Nga Aurel Dasareti
Korrupsioni është një krim i neveritshëm dhe një e keqe shoqërore. Mëkati i vogël mund të falet, por jo korrupsioni. Ai duhet të dënohet dhe të shërohet. Votat e 25 prillit u vodhën, prandaj fituesi është i paligjshëm. Pozicioni i sivëllait të çetnikëve në krye të Shqipërisë, ose më saktë, mbështetës i armikut pushtues për ndarjen e Kosovës,
është rezultat i gënjeshtrave sistematike. Nëse ka një Ferr, ai me siguri do të jetë vendi ku njerëzit e kalibrit të tij do ta kalojnë përjetësinë.
***
Korrupsioni është një e keqe cilësisht e ndryshme. Veprat e pista të njeriut të korruptuar bëhen ngjitëse për shoqërinë. Korrupsioni është një rrjetë merimange që përhapet, duke imponuar bashkëpunim. Edhe nëse mendimi mbizotërues është se korrupsioni kryesisht ka të bëjë me ata që janë në pozita të ndikimit, realiteti është se korrupsioni është një e keqe shumë më e gjerë dhe se ky virus i rrezikshëm mund të prekë këdo. Është para së gjithash një mentalitet të cilit i nënshtrohemi dhe që në fund të fundit mund të identifikohet me një shthurje morale për të cilën as nuk jemi të vetëdijshëm.
Një shpirt i korruptuar nuk e sheh më mëkatin e tij, por e bën atë një mënyrë jetese, duke e ngritur në nivelin e virtytit ose të paktën të pranuar nga shoqëria.
Korrupsioni është bari i keq i kohës sonë. Sulmon politikën, ekonominë, shoqërinë. Termi i korrupsionit (në kohën që jetojmë) është një nocion global shumë i përhapur, pjesërisht falë faktit se gjithnjë e më shumë autorë po shkruajnë për këtë temë si një fushë mjaft problematike e shoqërive të sotme. Të shkruash për korrupsionin është jashtëzakonisht e rëndësishme, duke pasur parasysh se është një çështje që, për shkak të përhapjes së tij, shkel në fushat e pushtetit shtetëror, si dhe kishën-xhaminë, dhe hap shumë çështje të drejtësisë dhe demokracisë së sistemeve shtetërore në të cilat jetojmë.
Korrupsioni, një luftë e përjetshme. Qëllimi i shkrimeve është të rrisë ndërgjegjësimin e qytetarëve për pasojat jashtëzakonisht të dëmshme të korrupsionit, të tregojë se si korrupsioni shkel të gjithë sistemin e sundimit të ligjit dhe të provokojë reagime nga organet qeveritare ose zyrtarë individualë, të mëparshëm ose aktualë, në lidhje me raste specifike të korrupsionit.
***
Korrupsioni është ligësi. Kjo i bën të fuqishmit të pasur. Kjo i bën të pasurit të fuqishëm. Të jep përshtypjen se gjithçka është në shitje.
Shkatërron ndjenjën e drejtësisë dhe besimit te qeveria. U heq shpresën të varfërve dhe të pafuqishmëve. Pasi të themelohet, ajo i përket strukturave që janë të vështira për t’u shkatërruar. Viktimat e saj nuk janë menjëherë të dukshme, por dëmin që krijon në ekonomi, politikë dhe shoqëri, ne të gjithë e paguajmë. Nuk ka periudhë dhe asnjë vend në të cilin nuk ka ndonjë incident ose rast korrupsioni, por ajo që është e rrezikshme është të justifikojmë pasivitetin (indiferencën) tonë si qytetarë ose të kërkojmë shpjegime për pamjen e saj krejtësisht të re në trashëgiminë e sistemeve të kaluara.
Në fakt, ne nuk duhet ta interpretojmë korrupsionin si një lloj devijimi nga normaliteti, sepse mjerisht ky është sistemi në vendin tonë. Pra, ai është gjithashtu një sistem në Shqipëri, Kosovë (nuk mendoj për qeverinë aktuale), FYROM, dhe nuk duhet të gjykohet nga titujt aktualë, numri i rasteve, por nga fakti që ai është i degëzuar dhe i lidhur me institucionet e sistemit, partitë politike, ose më shpesh, grupet e interesit, administratë e shpërbërë ose joefikase, gjyqësor i keq, rendi ligjor (juridik). Korrupsioni është kryesisht një sistem i pranuar te ne, pasi jemi kokëmish dhe nuk meritojmë as mirëqenie, as shtet, as liri, dhe as siguri.
