Bruksel, 13 nentor -Nga neserpartnerët e Platformës për Sigurinë e Gazetarëve të Këshillit të Evropës se bashku me kreret e shoqatave te gazetareve evropiane dhe perfaqesues te organizatave nderkombëtare nga Brukseli, Strasbourgu dhe Gjeneva do të vizitojnë Kosovën dhe Shqipërinë kater ditë rresht (14 dhe 18 nëntor) për të vlerësuar gjendjen aktuale të lirisë së mediave, mbrojtjen e gazetarëve, vrasjet 14 gazetareve gjate dhe pas luftës në të dy vendet dhe mosndëshkimi i autorëve, njofton gazeta zvicerane në shqip Le Canton27.ch
Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ) do t’i bashkohet misionit së bashku me ARTICLE 19, Komitetin për Mbrojtjen e Gazetarëve, Unionin Evropian të Transmetuesve, Qendrën Evropiane për Lirinë e Shtypit dhe Medias, Institutin Ndërkombëtar të Shtypit dhe Reporterët pa Kufij.
Për gjitha keto aktivtete, njeriu numer nje i Federates Evropiane te Gazetareve (EFJ) z. Ricardo Gutierrez ka zgjedhur gazeten zvicerane ne shqip Le Canton27.ch për te folur më gjerësisht për viziten e tyre katerditore ne Kosovë dhe Shqipëri.
Kreu i EFJ Ricardo Gutierrez: Ne bëjme fushatë për transparencë absolute në pronësinë dhe financimin e medias, duke përfshirë reklamimin institucional
Le Canton27.ch: Sekretar i përgjithshem i EFJ z.Gutierrez nga nesert për kater dite rresht nje delegacion nga Brukseli, Stasborgur dhe Gjeneva do të jenë në Prishtinë dhe Tiranë për katër ditë rresht. Fillimisht mund të na tregoni qëllimin e kësaj vizite dhe ikpi (delegacionin) tuaj. A mund të themi se është i pari i këtij lloji?
Ricardo Gutierrez: Unë personalisht kam udhëtuar shumë herë në Prishtinë dhe Tiranë, ku gjithmonë më pëlqen të shoh filialet tona Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës (AGK) dhe Shoqata e Gazetarëve Profesionistë të Shqipërisë (APJA). Por këtë herë, është vërtet një mision i përbashkët i partnerëve të Platformës së Këshillit të Evropës për Mbrojtjen e Gazetarisë: EFJ, Neni 19, CPJ, EBU, ECPMF, IPI dhe RSF. Qëllimi është të bëhet një pasqyrë e situatës së lirisë së shtypit dhe kushteve të punës së gazetarëve në të dy vendet. Misioni synon të adresojë sulmet kundër gazetarëve, rastet e mosndëshkimit, kërcënimet ligjore dhe aspekte të tjera të lidhura me sigurinë e gazetarëve, pavarësinë e mediave dhe transmetuesve të shërbimit publik.
Le Canton27.ch: Sigurisht, axhenda juaj është e mbushur me vizita në Prishtinë dhe Tiranë. A mund të përmendni disa nga organizatat dhe autoritetet që do të takoheni dhe diskutoni (temën) në rajon?
Ricardo Gutierrez: Gjatë këtij lloj misioni, ne kërkojmë sistematikisht takimin me Kryeministrin. Në Kosovë nuk do të jetë e mundur, sepse ai është jashtë vendit, por kemi një takim me zëvendëskryeministrin Besnik Beslimi, ministrin e Brendshëm Xhelal Svecla dhe ministren e Drejtësisë Albulena Haxhiu.
Gutierrez: EFJ u bën thirrje qeverive të tjera evropiane që të ndjekin shembullin e Kosovës se si priten gazetaret ukrainas dhe të tjere te ikur nga lufta
Le Canton27.ch: Si e vlerësoni lirinë e shprehjes dhe gazetarisë sot në Ballkan, e fillojme me ate ne Kosovë. Sipas EFJ gazetaria eshte ne rruge te mbarë?
