Pirro Prifti, Tiranë
Dihet fare mirë se ditlindja e Heroit tonë kombëtar ka qënë më 23 Prill 1405 ose sipas kalendarit të sotëm Gregorian me 6 maj. Dhe për këtë shkak I u vendos emri Gjergj për shkak se ajo ditë është dita e Shënjtorit Shën Gjergj.
Kjo datë përkon me kalenadrin e vjetër Orthodox ose ai Julian. Kurse sipas kalendarit Gregorian që përdoret sot i bie të jetë data 6 maj. Në atë datë e jëma e Gjergj Kastriotit Vojsava pa një ëndër sikur lindi një Dragua i cili do të mposhtëte armiqtë, dhe ëndrën e saj ajo ja tregoi të shoqit Gjon Kastritoit apo siç e quanin miqtë e tij Gjon Dibrani. Gjergj Kastrioti ishte djali i tretë pas Stanisha dhe Reposh Kastriotit dh pas tij e jëma Vojsava lindi edhe një djalë të katërt Kostandinin.
Njihen fare mirë se kjo familje orthodokse bleu Kullën e Shën Gjergjit në Manastirin Hilandar , Mali i Shënjtë Athos (Mali i Atit), e cila sot egziston vetëm si Pirgu Arbanas (arbanski Pirg) i cili vërteton katërcipërisht se familja Kastrioti nuk ishte slave por arbër-epirote (sipas vetë Gjergj Kastriotit i cili ka shkruar në një letër se jemi familje epirotësh të Maqedonise, dhe pas ardhës të Aleksandrit të Madh dhe të Pirros së Epirit). Nuk është e rastit që përkrenarja e Skenderbeut ka të skalitur Dhinë Amaltea (që ka qumësht të ëmbël) si mjaltë, kurse vula e tij sekrete të cilën e kishte në formë unaze kishte të stampuar Perëndeshën iliro-pellazge Leda dhe Mjelmën që përfaqësonte Zeusin. .
Emrin Gjergj, Vojsava dhe i jati Gjoni e vendosën në pagëzim sepse data e lindjes përkoi me emrin e Shën Gjergjit sipas kalendarit orthodox dhe dihet që edhe sot e kësaj dite , familjet fetare i vendosin emrat e fëmijve të tyre sipas emrin të shënjtorit apo martirit sipas kalendarit. Sidoqoftë Gjergj Kastrioti pa i hyrë historisë që e dimë shumë mirë i përngjau shumë Shën Gjergjit të Kalendarit Orthodoks, por se këtë emër e kanë dhe kalendarët katolikë dhe protestantë.
Historia shkurtimisht e Shëngjergjit që përmajnë kalendarët religiozë të të tre feve është e njëjtë, dhe ky shënjtor njihet se vrau kuçedrën që deshte të hante vajzën e mbretit.
Shën Gjergji (rr. 175/280 – 23 prill 303) ishte një ushtar i perandorisë Romake që u bë më vonë dëshmor i krishterimit. U bë i pavdekshëm në tregimin e Shëm Gjergjit dhe kuçedrës. Ai është Shenjti mbrojtës i disa vendeve dhe qyteteve, si Anglia, Gjeorgjia, Katalonia dhe Moska, si edhe shumë profesioneve, organizatave dhe të sëmurëve.
Emri i Shën Gjergjit është i lidhur ngushtë me eliminimin e dragoit. Për këtë dragua thuhen shumë gjera. Disa thonë se ishte një bishë nga anët e Lindjes dhe kishte shpellën afër burimit të vetëm të një qyteti të madh dhe pengonte njerëzit të merrnin ujë. Thuhet se dragoi ndodhej në krahinën e Atalisë në qytetin e Allajas. Mbret aty ishte Selviou, një kundërshtar i të krishterëve.
Shën Gjergji atëherë, pasi kërkoi ndihmen e Zotit u hodh në luftë kundër dragoit dhe arriti ta mundte atë. E nxori jashtë shpellës së tij dhe e tërhoqi zvarrë deri në sheshin e qytetit. Aty pasi deklaroi se arriti të burgoste dragoin me ndihmën e Zotit, dhe kërkoi nga të gjithë të pranishmit të ndiqnin besimin e tij, vret dragoin dhe shpëton banorët nga rreziku i zhdukjes. Në këmbim për këtë të mirë që bëri, mbreti i dha vajzën e tij për grua.
