Pamje e Dushkajave në Turjakë
Sinan Kastrati, Suedi
Vazhdon nga numri i kaluar me titull ” Pse erdhi vajza tiranse në Turjakë?” botuar në Drini.us, 28 Shkurt 2023
Pjesa e shtatë (7)
Nata e parë e tiranses në Turjakë
Sanija kishte fjetur at natë, natën e parë në Turjakë me kusherirat, qikat turjakase në shtëpinë e axhës së babait të saj, Sylës. Dhoma që flenin qikat, ishte në katin e dytë dhe kishte dy dritare të vogla që shihej lumi Mirusha si në pëllëmbë të dorës. Natën e parë tiransja e Vogël nuk kishte fjetur deri vonë nga kënga si në kor*) e bretkocave. Livadhet ishin plot me barë e me lute të llojllojshme . Pas kryheshin livadheve shihej Vakafi i Lubizhdës me lisa të trash që dy burra të fortë, si Sahit Jemini nuk mund ta përthekonin një lis bung *). Vakaf*) i thonin pasi që ishte pronë e katundit dhe kur vdiste dikush, shkonin disa burra dhe e prenin një lis me sharra e me sakica dhe me dërrasat e lisit e varrosnin të vdekurin. Drrasat e lisit i futnin në vorr, të cilin gjithashtu e hapnin disa djem e burra të fortë të katundit.
Carravrana, Damaneku dhe Turjaka kishin shumë zabele me drunj, qarr e bung, që askush nuk i prente vetëm nëse dikush vdiste apo, lisat i përdornin për ndërtimin e ndonjë ure, mullini apo Xhamie. Bile thonin katundarët, me prek (e pre) në Vakaf, të ndodh ndonjë e keqe e madhe, ta qon Zoti, kah se kujton.
Turjaka nuk kishte xhami.
Dy herë kishin vendosur katundarët që ta ndërtojnë një xhami në mes të katundit por prap nuk e kishin ndërtua sepse nuk ishin pajtua për vendin dhe kush duhej të bëhej imam*. Edhe guart i kishin bajtur kur Avdyl e Ilaz
Imeri e Sylë Sahiti e kishin falur një arë që ishte në mes të oborrit të Xhel Nurqit e Amrush Bajramit, Sadri Metës, Din Haxhisë, Cufë Mllanaviqit e Islam Maliqit. Në mes të arës ishte një arrë e madhe qindra vjet që nuk kishte asnjë pemë a lis më të madh, ishte një arrë aq e madhe sa nuk kishte askund aso arre në Turjaka qysh kur i kishin prishur vneshtat (vrestat) Turjaka.
Gurët, pasi nuk ishin pajtua katundarët, i kishin largua përsëri.
Atherë turjakasit kishin vendosur që ta ndertojnë Xhaminë te Kerrshinat në mes të mahallës së Goqve, mahallës së Vogël dhe Turjakës (mahallës së Madhe), në trojet ku tash i kanë ndërtua shtëpite djemt e Ali Metë Jeminit, por prap nuk ishin pajtua.
Turjaka dikur kishte pasur vneshta me rrush, pjeshka e pemë tjera sikur të ishte Rahavec ndërsa tash kanë mbetur vetëm emrat e vneshtave “Ara te Molla”, ara e jonë që ishte afër arave të Dul Jetullahit në mes të Mahallës së Vogël dhe Mahallës Kajtazëve.
Thuhet se Mulla Haliti *), hoxhë nga Mahalla e Vogël kishte pasur dëshirë që aty të ndërtohet Xhamia. Ai ishte hoxhë por nuk kishte ndejtur në Turjakë për shkak të një ngatrrese që kishin pasur me një familje, familjen e Avdi Hamidit. Një vëlla apo nip i Mulla Halitit duke punua angari *) “vullnetarisht” në xhade *) Më vonë Mulla Haliti kishte shkua në Samadraxhë, deri në “pension). Ka vdekur në kohë “lufte” me 1999 në Malet e Turjakës në kushte të rënda, në mungesë ushqimi e barëra mjekësore. Mulla Haliti nuk ka lënë pas vete trashëgimtar. Thonë se nuk e ka lënë gruaja me u martua për së dyti. Turjakasit dhe të tjerët, Mahallën e Vogël, aty ka jetua Mulla Haliti, e quajnë edhe si Mahalla e Hoxhës, sipas Mulla Halitit.
Sanija shikonte nga dritarja Fangjet e Xhemajlisë së Brahim Agës dhe dushkajat në mes të Damanekit, Lubizhdës e të Vllashki Drenocit. Pakë më larg nga dritarja shiheshin disa shtëpi, por nuk dalloheshin mirë. Ishin shtëpitë e mahallës së Lacëve në Vll. Drenoc. Aty i kanë shtëpitë Shahirat e Drenofcit, Salih Bajrami e Feriz e Ali Ramadani- Krasniqi.
Ndërsa Sanija ishte zgjua herët, kusherirat e Sanijes flenin ende. Ato deri para ferkit të sabahit nuk kishin fjetur duke i bërë gjithfarë pyetje Sanijës. E pyesnin për Tiranën se si dukej qyteti, njerëzit e rrugët e qytetit.
-Po shtëpitë, a janë sikur këtu në Turjakë, pyste njëra nga qikat më të ndrojtura.
E Sanija, dëshironte të gjithave qikave të iu përgjigjej. Sanija, trajtohej në Turjakë si një princeshë. Ajo ndihej shumë mirë dhe ishte e gëzuar dhe e hapur. Në dhomë ku flinin qikat me tiransen e Vogël nuk kishte orendi e as krevatë sikur në Tiranë por asaj i pëlqente kjo jetë e thjeshte. Dhoma ku kishte urdhërua e zonja e shtëpisë me fjet qikat, kishte të shtruar një qilim të madh, mbi kashtën e hasrën *) që kishin shtrua. Pra Sanija për herë të parë nuk do të flente në krevatin e saj të butë por në kashtë. Qikat kishin pasur qejf që Sanija të bjerë në mes e ato, 7 qikat e dy mbesat që kishin ardhur te dajat, shtyheshin se kush do të bjerë më afër tiranses. Të gjithat dëshironin të jenë sa më afër saj e ta pyesnin tiransen për jetën e saj.