Ricardo Gutierrez: Dhe 6 komunikata për shtyp për Kosovën gjatë dy viteve të fundit. Në Kosovë, ne ndajmë plotësisht konkluzionet e fundit të Komisionerit për të Drejtat e Njeriut të Këshillit të Evropës, i cili denoncon në veçanti shumëfishimin e sulmeve fizike. Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ) mirëpret publikimin e raportit për Kosovën nga Komisioneri i Këshillit të Evropës për të Drejtat e Njeriut. EFJ dhe dega e saj në Kosovë, AGK, u bëjnë thirrje autoriteteve të Kosovës që të zbatojnë pa vonesë rekomandimet e bëra nga Dunja Mijatovic për të luftuar pandëshkueshmërinë dhe për të forcuar lirinë e mediave në Kosovë.
Kercnimet dhe mosndëshkimi për krimet kundër gazetarëve duhet të përfundojë, duke përfshirë edhe 13 rastet e vrasjeve dhe zhdukjeve të gazetarëve ne Kosovë. Autoritetet kosovare ende duhet të bëjnë përpjekje për të siguruar kushte të mira dhe të sigurta pune për gazetarët që operojnë në vend. Ne do të kemi mundësinë të promovojmë rekomandimet e memorandumit aty për aty, më 15 dhe 16 nëntor, gjatë një misioni ndërkombëtar të organizuar nga një sërë organizatash partnere të Platformës së Këshillit të Evropës për Mbrojtjen e Gazetarisë (EFJ, IFJ, A19 , CPJ, EBU, ECPMF, IPI, RWB).
Ne Kosove ende janë disa mangësi në lidhje me lirinë e mediave të identifikuara në raport. Qasja në dokumente publike. Institucionet publike nuk u përgjigjen gjithmonë kërkesave të gazetarëve për qasje në dokumente publike, ndërkohë që gjykatat vendase janë të ngadalta në përgjigjen e ankesave në lidhje me aksesin në informacion për shkak të numrit të madh të gjykatave. Federatën Evropiane të Gazetarëve (EFJ) falenderon Qverine e Kosoves për mikrpitjen e kolegeve nga Ukraina, mirëpritën në Prishtinë te Lyudmila Makey, gazetares se pare ukrauinase. Ajo u detyrua të largohet nga vendi i saj dhe do të vazhdojë punën e saj gazetareske nga Prishtina. Kjo iniciativë është pjesë e programit të strehimit të gazetarëve ukrainas në ekzil të nisur më 1 mars nga qeveria e Kosovës.
EFJ u bën thirrje qeverive të tjera evropiane që të ndjekin shembullin e Kosovës. Më 17 prill, Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, priti në Prishtinë gazetaret e vuajtur nga Ukraina, në kuadër të programit të strehimoreve të nisur nga qeveria e Kosovës. Kryeministri Kurti falënderoi EFJ dhe Asociacionin e Gazetarëve të Kosovës për bashkëpunimin në ngritjen e programit Gazetarët në Rezidencë Kosova.
Mosndëshkimi për një seri vrasjesh, rrëmbimesh dhe zhdukjesh të gazetarëve ne Kosovë në vitet 1998-2005
Le Canton27.ch: Problemi tjetër në Kosovë është se në vitet e fundit, sidomos pas luftës, janë vrarë 14 gazetarë (kryesisht bashkëpunëtorëve të presidentit historik të Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, i njohur si arkitekti i pavarësisë), dhe deri më sot askush nuk është arrestuar apo dënuar nga autoritetet apo qeveritë që ka pasur Kosova gjatë dy dekadave të fundit?
