Raketat e mundshme ruse drejt kufirit të Finlandës: – Kjo tregon pse finlandezët duan të anëtarësohen në NATO . Ka pasur raporte se Rusia po lëvizë raketat Iskander pranë kufirit me Finlandën. Nuk është për t’u habitur, thotë eksperti norvegjez i mbrojtjes, nënkoloneli Geir H. Karlsen.(Aftenposten, me 17.05.2022)
Akademik Hakif Bajrami, historian, Prishtinë
Doktrina ushtarake
Rusia po lufton në Ukrainë për ta forcuar pozitën në Krime dhe për të shuar çdo lëvizje për çlirim, brenda vendit, që ka karakter kombëtar. Sot dy termoelektrana nukleare në Ukrainë janë nën kontrollin e armatës ruse. Aty janë të instaluar ekspertët rus, të cilët janë shumë vigjilent se mos po rrjedh ndonjë fie radioaktiviteti dhe pastaj urrejtja ndaj Rusisë do të dyfishohet. E vërteta, urrejtja ndaj Rusisë është shumë realiste, për faktin se ka hy përmes agresionit në një shtet që është anëatr i OKB-ës.
Prandaj lufta në Ukrainë nuk është një luftë klasike, por pas Luftës së ftoftë, është një luftë tipike në mes CIVILIZIMEVE: Lindje –Perëndim.
Dhe, cili është dimenzioni përfundimtar i kësaj lufte, askush nuk e dinë. Tani shtrohet pyetja: a janë budallenj ata që hynë në këtë luftë shkatërrimtare, faktet flasin se po. E kur jemi te ky pozicion i budallenjëve në pushtet, mjerisht në histori nuk është hera e parë që ndodhë një realitet i tillë.
Rusët kanë hyrë në luftë me paramendimin se nuk mund ta humbin luftën. Ukrainasit e kanë dalë përballë agresionit rus, me paramendimin se nuk mund të dorëzohen. Kjo kurthë e doktrinës ushtrake e ka pozicionuar Perëndimin, se Rusia është e mundur në po atë moment, kur ka hy në luftë. Ndërsa, Ukraina në pozicionin që e ka, do të jetë e detyruar për të luftuar një kohë të gjatë, deri në amortizim të skajshëm. E ky pozicionim i gëzon shumë tregtarët e armëve dhe oligarkët “ilegal” që sillen e pshtillen pas atyre rus e që mjerisht janë të shumtë. Në këtë drejtim, një bankë Qipriote, nga fillimi i luftës në Ukrainë e ka tetëfishuar “kapitalin e deponuar”, nëse mund të quhet kapital, paraja e vjedhur nga djersa e popullit përkatës.
Lufta në Ukrainë ka filluar me 2014, kur Rusia neofashiste e okupoi Gadishullin Krimea. Nga ajo kohë e deri më 24 mars 2022, të dy palët janë përgatitë për luftë. Në Rusia, ishte Janukoviq (azilant politik, ish president i Ukrainës –pro rus) ai që shpresonte se brenda një jave, nga 24 shkurti 2022, do të kthehej në fronin e Kievit. Në anën tjetër në Kiev mendohej se sulmet okupuese nuk do të ketë, por ndoshta KS OKB do të debatoj gjërësisht për situatën në viset me popullsi rusishfolëse (Donbas, Donjetsk) e që janë nën regjimin e Ukrainës. Për ato vise me popullsi shumicë rusishtfolëse (Donbas dhe Donjetsk) mendohej se në KS OKB do zhvillohet një pazar diplomatik dhe në te, Perendimi do të vendos në favor të Ukrainës, me një rrezolutë obligative. Në këto rrethana, të dy palët (SHBA, Franca, Anglia; Rusia dhe Kina) kanë hy në luftë me ambicje të pastra se nuk guxojnë të humbin asgjë.
Rusia ka hy në luftë me një mendje madhësi se “çështjen Ukrainë do ta zgjidhë sikurse çështjen e Krimeas”. Dhe tani shihet se në Kremlin është krijuar bindja, se lufta nuk guxon të humbet, qoftë edhe nëse shtrohet nevoja e përdorimit të arsenalit nuklear!