Gjatë gjithë historisë nuk kemi pas unitet, prandaj kemi lejuar të na shtypin armiqtë e jashtëm që kanë hyrë brenda trojeve tona, ndërsa ne, deri më tani nuk kemi përfunduar vrasjen e njëri-tjetrit. Kokëmish! Dhe, këtu jemi përballur me një të vërtetë dhe përvojë të madhe të turpshme që, pavarësisht nga fakti se korrupsioni njihet si një element i rëndësishëm i amullisë në zhvillimin ekonomik dhe një problem në sistemin politik, për më tepër në kolapsin e shoqërisë, ne nuk arritëm të bënim asgjë për t`i zgjuar dhe inkurajuar njerëzit (shumë prej tyre frikacak që vuajnë nga kompleksi inferior në raport me armiqtë pushtues, dhe jo vetëm) ose për të menduar se diçka me të vërtetë efektive mund të bëhej. Njerëzit nuk janë vetëm skeptikë, por ata janë lodhur nga premtimet e mëdha dhe rezultatet e vogla.
Njerëzit që nuk u fshehën, por e konsideruan normale të tregonin “mirëkuptim” për korrupsionin, depërtuan në skenën publike: nga manipulimi i rezultateve të sistemeve zgjedhore, në pozicione mbi ligjin në ndërtime të paligjshme, uzurpimin e pronave shoqërore (sidomos bregdetit), nga përbuzja e ligjit për të injoruar detyrat morale. Arrogantë dhe me një mungesë të dukshme jo vetëm të moralit, por edhe të njohurive elementare (analfabetë kronik me diploma false), pafytyrësisë dhe tradhtarë shpirtskllav.
Në një demokraci, injoranca arrogante zakonisht paguhet nga humbja e besimit, popullariteti apo edhe humbja e pushtetit, por shumë njerëz në skenën publike shqipfolëse duan të llomotitin, edhe nëse negativisht, kështu që ata e kthejnë skenën publike në cirke mediatike. Publiku kthehet/konvertohet në një turmë spektatorësh që shkojnë rregullisht në teatër për të parë shfaqjet “artistike” e të pavlera të kopilëve të njëjtë dhe, madje edhe pse të pakënaqur me atë që panë dhe paratë që i dhanë kot, duartrokasin si të çmendur, secili duke lavdëruar “artistin” e tij të preferuar: publik cinik dhe pasiv, i mbushur me zhgënjim, tru-shpëlarë, i hutuar e i çorientuar. Studimi i korrupsionit tregon një lidhje të fortë midis korrupsionit dhe mungesës së investimeve, investimeve të huaja dhe politikës ekonomike sistematike. Ato tregojnë se Shqipëria, Kosova dhe pjesët e FYROM-it arbëror, mbeten shumë prapa konkurrentëve të saj ekonomikë, pasi korrupsioni është gjithashtu një tregues i jo-efikasitetit të autoriteteve publike. Institucionet e pushtetit ekzekutiv, vetëqeverisja lokale dhe gjyqësori duhet të lirohen nga kriteret politike të përzgjedhjes së njerëzve dhe ngritjes në detyrë, por nuk mjafton vetëm kjo, duhet gjithashtu të sigurohet përgjegjësia e tyre për të bërë punën e tyre në mënyrë të ndershme, efikase dhe profesionale. Masat ndëshkuese në vetvete nuk do të japin rezultate nëse ato nuk shoqërohen nga ndërtimi i vetëdijes publike dhe kulturës demokratike politike, edukimit etik sistematik, ngritjes së vetëdijes kombëtare dhe ngritjes së arsimimit.
Na duhen fjalë të forta për të dënuar korrupsionin. Është një fenomen që kërkon vlerësim dhe gjykim serioz etik dhe ligjor, sepse është krim ndaj shoqërisë dhe vendit, shkel vlerat themelore të marrëdhënieve ndërmjet njerëzve siç janë besimi, ndershmëria, drejtësia dhe barazia, dhe rrezikon ndjeshëm barazinë, solidaritetin dhe sigurinë e qytetarëve. Korrupsioni është pra një mëkat i madh kundër të varfërve, të dobëtëve dhe të pafuqishmëve. Dhe një rrezik jashtëzakonisht i madh për të gjithë sepse e çon vendin në tatëpjetë, në vdekjen e sigurt.
***
Korrupsioni është dhënia e ryshfetit ose pranim i ryshfetit dhe në këtë mënyrë fitimi ose dhënia e një avantazhi të pahijshëm në lidhje me punën e dikujt. Korrupsioni është krim, i dënueshëm juridikisht.
Kohëzgjatja e gjobave ose madhësia e gjobave ndryshon në varësi të shtetit përkatës dhe ligjit që është shkelur. Dënimi për shkeljet e zakonshme është midis disa javësh dhe 20-50 vjet pas hekurave, me burgim të përjetshëm…
“Është e vështirë t`i çlirosh budallenjtë nga zinxhirët që ata adhurojnë” –Voltaire.
- Aurel Dasareti, USA, është ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike
