Dytë Ballkanike (korrik gusht 1913-Hb),Mbretëria e Serbisë dhe Mbretëria e Malit Zi kanë bërë ndryshimin e KUFIJËVE të ish territoreve të Perandorisë Otomane, sipas dispozitave të Traktatit të Bukureshtit. Madje, edhe çështjet politike ( ndryshimi i kufijëve) kanë mbetur të pazgjidhura midis Turqisë, nga njera anë, dhe Serbisë e Malit Zi, pastaj Jugosllavisë, në anën tjetër, sepse ne nuk i kemi nënshkruar aktet e Lozanës. Turqia na e ka pranuar gjendjen e krijuar me nënshkrimin e Traktatit mbi përtritjen e mardhënjeve diplomatike në tetor të vitit 1925, i cili nuk përmban kurrfarë dispozitash të tjra. Prandaj, as Mbretëria e Serbisë, as Mbretëria e Malit Zi, pra as Mbretëria e Jugosllavisë, NUK KANË KURRFAR AKTI JURIDIK, me të cilin Turqia do ta pranonte LËSHIMIN E ISH-KRAHINAVE TË PERANDORISË OSMANE, e që JANË TASH në përbërjëe të Mbretërisë Jugosllavisë. Rrjedhimisht, NUK EKZISTOJNË AS DISPOZITAT QË DO T` I RREGULLONIN MIDIS NESH e TURQISË ÇËSHJTET TJERA që dalin nga LËSHIMI I TERRITOREVE që do të thot DOMUNIUMI ( Çështjet e pasurive, sundimi i tyre) dhe IMPERIUMI ( Çështjet e sundimit mbi personat). E çështja e pasunive është zgjidhur në Beograd në mbarim të vitit të kaluar (1933) pa marrë parasysh të gjitha ato që i kanë paraprirë. Në të njejtën mënyrë, duhet të zgjidhet edhe çështja e PERSONAVE. (E ky spjegim diplomatko juridik i çështjeve ndërkombëtare, tregon se Jugosllavia dhe Turqia po bënin tregti me një popiull që nderkombëtarisht nuk u takonte, de jure, sepse de jure shqiptarët do t` i takonin Shqipërisë, që ishte antare e Shoqatës Kombeve nga viti 1920.
3. –Në projektin e Konventës mbi vëndosjen- dispozitat kalimtare-janë rregulluar të gjitha çështjet që kanë të bëjnë me personat e trerritoreve të ish –Perandorisë Otomane, që kanë hyrë në përbërje të Mbretërisë së Jugsollavisë. Është zgjidhur çështja e “shtetasëve kontestues” –të krishterëve të këtyre territoreve të vendosur në territorin e Turqisë së sotme. Për këta është paraparë opcioni (zgjidhja e lirë). Turqit, të vëndosur tash në territorin e Mbretërisë së Jugosllavisë, brenda afatit të caktuar, mund të zgjidhin dhe mund të shpërngulën në Turqi. Dispozitat që kanë të bëjnë me MUSLIMANËT në Serbinë Jugore janë në frymën e nenint 55 të Ligjit mbi nënshtetësin. Ndryshimi është vetëm për aq që SHPËRNGULJA e MUSLIMANËVE nga Serbia Jugore, sipas projektit të Konventës, për të cilën është fjala, nuk është më akt i njëanshëm. Në cilsinë e Konzullit të Përgjithshëm në Stamboll kam marrë QENDRIM se një MUSLIMAN NGA SERBIA JUGORE MUND TË KONSIDEROHET I SHPËRNGULUR, kur i plotëson të gjitha kushtet nga neni 55 i Ligjit mbi shtetësinë dhe kur nga autiritetet konsullare turke në Mbretëri e merr vizën e shpërnguljes, në bazë të cilës nga autiritetet turke e merr NUFUSIN (Vertetimin për nënshtrtësi). Autoritetet tona në Jugosllavi i kanë zbatuar dispozitat e nenit 55 mbi nënshtetësinë duke konsideruar se shpërngulja është akt i njëanshëm dhe për këtë arsye janë shfaqur mosmarrëveshje, sepse shumë muslimanë nga Serbia Jugore, kanë marrë viza të RREGULLTA nga autortetet konsullare turke në Mbretëri në pasaportat EMIGRUESE të lëshuara nga ana e autoriteteve tona. Këta muslimanë, nuk kanë mundur ta MARRIN NUFUSIN dhe të mbeten shtetas turq. Në qoftë se Qeveria tyrke i pranon porpozimet që i përmbajnë dispozitat kalimtare të Konventës mbi vëndosjen, shpërngulja e musliamnëve nga Serbia Jugore, do të vazhdojë pa kurrfar pengesash, sepse nuk do të shfaqen mosmarrëveshje. Musliamnët nga Serbia Jugore, të cilët kanë ardhur në Turqi me pasaportat tona (Jugisllave-hb) emigruese dhe me viza turke të SHPËRNGULJES, janë bërë NËNSHTETAS të Turqisë. Në këto raste, shpërngulja është bërë me MARRËVESHJE TË HESHTUR. (EDHE KY KONSTATIM FLET PËR NJË TREGTI ILEGALE FASHISTE ME NJË POPULL TË PAMBROJTUR-HB). Prandaj, nuk duhet të shtrohet çështja e MUSLIMANËVE tashmë të shpërnguluar nga Serbia Jugire; mund të parashihet OPCIONI për musliamnët që gjinden në territorin e Turqisë së sotme si nënshtetas tanë (mulsiamnë që kanë pasaportat tona të rregullta për kalimin e kufirit). Muslimanët (ishin të gjithë shqiptarë dhe nuk kishin asnjë lidhje gjaku me turkun, por dëboheshin me dhunë shtetërore ose presione nga kolonsitët e armatosur, që shqiptarëve u jepinn AFAT 24 orë të largohen nga shtëpitë, kuptohet pasiqë nja 50 metra më largë kolonistit, ishin 12 ushtarë dhe 10 xhandarë të armatosur dhe e pritnin komandën për sulm ndaj familjes shqiptare që duhej të shpërngulej -HB).
Kurrfar personash të tjerë nuk vijnë në KONSIDERIM për rregullimin e çështjes së shpërnguljës nga trritoret e ish Perandorisë Otomane.
4. Nenei 15 i Projektit të Konventës mbi vendosjen flet për “nështetasit kontestues”. Këta janë sllavë me prejardhje nga trritori i ish-Perandorisë Otomane, që tash janë në përbërje të Mbretërisë së Jugoslavisë, të vendosur në territorin e Turqisë së sotme. Turqit i konsiderojnë me të drejtë nënshtetas të tyre këta persona, sepse që para luftërave ballkanike ata janë vendosur në territorin e Turqisë së sotme, por shumë prej tyre e kanë marrë edhe nënshtetësinë tonë-kanë, pra, nënshtetësi të dyfishtë. Në shumë raste unë i kam shkruar Ministrisë se duhet të rregullohet çështja e “nënshtetasëve kontestues”. Në dispozitat kalimtare të Projektit të Konventës mbi vendosjen e kam përdorur shprehjen: “persona me prejardhje sllave”, sepse neni 55 i Ligjit mbi nënshtetësinë flet për “sllavët” nga Serbia Jugore. Pra, “persona me prejardhje sllave” ose sllavë mund të konsiderohen shprehjet ligjore dhe, në qoftë se nuk gaboj, edhe Traktati i Stambollit i përdorë këto shprehje.
Neni 15 i projektit të Konventës është aq i qartë sa nuk janë të nevojshme kurrfar shpjegimesh.
Konzulli i përgjithshem.
Shqyrtim eksplikativ i pazarit të shekullit me një popull të pambrojtur
Se Konventa që u prezentua më lartë ishte një PAZAR në mes dy shteteve me një popull që nuk ishte as turk e as sllavë, flet katerciprisht dokuemnti që më poshtë e prezantojmë. Fjala është se Konventa nuk pati mundësi të RATIFIKOHET, për shkak të kunderthënjeve dhe reagimeve shqiptare. Prandaj, duke pasë për bazë se Turqia dhe Jugosllavia nuk bazohen në drejtësi ndërkombëtare, por në politikë dhe forcë, do të dalin më 1935 me propozim konkret se fjala është për DEPORTIMIN e një populli (SHQIPTAR) në Anadolli, vetëm pse kishin forcë dhe pse bëhej kjo padrejtësi ndaj shqiptarëve nuk kishte ndonjë reagim, që me forcë ta ndalojë, sepse argumenti i forcës mungonte. Ja teksti i dokumentiti që e zbardhë qëllimin serbian në tërësi.
Në realitet, Konveta e 24 qershorit 1934, shumë shpejtë u kuptua se nuk ka sesi të realizohet me KËMBIM të popullsië, sepse Jugosllavia në Turqi nuk kishte popull, e as Turqia në Jugosllavi nuk kishte popullsi turke. E pse me Konventën e TRRTË të 11 korrikjut 1938, u vëndosë që të shpërngulet njëanshëm vetëm popullsia FSHATARE shqiptare, e zbulon qëllimin e palës jugosllave se kemi të bëjmë me qëdrim nazifashist për shfarosje të një populli, e që në rastin konkret ishin shqiptarët. Mu për këtë e botojmë të plotë Marrëveshjen e TRETË Jugosllavo-Turke që u përpilua pas katër vitesh negociata dhe drdhëri diplomatike, nga të dy anët.

