Rreth 20,000 banorë mund të jenë vrarë, sipas autoriteteve lokale. Këtu një banor vendas shikon shtëpitë e shkatërruara. Fotoja është bërë të shtunën më 16 prill. Foto: Alexei Alexandrov / AP
Ingunn Røren, Gazetar
Për 50 ditë, qyteti port juglindor i Mariupolit është nën sulm pothuajse të vazhdueshëm nga forcat ruse. Fotot e marra në qytet të dielën tregojnë shkatërrim të dhunshëm.
Rusia pretendoi të shtunën se kishte marrë kontrollin e pjesëve qendrore të qytetit port të rrethuar dhe të shkatërruar. Një grup ushtarësh ukrainas dhe të huaj janë ngulitur në fabrikën e çelikut Azovstal dhe refuzojnë të dorëzohen. Rusia erdhi këtë fundjavë me një ultimatum për ushtarët që luftojnë për të mbrojtur Mariupolin: Lërini armët të dielën në mëngjes, ose vdisni.
Të dielën, ministri i jashtëm i Ukrainës e përshkroi situatën si të tillë në një intervistë për Face the Nation, raporton CBS News.
– Mbetjet e ushtrisë ukrainase dhe një grup i madh civilësh janë praktikisht të rrethuar nga forcat ruse. Ata vazhdojnë të luftojnë, por duket se forcat ruse kanë vendosur ta rrënojnë qytetin me çdo kusht, thotë Kuleba.
Eksperti ukrainas Tom Røseth mendon se do të kalojnë ditë para se qyteti i rëndësishëm port i Mariupolit të bjerë. Foto: “Universiteti Kombëtar i Mbrojtjes së Ukrainës” (NDUU)
Eksperti ukrainas Tom Røseth beson se flitet për një kohë të shkurtër, ndoshta vetëm disa ditë, përpara se forcat ukrainase të duhet të dorëzohen.
– Luftimet janë të përqendruara në fabrikën e çelikut, e cila bombardohet rëndë nga bombarduesit rusë. Duket sikur rusët synojnë ta bombardojnë masivisht atë vend përpara se të hyjnë përsëri me forcat tokësore, thotë Røseth në Forcat e Armatosura.
Røseth ka krijuar mjedisin kërkimor rreth Ukrainës në Kolegjin Norvegjez të Mbrojtjes dhe ka përvojë të gjerë të inteligjencës. Ai ka një doktoraturë në politikën e Rusisë ndaj Kinës dhe është ligjëruesi kryesor i inteligjencës në Kolegjin e Shtabit të Forcave të Armatosura.
– Luftimet janë të përqendruara në fabrikën e çelikut, e cila bombardohet rëndë nga bombarduesit rusë, thotë eksperti ukrainas Tom Røseth për Aftenposten. Imazhi satelitor i fabrikës së çelikut është marrë më 9 prill. Foto: MAXAR TECHNOLOGIES / Reuters
Do t’u japë rusëve urën tokësore për në Krime
Mariupol është i rëndësishëm për Rusinë, si strategjikisht ashtu edhe simbolikisht.
– Një nga qëllimet strategjike të Rusisë është të marrë një urë tokësore nga Donbasi i kontrolluar nga Rusia në gadishullin e Krimesë. Pa Mariupol, ura tokësore nuk do të jetë e plotë. Nëse Mariupol bie, rusët do të jenë në gjendje të lëvizin forcat dhe pajisjet ushtarake midis Rusisë dhe Krimesë në një mënyrë shumë më efikase, thotë Røseth.
Luftimet në Mariupol kanë mbajtur forca të mëdha ruse.
– Kur të marrin Mariupolin, ata mund të përqendrojnë forcën luftarake diku tjetër në Ukrainë. Ata do të jenë në gjendje të shkojnë në veri dhe të mbledhin më shumë forca për të kapur forcat ukrainase në Donbas, thotë Røseth.
Rreth 80 për qind e infrastrukturës në qytet do të jetë shkatërruar. Foto: ALEXANDER ERMOCHENKO / Reuters
Një fitore ruse në Mariupol do të jetë gjithashtu simbolikisht e rëndësishme.
