Nga: Ibrahim Kelmendi, Gjermani
___
Për shkak të dëshpërimit që Jusufi ka prezantuar në letrën e 5 nëntorit 1981 (e publikova dje), shkaktuar nga dështimi i bashkimit në takimin që kishin në Stamboll, më 14 tetor 1981, Sabri Novosella me Kadri Zekën dhe Bardhosh Gërvallën, kjo letër e 16 nëntorit 1981 përmban raportimin që Jusufi ia bën “udhëheqësit” SN edhe këtë:
“Tani të njoftoj se bashkë me shokun e ‘Bashkimit’ [Ibrahim Kelmendi] dhe të „Lirisë” [Kadri Zeka] kemi vendosur të organizojmë një manifestim qendror për kremtimin e festës kombëtare të 28 dhe 29 Nëntorit në Shtutgart. Do të mblidhemi nja 300-400 veta nga Gjermania, Zvicra e Belgjika. Një pjesë e shokëve do të shkojnë për festë në Vjenë.”
Pra, edhe në ato rrethana dëshpëruese bashkëveprimtaria po vazhdonte, dhe ajo kishte rëndësi, sepse bashkatdhetarët që tashmë ishin ndërgjegjësuar me pjesëmarrje në demonstrata e tubimet e përbashkëta informative, nuk duhet të dinin se kishte një përkeqësim të marrëdhënieve në mes të Jusufit me Kadri Zekën, i cili, në fakt, ishte pasojë e angazhimit komplotist të SN.
Manifestimi i festave të nëntorit ishte dinjitoz. Pyetjeve dhe bashkëbisedimit që bënë pjesëmarrësit, iu përgjigjen Jusufi dhe Kadriu. Që do të thotë, askush nuk vërejti ndonjë përkeqësim të marrëdhënieve mes Jusufit dhe Kadriut, siç i kishte prezantuar Jusufi në letrën e 5 nëntorit 1981. Ndërsa lexuesit e vëmendshëm, të cilët kishin lexuar “Zërin e Kosovës”, organin e LNÇKVSHJ-së, numrin e parë, nëntori 1981, nuk hetuan përkeqësim të bashkëpunimit gjatë manifestimi. Përkundrazi, tashmë mirëkuptimi gjatë manifestimi pat surprizuar për mirë.
(ibrahim Kelmendi)
***
Në vazhdim teksti i letrës që Jusuf Gërvalla duhet t’ia ketë dërguar Sabri Novosellës, më 16 nëntor 1981:
I dashur vëlla Mërgim!
Para tri ditësh t’i nisa një pako dhe tri zarfa me revistën. Po letrën që ta dërgova me to, e shkrova shkurtimisht, se prisja të përfundojë një ngjarje dhe të të shkruaj më gjerësisht.
Të shtunën, më 14 nëntor, në Shtutgart erdhi për të dhënë koncert Orkestrina e Radiotelevizionit të Prishtinës me tetë këngëtarë. Meqë në Shtutgart ende nuk ka klub të shqiptarëve dhe punëtorët e këtushëm, pos me një demonstratë, nuk kanë pasur si ta shfaqin revoltën dhe mendimin e vet lidhur me ngjarjet e Kosovës, ne patëm vendosur ta bojkotojmë koncertin e tyre. Ishte parashikuar nga ana e tyre që, para koncertit, ndonjë politikan të thoshte ndonjë fjalë lidhur me 29 nëntorin (jugosllav). Kurse ne planifikuam që, mes fjalës së tyre dhe koncertit, t’i thërresim punëtorët për dy minuta heshtje në nderim të luftëtarëve të rënë në pranverën e përgjakshme të Kosovës, të lexojmë një tekst të shkurtër (1,5 faqe të shtypura në makinë), të thërresim parullat „Jashtë nga vatrat tona ushtria dhe milicia fashiste jugosllave“, „Rroftë populli shqiptar”dhe „Kosova – Republikë“, me ç’rast kjo e fundit „Kosova – Republikë”do të vazhdonte pandërprerë deri në ndërprerjen e programit të „mysafirëve“. Por, ngjarjet u zhvilluan shumë më mirë sesa e kishim parashikuar ne. Në këtë drejtim na ndihmuan vetë armiqtë, me nervozën dhe druajtjen e tyre, siç po na ndihmojnë për të na vajtur punët mbarë që nga pranvera. Konsullata jugosllave kishte organizuar si kujdestarë nja dyzet shqiptarë të mashtruar e serbë, me shirita kujdestarie në duar. Ata duhej të mbanin rend gjatë koncertit. Pas hyrjes në sallë të publikut (nja 5 – 600 veta) dhe të trimave tanë, të organizuar, nja 30 veta, një përfaqësues i ambasadës jugosllave, me emrin Bashkim Hisari (ish punëtor i TV Prishtinës) i afrohen Besnikut dhe një punëtori shqiptar e i nxjerrin nga salla si persona të padëshirueshëm. Meqë Besniku, për shkak të profesionit që ushtron, është i njohur pothuaj për të gjithë shqiptarët e këtushëm, , publiku ngritet i tëri në këmbë dhe reagon për largimin e tij. Atëherë, një shok yni, i LNÇKVSH, e shfrytëzon mirë rastin, hipën energjikisht mbi tavolinë, thërret të madhe parullën „Kosova – Republikë“, duke vendosur