Ricardo Gutierrez: Ne kemi publikuar edhe një alarm për këto vrasje dhe zhdukje në Platformën e Këshillit të Evropës. Shumica e autoriteteve të kapura nga kërkesat tona nuk reaguan. Na vjen keq për mungesën e bashkëpunimit ndërkombëtar për të hedhur dritë mbi këto vrasje dhe zhdukje. Asambleja e Përgjithshme e EFJ-së votoi në dy raste (në vitin 2018 dhe në vitin 2021) mocionet në lidhje me 14 gazetarët e zhdukur ose të vrarë ndërmjet viteve 1998 dhe 2005 në Kosovë. Kemi bërë thirrje për riaktivizimin e hetimeve, duke iu shkruar krerëve të EULEX-it, UNMIK-ut, prokurorëve specialë etj. Gjatë takimit vjetor të EFJ-së, i cili u mbajt më 6 qershor 2018 në Lisbonë (Portugali), u miratua një rezolutë nga asambleja që bën thirrje për hetime të shpejta dhe efektive të krimeve të pazgjidhura kundër 14 gazetarëve shqiptarë dhe serbë në Kosovë.
Kanë kaluar afro njëzet vjet që nga vrasjet, rrëmbimet dhe zhdukjet e 14 gazetarëve në Kosovë ndërmjet viteve 1998 dhe 2005 dhe askush nuk u soll para drejtësisë për këto krime të kryera. Gjatë Takimit Vjetor të Federatës Evropiane të Gazetarëve, i cili u mbajt më 6 qershor 2018 në Lisbonë, u miratua një rezolutë nga Asambleja e Përgjithshme që bën thirrje për hetime të shpejta dhe efektive të krimeve të pazgjidhura kundër 14 gazetarëve shqiptarë dhe serbë në Kosovë dhe bën thirrje për autoritetet serbe dhe ato të Kosovës të rrisin bashkëpunimin në hetimin e këtyre rasteve.
Rezoluta e EFJ-së i bëri thirrje misionit të EULEX-it dhe Kombeve të Bashkuara që të zbatojnë vendimet e Panelit Këshillues për të Drejtat e Njeriut, të hetojnë rastet e vrasjeve dhe kidnapimeve të gazetarëve dhe punonjësve të medias që nga ardhja e UNMIK-ut, si dhe të ofrojnë kompensim për familjet e tyre. EFJ ia dërgoi rezolutën Shefit të Misionit të EULEX-it, Alexandra Papadopoulou, Shefit të UNMIK-ut Zahir Tanin, Kryetares së Dhomave të Specializuara të Kosovës, gjyqtares Ekaterina Trendafilova, Prokurorit të Specializuar të Prokurorisë së Specializuar të Kosovës Jack Smith, Ombudspersonit të Dhomave të Specializuara të Kosovës Pietro Spera dhe personaliteteve tjera lokale dhe në rajon.
Le Canton27.ch: Sa i përket kërcnimeve dhe vrasjeve të gazetarëve në Kosovë, qe deri tash askush nuk eshte ndeshkuar per keto krime, çfarë do të kërkojë EFJ ne Prishtine nga autoritetet vendore dhe ndërkombëtare?
Ricardo Gutierrez: EFJ tashmë ka shumëfishuar ndërhyrjet për këto vrasje. Do të shohim dhe do ta shqyrtojme se çfarë mund të bejme më shumë ne kete drejtim pas misionit tonë në Prishtinë dhe Tiranë.
Gutierrez: Nga viti 2015, ne kemi regjistruar mbi 30 shkelje të rënda të lirisë së shtypit në Shqipëri. Mbtet ky vendi me i rezikshem në Evropë për gazetaret dhe mediat
Le Canton27.ch: Ne raportete juaj vjetorte Shqiperia zen nje vend te konsiderueshem. Jeni të kënaqur me lirinë e shprehjes?
Ricardo Gutierrez: EFJ ka publikuar 7 njoftime për shtyp për Shqipërinë në dy vitet e fundit. Shqipëria vuan nga një mungesë serioze e pluralizmit mediatik dhe siguria e gazetarëve shpesh kërcënohet, veçanërisht pas sulmeve verbale nga politikanë të rangut të lartë.. Ne kemi rezerva të mëdha për shumicën e renditjeve të lirisë së shtypit, shumica e të cilave bazohen në sondazhe dhe nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht realitetin.
Që nga viti 2015, ne kemi regjistruar 31 shkelje të rënda të lirisë së shtypit në Shqipëri. Vetëm renditja e MPM, e prodhuar nga ekipet universitare, na duket serioze. Sipas kësaj renditjeje, e cila mat nivelin e pluralizmit mediatik në çdo vend, Shqipëria është vendi më i keq në Evropë me Turqinë. Më 19 shtator 2022, Prokuroria e Tiranës ndaloi mediat dhe publikun të publikonin çdo të dhënë apo informacion nga një tufë dosjesh të hakuara gjatë valëve të fundit të sulmeve kibernetike.
Një seri sulmesh kibernetike kanë prekur serverët e shtetit shqiptar që prej korrikut. Microsoft identifikoi sulmet kibernetike, të cilat shkaktuan dëme serioze në bazat e të dhënave qeveritare dhe sistemet kompjuterike të institucioneve publike, si me origjinë nga grupe të ndryshme hakerimi në Iran. Pas rrjedhjeve, mediat shqiptare publikuan artikuj për përmbajtjen e tyre, me fokus në komplotet e dyshuara për atentat dhe çështje që lidhen me Policinë e Shtetit. Unioni i Gazetarëve Shqiptarë u bëri thirrje të gjithë redaktorëve dhe gazetarëve shqiptarë që të sigurojnë që çdo material që përbën kërcënim për sigurinë e njerëzve të trajtohet me kujdes ekstrem. Ndalimi nuk kishte fuqi jashtë Shqipërisë dhe disa media ndërkombëtare kishin publikuar tashmë për të dhënat e hakuara. Grupet e lirisë së shtypit kritikuan ndalimin dhe shprehën shqetësimin për kufizimet e pajustifikuara të lirisë së shtypit.
Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ) iu bashkua organizatave të nënshkruara për lirinë e medias dhe lirinë e shprehjes në shprehjen e shqetësimeve për ndalimin e përgjithshëm të publikimit të lëshuar nga autoritetet prokuroriale shqiptare në lidhje me një grumbull të dhënash të hakuara dhe theksoi se asnjë gazetar apo media nuk duhet të përballet me sanksione penale. për publikimin e informacionit në interes të publikut. Ndërkohë që organizatat tona njohin natyrën e ndjeshme të këtyre rrjedhjeve dhe i nxisin të gjitha mediat në Shqipëri që ta trajtojnë materialin në mënyrë rigoroze etike dhe të përgjegjshme, është jetike që autoritetet shqiptare të vazhdojnë me kujdes dhe konsideratë të plotë për liritë e gazetarisë të mbrojtura si nga ligjet vendase ashtu edhe ato ndërkombëtare.
Le Canton27.ch: Pas vizitës dyditore në Prishtinë te merkurne do te jeni ne Tiranë. A mund të përmendni disa nga organizatat dhe autoritetet që do të takoheni dhe diskutoni (temën) në rajon?
Ricardo Gutierrez: Gjatë këtij lloj misioni ne Prishtine dhe Tirasne, pos dy dite bisediem dhe takime me zyratre nderko,bëratzrd eh evdnopr si dhe shoqwata te gazeatreve ne Kosovë, do te vizitojme edhe Tiranën. Nga pala shqiptare, Edi Rama ende nuk i është përgjigjur kërkesës sonë. Por kemi edhe takime të planifikuara dhe të konfirmuara me organizata gazetarësh, gazetarë dhe botues, autoritete gjyqësore, parlamentarë, rregullatorë, ambasadorë europianë, autoritetet policore, kryetarin e Bashkisë së Tiranës, komisionerët e informacionit…
Le Canton27.ch: Mu d te na permendi disa aktivtet, te EFJ ne Shqiperi dhe zhvillimet ne rajon meqe thane ne fillim se Shoqata e juaj me seli ne Bruksel (EFJ) ka publikuar 7 njoftime për shtyp për Shqipërinë në dy vitet e fundit.
Ricardo Gutierrez: Po ashtu eshte. Ne me bashkepuntoret ne terren po ndjekim me shume kujdes zhvllimet ne sqhiperi, sidmos lirne e shtypit, pamvaresisne dhe sjelljet e qeverise rama me gazetaret mediat ne rajon, te cilat nuk jane te kenqshme për cka flasin raportet tona. Keshtu më 19 shtator 2022, Prokuroria e Tiranës nxori një “urdhër” që ndalonte të gjitha mediat në Shqipëri të publikonin të dhëna ose informacione nga një cache skedarësh që ishin hakuar nga serverët dhe sistemet kompjuterike shqiptare dhe më pas kishin rrjedhur në internet. Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ) iu bashkua organizatave të nënshkruara për lirinë e medias dhe lirinë e shprehjes në shprehjen e shqetësimeve për ndalimin e përgjithshëm të publikimit të lëshuar nga autoritetet prokuroriale shqiptare në lidhje me një grumbull të dhënash të hakuara dhe theksoi se asnjë gazetar apo media nuk duhet të përballet me sanksione penale. për publikimin e informacionit në interes të publikut.
Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ) iu bashkua organizatave të nënshkruara për lirinë e medias dhe lirinë e shprehjes për të shprehur shqetësimin për padinë për shpifje të ngritur kundër gazetarit Isa Myzyraj, i cili punon për Ora News, nga Elizabeta Imeraj. Ish-prokurorja e lartë e Tiranës, Imeraj u shkarkua në prill 2022 si pjesë e procesit të reformës në drejtësi për shkak të humbjes së besimit në sistemin e drejtësisë dhe pamundësisë për të justifikuar apo shpjeguar pasuritë e saj. Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ) iu bashkua organizatave partnere të Reagimit të Shpejtë për Lirinë e Medias (MFRR) duke denoncuar në një letër të hapur kryeministrit Edi Rama vendimin e tij për ndalimin e gazetarëve nga konferencat për shtyp.
Federata Evropiane e Gazetarëve (EFJ) iu bashkua partnerëve të Reagimit të Shpejtë për Lirinë e Medias (MFRR) sot për të shprehur shqetësimin e thellë për paanshmërinë dhe pavarësinë e ardhshme të Autoritetit të Medias Audiovizive të Shqipërisë (AMA) pas zgjedhjes së një bashkëpunëtor të ngushtë të Partisë Socialiste në pushtet në drejton rregullatorin e medias. Më 7 korrik, qeveria dhe aleatët e saj votuan pa praninë e ligjvënësve të opozitës në parlament për të emëruar Armela Krasniqin si kryetare të AMA-s, rregullatorit me ndikim të TV dhe radios në vend. Organizatat tona kanë shqetësime serioze për paanshmërinë e kryetares së re, e cila është bashkëpunëtore e ngushtë e kryeministrit Edi Rama dhe më parë ka punuar si drejtoreshë e tij e komunikimit nga viti 2013 deri në 2017. Krasniqi ka punuar për Partinë Socialiste pjesën më të madhe të jetës së saj dhe aktualisht drejton agjencia shtetërore e lajmeve, e cila është përballur me akuza për anshmëri politike.
Le Canton27.ch: Pas dy dite qendrimi ne Shqiperi mendoni se do te piten lajme te mira ne favor te lirise se shtypit, te gazetareve qe te kene duart e lira te kryejne profesionin e tyre ne luften kunder korrupcionit dhe krimit te organizuar?
Ricardo Gutierrez: Pas misionit, partnerët e Platformës për Sigurinë e Gazetarëve të Këshillit të Evropës do të bëjnë publike rezultatet e misionit të tyre në Kosovë dhe Shqipëri, duke përfshirë rekomandimet për qeveritë dhe politikëbërësit. Pas tere ketij aktiviteteti, takimesh dhe bisedimesh me personalitet dhe organizatat ne Shqiperi do të mesoni me shume gjate fu konferencave për shtyp të planifikuara për t’u mbajtur më 18 Nëntor në h. 14.30-15:30 në Hotel Rogner në Tiranë.
