Nga Paulin Z. Zefi, historian nga Lezha
*Hebrejte vajtojne pran Murit të Lotëve në Jeruzalem (Tempulli i Davidit) ; Krishterimi dhe sidomos Bota-Ortodokse vajton Rënien e Kostandinopojës (1453), por une dhe shumë Shqiptarë të tjerë Gegë e vajtojmë dorëzimin e Kështjellës së Rozafës (1479) dhe aq më tepër pikëllohemi kur kjo plagë e vjetër 538 vjecare, rihapet nga shqipfolësit-turkofilët e fillim shek.XXI…
538-vite nga fundi dramatik i epokes me te lavdishme ne Historine e Kombit-Shqiptar”….
*ARBERIA , Zonja hijerende e Kontinentit-Europian, i nenshtrohet obskurantizmit oriental me datën 25 janar 1479 , kur ne Stamboll u nenshkrua Marreveshja e Paqes ndermjet Republikes Veneciane dhe Perandorise Osmane….
Mbretëresha e qyteteve Shqiptare, Shkodra dhe keshtjella e saj legjendare Rozafa, i dorezohen P.Osmane pas nje rrethimi totalisht te deshtuar perballe qendresës titanike te qytetareve Shkodrane…
Ne baze te kesaj marreveshje , e cila u ratifikua ne Venecia me 25 prill 1479 , Shkodra, Lezha, Drishti, Danja dhe Zhabjaku , do ti kalonin Perandorisë Osmane e ndersa Durresi, Ulqini, Tivari, Butrinti dhe Ishulli i Lezhes, do te mbeteshin nen administimin e R.Veneciane….
Kasapi i Arberise dhe krimineli Sulltan Mehmeti i II-të Fatih(1432-1481), ishte larguar nga Shkodra i mbuluar me turp qe me datën 7 shtator 1478, por ai kishte caktuar Ahmet Pashen/Ahmet Bej Evrenozin , qe ta vazhdonte rrethimin edhe gjatë stines së dimrit ku Shkodranët rezistuan në një mënyrë te pabesueshme deri kur Senati Venecian do tu nderpriste furnizimin me ushqime dhe armatime , duke ju imponuar dorëzimin e kështjellës se shenjtë të Rozafës me kushtin e vetem që garnizonit ti falej jeta nga ana e ushtrisë se hatashme , e cila komandohej nga barbari Ahmet Bej Evrenozi….
Shkodra u zbraz plotesisht nga qytetaret e vjeter dhe banoret e saj autokton Arber te cileve ju garantua strehimi i sigurte ne Venecia , duke u mirepritur solemnisht nga Senati Venecian por ata qe vendosen te qendrojne u shperngulen perkohesisht prane Kishes Katolike te Shen.Rrokut (sot,Shiroka) ne brigjet e liqenit te Shkodres dhe kur tentuan qe ti afrohen qytetit te tyre te dashur, u masakruan pa meshire nga ushtaret osmane dhe familjet turke , te cilat tashme e kishin kolonizuar qytetin e shkermoqur nga luftimet e tmerrshme dhe ne keto kushte, Arberit qe i mbijetuan masakres, kerkuan strehim ne grykat e thella te Alpeve Shqiptare duke qendruar nen aureolen e Fiseve te pamposhtura, Shale dhe Shosh , me origjine nga Rrafshi i Dukagjinit(1432) ku lufta e tyre e panderprere kunder osmaneve, vazhdoi me shume sukses edhe pas vdekjes se Liderit te tyre, Princi jone famemadh, LEKA i III-te DUKAGJINI(1410-1481)….
Perlat arkitekturore te qytetit te cilat ishin objektet religjioze te Krishtera si Kishat Katolike ”Zoja e Shkodres (Zoja e Keshillit te mire), Kisha e Shen.Nikollit, Kisha e Zojes se Paperlyer, Kisha e Shen.Kryqit, Kisha e Shen.Maria Magdalenes, Kisha e Shen.Premtes, Kisha e Shen.Aponalit, Kisha e te gjithe Shenjtenve, Kisha e Shen.Teodorit, Kisha e Shen.Ilise apo Kisha e tregtareve raguziane Shen.Vlashi (kjo u shnderrua ne hamam) se bashku me Kishat Ortodokse Arbnore si ”Kisha e Shen.Llazarit dhe Kisha e Shen.Pjetrit”, fillimisht u bastisen, u dogjen dhe u kthyer ne germadha dhe me pas shumica prej tyre u shkulen nga themelet e ndersa e vetmi objekt religjioz i Krishtere qe i mbijetoi shkaterrimit total ishte ”Katedralja e Shen.Shtjefnit”t e cilen e percudnuan duke u adaptuar si Xhami osmane duke e pagezuar me ermrin e anti-Shqiptarit me te madh ne Histori Sulltan Mehmeti i II-Ftih, objekt qe akoma sot pershfaq reminishenca nga e kaluara jone me e erret ku disa nostalgjike qe nuk besojne as ne ZOT, kerkojne qe ti vene kazmen nje harmonie fetare shembullore, e cila ndoshta na ka mbetur si i vetmi virtyt me te cilin ndjehemi krenar perpara botes se qyteteruar!!!…
Shkruar: me 8 korrik 2020