MARRVESHJA E TRETË JUGOSLLAVO TURKE PËR DEPORTIMIN E SHQIPTARËVE NË TURQI

11 KORRIK 1938

Marrëbeshja (Konventa) u përpilua me një entuziazëm nga të dy palët. Kjo për faktin se Turqia republikane planifikonte për të hy në një avanturë të re, me o përdorë shqiptarët për një REVANSH të shekullit, me u kthye serish aty ku ishte para vitit 1912. Megjithë këtë, vdekja e Kemajl Ataturkut (1938), reagimi i Mbretërisë së Shqiptarëve, përgatitja e shqiptarëve për kryemgritje nëse Konventa do të fillonte të zbatohet, e mbi të gjitha okupimi i Shqipërisë nga Italia fashiste (6 IV/39), me çka ishte bërë e pamundur çdo tentativë për ndarjene Shqipërisë, Konventa do të mbetet si një dokument i PARATIFIKUAR. Këtë realitet terthorazi e futën në aplikim komunistët jugosllavë, pas mabrimit të Luftës Dytë Botërore. Prandaj, pa ratifikim dhe pa asnjë të drejtë shpërnguljën e vazhduan po me ato mretoda, që mund të quhen neofashiste.
E ai zbatim u aplikua me forcë brutale shtetërore dhe me mjeshtri perfide. Së pari, Komunistet në Jugosllavi më 1947, urdhëruan që FEMRA SHQIPTARE ta hudhë MBULESËN sepse atë e kishte bërë Ataturku. Së dyti, komunistët e Titos më 1949, filluan për ta krijuar KOMBËSINË turke. Kështu nga 1914 turq sa u regjistruan më 1948, katër vite më vonë Shtabi i Aleksander Rankoviqit dhe Krste Cervenkovskit, numrin i tyre me detyrim do ta ngrisin në Kosovë në 54 250 persona më 1951. Dy vite më vonë, në mars të vitit 1953 J. B. Tito dhe Fuad Kyprili (MPJ) i Republikës Turqisë do të lidhin Marrëveshja Xhentelmene në Split, që ishte një ratifikim perfid i Konventës së 11 korrikt 1938. Të njihemi me tekstin e Konventës së 11 korrikut 1938, nen për nen. Pason teksti i përkthyer nga frengjishtja:

TEKSTI INTEGRAL I i KONVENTËS 11 korrik 1938
(Për shfarosjen e shqiptarëve nga trojet e veta etnike)

KONVENTA

Mbi rregullimin e emigrantëve të popullsisë turke nga rajoni I Serbisë Jugore të Jugosllavisë
Qeveria e Republikës së Turqisë dhe Qeveria e Madhërisë së Tij, Mbretit të Jugosllavisë,
Konstatojnë tendecën e manifestuar të emigrimit të popullsisë turke muslimane nga rajoni I Serbisë Jugore, dhe
Konstatojnë e vlerësojnë, nga ana tjetër, se kjo popullsi në përgjithësi nuk e pëlqen regjimin liberal në Jugosllavi dhe se është përcaktuar për ta braktisur territorin e Mbretërisë, me dëshirën e vet legjitime që t` u bashkohet bashkëkombësve të vet të natyrshëm etnik në Turqi.
Ato vendosen ta lidhin një Konventë me të cilën do të rregullohen mënyrat e emigrimit dhe për këtë çështje I emruan përfaqsuesit e vet-Mbretria e Tij, Mbreti I Jugosllavisë; Shkëlqesia e Tij , Presidenti I Republikës së Turqisë: Të cilët do të komunikojnë me ta dhe do t` I realizojnë dëshirat e tyre sipas mënyrave të ckatuara ma dispozita ligjore. (O Tempores, O more-çdo fjalë në këtë tekstë fashit është rrenë!!!-HB).

Neni 1.
Me këtë Konventë përfshihen nënshtetasit jugosllavë muslimanë me origjinë turke që flasin turqisht dhe kanë kulture turke.
Ndërkaq me këtë Konventë nuk përfshihen personat të cilëve u ndalohet hyrja në Turqi në bazë të ligjeve dhe rregullave turke në fuqi, si janë popullsia nomade dhe ajo jevge.

Neni 2.