Qikat (vajzat) e Turjakës, në vendin ku do të flente Sanija, mbi kashtën e arave të Bratininit i kishin shtrua edhe një lëkurë të një dashi që e kishte prerë gjyshi kur kishte ardhur Shaban Polluzha, një shoq i gjyshit që thonin qikat ishte vrarë në luftë kundër shkaut. At lëkurë gjyshi nuk ia shtronte askujt, përveç miqëve e mysafirëve të rëndë por Sanijes, kish thënë vetë plaku:
-Merreni e shtronja Sanijes lëkurat e dashit se âsht gjak i joni ajo bijë. Ai kishte thënë gjithashtu se Sanija duhet të rrijë ketu e mos të shkoj më në Tiranë se është gjak i jonë.
E zoja e shtëpisë, një plakë e mbajtur mirë, kishte ardhur dy, tre herë natën në dhomë pa trokitur dhe iu kishte thënë qikave:
-Fleni se Sanija âshte e lodhun!
Por Sanija nuk kishte gjumë, edhe ajo dëshironte ti dëgjoj kusherirat e veta që i tregonin për jetën në Turjakë dhe për dëshirat e tyre që kishin ….
Njëra nga kusherirat, Sevdija që dukej se ishte më e madhja i tha Sanijës se sivjet do të shkon nuse në Banjë, katund nja tri orë këmbë larg Turjakës. Sanija e pyeti:
-A e ke parë djalin që do ta marrësh për burrë?
-Jooooo! Marre âsht me e pa burrin para se me shkue nuse! Kam dëgjua se ai i ruan delet. Më shumë nuk di. Ndërsa e kishte ulur kryet e priste dhe kërkonte nga Sanija një përgjigje. Sanija në fillim heshti por më vonë iu drejtua në sy Sevdijes:
– A e ke dashur ndonjë djalë tjetër këtu në Turjakë?
-Në Turjakë, ne nuk martohemi se është katund i vogël dhe me të gjithë njihemi por njëherë kur isha me babën në mal me marrë dru, e kam parë një djalë nga Panorci, i cili erdhi e i ndihmoi babës me e ngarkua kerrin me dru. Ishte i veshur mirë me tirq të ri, me një këmishë të pëlhurës e xhamadan të Gjakovës. Në kokë kishte kapuçin e bardhë që disa herë i ra në tokë, duke i bajtur drutë. Njëherë u afrova dhe ia dhash kapuçin në dorë e ai sikur më falenderoj pa më folur, vetëm me një të keshur. Nuk arrita ta prek dorën por trupi mu dridh. Ai ishte djalë i fortë e i gjatë. Na ndihmonte. Vinte nga unë me krahun plot dru dhe sikur më thoshte:
-Edhe ty kam me të mbajtur në duar e nuk të lë me prek punë me dorë! Kështu kishte humbur vajaza në mendime dhe nuk dihej se ku ishte po mos ta kishte pyetur Sanija a ta kishte larguar nga ato mendime.
-A e ka takuar ndonjëherë tjetër djalin nga Panorci?
-Po! Ishte një dasëm në Panorc dhe unë shkova bashkë me një qikë të Isni Hamzës sepse ajo i kishte dajat atje. Por këtu në dasma, vajzat nuk guxojnë me shkua vetë. Ato zakonisht i përcjell një plakë ose grua e vjetër që as me sy nuk mundet me i kqyr qikat ndonjë djalë se jo më me ndejtur me to. Por Sevdija e dinte se ai djali do të vinte në shtëpinë ku ishin gratë dhe qikat, për ndonjë nevojë që kishin burrat. Ai merrte qepë, pasul, tlyen … e iu dërgonte akçive*), që bënin ushqimin për dasmorët. Sevdija menxi kishte pritur ta shoh dhe në kohën kur ai donte të afrohej, erdhi një plakë e i tha djalit:
– Djalo, shka pa don k`tu, hec e mos eja më se ka gra të huja e qika të reja! Sevdija nuk kishte arrit ta shoh si duhet por shpresonte se do ta shoh apet (përsëri).
Sanija ishte e mahnitur nga kusherirat e saj se si ato i tregonin për jetën e tyre e për dashurinë e tyre që kishin, dashuri e pastër idilike që nuk mund ta gjeje pos në libra.
Një tjetër, që Sanija nuk iu mbante emrat përmendësh se ishte nata e parë në Turjakë i tha Sanijës:
– Unë isha duke korr grun në Grablishtë që është afër shtëpive, te Seishta e Sadri Shaqës kur erdhi një djalë, isht djali i Zenel Smajlit dhe me kapuç në dorë siq ishte dhe më buzëqeshi. Por unë nuk guxoja as kryet me e qu përpjet se isha me motrën dhe tre v`llazën.
E Sanijës këto copëza të tregimeve i dukeshin sikur ajo është në një botë tjetër, në botën e ëndrrave e në botën e çudirave. Dhe kështu, deri para mëngjesit Sanija kishte dëgjua kusherirat e saj që tregonin lloj-lloj tregimesh dhe pritshin nga ajo këshilla.
Edhe Sanija iu kishte tregua për jetën e saj në kryeqytet, se si ajo shkon në kinema e shikon filma të dashurisë me shoqet e saja.
-Në çdo mbrëmje dalim në korzë e shetisim, djem e vajza. Kusherirat nuk e kishin kuptua çka është “korza” por nuk kishin dashur ta ndërprejnë e të dinë sa më shumë e të mësojnë sa më tepër për jetën e saj në qytet. Ato nuk kishin qenë e nuk kishin parë me sy kurrë qytet. As në Rahovec nuk kishin qenë dhe vazhdonte Sanija me iu tregua e shikimet e tjera plot zjarrë ishin drejtua te goja e Sanijes.
Në shkollë ulemi bashkë me djem e liqenin që e kemi afër, lahemi e rrezitemi bashkë me djem të Tiranës. Qikat e Turjakës mbetën pa mend kur e dëgjuan se vajzat lahen në liqen cullak, vetëm me një “bez” të hollë që iu mbulonte pjesët ku nuk duhet të shiheshin dhe gjinjët.
E këtu në Turjakë, të gjitha qikat kishin kanë nga një shami në kokë e kanac, (një lloj përparëse të bardhë, zavijaq), edhe pse e kishin Mirushën, nuk guxonin me shkua me shkua e me u la.
Pastaj, Sanija iu tregoj se si janë rrugët e gjëra, të gjata e të drejta e në të dy anët ka pemë të mbjellura. Autobusi qarkullon në çdo 15 minuta. Vajzat turjakase nuk i kuptonin të gjitha fjalët por vetëm e shikonin dhe e dëgjonin Sanijen. “Qarkullonin”, ato nuk e kishin dëgjua këtë fjalë në Turjakë.