Ukraina në saje të përkrahjes nga Perendimi (NATO) dhe mbarë bota paqedashëse, ka krijuar bindje se do të fitojë dhe nuk guxon të humbas luftën, për faktin se Ukrainë më nuk do të ketë, kurse NATO nuk mund të instalohet aty me asnjë çmim, të drejtë për drejtë.
Në anën tjetër qysh nga fillimi i luftimeve është ditur se NATO nuk do të hyjë në luftë fare, por do ta armatosë Ukrainën me arsenalin që e posedon në rrafshin e teknologjisë. Madje, bota Perendimore ka shfaqur hapur se Ukrainën do ta ndohmojë me 57 miliardë dollarë sa janë deklaruar deri me tash.
Ndërsa lufta në Ukrainë po thellohet, jo duke i ndryshuar pozicionet të fuqishmit që janë, por duke adaptuar strategjinë fataliste, ku po pëson popullsia në Ukrainë dhe po destabilizohet shoqëria me rrefugjatë në tërë Globin. Kurse për çdo ditë Rusia e Putinit fashist, po sharron në krime të cilat duhet adresuar qysh tani sepse krimet janë të një shkalle shumë të lartë në civilë dhe ekonomi, sidomos në shtetin e Ukrainës .
Nga kjo luftë hulumtuesit e tregut lirë kanë çmuar se humbjet në botë, për shkak të çrregullimit të tregut, janë marramendëse dhe arrijnë nivelin e mbi pesë mijë miliarda dollarë. E këtë humbje duartë e punës aktive nuk do të mundën për ta kompenzuar brenda gjashtë deri në dhjetë viteve.
Doktrina diplomatike
Tani për tani nuk ka teori diploamtike që do të gjindën Joe Biden dhe Vladimir Putin ball për ball, për ta pleqëruar çështjën Ukrainë. I pari (Biden) është aq komod në pozicione sa që është duke menduar se teknologjia dhe paratë e zgjedhin problemin. I dyti (Putini) është në luftë totale përbrenda dhe përjashta në stilin omina ommes, me përjashtim të disa oficerëve që i ka afër Kremlinit, dhe ata që janë në vijat e fronit dhe luftojnë me para sespe nuk janë rusë. Pra Putini po tregohet i “kujdesshëm” që mos ta zemroj popullin rus, por luftën po e bënë përmes mercenarëve dhe islamistëve çeqenë etj, që kanë përvojë dhe interes për xhepat e Kremlinit.
Në diploamcinë “ekstarktive”, që e ka në dorë Putini, është një çelës që i hap rrugë për të dalë nga gremina. Fjala është se Rusia mundet për një moment për ta pranuar Republikën e Kosovës. Me këtë potez, fatet e luftës ushtarake nuk do të ndryshohen, por pozitat diplomatike të Rusisë do të forcohen dukshëm. Po edhe Ukraina ka shfaqur sinjale që mund ta pranoj Republikën e Kosovës, për të treguar se është kanë bërë një luftë të drejtë. Të dy shtetet (Ruisa dhe Ukrina) janë të prirura nga ajo që shkruhet, se do ta bëjnë këtë, nëse u ngushtohet harku i komoditetit. Rusia do ta “pranoi Kosovën”, duke mednuar se Donjetsk dhe Donbas duhet të pranohen pastaj si shtete nga Perendimi i “egër”, për faktin se në këto republika popullsia është rusishtfolëse, siç është popullsia puro shqiptare në Kosovë.” Pra me këtë doktrinë nuk është fjala për ankesim, por për çlirim dhe luftë të drejtë, çmohet realiteti në Kremlin.
Ukraina në anën tjetër do ta pranoi Republikën e Kosovës, duke shfaqur prova në Perendim, për të përfituar para dhe teknologji, për faktin se nuk guxon të dorëzohet. Madje në këtë “pazar ultra të mjegullt”, nuk e futë fare Krimenë në ‘pazar”, e që është territor me rëndësi gjeostrategjike në përmasa të gjëra.