Miti i Shën Gjergjit është një mit mijëravjeçar që ekziston në shumë mitologji dhe shumë fe në të gjithë botën. Kështu ekziston miti i lashtë grek për çlirimin e Andromedës nga Perseu, Apoloni që vret gjarprin, miti i Zigfridit në mitologjinë gjermane, Uicilopocli tek Azteket që vret gjarprin që nxjerr flakë nga goja, etj.
Profecia e nënë Vojasvës ishte e saktë se Gjergj Kastrioti shkëlqeu në luftën e tij për liri e pavarësi për të mbrojtur atdheun dhe Fenë me të gjitha mjetet. Rënia e Kostandinopojës në vitin 1453 në fillim të qershorit, shkaktoi dhe rrënimin e Orthodoksisë në ish Perandorinë Bizantine e për pasojë dhe në Arbërinë e atëhershme dhe në Epir.
10 vite më vonë pasi vdekjes së Gjergj Kastriotit pas pushtimi të Shkodrës Arbëria dhe Epiri ranën përfundimisht nën pushtimin Osman. Sulltan Menhmet Fatihu nxorri një dekret për të shkatërrua çdo kështjellë dhe të vriteshin të gjithë banorët dhe fëmijët të merreshin peng.
Kjo është arësyeja që të gjitha kalatë në Shqipërinë e sotme janë të rrafshuara (ato qe janë të ngritura janë bërë më vonë nga shteti shqiptar). Popullsia e pësoi keq, ajo ose u largua në:
– Itali me mijra, rreth 250.000 banorë, sidomos popullata e madhe orthodokse, në jugun e saj Kalabri dhe në Napoli ku shkoi dhe Donika Kastrioti me të birin; aty ishte dhe nipi i Gjergj Kastriotit –Hamzai , i cili u martua me një serbe dhe shkoi tek i jati , Stanisha në Kostandinopojë dhe aty vdiq, siçthuhet i varfër.
Një pjesë disa mijra, mendohet 10.000 banorë, shkoi në Venedik dhe në Raguza (Dubrovnik) sidomos katolikët e Shkodrës, Lezhës dhe të Drishtit,
Një pjesë iku në Rumani dhe Ukrainë apo ndenji në rrethinat e Kostandinopojës (e gjitha popullatë orthodokse),
Një pjesë u vra nga osmanët,
Një pjesë u konvertua në islam.
Arbëria mbeti e shkretë par disa dhjetra vite, por pastaj politika osmane bëri që të vijnë në këto toka bujkrobër nga Anadolli, cerkeze, sirianë, abhazë, persianë, turq, irakienë. të cilët populluan kryesisht fushat e Arbërisë (përfshi Kosovën).
Pas Programit FIDE në fund të viteve 1500 fillimet e viteve 1600,me urdhër të Papës erdhën në Shqipqëri, katolikë nga Libani, Tunizia, Maroku,
Në fund të viteve 1600 erdhën armunë dhe çobenë arumunë të cilët u vendosën kryesisht në jug të vendit që tashmë mori emrin Shqipëri për shkak të malësoreve që kishte mbetur, për të cilën kam folur më përpara.
Gjithashtu me krijimin e programit FIDE nga Papa Grigori i V në 1622, u bënë përpjekje për të ri-kristianizuar Ballkanin (sigurisht për ta katolicizuar). Kështu në Arbëri dhe Epir erdhën misionarët të urdhërit Dominikan dhe Franceskan të Vatikanit. Më vonë erdhën dhe grupe katolikësh nga Tunizia, Maroku Algjeria dhe Libani të cilët u sistemuan kryesisht në Shkodër, ndoshta dhe Lezhë dhe në Kosovë. Në Epir këta misionarë nuk patën shumë sukses. U katolicizuan kryesisht zona e Mirditës Lezhës Shkodrës Pukës dhe më në veri, në Fushë Dukagjin me malësorët ish-orthodoksë (të ritit lindor) dhe me të ardhurit e paktë nga vëndet që u përmëndën më lart.