Rajonet që parashihen për emigrim sipas kësaj Konvente janë këto:

1.Nga Rajoni I Banovinës së Vardarit

Rrethi i Sharrit (Prizreni), I Gorës (Dragashi), I Podgorës (Theranda), I Nerodimjes (Ferizaji), I Pollogut të Ulët (Tetova), I Pollogut të Epërm (Gostivari), I Galicës( Rostusha), I Dibrës( Dibra), I Strugës( Struga), I Graçanicës (Prishtina), I Kaçanikut( Kaçaniku), I Gjilanit (Gjilani), I Preshevës( Presheva), I Prespes (Resnja), I Ohrit ( Ohri), I Kërçovës (Kërçova), I Poreçit ( Brodi Jugor), I Prilepit (Prilepi), I Morihovës( Morihova e Manstirit), I Manastirit ( Manastiri), I Kavadarit ( Kavadari), I Negotinit të Vrdarit ( Negotini I Vradarit), I Shkupit ( Shkupi), I Kumanovës( Kumanova), I Velesit (Velesi), I Ovçe Poles (Ovçe-Pola), I Shtipit ( Shtipi), I Koçanës ( Koçana), I Radovishtes ( Radovishta), I Strumicës ( Strumica), I Dojranit ( Valandova), I Gjevgjelisë (Gjevgjelia), I Kriva Palankës ( Kriva-Palnaka), I Kratovës (Kratova ), I Carevo Sellës ( Carevo –Sella), I Maleshit (Berova);
2.Nga rajoni I Banovinës së Zetës:
Rrethi I Pejës (Peja), I Istogur (Burimi), I Mitrovicës (Mitrovica), I Gjakovës( Gjakova) I Pordimjes ( Rahoveci);

3.Nga rajoni I Banovinës Moravës:

Rrethi I Llapit (Besiana), I Vushtrris (Vushtrria), dhe I Drenicës (Skenderaj).
Qeveria jugosllave do të vendosë nga cili rajon do të fillojë EMIGRIMI.
Neni 3.
Qeveria turke obligohet të pranojë 40 000 familje nga rajonet e përmendura në nenin 2 të kësaj Konvente.
Me këtë nënkuptohen bashkësitë familiare dhe antarët e tyre, fëmijët e një gjaku, të cilët , në momentin e nënshkrimit të kësaj Konvente, jetojnë të pandarë në një bashkësi familijare dhe nën të njetin kulm.
Neni 4.
Riatdhesimi I këtyre 40 000 familjeve do të bëhet brenda gjashtë vjetëve, sipas kësaj ecurie:
Në vitin 1939-4000 familje
Në vitin 1940 -6000 familje
Në vitin 1941 -7000 familje
Në vitin 1942- 7000 familje
Në vitin 1943- 8000 familje
Në vitin 1944- 8000 familje
Nëse ky numër I familjeve nuk mund të realizohet sipas viteve të parapara për shkak të vështërsive evntuale, dy palët kontraktuese do të bëjnë marrëveshje sipas dispozitave përkatëse ligjore për numirn e emigrantëve (të shpërngulurve-HB), të cilët do të shpërngulen nga njera anë dhe do të pranohen nga pala tjetër –tre muaj para fillimit të emigrimit . Por, nënkuptohet se ndryshimet eventuale të numrit vjetor të të shpërngulurve nuk mund të zgjasin më tepër se një vit gjatë gjashtë vjetëve të ckatuara për emigrim (Shpërngulje të detyrueshme të shqiptarëve-HB).
Periudha e emigrimit vjetor fillon prej muajit MAJ deri më pesëmdhjetë TETOR të çdo viti , pos kontigjentit të parë , I cili do të filloj në fillim të KORRIKUT të vitit 1939.
Neni 5.
Kjo Konventë do të aplikohet vetëm për emigrimin (shpërnguljen-HB) e popullsisë rurale (fshtare) si u përmend më sipër.
Turqit muslimanë,që jetojnë në qytete e rajone të lartpërmendura, njerëzit dhe pasuritë e tyre nuk përfshihen me dispozitat e kësaj Konvente.
Nëse deshirojnë të emigrojnë në Turqi, ata do të mund të emigrojnë si të lire, në pajtim me Ligjin mbi emigrimin që është në fuqi në Turqi. Me këtë rast, ata mund t` I likuidojnë lirisht pasuritë e veta rurale e urbane. Qeveria jugosllave cakton sasinë dhe shumën e pasurisë, që ata që mund ta marrin me vete në Turqi, kurse Qeveria turke u jep vizat për hyrjen e tyre definitive në Turqi dhe u ofron të gjitha lehtësimet e nevojshme.
Neni 6.
Në bazë të kësaj Konvente, tërë pasuria e patundshme në FSHAT, që u takon emigrantëve , do të mbetet prone e Qeverisë jugosllave në momentin kur Qeveria jugosllave do t` ua paraqes përfaqësuesve të Turqisë në Jugosllavi listen vjetore të emigrantëve. (Përmenden vetëm pasuritë në fshtra sepse Jugosllavia dëshiromnte serbizimin e fshtrave shqiptare. Popullsia në viste shqiptare afro 87% jetonte në fshat. Kurse nepër qytete synohej të përdorej emsperimenti I vitit 1878 duke I djegur kuartet e qyteteve e duke I akuzuar shqiptarët, se ‘po u hakmirren turqve”. Ja, makiavelizmi në vepër. -HB).
Sa u përket pasurive të patundshme në qytet, ato do të mbeten në disponim të lire të pronarëve të tyre.
Kuptohet se Qeveria jugosllave nuk I merr në pronësi pasuritë e patundshme rurale (fshtare) deri në çastin kur emigrantët , që gjenden në listen e e emigrantëve , t` I braktisin vendbanimet e tyre dhe të nisen për emigram në vendin e caktuar. Derisa këto pasuri t` I marrë Qeveria jugosllave, ato I shfrytëzojnë pronarët e tyre.
Qeveria jugosllave I disponon lirisht këto pasuri në pajtim me Ligjin mbi kolonizimin e viseve të Serbisë Jugore, I cili, aktualisht është në fuqi. (Me këtë konstatim tregohet hapur se cili ishte qellimi e Konventës dhe për cilën popullsi ishte fjala, sepse nepër fshtra turq nuk kishte-HB).
Neni 7.
Qeveria jugosllave do t` I paguaj Qeverisë turke 500 lira turke për një faamilje , kurse shuma e përgjithshme do të jetë 20000000 lira turke për 40 000 familje-pa marrë parasysh numrin e antarëve të secilës familje. (Po , kemi vretë në seksionin e pashaportave se në një familje shënoheshin edhe deri në 214 anatarë. E këtë fashizëm e bënin vetëm serbët, por e pranoinin edhe turqit që e kishin një plan “kurth” që do ta zbërthej në fund, duke u bazuar në dokumentet e tyre (turke)-HB).
Në bazë të kësaj pagese globale, të gjitha pasuritë e patundshme rurale (fshtare) që u përkasin emigrantëve, në pajtim me nenin 6 , kalojnë në pronësi të Qeverisë jugosllave.
Sa u përket pasurieve të patundshme rurale (fshtare), që I takojnë Komunitetit Musliman ose Vakufit, kuptohet se kjo Konventë nuk prek në dispozitat e ligjit ekzistues, I cili e rregullon këtë çështje.