kështu ta shkurtojë krejt procedurën e planifikuar. Publiku përnjëherë ngrihet i tëri në këmbë dhe i përgjigjet njëzëri parullës. Kujdestarët e neveritshëm dhe personeli i konsullatës jugosllave, me këlyeshët e tyre mercenarë, zënë të tolloviten dhe përpiqen të marrin masa. Por, si vetëtimë u lëshohen në shpinë djelmoshat tanë dhe publiku bashkë me ta. Përfundimi: tragjik dhe komik për armiqtë tanë. Përfaqësuesit të konsullatës i çahet koka me karrige (këtë njeri, Bashkim Hisarin, e kanë rrahur njerëzit tanë edhe në demonstratën e Shtutgartit, se qe treguar shumë i zellshëm dhe dinak e këmbëngulës në realizimin e qëllimeve të poshtra të armikut), e përgjaken të gjithë ata që kanë pranuar të hynë në vallën e tyre. Prej njerëzve tanë e punëtorëve, asnjë i plagosur, as i gërvishur, bile. Në taborin e tyre, disa të plagosur rëndë (ka qenë rrezik që të mbetet edhe ndonjë i vdekur). Fotografia e satrapit Tito dhe flamuri jugosllav grisen e shkilen nga publiku, instrumentat e Orkestrinës fluturojnë, thyhen e shkilen nëpër sallë. Gjatë gjithë kohës, shqiptarët, në përleshje e sipër, nuk e ndalin parullën „Kosova-Republikë“. Përleshjet bëhen të rrëmbimshme, të rrufeshme, shumë energjike. Prej salle, i tërë publiku del përjashta dhe, për më se një gjysmë ore rresht, nuk shpërndahet por thërret parulla me zë të lartë, kështu që manifestimi shndërrohet në një demonstratë të shkëlqyeshme. Autobusi i jugosllavëve mbushet me parulla të ndryshme, pëllëmbë për pëllëmbë, me sprej për ngjyrosjen e automobilave. Më në fund, shpërndahen pa therrë në këmbë. Është interesant të shtohet se policia gjermane, prezente gjatë tërë kohës së përleshjeve, nuk intervenon asnjëherë, por e ndjek ngjarjen me gjakftohtësinë më të madhe. Asnjë punëtor nuk merret nga policia, as shfaqet fare ndonjë tentim i tillë nga ana e policisë. Disa nga policët gjermanë u bashkohen thirrjeve të parullës „Kosova – Republikë”dhe u thonë hapurazi njerëzve tanë se kanë të drejtë të veprojnë kështu, sidomos pas nxjerrjes përjashta nga salla të dy njerëzve tanë. Si e përshkruajnë shokët, ky ishte një manifestim i shkëlqyeshëm i vendosmërisë së punëtorëve tanë dhe i solidarizimit të tyre me bashkatdhetarët në Kosovë. Jugosllavët e pranishëm kanë se çka u tregojnë eprorëve të tyre.
Një shfaqje të ngjashme atyre u kanë organizuar, një javë më parë, edhe punëtorët tanë në Cyrih të Zvicrës. Por, atje, sipas mendimit tim, kanë bërë një gabim të vogël: punën e kanë nisur si kundërshtim ndaj një kënge popullore serbe, të kënduar nga nga një këngëtare serbe. Ndryshe, edhe atje u kanë dhënë mend aq, sa trupa menjëherë e ka ndërprerë turnenë nëpër Zvicër dhe ka kaluar në Gjermani. Në Mynih nuk ka pasur manifestim nga shqiptarët, por ka pasur një lloj bojkotimi. Nga afro 10 mijë shqiptarë që punojnë në atë qytet, në koncert kanë shkuar gjithsej 70 – 80 veta.
Këta rreshta t’i shkrova nën përshtypjen e kësaj ngjarjeje, që neve po na duket me rëndësi.
Tani të njoftoj se bashkë me shokun e „Bashkimit”dhe të „Lirisë”kemi vendosur të organizojmë një manifestim qendror për kremtimin e festës kombëtare të 28 dhe 29 Nëntorit në Shtutgart. Do të mblidhemi nja 300-400 veta nga Gjermania, Zvicra e Belgjika. Një pjesë e shokëve do të shkojnë për festë në Vjenë.
Kulla e familjes Gërvalla në Dubovik
*
Të fala vëllazërore e revolucionare
Sokoli
Ja më në fund adresa e kërkuar e atij shokut në Australi:
B. Kr., Penington Hostell, Penington SA 5013, Adelaide, Australia
(Adresën e kemi marrë nga „Lisi“, që duhet ta njohë shoku B. Kr. Kurse „Lisi“, që ka qenë këtu në Gjermani, te i ati, i ka marrë njoftimet nga „Bungu”ose „Guri“, në mos qoftë njëri prej këtyre vetë shoku B. Kr. Besniku e di mirë, por nuk është këtu në këtë çast.)
[Shënim i Xhafer Durmishit: “Këtë letër ma dërgoi Kadri Rexha, më 31 gusht 2013”. Është publikuar për herë të parë nga Faridin Tafallari në www.albaniapress.com, më 1 tetor 2013; ripublikuar edhe nga Xhafer Durmishi, VEPRA E JUSUF GËRVALLËS, f. 250-256.]