Dikur vajzat kishin fjetur afër Sanijës e në mëngjes, Sanija ishte zgjuar më herët se kusherirat e tjera nga gëzimi që kishte për Turjakën, për lumin Mirusha e për Bjeshkët, për livadhet, fushat e për arat e arta. Por më shumë dëshironte ti njihte kusherirat e kusherinjët, farën e farefisin e Sylës.
-A munu qove Sani?
-A ke fjetur mirë?
-A mos të ka hangër naj plesht dhe qysh po të doket k`tu te na?
Sanija dëgjonte për herë të parë fjalë që kurrë s`i kishte dëgjua në Tiranë por ato sikur i pëlqenin e dëshironte që sa më shumë të dëgjoj tregime e ngjarje … për Turjakën, për gjyshën e për gjyshin dhe për babën Sylë.
Dikur i ra ndërmend pse kishte ardhur në Turjakë dhe sikur ia mori inat vehtes që ende nuk kishte kuptua asgjë dhe nuk dinte për “vëllain” e saj e as për babën.
Pa dashur e hapi çantën e madhe, një kufer me tesha dhe i pa se nuk i kishte të gjitha letrat që ia kishte dhënë nëna.
Ajo mendoj se ato nuk ishin letra “të verteta” por si një ditar që kishte mbajtur nëna, për dashurinë e saj me Sylën.
Sanija lexoj një letër të nënes që i kishte shkruajtur Sylës. Ishte një copë letër e shkurtër por shumë prekëse për Sanijën:
“Të dua shumë !
E hënë, 28 maj …:
Deklaratë
-Me ke doje të ishe sot …duke zgjedhur nga gjithë bota mbarë ?
-Me Sylën, me turjakasin.
Ku me ditur se kur ishte shkruar kjo letër pasi që viti kur ishte shkrua letra, nuk ishte.
Një tjetër letër që e lexoj Sanija, që as ajo nuk e kuptonte, pse nëna e saj i shkruante babait kështu, a mos dyshonte se ai ka ndonjë grua tjetër?
– “Eh more Sulo, ka gjithmonë … është një fenomen që quhet ”Prania e te tjerave“, është në anglisht se aty e kam lexuar “THE PRESENCE OF THE OTHERS”.
Ka gjithmonë më mirë a më kollaj, a më e re a më e ditur, a më e bukur”
I dashuri Sulo!
Kur shikoj fytyrën tënde atje në mur …
-Ty po të pres (I have got mail (Lumturohem)
Sapo u ktheva. Hengra dreke jashtë shtëpie
Tani jam e lodhur, kam 6 orë jashte. Oh sa më ka ka marrë malli. I rregullova flokët. I bëra për ty.
-Sa e bukur që je
-Jooo! Jam derrkuce
-Ti je më e bukura femër.
-Hahahahahaha. Ti më do prandaj
-Por vërtet ke qëndrim e pamje serioze por bukurinë e ke të pakrahasueshme.
Por kishte edhe momente kur Lumturia shpërthente edhe kundër Sulos e vetvehtes.
Nuk jam sot disponibel. nuk më pelqeu sjellja tënde dje dhe nuk mund të jem ne dispozicion për ty.
-Do te behemi si femi të lazdruar?
-Jo fare
-As nuk do argumentoj asgjë me ty. do te jem me e sinqertë.
-Ti mua më pelqen edhe atëherë kur më qorton.
-Me veten dhe do bej çfarë të më teket, kur të mos dua.
Lumturi, une te dashuroj marrëzisht ty.
-As mos e thuaj më kurrë se nuk e besoj fare.
Te më thuash, ti mua, brenda 2 orësh dy herë qe jam i lodhur dhe jam e bindur qe kishe arsye të tjera. Nuk kam asnjë dëshirë sot, ma hoqe dje
-Unë të dua ty!
-Vetëm shiko jetën tënde, të lutem!
Nuk e bëj dot! Ka diçka që muk shkon.
-Unë u sqarova.
-Unë nuk kam asnjë pretendim nga ty … nuk më duhet vëmendja tënde kur nuk ke asgjë tjetër për të bërë dhe nuk kam besim tek ti.
Më dukesh qe ka diçka gjithmonë që nuk shkon apo nuk e thua tamam dhe prandaj nuk dua të harxhoj kohën time. Më ka mbetur pak kohë dhe kam shumë miq përreth që sillen mirë e nuk më merzisin herë pas here si ti prandaj nuk jam e nxituar.
Jam me një logjikë të fortë e të ftohtë sot!
Dje ishte tërë dita me ty.
Për të më thënë dy herë që do iki
IK!!!
-Nëse nuk ke besim në mua, më …! As unë nuk te lutem. Herën e parë jemi ndarë, jo mirë e tash ndahemi si miq.
Të “panjohurat” e tiranses e të turjakasit dhe letrat e bisedat e tyre
Ishte mëngjesi i parë i tiranses së “Vogël” në Turjakë. Burrat tashmë ishin zgjua e bëheshin gati për me shkua në punët e përditshme që i pritshin. Plaku iu kishte thënë djemve që “vera niher` vjen kah dera”, prandaj ata nguteshin që sa më parë ti kryenin punët që e kishin rendin. Ndërsa qikat ende flenin e ashtu në gjumë ndonjëra qeshte. Qeshte në heshtje. Kishte parë ndonjë ëndërr të mirë me “jaranin” e duke mbledhur dredhëza të të vogla por shumë të ëmbëla e të shishme që gjithë ditën me +mbledhur, nuk mund të ngiheshe.
Autori i këtyre radhëve, ndikohej më shumë nga qëndrimi i Sanijes dhe i qikave të Turjakës se sa nga realiteti që në të vertetë e rrethonte.
-Qohuni moj qika se keni me shkua në livadh sot!
Qikat pa një pa dy brofën në këmbë dhe pa i thënë asnjë fjalë gjyshes u veshën e shikimet i kishin te tiransja.
Nuk dinin çka ti thonin dhe nuk ishin të sigurta a ke qejf tiransja me shkua me kusherirat e Turjakës në livadhe me mbledh barin që e kishin kositur burrat. Njëra nga qikat i tha tiranses me një zë të ngadaltë e plot dashamirësi:
-Ne kemi me shkua sot në livadhe me burrat, a ke qejf edhe ti me ardhur me ne?
Tiransja menxi që kishte pritur që dikush nga qikat ti bëje një propozim të tillë. Ajo kishte qejf që mos të ndahej nga kusherirat e saj turjakase.
-Po! Dhe sikur nuk iu besonte veshëve, tiransja tha edhe njëherë: PO, dua të vije me ju!
Ngadalë, të gjitha vajzave përveç njërës që e kishte rendin me e fshi dhomën që u ndalë, shkuan në shtëpinë e zjarrit. Dy nuset më të reja që kishin ardhur në vjeshtën e kaluar i dualën përpara tiranses dhe ia muarën të dy duart dhe e përshëndetën ngadalë:
-A munu qove hasret hanmi?
Tiransja kishte dëgjua por nuk iu besonte syve të saj se në Turjakë ka aq nuse të mira.
-Nuse, qitni qikës me i la sytë, u dëgjua zëri urdhërues i plakës, zonjës së shtëpisë ndërsa kishte marrë një kusi me tamel të vluar e kthente në disa sahana që ishin sa legenat. Sahana (enë) të tilla nuk kishte parë Sanija në Tiranë. Një nga qikat shkoj në bashqe e i muar do fletë të kepëve ndërsa të tjerat i ndihmonin nuset e reja me përgatitjen e ushqimit. Njëra e mori sofrën, tjetra i kishte mbushur dy gërqej e ibrik me ujë dhe një ibrik veç për tiransen ndërsa grykën iu kishin mshelur me fletë të ftoit. Dielli kishte dalur por rrezet e tij nuk kishin fuqinë e nuk përvëlonin. Në oborr, vajzat e nuset turjakase hanin mengjesin. Pulat me zogj afroheshin e ndonjëra e zgjaste kaqepin deri në sofër dhe e merrte ndonjë kafshore me bukë e ikte duke kakarisur.
Tiransja ishte zhytur në mendime. Kujtonte të j`atin kur ai ishte i ri dhe mu në këto troje që kishte jetua. Edhe ai n`mëngjese kishte ngrënë bukë në oborr pastaj, herë tjetër kishte shkua herë me bukë e herë pa bukë që ta ndihmoj babën për në livadh, arë, mal e mulli. E nëna e ngratë i lyhej pas djalit me një copë bukë, djath e ve të ziera.
Qikat, nuk ia hiqnin sytë Sanijes. Ato tashmë e njihnin dhe e donin shumë, kusherirën e tyre dhe dëshironin që ajo mos të ktehej më në Tiranë por të jetonte në Turjakë. Po ato nuk e dinin se edhe tiransja kishte po at dëshirë, që të rrije në Turjakë.
Ushqimin e hëngrën duke qeshur e të gëzuara të gjitha qikat. Pastaj, muarën nga një tërfurkë, grabujë e dy gërqej të Cerrmjanit me ujë sepse uji i Bunarit të Ri e kishte ujin si të Gërrjaqes, që thoshte baca Cufë, për ujin e Gërrjaqes. Tiransja, tha:
-Edhe unë dua një grabujë dhe e mori në krahë sikurse qikat e tjera dhe ecnin pas burrave. Ecnin pa bërë zë por shumë të gëzuara. Rrugës panë shumë katundarë duke shkua edhe ata në ara e në livadhe. Te Grablishta e Avdyl Imerit ishin kanë baca Ilaz e baca Sylë, sepse dikush nga burrat u tha : -O puna mar u koft e si në flakë të pushkës, ata iu kthyen:
– O marë paqi!
Afër Mrizeve të mëdha kishin qenë duke prashitur, Jemin e Isë Bajrami, Ali Salihi e djemtë e Brahim Ramadanit. Edhe atyre, pasi i përshendeti dikush nga burrat ata iu thanë të njëjtat fjalë. Afër Mrizeve të mëdha i kullotnin delet Shaban Shaqa e Bajram Ramadani. E gruni në Bratanin e Imer Seferit e te Vorri i Lugatit, kishte ulur kokën sikur donte të iu thonte:
-Jemi pjekur.
E tiransja veç sa nuk fluturonte nga gëzimi.
Ajo dëshironte të shkonte jo vetëm në livadhe por edhe në ara të korrte grurin. Si qytetare që ishte, tiransja nuk kishte pasur drapër në dorë por kishte dëgjua shumë këngë për fshatin, për hambarët plot me grurë e koshat me kallamoq por tash ato i shihte vetë, në Turjakë.
Qikat kishin fillua punën duke mbledhur sanë dhe iu dukej se nuk punonin por vallzonin. Të gjithat e shikonin Sanijën se si punonte. Ajo punonte sikur të ishte rritur në Turjakë. Edhe ajo ishte veshur si ato me rroba turjakase e kishte mbathut do opinga me lëkurë bulli me toja. As ajo ajo vetë nuk besonte se sa mirë i rrinin teshat. Njëri nga burrat iu tha qikave:
-Pas dreke do të shkojmë me korr grunin te Ara te Molla!
Tiransja u gëzua që paskan me shkua te Ara te Molla. Aty, dikur Turjaka i kishin pasur vneshtat me rrush por për çudi, emrin ia kishin lënë “Ara te molla”, ndoshta pse ende kishte disa trupa me molla. Ara e Dul Jetullahit nga Mahalla e Vogël ende kishte molla, dardha e vojsa. Edhe Kajtazët kishin shumë dardha nëpër ara e ne çobanët shkonim pa u diktua dhe i mushnim çantat plot me dardha të dugta e iknim pa ne hetua, Agushi, Ahmeti apo Duraku, djemtë e Muhamet Kajtazit.
-Hajde me hangër bukë, lene punën, tha dikush nga burrat. Një vegsh me kos e dy hethenika i kishin qitur gratë që ishin në shtëpi për qikat dhe dy për burrat që ishin me qika. Pasi i lajtën duart në Mirushë, u ulën në livadh rreth e rreth sikur vertetë të kishte një sofër në mes. Edhe tiransaj u ul me kusherirat e hëngri bukë me oreks, tamam sikur të gjitha qikat. Ajo ishte edhe me “turjakase” se sa ato.
Po afrohej mesi i drekës e dikush nga djemtë që kishin qenë me dele, para dreke erdhi në livadh më shumë për ta parë kusherirën, tiranses se sa me i ndihmua se nuk kishte nevojë, sot kishte mjaft puntorë.
Në livadhin afër, Xhelir Islami kosiste livadhet e Asman Metës. Xheliri ishte kosaqi më i mirë në Turjakë. Ishte edhe shumë i fuqishëm e punonte sa dy burra por edhe hante bukë sa tre të tjerë. Ai kishte dy djem e dy “Mallunga”, një në ballë e një në dorë. Asaj që e kishte në ballë i thonte “Sahati i stenës” ndërsa këtë në dorë, “Sahati i dorës”. Ishte edhe shahiri më i mirë i Turjakës. Këndonte me sharki. Nuk kishte dorë nëne që i binte më mirë sharkisë si Xhelir Islami. Për te madje kishte shkruajt edhe Rexhep Zogaj që punonte me gazeta në Prishtinë. Ai ishte në gjendje, kur punonte me e hëngër nje gjysëm buke të kallamojt. Njëherë, kur Halim Hamza, i ruante edhe delet e Asman Metës, te Arat te Molla, kishte dalur Xheliri para oborrit e Halim Hamza i kishte thënë:
– O Xhelir, a po don me të mjel tamel të deleve me pi? Ne çobanët i milnim delet në mal e në fusha dhe pastaj, tamlin e shtinim në ujë të ftoftë dhe pas pakë hanim bukë. Kjo ndodhte sidomos kur i mrizonim delet, në mes të ditës, në mes të jazit të mullinit dhe Mirushës që ishin disa qindra drunj shelgjeje e që na bënin hije.
Xheliri kur Halimi ia mbol disa dele e kishte thirrë:
– Oj Xufë, bjerma babes ni cop bukë e Halimi kishte mjelur 20 copa dele të Asman Metës e përsëri Xheliri nuk ishte ngi.
Pasi hëngrën edhe drekë, që e zoja e shtëpisë e kishte pre një knus dhe e kishte bërë me qorbë të tharbtë e një përpeq si të Sylë Januzëve të Damanekit, pas buke bëheshin gati të shkonin me korr grurë.
Shiu ia filloi ndersa bjeshkët e Rugovës së Pejës ishin mrrol dhe sa herë që vetonte atje, prite shiun edhe këtu, thonin burrat e Turjakës.
Shiu nuk po ndalej e vajzat dy nga dy kishin marrë nga një thes dhe e kishin qit mbi kokë në vend të çadrave *)
Edhe Sanijes ia kishin dhënë thesin më të ri që mos ta lag lag e “rreh” shiu. U ngutën sa më shpejt të shkojnë në shtëpi dhe sapo u afruan, e zoja e shtëpisë iu çeli derën dhe i përshëndeti ndërsa Sanijes i tha:
-Qika jem t`ka rreh shiu i Turjakës që kur `ja nis nuk din mu nal. Po shiu i Turjakës ti rrit flokët se trup, mashalla paske boll! E Sanija e ndinte vehten si më të përkdhelurën e familjes dhe sigurishte ishte e përkëdhelur dhe kishte vëmendjen e të gjithëve.
Plaka, një nuses i kishte thënë:
-Merre kët kusi me ujë e qoje në sobë e Sanijës iu kishte këthye:
-qika jem, shko e laju! Dhe Sanija kishte nevojë të lahej se kishte disa ditë që nuk ishte larë e flokët iu kishin bërë si dyll. Nusja e priste te dera me një peshkir të madh e me një pacerrke në dorë. Kishin gjetur edhe një sapun sepse në Turjakë, qikat i lanin flokët më “Qil Qabiqi”, lloj lloqi, balte që kur lahej me te, të rriteshin edhe flokët. Ajo nuk kishte parë hamam *) por kishte dëgjua se ka hamame në Prizren e në Prishtinë, “Hamame”, nga koha e Turqisë që skonin njerëzit e laheshin por tash e shihte se edhe në Turjakë ende paska “hamame” që këtu po i thokan hamamgjik dhe se çdo dhomë e kishte hamamgjikun e vetë. Nuset ishte marre të dalin me flokë të lagura para burrave sepse iu vinte turp. Ajo kishte dëgjua edhe shprehjet “Hamami i Hyrës” (dhe “E hangri si Hyra pahiri” shprehje turjakase) por nuk besonte se këtu nuk kishte dush sikur në Tiranë që Sanija në çdo mëmgjes lahej. Me Sanijen shkoi edhe njëra nga qikat, Sadberi dhe iu lut Sanijes që të ia fërkoj shpinën e ti qes ujë me pacerrkë deri sa ajo të lahej ……
Sanija u gëzu që u la. Doli nga hamamgjiku e i krehu flokët e gjata dhe e leu fytyrën me do “krema” e i nduki vetllat e qerpikët dhe i ngjyrosi sytë me një laps. Ndërsa Sadberi çuditej se si vajzat e shehrit po lyheshin e këtu në Turjakë, derisa të shkojnë nuse, qikat nuk lyhen e as flokët nuk i ngjyjnë (ngjyrosin). Për Bajram, Shën Gjergj d8he ndonjë festë i zoti i shtëpisë blen kanë të qabesë (nga Meka e Medina) e ato aikat i ngjynin flokët.
Derisa flisnin qikat, dikush thirri në oborr e plaku nga oda i tha :
– O hajde byr!
Kishte qenë postieri që e kishte pru një telegram për Sanijen. Tha se telegrami vjen nga Tirana.
Sanija u mërzit kur dëgjoj për telegramin. Mendja kah nuk i shkoi. Mendoi se i ka vdekur nëna.
Nëna i shkruante që të rrije sa të doje në Turjakë dhe i dëshiroi ndejë e pushim të mirë.
Ajo filloi të shikoj se çka donte të veshte në këtë pasdreke. Shiu kishte pushua e qikat e prisnin Sanijen që të dalin në oborr e në lamë. Te shkojnë të mbledhin duda e qershia, se ishte fundi i qershorit e qershiat ishin pjekur në Turjakë.
Sanija ende nuk po vinte në vete. Kuferin e madh e kishte hapur e letrat e nënes filloj ti lexoj, letrat që tashmë dukeshin si një libër kujtimesh që edhe asaj i pëlqenin.
Nganjëherë mendonte se nëna e babai, Sulo kanë bisedua në telefon e tiransja pastaj ka mbajt shënime e i ka shënua në fletë të fletores e në Ditar.
Sanija lexoj disa pjesë nga letrat e nënës por nuk deshi që kusherirat ti shohin ani pse ato nuk dinin shkrim e kendim.
Janë pjesë të shkëputura të letrave.
Dramën jetësore të vetën, tiransja ka dashur ta paraqesë si një “dramë” të vërtetë prandaj autori i fejtonit, nuk e kishte te vështirë që fjalët nga letrat e saj dhe turjakasit, ti bashkoj e shumë rrallë, të bëjë ndërhyerje të vogla duke hequr ndonjë fjalë apo fjali tepër private e intime që kishte përdorur tiransja. Rrefimet e tyre në letra, kanë formën e dialogut që eshtë shumë e dëshirueshme dhe e ”obligueshme” që nga koha antike kur shkruheshin dramat klasike dhe shpesh të kaluarën, tiransja e paraqet si të “tashme”. “I bashkon” ngjarjet e vjetrat më të renë, gjuhën moderne me arkaikën, letrat e zakonshme në letër me laps, me telefonin etj.
Në letra marrim vesh se tiransja ka qenë e martuar dhe, sipas letrave të ruajtura e te përpunuara në Ditarin e saj, që tash i ka “autori”, ajo kishte edhe dy vajza të tjera … ndërsa turjakasi kishte pasur nje … vietnameze.
Është ende e paqartë, pse tiransja, kohën më të madhe ia kushton turjakasit dhe në qendër “të dramës” e vendos ate, apo ndoshta për shkak se me te ka një Gocë? Kjo edhe mund të jetë arësyeja kryesore e kujtimi i saj i vetëm që ruan për turjakasin. Turjakasi, ani pse ishte Don Zhuan, ra në në dashuri me tiransen, do të shkruante tiransja në fund të një letre.
-Do të të sulesha aty mes librash…!
-Po më ”pengon” një gocë tiranase me trup TROFTE (lloj peshku) të Mirushës, qe unë i gjuaja dhe i kapja në dore por nuk mund ti mbaja, më iknin….më rrëshqisnin nga dora dhe kërcenin në ujë.
-Pooo, rrëshqasin ato se e dine çfarë i pret….!!!!
-Po unë gëzohesha që më iknin, ama ty, nuk të të lë të më ikësh, kam me të kapur për koke … e për beli, kam me ti ”lidhur” duart e këmbët e kam me ta ”mbyllur” gojën.
– …Nuk besoj so do të doja të ikja…. -nga ti!
-Po peshku ”pa ujë” nuk jeton.
– ….Do vdisja tek dora tënde
-Nuk po mund as të punoj shkaku yt, mi ke marrë mendët.
-Dua të ti marr e të të kem vetëm unë…por më duhet të të “ndaj” me aq shumë njerëz qe ti i do e të duan dhe mua më mbetet pak…një qoshe e vogël në zemrën tënde të madhe e të mbushur ….
-Tash jam i lirë, a je ti ”e lire”? Dua të marrë nuse në Turjake.
-Po me more nuse në Turjake…mbaroi magjia për ty …kurse për mua fillon…!
Mirusha dhe ne të dy.
“William Butler Yeats
“A drinking song”
Wine comes in at the mouth
And love comes in at the eye
That is all we shall know for truth
Before we grow old and die”
-Shkruaj shqip se me anglishte nuk i kam punet mire!
“I lift the glass to my mouth
I look at you and I sigh!”
-Eshte poema ime e preferuar. Mos harro!
– E di, ty nuk të ”ik” asnjë fjalë. Me ty…me të tjeret jam në gjumë…
Vera shijon ne gojë, dashuria duket në sy. Kjo është e gjitha qe duhet të dimë për të vërtetën para se të plakemi e të vdesim. Unë ngre gotën në buzë, unë të shikoj ty dhe psherëtij (Yeats)
… nuk je romantik…je bishë e vogël
-Faleminderit por ty nuk të ”sulmoj”.
-Sulo ….je jetë !
Bëra rrugën për në shtëpi dhe hëngra drekë. Sapo u shtriva pak se jam e lodhur. Kishim një mbledhje dhe tani do takoj një shoqe që ikën nesër se jeton në Itali
Dhe doja të isha me ty, në lendinë ose pishinë ose kudo. Të më fërkoje pak kurrizin me ato duart e tua të mira që perçojnë ndjenja. Eh … ëndërrat e një nate pranvere se vera nuk ka ardhur akoma
O xhan … sa do të doja të isha vetem me ty për një javë. Aa të isha dhe pastaj ta riktheja në mendje sa herë të doja
– Çka sa herë të doje?
-Per çfarë po pyet? Të riktheja skenat me ty, sa herë të doja se ato do i kisha në mendje
– Çka dëshiron nga unë, e bukura e Tiranës?
-Trupin tënd. Asgjë tjetër, ty, vetëm ty për pakë kohë:
-Trupin, Mendjen, Zemrën.
– Dhe unë të dua … ! Ato që i ke, më të mirat në trup!
-Cilat?
-Më vjen turp ti them … .
– Oh e gjeta: – Gojen, gjuhen … ! Eh pastaj, te dy …Topat.
……
– Pse nuk gjen një … ” Kompetente”
– Çka flet? Të kam ty.
– Nuk më ke. Kur të jem ngjitur me ty, më ke. …!
-Po ti më the ”topat”
– Topat janë …. .Do flesh. Pastaj do të zërë gjumi se je lodhur. Do relaksohesh aq shumë.
Ti lodhesh me mua me ke thënë disa herë. Jam i sigurte … disa herë!
Duhet të jesh i sinqertë. Unë nuk e dua ate nga ty jo me fjalë se më duket
sikur po genjejmë njëri tjetrin.
Ashtu duket. Ti je i pari që po e vazhdoj këtë bisedë kaq gjatë.
Sot e ke thënë, kur unë të thash ”i kam gishtat si te gjinekologut”. Ti I fut gishtat grave pastaj ti the … Ti nuk e do timen. Ti e do te kujtëdo që të del si unë.
– Nuk po më merr?
-Jooooo! Nuk të marr dot.
-Pse?
-Nuk jam vetëm, jam me burrin. Ti do vetëm ate …. të çdo gruaje, pa emër.
Pse nuk gjen një komshijë. … Gjej një afër ta kesh …! Ashtu mendoj unë, se u bë si një temë qendrore e përditshme dhe besoj ate qëllim ka.
Në këtë botën tani, të gjithë duan rehatin e tyre prandaj unë nuk bëj muhabet me asnjë burrë këtu më shume se një ditë. Me ty pata një lëkundje meqë këmbëngule, si Hasani por edhe ti je njësoj. Unë pata pak shpresë se ti je më ndryshe por jo
Ne jemi një shaka e madhe. ……
– Por ti më lëndove mua.
– Çfarë beson ti, në çfarë? Nuk ke asnjë arsye. Unë jam korrekte me ty nuk të përdor për asgjë. Nuk të kam kërkuar asgjë, as tani e as kurrë. Po ti do të bësh …
Ka sot plot. Ka goca plot, te vogla per 5 leke kënaqesh.
Se unë mund të bëja me ty por mbasi të të kisha parë vërtet … tënd ta kisha prekur vërtet e pastaj mund të më përdorje por jo pa të të parë. Ti mund të mos e kesh fare.
– Por doja të të sqaroja.
– Ti e kupton sh mirë. Edhe unë ndjehem keq. Më duket vetja e perdorur keq, pa respekt dhe nuk është hera e parë. Nuk kuptoj pjesën e … këtu. Dhe unë të dua. Përpara se të të shoh realisht, atëherë, okej.
Nuk ma kap truri. Se them dot.
-Dua të mbetemi vetëm miq. Nuk vije as në Tirane. Po pranove kështu, mirë po nuk pranove, atëhere, ndahemi si miq. Pike. Dakord?*)
– Çka dakord?
-Ato që shkruan ti jam dakord.
– Jo! Ti heq Tiranën. Sikur do bësh çudira dhe do të vazhdosh këtu kot me fjalë boshe.
– Nuk më do mua? Përgjigju!
– Unë të dua prandaj po ” luftoj “. Po ti do që të mos takohemi kurrë.
Vetem miq të jemi e unë dua të shihem me ty, këtu në Tiranë ose në Turjakë.
Dashuri është ajo?
Nuk jam mirë tani. Nuk dal dot, dua pak pushim
Ti po kerkon që të jemi miq.
Pike. Ti i ve edhe pikë (.)
– Lexoje se çfarë ke shkruar «Unë nuk vij në Tirane, unë nuk dua asgjë».
Është i qartë mesazhi se më duhet burri që kam.
-Nëse nuk flet…
– Nuk flas dot.
-A më dashuron ti mua?
– Po
-Unë të dua ty!
-Po, atëhere, çka ktu teë dyshimtë?
– Çka ka ?
Kur ti do të bësh patjetër … këtu dhe fjalia e parë është që nuk vij në Tiranë
Mos hajde! Unë nuk ta kam kerkuar. Ti ke thënë ”Asnjëherë”. Nuk do më kapësh në gjëra që kam thënë dhe në fakt janë ndryshe. Unë nuk gënjej.
Unë nuk kam asnjë interes tek ti.
– Tiranse, a don të flasesh a jo?
-Kam burrin përballë, kupton ???? Nuk jam ordinere, jam normale, me dinjitet
Në Tirane kanë ardhur plot … për mua … gjatë gjithë jetës sime, nuk është gjë e hatashme as e jashtëzakonshme. Jooooo!
Mua më pelqeve ti, e mu duke nje shartim i mirë, i një qytetari me një fshatar, i një kosovari me një … tiranse. Një gjysëm analfabeti me një gocë të shkolluar, një ….
-A më do ?
– Por ti thua me vrap, që nuk vij në Tiranë. Unë kështu besova, por çfarë ndodh ??? Më ziejnë veshët.
-Jam shumë i prekur. Tash e kuptoj pse ti qenke hidhëruar edhe atëherë, paske mendua që unë dua të kem m… më ty, çka nuk më ka shkua mendja atje. Jam aq i shqetësuar sa nuk di si do ta bëj natën sonte. E nesër në mëngjes sigurisht se do të jem edhe më keq. Me vie keq, keq, keq. Nuk di çka të bëj… O Zot, pse më ndodhi mua kjo? Pse, pse, pse? Përgjigjen nuk mund ta gjej.
Vendi nuk po më zihet. Nuk po mund të qetësohem.
Kjo nuk është dashur të më ndodh mua. Kjo është poshtërsi, është turp.
Sonte mësova diçka që nuk e kam ditur. Kjo më kushtoj shumë
Nuk dua ti besoj askujt. Nuk dua të flas me askënd.
Në kët gjendje depresive që jam, mund edhe të gaboj dhe nga gabimet e mia nuk dua që askush të p’soj.
Botë e poshtër, njerëz të këqinj.
– Sapo u ktheva. Më vjen keq që biseda mori këto permasa. Jam qull me djersë.
Nuk e mbledh dot veten. Piva që të heq bezdinë. Shumë ditë e keqe.
Duhet të ishte më kollaj për ne të dy por nuk do fati.
Ne mund të fshijmë këtë gjë pa kuptim dhe te vazhdojmë me jetët tona, jam e bindur që do e kalojmë. Njeriu është më i forte se çfarë beson.
Natën e mirë !
Unë kam respekt për ty prandaj nuk dua të degjenerojë në diçka ordinere. Kjo është e vetmja arsye. Duhet të jesh mirë. Dua të ndjehesh mirë. Perpiqu!
Çlodhu! Unë të dua dhe ngaqë të dua, te dua të mirën!
Ka shumë. Unë besoj. Kam tërë jetën që besoj dhe lodhem dhe dua të gezojë jetën por është e lodhshme për çdo minutë të bukur paguan me nerva
Të dua!
Je mbulua me jorgan, fle akoma ?
Të kam xhan
Më thuaj
Më shkruaj
Më duaj
Jorganin ku e gjete?
Kam nevojë për ty
Për dashurinë tënde
Ok! Çlodhu! Fli me mua! Unë fle me ty
Dua të fle me ty se të ndjej
Të puth buzët mos u lodh!
Booo. Dua të fle me ty të të bëjë vapë. Nuk kam gjum, të të bezdis, të më shtysh…
Më hidh nga krevati
Duhët të jesh mirë. Unë të dua shumë ! Duhët të më besosh. As mua nuk më flihet.
Sytë më djegin, jam e depresuar. Më merr malli për ty
Dua të të kem tani por kjo është jeta, fati që ti nuk i beson
Kjo është, ti dhe unë të raskapitur. Mizerje-
Çfarë mund të bësh ?
Sulo: Të kam xhan !
Asnjeri nuk është fajtor, është ndjenjë e vështirë, e parealizuar
Do durim
Sulo, më puth !
Do më puthesh ?
Më puth 1000 herë. Sot je i lodhur
Sonte nuk e njoh as vetvehten.
– Edhe … sot m’e ka thirrur në telefon.
-Pse të ka thirrur?
Cfare ? Mbase vëmendjen tënde. Normale që e di. Po shko te ajo, fli me te, do ndjehesh më mirë.
Mbase dyshon, bëj kujdes. Mbase nuk duhët të shkruajmë
– Çlodhu! Do të bëhet më mirë
Nesër dit’e e re. Duhet të duam njëri tjetrin, të kemi besim
Fli! Ika, me mendjen tek ty.
Po iki të shtrihem, jam si dru
Të puth !
Të dua !
-Tiranse, shko fli! Më fal!
Shpresoj të ndjehesh më mirë …po të lë rehat … një ditë dhe muaj te mbarë!