Neni 8.
Qeveria jugosllave, më 1 prill dhe më 1 tetor të çdo viti , do të bëjë pagesën semestrale , e cila do të jetë në proporcion me numrin e familjeve të emigrantëve që janë shpërngulur gjatë vitit, e që mund të zvoglohet ose rritet në proporcion me numrin e tyre. Pagesa, shuma e të cilës është përcaktuar me nenin e mëparshëm, bëhet në dymbdhjetë këste brenda gjashtë vjetëve.
Neni 9.
Qeveria jugosllave secilën pagesë do ta bëjë në këtë mënyrë:
30% në deviza, të cilat do t` Ia lërë në dispozicion Qeverisë së Republikës së Turqisë përmes Bankës Kombëtare të Jugosllavisë.
70% në dinarë, që do të depozitojë në Bankën Kombëtare të Jugosllavisë në xhiro-llogarinë në obligim të Qeverisë së Republikës së Turqisë.
Banka Kombëtare e Jugosllavisë për secilën pagesë do ta njoftojë menjëherë LEGATëN e TURQISë në Beograd se pagesa është bërë në këtë xhiro-llogari.
Neni 10.
Banka Kombëtare e Jugosllavisë dhe Banka Qendrore e Turqisë do ta bëjnë me marrëveshje të përbashkët këmbimin e dinarëve në lira sipas kursit të këmbimit, që vlen ditën e këmbimit , përkatësisht ditën kur bëhet secila pagesë.
Neni 11.
Fondet (shuma) e depozituar në Bankën Kombëtare të Jugosllavisë do të shfrytëzohen nga ana e Qeverisë së Republikës së Turqisë qoftë për pagesa e shpenzime të të gjitha formave që bëhen në Jugosllavi, qoftë për blerje të të gjitha llojeve të mallrave në Jugosllavi , përveç atyre , eksportimi I të cilave është I ndaluar ose I kushtëzuar me pagesën e tyre me deviza, siç janë: bakri, leshi, prodhimet e lëkurës e drurit të arrës, frutet vjetore, ullinjët, gruri dhe misri.
Blerja e të gjitha mallrave do të realizohet dhe do të destinohet për Turqi. Këto mallra do të lirohen nga çdo tatim, taksë e çdo ngarkim tjetër I paraparë për eksport.
Kuptohet se për eksprotim nuk do të zbatohen dispozitat e parapara në bazë të marrvesjes tregtare , ose që do të lidhen, por eksporti do të bëhet në pajtim me dispoazitat e kësaj Konvente.

Neni 12.
Personat që do të shpërngulen gjatë periudhës së emigrimit sipas listës vjetore, duhet të japin deklaratë me shkrim para autoriteteve jugosllave në vështrim të nenit 53 të Ligjit jugosllav mbi shtetësinë në fuqi se HEQIN DORë me dëshirë nga nënshtetsia jugosllave. Këta persona do t` i kenë cilësitë dhe do t` I gëzojnë të drejtat e emigrantëve sipas ligjeve turke, që nga moment kur përfaqsuesit e Turqisë, të emruar për këto çështje, t` I nënshkruajnë listat vjetore të emigrimit në Turqi. (Dihet se si nacizmi (Hitleri) I ndiçëte hebrenjët. Por ndiekja e shqiptarëve në këtë mënyrë, në masë dhe metoda monstruoze nga Jugosllavia Mbrterore ua kalonte nacistëve. E them këtë sepse më 1918-1938 shqiptarët përjetuan golgotë të paparë në historinë e Evropës dhe diploamcia e saj heshti! Qysh më 1918 filloi një presion brutal në çdo pore të jetës së shqiptarëve e që kishte për qëllim parapërgatitjen psikologjike që “më mire shqiptari të bëhet turk, se sa të digjet nepër shtëpia në zjarr me robe e fëmi”-HB).

Neni 13.
Emigranët, në përgjithësi, do të jenë të lirë t` i likuidojnë ose marrin me vete pasuritë e veta të patundshme të të gjitha llojeve, që I kanë në pronësi personale, pastaj shtazët e shpezët nga fermat e tyre, instrumentet, makinat etj. Që mund të përdoren për punë bujqësore ose industriale apo për ushtrimin e zejeve e të profesioneve të tjera.
Qeveria jugosllave merr përsipër t` i trasportojë GRATIS deri në limanin e ngarkimit në Selanik mallërat dhe pasuritë e tyre të tundshme, veglat bujqësore, e gjithashtu edhe për çdo familje nga 4 kafshë të trasha dhe nga 10 kafshë të imta, pa llogaritur të vegjlit e tyre:vjetat , qëngjat etj.
Emigrantët gëzojnë të drejtën e zbritjes së taksave për trasportimin e mallrave sipas tarifës në fuqi, por jo edhe nëse trasportojnë për një familje më shumë se tetë kafshë të trasha e njëzetë kafsh të imta, pa llogaritur të vegjlit e tyre: vjetat, qëngjat etj.
Eksportimi I kafshëve bëhet sipas dispozitave të Konventës ekzistuese të veterinariesë dhe në bazë të çertifikatave të veterinarit, të cilat do të lëshohen pa pagesë për ata që shpërngulen.
Ata që shpërngulen janë të autorizuar që të marrin me vete legalisht stolitë e tyre personale, qaforet e pjesët e punuara prej ari e argjendi, që i përdorin femrat, por secili emigrant nuk mund të marrë me vete më shumë se nga një sosh.
Përveç kësaj , secili kryefamiljar, kur të dal[ënga Jugosllavia, ka të drejtë të marrë me vete lirisht 2000 dinarë të holla të gatshme dhe deri në 4000 dinarë të ndrruar me kundërvlerën e tyre në valutë të huaj.
Neni 14.
Ata që shpërngulen, pas likuidimit të pasurive të tyre të tundshme e të patundshme në fshat e në qytet, kanë të drejtë të blejnë me dinarë në tregun e brendëshëm mallara, eksportimi I të cilave nuk është I kushtëzuar me deviza ose i ndaluar në Jugosllavi dhe në qoftë se importimi I tye nuk është i ndaluar në Turqi.
Të gjithë këta mallra lirohen nga taksat dhe ngarkesat e tjera të eksporitit.
Neni 15.
Banka Kombëtare e Jugosllavisë do ta hapë në emër të Qeverisë së Republikës së Turqisë xhiro-llogarinë speciale në Bankën Qendrore të Republikës së Turqisë, në të cilën secili emigrant do të ketë mundësi të depozitojë të gjitha shumat që i takojnë dhe të cilat I disponin për garantimin e transferit të mallrave të blerë në Jugosllavi. Banka Kombëtare e Jugosllavisë do ta njoftojë LEGATEN e Turqisë në Beograd për secilën pagesë të bërë në efektiv me shenime të hollësishme të depozituesit.
Këto shuma, të trasferuara në këtë mënyrë në Tuqi, përmes mallrave të blera në Jugosllavi, do t` u kthehen interesentëve nga ana e Bankës Qendrore të Republikës së Turqisë.
Neni 16.
Fondet, mobiljet dhe të gjitha objektet e tjera të vlefshme, që u takojnë të MITURVE dhe personave të tjerë nën KUJDESTARI ose në kompetencën e organeve kompetente jugosllave, do t` I dorëzohen Qeverisë së Republikës së Turqisë, e cila do të sigurojë administrimin dhe ruajtjen e tyre derisa të rriten ose të lirohen nga KUJDESTARIA pronarët e tyre konform me ligjet turke.
Neni 17.
Të gjithë të rinjët turq musliman (lexo shqiptar-arnautë-HB), fëmijët e të cilëve janë regjistruar në listat vjetore për shpërngulje, e të cilët ndodhen në radhët e ushtrisë jugosllave, do të lirohen menjëherë nga sherbimi I mëtejshëm ushtarak dhe do të shpërngulen në të njëtën kohë bashkë me familjet e tyre.
Nën të njëjtat kushte do të veprohet me të rinjët turq muslimanë që jetojnë në rajonet, ku popullsia është caktuar për shpërngulje brenda vitit vijues. (Kjo do të thot se detyrimi ishte I prerë, me u shfarosë viset shqiptare sipas itinerarit të Konventës-HB).
Neni 18.
Qeveria jugosllave do të emrojë një Komision special, I cili do të angazhohet për ta bërë listen vjetore të emigrantëve me të gjitha shënimet e nevojshme për natyrën, profesionin dhe preokupimet e emigrantëve.
Këto lista duhet t` u prezantohen përfaqsuesëve të Qeverisë turke, pasi të miratohen nga ana e tyre, të sherbejnë si bazë për dhënjen e pasaportave turke dhe për llogaritjen e numrit të familjeve që DUHET të emigrojnë.
Ky Komision do të bashkëpunojë gjithnjë me përfaqusuesin e Turqisë dhe, me kërkesën e tyre, do t` u ofrojë të gjitha informacionet për të cilat ata kanë nevojë.
Neni 19.
Nisja dhe ngarkimi i emigrantëve do të bëhet në bazë të pasaportave KOLEKTIVE turke, (ku futeshin edhe nga 146 antarë të “një familje”-HB), të cilat do t` u jepen nga autoritetet konsullare të Qeverisë së Republikës së Turqisë në Jugosllavi. Pasaportat KOLEKTIVE turke dhe të gjitha dokumentet e tjera të nevojshme që vlejnë si dëshmi , si dhe përgatitja e listave vjetore dhe vizave përkatëse të pasaportave për dalje nga Jugosllavia , do të bëhen absolutisht FALAS. (Ky ‘beneficion” ndodhte sepse ata, poseduesit I pasaportave kolektive do të shfarosen si shqiptarë dhe përnjëhere do të konvertohen në “TURQ”-HB).
Neni 20.
Në zonën e lirë të Jugosllavisë në Selanik, do të formohet një komision I përzier turko-jugosllav I përbërë nga nëpunësit e emruar nga të dy qeveritë, i cili , në marrëveshje të përbashkët , do të angazhohet që t` I marrë të gjitha masat e domosdoshme, sipas kushteve e rrethanave , për ngarkimin dhe zbarkimin e emigrantëve.
Neni 21.
Kjo Konventë hyn në fuqi ditën e RATIFIKIMIT të saj nga ana e të dy qeverive. Njëkohësisht nënshkruesit do ta vërtetojnë Konventën me vulat përkatëse.
U punua në dy kopje në frengjishte, në vitin një mijë e nëntqind e tridhjetë e tetë.
M. R. V.(oisllav) M (agovqeviq). H.(asan) S.(aka). Dr. C. A.