Sidoqoftë kjo katastrofë demografikë shërbeu për diçka, për rilindjen e kombeve të tjerë:
-Arbër&epirotë orthodoksë+serbë, dolën shkiet të cilët lanë për të ruajtur fenë dhe pronatdhe formuan Serbinë me një shëenjtore Arbër Angjelina Arianitin, kunatën e Gjergj Kastriot-Skënderbeut.
-Arbër&epirotë orthodoksë +rumunë+arumunë, formuan Rumaninë dhe kryeqytetin e tyre Bukureshtin, të formuar nga Princi Arbër orthodox Gjika. Një pjesë e tyre shkuan derin Moldavi dhe Ukrainë.
– Arbëreshët+Italianëe sicilianë si dhe Arbërit katolikë që emigruan nga Shkodra, Lezha e Drishti formuan Italinë me ndihmën e Garibaldit dhe me Kryeministrin e parë arbëreshin z. Krispi.
Në Greqi Arvanitasit+ bizantin-folësit formuan Greqinë, me kryeqytet Athinën.
Në Kroaci Arbër katolikët ndihmuan së bashku me serbët katolikët formuan Kroacinë.
Nga ana tjetër, Arbërit e islamizuar të cilët u quajtën anrautë apo Arnavut ( vjen ndoshta nga persishtja- kokëfortë) së bashku me të ardhurit formuan Shqipërinë e sotme. Emri shqiptar për herë të parë u dëgjua në Koncilin e Arbërit në Gomsiqe të Lezhës më 1703.
Në Turqi, Perandoria osmane u mbush me arbër&epirotë të islamizuar (arnautë) që drejtonin ushtrinë dhe shtetin Osman. Sot në çdo 5 turq 2 janë me origjinë shqiptare sipas të dhënave të një gjenerali turk të ditëve të sotme.Në Egjipt Arnautët formuan Mbretërinë e Egjiptit të pavarur nga Turqia.
Në Siri, arnautët formuan një mbretëri siriane aleate me Turqinë, dhe sot e kësaj ditë në Damask është lagja e Arnautëve.
Në Egjipt arnautët e dërguar në komandën e Muhamet Aliut me origjinë nga Korça (që ishte dhe vetë Arnaut) u bë guvernator I Egjiptit nga viti 1805, dhe më vonë Mbreti Faruk formuan Egjitpin modern.
Kjo ishte pak a shumë problem që shkaktoi pushtimi Osman pas vdekjes së Heroit Kombëtar Gjergj Kastrioti-Skënderbeu.
Në Arbëri dhe Epir është karakteristike vendosja e emrave Gjergj si në familjet orthodokse ashtu dhe në ato katolikë apo dhe në ato ateiste për nder të Heroit tonë kombëtar i cili mbrojti atdheun dhe Fenë nga invazioni Osman deri kur vdiq më 17 janar 1468 në moshën 63 vjeç nga ethet e Malaries Shteti shqiptar e ka nderuar Gjergj Kastriotin –Skënderbeun me tiutllin Hero Kombëtar. Gjithashtu dhe Kisha Katolike i ka dhënë një titull `Atlet i Krishtit` nga Papa Klementi, duke e ditur që individi nuk ishte katolik.
Për Heroin tonë kombëtar kanë shkruar pothuajse të gjithë poetet dhe shkrimtarët e Rilindjes Europiane. Shumë rrugë dhe qutetet kanë emrin ose përmendoren e Gjergj Kastriotit-Skënderbeut që njihet si një nga 5 Heronjtë më të mëdhenj të Botës si strategë e Trima.
Vetëm një institucion akoma nuk pranon që të vlerësojë Heroi tonë Kombëtar si mbrojtës të krishtërimiy dhe kjo është KOASH, e cila megjithë përpjekjet e intelektualëve heziton të ndërmarrë një hap tashmë të vonuar por të domosdoshëm për të vënë në vëndin që Meriton si Martir apo si Shënjtor në kalendarin orthodox dhe në Komunitetin orthodox emrin e Heroit Kombëtar Gjergj Kastrioti –Skënderbeu.
Shpresojmë të reflektojë dhe të plotësojë më në fund një vepër që duhej të ishte bërë që kur u krijua Autoqefalija shqiptare. i Përjetshëm qoftë kujtimi i Heroit tonë Kombëtar Gjergj Kastrioti-Skënderbeu. Amen.