Për fund mendoj se doktrina diplomatike kurrë nuk ka qenë më e dobët, pas Luftës së Dytë Botërore, se në këtë rast. Kjo ndodhë për faktin se në Prendim çështja e kapitalizmit liberal ka shkuar bukur largë në të majtë, me filozofinë politike se në çdo vend funksioni po varet nga vota, pra po varet në fuksion: nga poshtë lartë. Pafuqinë e votës është bërë modë se rrallë kush po e pranon “kushtin” për t` u instaluar në pushtet. E çështja e marrjes së pushtetit me ushtria ka mbetë relikt vetëm në vendet e varfëra, por edhe në ato të korruptuara deri në ekstrem
Doktrina politike
Putini ka porbleme të brendëshme me opozitën politike, të cilën e ka mbështet për muri, madje duke e burgosur dhe helmosur për t`i hapur veti kohë dhe hapësirë për pushtet të tipit marionetë, pa kufi , në stlin komunist. Në këtë drejtim ka mundësi që çështja e grusht shtetit të jetë çështje vendimtare në Kremlin për fatin e luftës në përgjithësi. Kjo për faktin se Putini është në luftë të trefisht: brenda fuqisë që e ka; brenda opozitës së palgosur dhe përballë frontit që quhet: Ukrainë dhe Botë e “demokratizuar”. Dhe këtë fakt Putini e din. Por, për ta shporrë nga realiteti Putini si neofashist që është, i ka dy mundësi. E para, është trillimi i një grusht shteti, në mënyrë që duke i larguar ata që janë të luhatshëm, në përkrahjen e tij, merr pozitë komode, madje jo pa i burgosur të gjithë. E dyta, është se disa gjeneralë nuk duan të shkatrrohet shteti me ndonjë luftë me përmasa nukleare. Faktori i dytë për Putinin tani në kushte të një përparimi në front në stlin e “breshkës”, duke e amortizuar palën mbrojtëse, mbetet irelevant.
Në Ukrainë çështja është më e zhveshur politikisht, për faktin se Zelenski momentalisht është drejtuesi i pakontestuar i luftës. Ky njeri brenda një kohë shumë të shkurëtër u bë IKONË e respektuar në tërë botën e civilizuar, e sidomos në qarqet e NATO-s, sidomos në SHBA, Gjermani dhe Angli e Poloni….
Madje për politikanin ukrainas të arratisur në Rusi (Janukoviq) më nuk flet askush, sespe ai është hije e Putinit dhe si i tillë ka filluar të urrehet edhe nga ata që e respektonin, kur ishte në pushtet.
Sa i takon historiaografisë ruse, për këtë luftë, po shkruhet shumë dhe po jipen vlerësime kontradiktore. Madje, më duhet të them se janë shkruar e po shkruhen shumë libra në e për Kosovën, duke bërë krahasime të llojllojshme. Sidomos dallohej dikur, për korrektësi historiani ISKENDEROV. Tash shumica e historianëve eminent rus janë bërë shovinist të markave në stilin e dikurshëm të NKVD-es. Ndoshta këtë e bëjnë për të mbetur gjallë, por gabimet mbesin dhe pafytyrësia është me peshë , më e rëndë se plumbi.
Historianëve rus, jo të gjithëve, më duhet t`ua përkujtoi se Jelcini ishte plotësisht me Millosheviqin-Kasapin e Ballkanit. Madje katër aerpolanë rus ishin të përgatitur, dhe ata kujdestaroin në aeroport, se kur do të merrnin shnejën e gjelbërt për të startuar e për të shkuar në Beograd, duke bartur armatim andej dhe duke larguar kufoma të shqiptarëve, duke i maskuar ato nepër Siberi, me rastin e kthimit. (lexoni librin e botuar të: V. Çernomerdin, Kapitullimi i Millosheviqit. … detalisht). Pra çmimin e çdo “loje dramatike” dihet se e cakton kolektivi, dhe nëse Rusia ka hy në luftën e pakrye më 2022, sikurse Serbia më 1998/99, atëherë konskeuencat janë për agresorin, por edhe për ata që do të “fërkohen nga lufta”. E fërkues ka gjithmonë tepër derisa mos të dihet humbësi. E kur fërkuesit e humbin luftën, rreshtimi provohet, por atëherë është vonë për rirreshtim.
Doktrina rreligjiozo – kulturore
Pozita e religjioneve nuk ka ndryshuar fare që nga origjina. Librat e shenjët kanë mbetë po ata që ishin në fillim. Por, në proces kanë ndryshuar interpretuesit. Bje fjala, kryqëzata (ishin shumë, e disa u zvilluan përmes fëmijëve!!! 1096-1227), nuk arrijtën për ta çliruar varrin e Isait (Jezusit), edhe me çmime shumë të larta, në njerëz. E kryqëzatat i drejtonte Vatikani katolik. Por, më 1389, Vaselena ortodoske e shpiku se: “fitoi mbi shpatën islame, madje në Fushë Kosovë. Pas dy shekujve serbët, me leje të osmanlinjëve ua mveshën veti se kanë qenë “bajraktar” në atë luftë, dhe si të tillë duhet për t`iu besuar çdo lloj kryqëzate kundër Peradorisë Osmane. E nëse shikohen më thellë kundërthënjet në mes Vatikanit dhe Konstandinopojës, rrezulton se më shumë ka pasë hasmëri në mes këtyre dy qendrave politike dhe rreligjioze, se sa këto të dyja së bashku, karshi islamit religjioz dhe politik.
Në rrethanat që janë krijuar rreth luftës në Ukrainë, në mes Ukrainës dhe Rusisë, lufta nuk është religjioze, por në opsesionin psikologjik është e tillë. Madje nga aspekti gjeostrategjik i konfliktit të kulturave (Fukujama), lufta del se është pjesërisht rreligjioze, për faktin se Ukrainasit janë UNIJAT, pra nuk janë katolik, nuk janë as ortodoks. Lidhur me këtë, kjo luftë ka ngjallë dallime të mëdha edhe në Vatikan. Bije fjala tjetër qëndrim ka NATO ndaj kësaj lufte, e tjetër qënrim ka Vatikani. Edhe më qartë. Lufta në Ukrainë rezulton se do të zgjas shumë më tepër, se sa që e kanë projektuar planifikuesit e saj, kudo qofshin. Edhe më konkret, lufta ka marrë edhe dimenzione religjioze me implikimin e gjeneralit Kadirov (Qeqenë), që është rreshtuar në anën e Putinit. Madje tërë Evropa votoj për kulturën Ukraianse (për këngën e saj në Evrovizion) e ai qëndrim në Kremlin, e sidomos në qendrën e Vaselenës është pritë me një trishtim të paparë, sa që këmbanat në Atos, kanë rrahë (ato ruse), kur është dëgjuar se anija “Moska” u fundos, dhe kur u përhap lajmi se Ukraina e zuri vendin e parë në Eurovizion.
Të dy taborret po përhapin lajme se “do të fitojmë”. Madje Turqia, si gjithëherë me “egërsinë e saj” u lajmërua se me rastin e votimit për Finlandën dhe Suedinë që të antarësohen në NATO, do të votojë KUNDËR. Kjo e implikon çështjen Kurde në proces dhe mendoj se Erdogan do të ishte më mirë të heshtë se sa që paralajmëroi VETO.
Edhe Franca paralajmëroi se do të votoi kundër hyrjës së Republikës Kosovës në Këshillin e Evropës. Nëse bënë VETO kundër Kosovës, le të dihet se Franca ia bënë argatin Putinit, sepse parulla: “Vjen Kosova dhe shkon Ruisa”, nuk është shenjë e mirë për Bashkimin Evropian. Do të ishte më mirë sikur të ishin të dyja në atë Këshill.
SHEKSPIRI më duket se në shkallë gjeniale e ka thënë një fjali: “Nëse jeta është një teatër, atëherë zgjidhe rolin që më së miri të pëlqen”! E po nëse rregjisori ta cakton rolin që nuk të përlqen, atëherë mos merr pjesë në teatër fare, natyrisht nëse është e mundur. E lufta në Ukrainë gjatë qershorit pritet të ridimenzionohet, natyrisht duke ndryshuar shumë role që i mban tani Rusia jo në vijat e frontit por në rrafshin diplomatik, sepse Putini patjetër duhet të ndryshoj rrënjësisht në pozitën e Sergej Lavrovit si kryediplomat i Federatës Ruse, shumë prepotent dhe dezinformues!
Prishtinë, më 16 maj 2022