REZULTAT I KËSAJ POLITIKE FASHISTE ISHTE:

Më 1919-1940 u shpërngulën në Anadoll; Më 1919 u shpërngulën 23 508 shqiptarë; Më 1920 u shpër ngulën 8536 shqiptarë; Më 1921 u shpërngulën 24 532 shqiptarë; Më 1922 u shpërngulën 12 307 shqiptarë; Më 1923 u shpërngulën 6389 shqiptarë; Më 1924 u shpërngulën 9631 shqiptarë; Më 1925 u shpërngulën 4215 shqiptarë; Më 1926 u shpërngulën 4012 shqiptarë; Më 1927 u shpërngulën 5197 shqiptarë; Më 1928 u shpërngulën 4326 shqiptarë; Më 1929 u shpërngulën 6219 shqiptarë; Më 1930 u shpërngulën 13215 shqiptarë; Më 1931 u shpërngulën 29807 shqiptarë; Më 1932 u shpërngulën 6219 shqiptarë; Më 1933 u shpërngulën 4320 shqiptarë; Më 1934 u shpërngulën 14508 shqiptarë; Më 1935 u shpërngulën 9567 shqiptarë; Më 1936 u shpërngulën 4252 shqiptarë; Më 1937 u shpërngulën 4234 shqiptarë; Më 1938 u shpërngulën 7251 shqiptarë; Më 1939 u shpërngulën 7215 shqiptarë; Më 1940 u shpërngulën 6729 shqiptarë. Këta fatmjerë ishin me prejardhje nga ish Vilajetet e Kosovës dhe Manstirit. Ndërsa nga Sanxhaku u dëbuan 1919-1939 sipas seksionit pashaportave 12582 shqiptarë dhe boshnjakë.
NË SHQIPËRI U SHPËRNGULËN SIPAS DOKUMENTEVE JUGOSLLAVE
(Nga viset e okupauara nga Jugosllavia apo nga Turqia janë vëndos në Shqipëri, me organizmim të Komittit Kosovës 1919-1938: Më 1919-1923 i instaluan 583 familje; Më 1924 u instaluan 43 familje;Më 1925 u instaluan148 familje; Më 1926 u instaluan 299 familje; Më 1927 u instaluan 316 familje; Më 1928 u instaluan 149 familje; Më 1929 u instaluan 216 familje; Më 1930 u instaluan 199 familje; Më 1931 u instaluan 624 familje; Më 1932 u instaluan 211 familje; Më 1933 u instlaun 181 familje; Më 1934 u instluan 328 familje; Më 1935 u instluan 386 familje; Më 1936 u instaluan 182 familje; Më 1937/38 u instaluan 105 familje.
Për këtë instalim human dhe patriotik merita kanë: Mithat Frashëri dhe Ibrahim Gjakova.Posedohen dokumente edhe në cilat rrethe të Shqipërisë Bregdetare janë vëndosë (instaluar.Do të botohen në monografi detalisht-hb). -(AVIIB. P. 17. K.95-a. D. 1 /429; K.24/6504/1938).
MARRËVESHJA E KATËRT JUGOSLLAVO TURKE TITO-KYPRILI PËR DEPORTIMIN
E TË GJITHË SHQIPTARËVE NGA JUGOSLLAVIA NË TURQI SIPAS NENIT 2 TË KONVENTËS SË VITIT 1938
(SPLIT më 3 III 1953)
Diktatori Tito do ta nënshkruaj këtë Marrëveshje neofashiste pa e konsultuar fare parlamentin. E verteta, Konventa e vitit 1938 nuk u ratiufikua sepse reagoi opinioni shqiptar. Për ndryshe, shtetet e Evropës e perlqenin çdo Pazar që do t` i largonte të gjithë shqiptarët MUSLIMAN nga Ballkani. Mbi këto qëndrime, qarqet Jugosllavo-Turke më 1947 filluan ta aktualizojnë çështjen e Konventës 11 korrikut 1938, duke i bërë përgatitjet, sidomos nga pala jugosllave me një diankri dhe qëllim pansllavist. Lidhur me këtë Titistët e dinin se në Turqinë kemajliste mbulesa e gruas ishte e ndaluar. Prandaj, do të fillojnë për ta evituar këtë pengesë, duke ua hekur femrave ferexhën. Hapi vijues ishte krijimi i një popullsie SALDUESE, një kombësia që nuk ishte ndier se ekzoston në viset shqiptare. Fjala është për krijimin e kombësisë turke. Dhe, më 1948 nuk do të arrijnë për t` i grumbulluar më shumë se 1914 turq, të cilët si thuhet në dokumentet e PKJ-ës u “konvertuan brenda 15 ditëve”. (KEF/1948/T+UDB-a).
Fillimi i punës së agjentëve antishqiptar për ta krijuar kombësinë turke në Jugosllavi 1949-1951
Misioni i Hulusi Kajnanit (1949/1953) ishte identek me atë të Jashar Nabiut më 1937/1938. Që të dy ishin agjent të sigurimnit shtetërore, ekspert për nacionalitete joturke. Ata në epokat e tyre, dëshmojnë 86 dokuemnte sekrete e kishin shndërriar qëndrimin në Beogad sikur të ishin në ndonjë lagje të të Stambollit. Natyrishtë, përkrah tyre NUK do të jetë jo tash Ilija Milikiqi (nga 1935-1939), por i tërë Shtabi i Aleksander Rankoviqit (1950-1966). E në shtab ishin edhe: Krste Crvenkovski, Svetisllav Stefanoviq (i programuar për dhunë në Duakgjin), Vojkan Llukiq (i progarmjuar për dhunë në Rrafshin e Kosovës dhe Maqedonisë deri te Prespa), Millan Bartosh, Leo Grishkoviq, Marko Vukçeviq dhe Pavle Iviçeviq. Pas një javë punë, Krste Cervenkovski do të lidhet në Beograd me Mehmet Kyprilin (ambasador fuqiplotë i Republikës Turqisë në Beograd, për ndryshe vëlla e MPJ Fuad Kyprili). Në saje të punës intenzive, ku me kërcnime, e ku me shantazhe dhe ofrim të funksioneve deri me regjistrimin e popullas (1951) do të arrijnë për t` i regrutuar jo më pak se 54 212 turqë, mjaftueshëm sa për ta filluar Musolini i kuq në Beograd, që ta ftojë për vizitë Fuat Kyprilin për ta lidhë Marrëveshjen Xhentelmene e quajtur “TITO-KYPRILI” Split 1953. E kjo Marrëveshje e kishte një parathënje. Fjala është për vizitën ilegale të Koça Popoviqit, Krste Crvenkofcit dhe Ali Shukriut në Turqi më 1952. Këta, në një hotel në Stamboll biseduan dy ditë me Hulusi Kajnanin dhe dy nëpunsa të lartë të Xhelal Bajarit. Dokumenti thekson se derisa Ali Shukriu “flente” në Hotel, duke e gjurmuar njëfar Kurteshin, K. Popoviqi dhe K. Cervenkofci e hapën rrugën e pazarit që Konventa 1938, të “ratifikohet” në stilin “tet a tet” (Tito-Kyprili).

MARRËVESHJA e KATËRT JUGOSLLAVO TURKE mars 1953 e kishte këtë përmbajtje

1.Nuk përmendet Konventa 1938, por nënkuptohet. Fjala është për popullsi të rreligjionit të njejtë (me turq).
2. Nuk përkufizohet sasia (numri i emigrantëve) as koha e emigrimit publikisht. Limitet do të mbesin çështje e posaçme e Ministrive respektive.
3. Obligimet e dyanshme janë: procedurë e “lëvizjes lirë” të njerëzve në të dy drejtimet.Shqiptarët në Turqi do të shkojnë si turq të natyralizuar me kërkesa të domosdoshme konzullare.
4. Hekurudhat jugosllave do të mbesin në dispozicion të dyashëm. Në kufirin me Bullgarinë do të krijohen lehtësira përmes kanaleve të dyanshme. Në kufirin me Greqinë çështja do të lëvizë pa pengesa. Aksioni të fillojë menjëherë*.
*(KEF/D. Tajna –Albanija 1949/1964; Mergata shqiptare: Ëma e mergatës/1953-1967).
Përfundim tragjik i këtij pazari për shqiptarë: Më 1951-1952 shpërngulën 37000 shqiptarë, boshnjakë dhe turq (të konvertuar); Më 1953 shpërngulën 19300; Më 1954 shpërngulën 17500; Më 1955 shpërngulën 51000; Më 1956 shpërngulën 7710; Më 1957 shpërngulën 41300; Më 1958 shpërngulën 41300; Më 1959 shpërngulën 32000; Më 1960 shpërngulën 27880; Më 1961 shpërngulën 31600; Më 1962 shpërngulën 15940; Më 1963 shpërngulën 25720; Më 1964 shpërngulën 21530; Më 1965/6 shpërngulën 19821.Në shtëpitë dhe pronat e shqiptarëve u sollën 64 220 kolonë sllavë*. *(Shih Jedan elaborat za resavanje kolonialne politike na jugu/tajni dok/1965/6-KEF.).

SIPAS VLLADIMIR DEDIERIT NË ARKIVIN E TITOS ËSHTË GJETUR TËRË DOKUMENTACIONI I KONVENTAVE (28 XI 1933; 24 VI 1934; 11 korrik 1938 dhe ky referat special i përpliuar më 1939.
PROJEKTI PËR SHPËRNGULJËN E SHQIPTARËVE NGA VISET JUGORE NË TURQI, Beograd, mars 1939

I
Shpërngulja e popullsisë muslimane e theksuar në pikën një të nenit 1, të Konventës për shpërngulje dontë bëhet nga trevat e numruara nga neni 2 i Konventës, përkatësisht nga rrethet e Serbisë Jugore dhe Malit Zi .
II
Për të gjitha punët rreth zbatimit të Konventës për shpërnguljën e popullsisë muslimane, të themelohen institucione speciale ku do të përfshihen organet ushtarake dhe civile në kryerjen e detyrës së caktuar sipas nevojës, e që me kohë dhe shpejt do ta kanë ndihmën e kërkuar.
III
Këto institucione speciale ddo të jenë: 1. Komiteti qendror në Beograd, si organ suprem mbikqyrës. 2.Inspektorrri suprem në Shkup si organ kryesor organizativ dhe ekzekutiv për shpërngulje. 3. Dy inspektorate lëvizëse, si organe ndihmëse për inspektoriatin suprem në Shkup.
IV
Në Komitetin qendror në Beograd do të hyjnë përfaqsuesit e ministrive: Të Punëve të Brendshme; të Punëve të Jashtëme; Ushtrisë dhe Marinës; Ministrisë së Finansave dhe asaj të Bujqësisë. Përfaqsuesit dhe zëvendësit e tyre do t` i caktojnë ministrat kompetentë.
V
Komiteti qendror për shpërngulje është kompetent: 1. Të ndërmarrë të gjitha masat e duhura me qëllim të organizimit të shpërnguljës dhe të kujdeset për zbatimin e drejtë të Konventës si dhe t` i plotësojë të gjitha obligimet që dalin nga Konventa. 2. Të japi instruksione të obligueshme për punë rreth përgatitjës dhe kryerjës së shpërnguljës. 3. Që të zbatojë mbikqyrjen e punës së inspektoratit Suprem dhe të inspektorëve të krahinave.
VI
Në krye të Inspektoratit Suprem në Shkup do të qëndrojë Inspektori Suprem, të cilin si përfaqsues i pushtetit mbrtetëror, do ta vendosë MPB, duke e caktuar në atë pozitë një nëpunës të lartë krahinor ministror, i cili është me përvojë dhe njohës i mirë i stuatës në Serbinë Jugore. Atij, MPB do t` ia caktojë një numër të caktuar ndihmësish të rinjë.
Inspektoriati Suprem në Shkup, do t` i caktojë si bashkkpunëtor nga një përfaqsues i Ministrisë së Ushtrisë dhe Marinës si dhe Ministrisë së Brendshme, sipas nevojës që do ta caktojë për punë të Inspektoratit Suprem në Shkup duke llogaritur edhe një numër mëpinësish profesioanl nga resoret tjera.
VII
Detyrat e Inspektoratit Suprem
1.Në bazë të autorizimeve më të gjëra, nga Qeveria Mbrtetërore dhe Komiteti Qendror për shpërngulje, të veprojë për rrealizimin e qëllimeve të Konventës. 2. Që në vendin përkatës të organizojë shpërnguljën sipas dispozitave të theskuara në Konventë, që do të thot sipas Komitetit Qendror për shpërngulje në Serbinë Jugore. 3. Që si organ kolektiv t` i kryej të gjitha detyrat e shpërnguljës, ssi dhe punët e parapara me nenin 18 të Konventës së nënshkruar për shpërngulje. 4. Që të organizojë punën e inspektorëve lëvizës, duke iu dhënë të gjitha urdhëresat dhe udhëzimet për punën e tyre. 5. Të kryej të gjitha punët lidhur me shpërnguljen që ia jep për detyrë Komiteti Qendror për shpërngulje me seli në Beograd.
VIII
Në krye të inspektorateve lëvizëse, si organe ndihmëse të Inspektorit Suprem në Shkup janë instruktorët, të cilët së bashku me numrin e nevijshëm të personaleit ndihmës, i përcakton MPB. Inspektotër drejtpërdrejt janë të varur nga Inspektirati Suprem, i cili do t` ua caktojë vendin dhe krahinën dhe do t` ua japë të gjitha udhëzimet dhe urdhëresat e nevijshme për punë.
IX
Detyrat e Inspektoratit për shpërngulje
1.Që sipas urdhëresave të udhëzimeve të Inspektoratit Suprem t` i kryejë të gjitha punët administrative dhe teknike në vend, që kanë të bëjnë me grumbullimin dhe rregullimin e të dhënave sistematike, klimatike dhe të tjera për personat, të cilët duhet të shpërngulën, t` i përpilojë regjistrat e duhur me qëllim të përpilimit të regjistrave te të shpërngulurve për t` i dërguar këta deri në stacionin më të afërm hekurudhor, së bashku me orenditë shtëpiake dhe gjësendet e tjera të lëvizshme. 2. Të organizojë të gjitha trasportet e të shpërngulurve dhe gjerave të tyre të lëvisshme: bagëtive dhe gjërave tjera deri te stacioni hekurudhor. 3. Që në krahinën e tij të vendosë të shpërngulurit në vagonet e caktuar. 4. Që të kujdeset për trasportin e rregullt dhe të shpejtë nepër territorin e tyre dhe në përgjithësi të organizojë dhe kryej të gjitha shërbimet e trasportit te të shpërngulurve. 5. Që për çdo familje të shpërngulur të sigurojë të dhëna të mundshme sesa familje bujqësore po shpërngulen, sa tokë kanë dhe shtëpi e ndërtesa ekonomike tjera i posdojnë. Të dhënat t` i shënojnë në regjistrat e saktë për t` ua dërguar organeve agrare më së largu në afatin prej 20 ditësh, nga fillimi i shpërnguljes. Për punën e mëtejme duhet të punohet në përputhje me nenin 6 të Konventës për shpërngulje. 6. T` i kryej të gjitha punët e tjera, të cilat i cakton Inspektorati Suprem me qellim të zbatimit të drejtë të dispozitave të Konventës për shpërngulje, si dhe dispoziatve përkatëse të Ligjit për KOLONIZIM të interesuarëve.
X
Për zbatimin e kësaj Konvente për shpërngulje dhe të gjitha veprimeve lidhur me te, të gjitha ministritë kompetente me kohë duhet t` i kryejnë punët e organizimit duke llogaritur të gjitha sherbimet dhe të sigurojnë sa më parë finansat e nevojshme për ekstra (korruspsion të personave turq në nivele më të larta) dhe intra ( financa që duhet siguruar nga puna joprofitabile e doganave shtetërore) sherbie.
XI
Komiteti Qendror i caktuar për shpërngulje me seli në Beograd, me autirzimet e plota zyrtare të drejtojë aaksionin e plotë për shpërngulje sipas dispozitave të Konventës për shpërngulje të popullsisë MUSLIMANE nga Serbia Jugore. Këtij Projekti të punës i kanë paraprirë disa mbledhje të zgjëruara dhe të ekspertëve, të organizuara nga inspektorët e MPB, sidomos zotërisë Kunoviq dhe MB, zotëri Magovçeviq. Mbledhje janë mabjtur edhe me ekspertë të MPJ. Në të gjitha takimet janë bërë përgatitjet për zbatimin e Konventës. Në mbledhjen e fundit jemi autorizuar ta përpilojmë këtë Projekt për ta dërguar në MPJ për punë të mëtejme. Edhe MPJës ia kemi përgatitur një historik të gjithë kësaj çështje strategjike për intereast nacionale dhe shtetërore.”*
*(Dok. gjindet në AJ. Fondi 66, i përpiluar nga Petar A Kunoviq dhe Voja Magovqeviq në mars 1939).