Vazhdon me ”dramën”, përjetimet, peripetitë e dëshirën e tiranses për Turjakën, dashurinë që ka për Sulon.
Pamje e arave dhe Gradinës së Madhe, Turjaka në Pranverë
*) KOR m.
- Grup i organizuar këngëtarësh, që këndojnë së bashku një këngë a një pjesë muzikore dhe që kanë një drejtues. Kori partizan. Kori i ushtrisë. Kori i fëmijëve (i fatosave, i pleqve). Kori i shkollës (i nxënësve, i mësuesve). Kori i kishës. vjet. Këndon kori. Pjesë muzikore për kor. Drejtuesi i korit.
- vjet. Grup aktorësh në dramaturgjinë e vjetër greke, që këndonin në skenë këngë lirike dhe vallëzonin së bashku për të shprehur ndjenjat gjatë shtjellimit të ngjarjes.
- Pjesë muzikore që këndohet nga shumë njerëz me disa zëra.
- Zë që nxjerrin njëkohësisht disa njerëz a disa kafshë. Kori i bretkosave. Kor zogjsh (gjinkallash). Flisnin në kor flisnin të gjithë së bashku a përnjëherësh.
*) Bung
Bung m.sh.bot. – Lloj dushku tridhjetë-dyzet metra i lartë, me trung të trashë, me kurorë të gjerë e të çrregullt, me lëkurë të murrme e me gjethe vezake, që nxjerr tri deri shtatë lende së bashku në një bisht. Bunga e butë. Lende bungu. Dërrasë bungu. Pyll bungjesh.
*) VAKËF m. hist.
- Pasuri e patundshme, që ishte pronë e një xhamie, e një kishe, e një teqeje a e një manastiri.
- Vend i shenjtë, sipas përfytyrimeve mistike fetare.
*) IMAM m. fet.
- Hoxhë që drejton lutjet e besimtarëve në xhami; hoxhë që drejton një shkollë fetare myslimane (në vendet ku vepron feja myslimane).
- Kryetari shpirtëror i të gjithë myslimanëve ose i ndonjë grupi të tyre.
- Titull i disa princërve të pavarur të Arabisë Jugore; monark absolut i shtetit arab, që kishte në duar pushtetin politik e fetar dhe që e quante veten pasardhës të Muhametit; kalif.
*) Mulla Haliti, hoxhë nga Mahalla e Vogël. Ka vdekur e nuk ka lënë pas veti as djalë e as vajzë. Ka pasur dy vëllezër: Xhemail dhe Banush Nuredinin (gjyshin e Ekrem Kastratit, kryetar i Kom. Së Malishevës).
Tirana në Pranverë
*) Angari f.sh. –
hist. Punë e detyruar pa shpërblim, që bënte fshatari për beun ose për shtetin me krahë dhe me mjetet e kafshët e veta të punës; punë e detyruar pa shpërblim. Angaritë për shtetin. Pesë ditë angari. Bënin angari.
fig. Barrë, punë që bëhet pa dëshirë a që nuk të sjell ndonjë kënaqësi; punë e padobishme. Angaritë e shtëpisë. Ia ngarkoi angari dikujt..
përd. ndajf. Në mënyrë të detyruar e pa marrë asnjë shpërblim. Punonin angari. I merrnin angari.
përd. ndajf. fig. Pa dëshirë e shkel e shko, sa për të shkuar radhën. Punon angari. E bën (e merr) punën angari.
XHADE f.
- 1. bised. Rrugë e gjerë zakonisht e shtruar (jashtë qendrave të banuara), ku kalojnë mjetet dhe njerëzit; rrugë për automjete. Xhade e gjatë (e gjerë). Xhadeja e vjetër (e re). Xhade e shtruar.
- 2. përd. mb. edhe fig. I shtruar, i rrafshët, i sheshtë që nuk ka pengesa a vështirësi, shesh me lule. E bënë fare xhade. E ka rrugën xhade. Jeta nuk është xhade. fj.u.
*) HASËR f.
- Rrogoz. Shtroi hasrën. U ul në hasër. Mbuloj me hasra.
- Sipërfaqe e vogël vendi afërsisht sa një rrogoz. Një hasër vend (tokë).
I digjet hasra (rrogozi) nën vete shih te RROGOZ,~I. I hyri uji (ujët) nën hasër (nën rrogoz) shih te RROGOZ,~I. Ta shkon (ta çon, ta lëshon, ta fut, ta kalon) ujët nën hasër (nën rrogoz, nën vete) shih te RROGOZ,~I.
*) Akçi shih – gjellëbërës
GJELLËBËRËS m.
Ai që merret me gatimin e ushqimit për shumë veta; kuzhinier. Gjellëbërësi i restorantit (i repartit, i mensës). Shkolla e gjellëbërësve. Punon si gjellëbërës.
*) Çadra f.sh. –
Mjet për tu mbrojtur nga shiu ose nga dielli i nxehtë, i përbërë prej një pëlhure të nderë mbi tela të hollë, që hapen e mbyllen rreth një shkopi, zakonisht me dorezë; ombrellë. Çadër shiu. Çadër dielli. Çadër plazhi. Çadër burrash (grash, fëmijësh). Doreza e çadrës. Tela çadre, hap (mbyll) çadrën. Futem (rri) nën çadër.
Tendë prej pëlhure të trashë, e nderë mbi hunj: gjatë dhe e mbyllur anash, që shërben për të banuar përkohësisht. Çadër ushtarake (turistike). Çadër gjeologësh. Çadër fushimi. Çadra e shtabit (e infermierisë). Çadrat e alpinistëve (e vullnetarëve). Fletë çadre. Kunjat e çadrës. Jetë çadre. Ngre (ngul) çadrën. Hap (mbledh, palos) çadrën. Fle (punon) në çadër.
fig. Strehë mbrojtjeje; mburojë. I bëhet çadër. Mbeti pa çadër. Hyn nën çadrën e dikujt.
Ombrellë
*) HAMAM m.
- vjet. Banjë allaturka, banjë turke. Hamam i nxehtë.
- krahin. Nevojtore.
*) DAKORD ndajf.
Bije në ujdi me dikë, bëhemi në një mendje. Ramë dakord për çështjen. Jemi dakord?
si pasth. Përdoret kur miratojmë një veprim, një kërkesë, një lutje etj; mirë. Dakord, le të vijë. Dakord, pranoj!
(Malmö, 1, 2 qershor 2018)
Vazhdon
Malmö, 1 mars 2023
sinan.kastrati@hotmail.com
