Flonja Haxhaj, Prishtinë
Të përbashkëtat e kulturave spanjolle dhe shqiptare u diskutuan në tryezën e rrumbullakët ‘Hispanokosovar’ që u mbajt mbrëmë në KultPlus Caffe Gallery, ku edhe u promovua libri ‘Local and international determinants of Kosovo’s Statehood’, përcjell KultPlus.
Në këtë tryezë u diskutua gjerësisht për lidhjet kulturore dhe letrare midis Kosovës, Spanjës dhe botës hispanike, përmes krijimit të urave të reja falë letërsisë, përkthimit e kulturës, në këtë kontekst.
Për këto tema ishin të ftuar Juan Manuel Montoro, gazetar dhe studiues, njohës i Kosovës dhe realitetit të saj, nga Santiago de Compostela, në Spanjë, Elvi Sidheri, shkrimtar e përkthyes shumëgjuhësh, Jehona Kadriu, përkthyese dhe Sylë Maxhera, ish sportist në Spanjë, gjithashtu poet e muzikant.
Folësit fillimisht diskutuan për atë se si filluan të mësojnë për kulturën dhe gjuhën e njëri-tjetrit.
“Kam ardhur në Kosovë për herë të parë në vitin 2019. Kam ardhur për të bërë një hetim në lidhje me jonjohjen e shtetit të Kosovës nga shteti i Spanjës si dhe një pjesë e konsiderushme nga një pjesë e shteteve të Amerikës Latine dhe më ka bërë përshtypje niveli i njohjes së gjuhës spanjolle nga vendasit këtu si dhe njohjes së kulturës latine’- rrëfen Juan Manuel Montoro fillet e lidhjes së tij me shtetin e Kosovës dhe popullin e saj.
‘Për këtë gjë i jam shumë mirënjohëse Kosovës sepse këtu kam njohur shumë njerëz. Kur erdha këtu vura re një afeksion, një dashuri të madhe të popullit të Kosovës për shtetin dhe kulturën e Spanjës, por gjë që çuditërisht nuk i është kthyer në të njëjtën mënyrë nga Spanja’ – vazhdon ai duke shtuar se kjo ishte arsyeja që e bëri ta bëjë këtë hetim që të krijojë një urë në mes të shtetit të Kosovës dhe atij të Spanjës.
Ndërkaq, Jehona Kadriu ndau me ndjekësit historinë e saj interesante se si filloi mësimin e gjuhës spanjolle e që më vonë iu edhe profesion.
“Unë spanjishten e kam mësuar vetëm nga filmat dhe nga interesi im sepse më ka pëlqyer shumë si gjuhë. Pas luftës, në Kosovë kanë qenë shumë të pranishëm telenovelat latine, si e vogël kam qenë e mahnitur kur e kam ndëgju për herë të parë dhe kam thënë si fëmijë qysh mundet në botë me ekzistu një gjuhë kaq e bukur” – thotë Kadriu e cila shton se njohja e gjuhës spanjolle i ka hapur punë dhe tani ajo punon online nga Prishtina për një kompani qipriote.
Sylë Maxhera, i cili tani jeton dhe vepron në Spanjë tregon se kontakti i parë më gjuhën dhe kulturën spanjolle ishte pikërisht libri ‘Hasta La Vista’ nga Petro Marko.
“Në vitet 90’ si shumë shqiptarë të tjerë që janë detyruar të migrojnë jashtë, jam detyruar të shkoj në Gjermani ku kam punuar punë të ndryshme, më pas kam punuar në Gote Institute ku njoha një vajzë nga Madridi me të cilën u dashurova dhe më pas u shpërngulëm në Spanjë dhe tani jetojmë së bashku me djalin tonë’- shtoi Maxhera.
Fjalën më pas e mori, përkthyesi shumëgjuhësh dhe shkrimtari, Elvi Sidheri i cili foli për lidhjen e tij me Spanjën në përgjithësi dhe me Madridin në veçanti.
“Kontaktin e parë me gjuhën spanjolle e kam pasur nga gjyshja ime, të cilës i ka pëlqyer shumë kjo gjuhë. Në kohën, kur ajo ka qenë e re ka dëgjuar shumë muzikë spanjolle sidomos të viteve 50-ta, e përmes saj i kam dëgjuar edhe unë” – thotë Sidheri i cili shton se më pas në vitet 90-ta ai u shpërngul në Spanjë, ku e kanë quajtur si spanjolli i Tiranës për shkak të interesit të tij për gjuhën dhe kulturën e Spanjës.
E veçantinë kësaj mbrëmjeje ia shtoi prezenca e priftit katolik shqiptar të Ipeshkvisë së Kosovës, Don Lush Gjergji, ku edhe paraqiti para të pranishmëve dy botimet kushtuar jetës dhe veprës së Nënë Terezës.
“Në kontekstin e takimit të sotëm unë dua të paraqes dy botime kushtuar jetës dhe veprës së Nënë Terezës të cilat kanë dalur edhe në gjuhën spanjishte. Libri i parë është ‘Nëna jote Tërëzë’, e botuar shqip në vitin 1981, kurse në gjuhën spanjishte është botimi i tretë, shtuar me tekstet e mia pas shenjtërimit të Nënës Terezë.” – u shpreh ai.
‘Teksti tjetër, është libri më i madhi të cilin ia kam kushtuar Nënës Terezë dhe që ka dalur në 35 gjuhë të botës, poashtu është publikuar edhe në gjuhën spanjishte’- thotë Don Lush Gjergji, duke shtuar se ka biseduar me drejtorin e Shtëpisë Botuesë në Bergamo i cili i ka thënë se posedon edhe 200 kopje të këtij libri në magazinë. Don Lush Gjergji thotë së ka biseduar me drejtorin e kësaj shtëpie dhe që shenjtorja ‘Cathedral of Santiago de Compostela’ në Spanjë do të mund ta marrë më çmim 6 euro, e ndërkaq çmimi për një libër është 120 euro.
E për fund, panelistët dhanë nga një fjalë në të dyja gjuhët që sipas tyre i përshkruajnë kulturat e të dyja vendeve./ KultPlus.com