PSE PO I BOTOI KATËR KONVENTA-PËR FAKTIN SE SHQIPTARËT DUHET TË MËSOJNË NGA KONVENTA E PESTË, SI PASOJË (1998/1999) ishte paraparë që në Kosovë mos të mbetet shqiptyarë i gjallë, deri më 28 VI 1999. Por, lufta e UÇK-ës dhe e NATOS, bënë që plani i masonerisë për një “Ballkan të krishterë” të deshtojë, pikërisht më 10 qershor 1999, kur ushtria dhe policia Serbe me mercenarë nga shumë vende të Botës u detyrua të KAPITULLOJË në Kumanovë.
U kthehemi temës së pasojave të konventave
Në një dokument të MPJ të Jugosllavisë (1939) theksohet historiati i përpilimit të Konventës famëkeqe Jugosllavo-Turke më 11 korrik 1938, e cila në prag të Luftës Dytë Botërore, parashihte shfarosje totale të popullsisë FSHATARE shqiptare në Jugosllavi. Konventa ishte rezultat i konventave të mëparëme në mes Turqisë dhe Greqisë (1923); Turqisë dhe Bullgarisë më 1937; Turqisë dhe Rumunisë (4 shtator 1938); nga udhëzimet e Këshilit të Antantës Ballkanike në shkurt 1938; Në kuvendin e Antantës Ballkanike, më 25-27 korrik 1938 MPJ i Turqisë Ruzhdi Aras, do të kërkojë popullsi nga ish viset e Perandorisë; Në MPJ të Jugosllavisë mbledhje mbaheshin në kontinuitet, për ta shfrytëzuar shansin e shekullit: më 6 mars,më 13 prill, më 30 maj, më 15-16 qershor 1938. Konventa Jugoslalvo-Turke u konstatua e kryer më 11 korrik 1938, duke u parafuar nga dy zyrtarë jugosllav ( M. R. dhe V. M) dhe zyrtari i Republikës Turqisë Hasan Saka dhe Dr C. Astrogan. Gjatë përpilimit të konventës ishin të pranishëm përfaqsuesi i Greqisë dhe një opservator nga Qeveria Greke. E verteta, gjatë gjithë kohës sa u përgatit Konventa, Gjeneral Shtabi i Turqisë zhvillonte debate se prej kah duhet filluar LUFTA, për ta kthuer sersh fuqinë turke në Ballkan. Ky debat zhvilohej në shembullin e majorit Beqir Grebene, që ishte kthyer në Shqipëri në fund të vitit 1913, krejtë me program për t` i shpallë luftë Serbisë dhe Greqisë, dhe për ta kthyer shansën e një PRINCI musliman, karshi qendrimit të papranuar në Trieshtë (mars 1913), se Shqipërisë i duhet në princë i krishter evropian; përkatësisht përpiekjsë së Kuvendit të Krujës (maj 1913), se Shqipërisë i duhet një princ Musliamn, ku fjalën kryesore e kishte Esat Pasha. E deshtimi i dy kuvendeve dhe isntalimi i Komisonit Nderkombëtar të Kontrollit në Shqipëri, do t` u jep fund pazareve, prë një kohë, por jo që ta ndalë luftën e Esat Pashës kundër Ismail Qemailit. E vërteta, Beqir Grebene me palnin e tij legal ( e kishte palnin ilegal të xhonturqve) e kishte bindë edhe Hasan Prishtinën se ai po angazhohej që ta kthej Kosovën dhe Çamërinë nën sundimin e Qeverisë Vlorës. Bisedimet me konzullin bullgar në Vlorë (Pavllovin) e binden Ismail Qemalin të pranoi një aalenacë të mundëshme: Turqi-Bullgari-Shqipëri. Por këta politikanë nuk e kuptonin se Fuqitë Evropiane ishin të ndara në DY TABORRE kundershtare: GJERMANIA, AUSTRO-HUNGARIA dhe ITALIA ishin boshti; Kurse Anglia, Franca dhe Rusia ishin Antanta. E shqiptarët u rreshtuan andej kaah ishte Austro-Hungraia.
Deri me tash në historiografi ka mbretëuar mendimi 1918-1941, se: “Turqia kishte nevojë për popullsi”. E vërteta, ishte se Republika e Turqisë aspironte ta përseritë historinë me një Beqir Grebene të Dytë, por jo të denohet me vdekje nga evropianët (holandezët). E vërteta, Turqia e kishte të njohur mabrimin e kongreseve shqiptare në Trieshtë( ku dominuan të krishterët) dhe në Krujë me organizim të Esat Pashps, ku dominuan muslimanët. Po jo vetëm kaq, MPJ e Turqisë ishte në dieni pse nga Gjenerali Trollamn u PENGUA Kongresi panëshqiptar i paraparë të mbahet në Elbasan më 5 mars 1916.
Të përfundojmë, se major Beqir Grebenea në fund të vitit 1913 dhe fillim 1914 e kishte shti në hasmëri me Evropën Ismail Qemalin, sepse KINSE provoi ta kthej pushtetin e Sulltanit në Shqipëri. Prapavia ishte aq perfide sa që Esat Pasha një kohë i ndejti pranë, sepse “paska ardhur ta çlirojë Kosovën dhe ÇamërinË. Kuptohet se Beqir Grebene u nxu dhe sipas porosisë së atyre që ishin pro Prncit Krishter në maras 1913 në Trieshtë, u denau me vdekje, duke ia kthyer burgimit e përjetëshëm me 20 oficerë të tjerë xhonturq. Por tërë pazarin e prishi Lufta e Parë Botërore.
Më 1938, Jashar Nabiu ishte REGJISOR i Konventës 1938 për faktet se: Ahmet Zogu ishte shpallë Mbret i shqiptarëve pa e pyetur Ankaranë; për faktin se ishte martuar me një hungareze; për faktin se donte ta xhveshte nga popullsia shqiptare nën Jugosllavinë, e cila për çdo kohë mund t` i jepte PESË divizione. Edhe këtëa Pazar e prishi Lufta e Dytë Botëroee. E vërteta në këtë kohë (1938) Italia ishte në gatëshmëri ta okupojë Shqipërinë që praktikisht konsiderohej e plagosur. Jo vetëm kaq, Italia u kishte premtuar disa komiteteve shqiptare se: “do t` i bashkojë të gjitha toakt shqiptare nën protektoratin e saj”. Pra,Konventa për shfarosjen unanime (neni 2 i konventës) e shqiptarëve deri më 1944 (neni 4 i konv.), konsideronte Shefqet Verlaci ishte jugoslavo-turk, por jo pa hisen e Antantës Ballaknike, e cila ideohej nga Franca si krijuese e Mbretërisë SKS (Jugoslalve), për ta penguar dominimin e ndikimit gjerman në Ballkan. Edhe këtë Pazar e prishi Lufta e Dytë Botërore.
Konventa e KATËRTË (1953), ishte e ideuar nga agjenturat Perendimore për ta ZHVESHË pushtetin e Enver Hoxhës nga GJASHTË DIVIZIONET që konsideronte se i ka në Kosovë dhe Maqedoni. Pra nuk ishte në esncë Enver Hoxha e as ideologjia sepse edhe Tito ishte komunist, por ishte fjala për shfarosje të një populli që ishte me shumicë apsolute musliman. E dikush do të thot e pse Turqia ishte hisedar në këtë aksion, sepse fanatikët turq, mendonin se “Shqiptarët e kanë shkatrruar Perandorinë e tyre”, akuzë kjo që nuk ka asnjë të vërtetë. Ata nuk e kuptonin se kush është Evropa dhe rekonkuista e saj. Ideator i kësaj konvente xhentelmene (1953) ishte Hulusi KEJNANI, agjent i UDB-ës; MI6 dhe një sherbimi ndër më të fuqishimt në botë. Qendra e tyre ishte në Kretë, Nish dhe Gerum afër Trieshtës.
Historia tragjike shqiptare e shpërnguljës u përseritë edhe në fund të shekullit. Në këtë kohë, Kosova ka pasë tradhtarë më shumë se kurdoherë më parë. Por kishte PATRIOTË me të guximshëm se sa në tërë historinë kombëtare së bashku,të ngjitur si mishi e thoni në UÇK, sepse e kreu punën së bashku me NATO-n. Sot, jemi në shansë të shekullit për bashkim kombëtar. Mendoni, flisni dhe veproni e ta bëjmë Shqipërinë Etnike, ashtu si projektuan Rilindasit famëlartë.

Prishtinë, më 7 XII 2021