Prof. Flamur Doli, arkitekt, Prishtinë
* Një shkrim i inspiruar nga këto dy gravura të qytetit të vjetër të Nishit.
__
Nishi asokohe, nga fotografia e poshtme jo e plotë, kuptojmë se i kishte 7(shtatë) xhami e një kishë.
Të kuptohemi, kjo foto e paraqet vetëm një pjesë të vogël të këtij qyteti. Po sot, sa xhami i ka Nishi, mbase asnjë. Kam qenë disa herë në këtë qytet, asnjëherë nuk më ra në sy ndonjë xhami. Një studiues serb i arkitekturës tradicionale, Macura, thotë se në periudhën e sundimit Otoman, kryeqyteti i Serbisë, Beogradi i kishte 600 xhami.
Deri kohë më parë e kishte vetëm “Bajrakli Xhaminë”, të cilën vite më parë e dogjën…! Prandaj Beogradi përkundër regjimeve fashizoide dhe përkundër mbështjetjes që ja bënë Rusisë, shpërblehet me ndërtimin e sa e sa fabrikave dhe pranim të saj në Bashkimin Evropian.
E ne, në vend se ti ruanim vetëm xhamitë e ndërtuara para luftës me Serbinë, shkuam e ndërtuam një numër të madh të xhamive me sponzorizimin e Serbisë, e cila sponsorihet paraprakisht nga Katari, e një dreq e di se nga cilat shtete të tjera arabae.
E po se po edhe Turqia për “vllëzërit shqiptarë të Erdoganit” po restauron dhe ndërton xhami të reja në Kosovë.
Veçmas do përmendur ndërtimin e xhamisë së madhe afër Postës së Re në Prishtinë. Në vlerë 40 milionë. Sa Shkolla dhe sa Spitale do të ishin ndërtuar me këto para…??
Projekti i arkitektes së njohur botërore, Zaha Hadid, për ndërtimin e objektit të xhamisë në Prishtinë, që u zëvendësua me projektin islamik – turkomadh
Në kohën e përzgjedhjes së Vendit të parë në Konkursin Ndërkombëtarë për projektin ideor të Xhamisë, nga organizatori i konkursit u zhvillua një anketë funksionale me të gjithë ata që ishin prezent në këtë eveniment. Aty u kërkua që të gjithë të pranishmit të votojnë për projektin më të mirë, përkatësisht për vendin e parë në atë konkurs. Dhe për habinë time, si nga pjesëmarësit, si nga juria profesionale, si projekti më i mirë i xhamisë u përzgjodhë projekti i Arkitektes me famë botërore ZAHA HADIT.
Më erdhi mirë që ndodhi kjo mrekulli. Edhe pse gjatë gjithë kohës e propagoja para Komisionit dhe organizatorëve, të cilët në pjesën dërmuese ishin ish studenta të mi.
Arsyetimi im ishte se po u ndërtua xhamia sipas projektit të ZAHA HADIT, qyteti i Prishtinës do të fitonte në reputacion të mirë. Dhe me realizimin e projektit të kësaj Arkitekteje e cila bëri revolucion në Arkitekturën Botërore, shumë turista nga bota do të vinin në Prishtinë për ta vizituar këtë Xhami. Ngaqë ZAHA HADID ishte absolutisht arkitektja më e madhe në botë. Edhe sot e gjithë ditën nuk ja kalon kush dot arkitekturës parametrike të kësaj Arkitekteje Gjeniale për të gjitha kohërat. Pra, përkundër gjithë kësaj dhe kundër interesave kombëtare tona sot u dha leja për ndërtimin e një xhamie me tipare “kopy past” të xhamive turke…! Ndërtimi i kësaj mega xhamie të gjithë të huajve dhe ndëkombëtarëve do të ua shkaktoj krupën në bark dhe neve do të na shohin si vehabista anti perendimorë.
Pasojat e kësaj u shprehën edhe në vendimin e Këshillit Evropian kundër heqjes së vizave për qytetarët e Kosovës.
Ndërtimi i kësaj xhamie do ta ashpërsoj edhe më shumë kundërshtimin e heqjes së vizave. Duhet ditur se shkakun e vërtetë për mos heqjen e vizave asnjë herë nuk do ta thonë haptazi, sepse e kan të ndaluar nga ligjet pozitive të tyre, porse asnjëherë nuk do ta heqin nga mendja këtë arsye për mos heqjen e vizave.
Shumë u folë e u përfol për këtë çështje. Por, ja që Kryetari i Kuvendit Komunal të Prishtinës me lehtësinë më të madhe dhe me lumturi ua dha lejen për ndërtim e kësaj Xhamie, në një vend absolutisht të papërshtatshëm urbanistik. Të cilën hapësirë Xhamia me mega përmasat e saj do ta ngulfatë dhe të gjitha objektet përreth saj do t’i qesë nën hije dhe do t’i konkuroj plotësisht. Përderisa nuk bëjmë politkë konstruktive në këtë aspekt Evropa nuk do ta çajë kokën fare për interesat e Republikës së Kosovës. Politika është një art shumë kompleks dhe vendimtar për prosperimin, apo dekadencën e një shteti.
