Kush ishte Shën Klementi i Ohrit ?( 4 )

Moravia e shek.9-të

Nga: Fahri Xharra

Si e shihni në foton e mësipëme, shtu dukej shkrimi Yllirik i Shën Jeronimit, nga i cili u frymëzua Çirili dhe Metodi të cilët me urdhër të Bizantit e krijuan alfabetin kishtar për Moravinë (Çekia dhe Sllovakinë e sotme ) në shek 9-të . Por pa e zgjatur shumë, shkrimi i Shën Jeronimit dhe ai i Kirilit ishin me origjinë Pelazge-Frigje.
(There’s many theories on the appearance of the Glagolic script, from the presumed Pelasgo-Phrygian origin, Linear A-B/ Etruscan scripts, ‘Syriac’ hypothesis, through that of the renowned doctor and scholar St. Jerome (lat. Hyeronimus) of the 4-5-th century, to the authentic narrative of the tëo learned brothers from Macedonia, SS. Cyril & Methodius and the modern claims of the national-politicized 20th century scholars.)

Cilët ishin Kirili dhe Metodi?

Thuhet se ishin grekë por jo ata ishin dardan që jetonin në Selanik (Κύριλλος και Μεθόδιος) dhe si zakonisht në literaturë dhe histori çka ishte byzantine ishte domosdoshmërisht greke, e që nuk është e vërtetë. Thuhet se ata e kanë përhapur shkrim-leximin në mesin e sllavëve analfabetë në Principatën e Moravisë (Ћирило је рођен 827. или 828., а Методије 815. или 820. године) [1] браћа из Солуна, који су ширилиписменост и хришћанство међу неписменим Словенима у Великоморавској кнежевини и Панонији.Својим радом они су помагали културни напредак Словена због чега су остали упамћени као “словенски апостоли”. Они су направили глагољицу, прво писмо Словена )
Pra glagolica u bë për sllavët e Moravisë. Ata ende ishin paganë dhe qëllimi i përhapjes së ortodosizmit iu solli edhe shkrim-leximin.

Cirili fliste shumë gjuhë si edhe arabisht dhe hebraisht.

Sipas asaj që shkruhet në “Žitiju Ćirilovom” dhe “Žitiju Metodijevom”, nga knezi i Moravisë Rastislavi (842-871), u kërkua që Bizanti të dërgonte misionarë për gjendjen e fesë te populli i tij me qëllim që ata të largohen nga paganizmi; dhe me një gjuhë që për popullin është e kuptueshme. Pra glagolica u bë për sllavët e Moravisë. Ata ende ishin paganë dhe qëllimi i përhapjes së ortodoksizmit iu solli edhe shkrim-leximin.
Pra Kirili dhe Metodi u angazhuan dhe e bënë alfabetin “glagolik” për at pjesë sllave.

Moravia e shek.9-të
Galgolica pra i kishte 42 shkronja, pse?
Sot dhe atëherë vetëm gjuha çeke i ka 41 germa ( Alfabeti çek i ka edhe sot 41 shkronja nga të cilat mrreth njëzet janë shenja specifike për ghuhen e tyre Russian alphabet consists of 33 letters.- Alfabeti rus 33 gërma Ai bullgar Bulgarian number of letters to 30.- Ai bullgar 30

Si lindi cirilica e serbëve ?

Edhe serbët janë të vonshëm sa i përket shkrim-leximit. Pa hyrë në shkrimet dhe botimet e tyre vetëmashtruese dhe falsifikuese të tregojmë se shkrimin e tyre që quhet Çirilica e Vukit (Вукова ћирилица) është një variant i shkrim cirilik rus të cilin e zhvilloi gjuhëtari serb (me prejardhje shqiptare) Vuk Karaxhiq, në gjysmën e parë të shek.19-të, i cili i ka 30 shkronja.

Deri në fund të shek. 18, serbët shkruanin me një slavenosrbski shkrim arkaik, që ishte i njohur vetëm për shtresën kishtare, dhe pak i kuptueshëm për popullin e vet (славеносербски, архаични језик свештенства и виших слојева, тешко разумљив обичном народу.) Shkruhej në çiriliken serbe në të cilën nuk ishin të gjitha shkronjat e gjuhës serbe. Vuk Stefanoviq Karaxhiqi në vitin 1818, e krijoi azbuken (alfabetin) serbe. Nga alfabeti rus ai i largoi ato shkronja që nuk gjenin shprehje në gjuhën serbe: и, ю, й, ъ, ь, щ, я dhe i futi 6 shkronja tjera (po ashtu të huazuara): ћ, ђ, љ, њ, ј, и, џ, shkronjën j e mori nga latinishtja dhe atë џ nga çirilica (kishtare)
Pra thëniet e tyre që çirilicën iu krijoi Çirili dhe Metodi, biejnë në ujë se atëherë kur Çirili e shkroi “glagolicen” serbë nuk egzistonin, por ishin sllavët një konglomerat fukarenjsh ardhacakë në shërbim të Bizantit.
Në harta të vjetra apo të falsifikuara, kur të shihni të shkruar Servia, ta dini se është menduar vetëm në ortodoksi..
Kush ishte Shën Klementi?
Sipas Arqipeshkvit Dhimitri Homatian Shën Klimenti ishte nga Myzia. Myzët ishen dardanët e veriut deri të rrjedha e Danubit . Pasta shkruhet që:” kur Kirili dhe Metodi udhëtuan në Moravi ata e morën me veti edhe –Klementin, familjarin e tyre. Klementi ishte në shqërimin e tyre edhe gjatë udhtimit në Romë .
Të shkruajmë që Kirili, Metodi, Klemnti dhe Naumi ishin Dradan dhe i shërbyen verbërisht ortodoksisë e posaçërisht sllavëv të posa ardhur.Kryesisht ata punuan për shtetin e parë sllav në Ballkan – Bullgarinë dhe va vazhdimisht për sllavët tjerë, deri në Rusi.
Sisas Shën Naumit, ai së bashku me Klementin punuan së bashku në përkthimin e shkrimeve të shenjta me alfabetin e krijuar nga Kirili dhe Metodi. Sisapas Naumit , “vëllezërit e shenjt” Kirili Naumi dhe Angelariusi u vendosën në Bullgari sepse ishin të sigurt që Bullgaria iu dhe strahim dhe paqe në punën e tyre ( Anuario Pontifico “ – Kronikë e Papatit )
Mbreti Borisi I i Bullgarisë iu siguroi atyre që i përmendëm ,iu dha shtëpi dhe kushte pune në Devoll ( Shqipëria e stotme) dhe Ohër .( Devolli dhe Ohri ishin në kohën e Borisit I të sunduara nga Bullgarët )
(“As bishop, Kliment was titled in several different ways – of Tiveriopol and Velichki. In the Vatican library I discovered documents of Aristarhi Stavraki – great logothetes of the Constantinople Patriarchate, who had for decades been making lists of the eparchies , including that of Velegrada (Berat in Albania) and Kanina, Northern Epirus. There I found the name of Kliment with the date of his death – July 25, 916. )

Referencat e rekomanduara:
“Handbook of Old Church Slavonic” by R. Auty, 1977.
“Hrvatsko-Glagoljska Knjiga o Esteri” by Vesna Badurina-Stipčević.
“Origin And Development Of Writing” by Petar Hr. Ilievski,
https://bnr.bg/en/post/101048956/st-kliment-man-of-letters-devoted-to-christianization

Fahri Xharra,24.09.21
Gjakovë