– Do të jetë qyteti i parë me përmasa të konsiderueshme në Ukrainë që rusët arrijnë të kapin dhe është simbolikisht e rëndësishme që Rusia të jetë në gjendje të tregojë disa fitore tani. Pastaj ata do të thonë se kanë mposhtur batalionin e diskutueshëm Azov, i cili është në përputhje me atë që rusët duan të përcjellin në shtëpi, thotë Røseth.
Regjimenti Azov ka tërhequr ekstremistë të huaj si nga Norvegjia ashtu edhe nga Suedia. Si Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) ashtu edhe OKB e kanë akuzuar Azov se qëndron pas abuzimeve në luftë. Por në Ukrainë, ata përshëndeten si heronj për refuzimin e heqjes dorë nga supremacia ruse në Mariupol. Në shtypin rus, paraqitet një pamje krejtësisht e ndryshme. Aty thuhet se Azov janë neo-nazistë që përdorin njerëzit e Mariupolit si mburoja njerëzore. Ky i fundit nuk është dakord me atë që kanë thënë të evakuuarit nga Mariupoli, përfshirë edhe për Aftenposten. Ata thonë se janë rusët ata që po vrasin civilë.
Rusia bombardon Mariupolin për të marrë kontrollin e qytetit, i cili do t’u japë atyre një urë tokësore nga Rusia në Krime. Nëse e bëjnë këtë, ata mund të bartin forca dhe pajisje në mënyrë më efikase. Foto: ALEXANDER ERMOCHENKO / Reuters
– Vështirë për të verifikuar krimet e mundshme të luftës
Mariupol është një qytet i madh port dhe bazë për forcat e armatosura të Ukrainës. Vendndodhja gjeografike e bën atë veçanërisht interesante për rusët. Më pak se 30 kilometra e ndajnë Mariupolin nga zonat e kontrolluara nga Rusia të rajonit të Donbasit.
Røseth ka dëgjuar vlerësime për deri në 20,000 civilë të vrarë në Mariupol. I njëjti numër informon autoritetet lokale.
– Mizoritë që kemi parë në qytete të tjera mund të jenë në krye me atë që ka ndodhur në Mariupol javët e fundit. Një sfidë me qytetin nën kontrollin rus është se do të jetë shumë e vështirë të verifikohen krimet e mundshme të luftës të kryera kundër popullatës civile, thotë Røseth.
Ai mendon se rusët do të zhvendosin me forcë banorët e mbijetuar të Mariupolit në territorin rus, siç kanë bërë tashmë me ukrainasit e tjerë.
– Atëherë rusët kanë kontroll mbi atë që thuhet. Ata me siguri do të gjejnë disa ukrainas të frustruar që janë të bindur të mbështesin narrativën ruse se janë ukrainasit dhe batalioni Azov ata që kanë abuzuar me popullsinë, jo rusët. Të mbijetuarit bëhen pjesë e luftës së informacionit, thotë Røseth.
Ministri i Jashtëm i Ukrainës e përshkruan situatën në Ukrainë si një katastrofë të madhe humanitare. Rreth 100,000 civilë janë të bllokuar në qytet, pa ujë, ngrohje apo energji elektrike. Foto: ALEXANDER ERMOCHENKO / Reuters
Katastrofë humanitare
Gati gjysmë milioni njerëz jetonin në Mariupol kur rusët pushtuan Ukrainën më 24 shkurt. Qindra mijëra njerëzve u është dashur të largohen me nxitim nga shtëpitë e tyre dhe për ata që kanë mbetur, situata është e pasigurt. Prej disa javësh kanë mbetur pa ujë, ngrohje dhe rrymë. Rreth 80 për qind e infrastrukturës së qytetit është shkatërruar, thonë autoritetet lokale.
“Një katastrofë e madhe humanitare,” tha kryeministri ukrainas Denys Shmyhal në një intervistë për ABC News të dielën pasdite.
Sipas Sjmyhal, rreth 100,000 civilë kishin mbetur në qytet të dielën. Për Ukrainën, humbja e Mariupolit do të jetë e dhimbshme.
– Kjo do të bëjë që ata të duhet të mbrohen edhe më fort në Donbas. Ofensiva e madhe që po planifikojnë rusët do të vijë gradualisht, unë pres që të vijë në fillim të majit, thotë Røseth.
_____
