“Ngordhni sorra”, patën deklaruar dikur rrebelët Musliman, pasi që e kishin pushtuar Shijakun, Kavajën, Ishmin e Tiranën dhe iu vërsulën Elbasanit!

«Forcat e rrebelëve pasi zunë Shijakun, Kavajën, Ishmin, e Tiranën j’u vërsulën Elbasanit. Sapo hynë në Elbasan, rrebelët dogjën flamurin kombëtar duke thirrur “ngordhi sorra” dhe ngritën në vend të tij bajrakun e Turqisë. Mbyllen shkollat shqipe, duke i zëvendësuar me medrese e mejtepe në gjuhën turke e arabe. Qeveria u kthye në hyqymet me gjuhë zyrtare turqishten. Rrebelët formuan një këshill administrativ “mexhlisi” që përbëhej nga paria fanatike [fetare-islamike] e antikombëtare e vendit. Ata ishin armiq të betuar të lirisë e të pavarësisë së Shqipërisë.

Kjo ushtri u nis nga Elbasani për të nënshtruar Beratin, të cilin e plaçkitën dhe e grabitën në mënyrë barbare. Si rrjedhojë e asaj tradhëtie, pati me dhjetra katunde të djegura, qindra të vrarë e të vdekur. Ata që mbetën morën rrugën e mërgimit. U degdisën në Europë, Amerikë e gjetkë, për t’i shpëtuar vdekjes.

Vendin e kriminelëve e të tradhëtarëve nëpër burgjet tona, e zunë patriotët e atdhetarët që luftonin për liri e pavarësi. [Patriotët shqiptarë] ngarkoheshin me faj se kishin qenë nga të Rilindjes [kombëtare shqiptare] dhe se kishin mësuar shkrim e këndim në shqip para Hyrrjetit. Në burgosje e tortura rrebelët nuk kursyen as gratë.

Shtytësit dhe përkrahësit e rrebelizmit ishin veglat e okupatorit turk. Po ata u bënë veglat e Esad Toptanit e fqinjëve tanë shovinistë serbëve e grekëve. Disa duan t’i japin ngjyrën e revolucionit të fshatarësisë. Haxhi Qamili vetë ka qenë nga fisi i pasur. Tregohen injorantë dhe sharlatanë ata që na e paraqesin Haxhi Qamilin si shtresë e varfër. Haxhi Qamili vishej si karnaval. Nga brezi e lart vishej si gjeneral turk, ku mbante kollpakun dhe xhaketën me spaleta të Fadil Pashës, të cilit i’a kishte grabitë. Në brez e poshtë vishej me benevrekë.

Rrebelët nuk ishin kundër të pasurve e bejlerëve siç është trumbetuar dhe prej tyre nuk mund të prisje reforma në favor të vegjëlisë! Me fillimin e Luftës së Parë Botërore, agjentët e Turqisë në Shqipëri morën udhëzime të tjera. Sipas Gjermanisë e Austro-Hungarisë, Turqia duhet të ndryshonte drejtim në Shqipëri, duke u kthyer në favor të indipendencës shqiptare e të mbretit Vid.» – nga kujtimet e Qamil Çelës nga Elbasani

Faik Konica rrëfen: „Kur vajta me 1913 ne Shqiperi per te shikuar per s’afermi punet, zbulova me hidherim se shumica e madhe e popullit jo vetem qe nuk i shihte me sy te mire idealet t’ona te nje Shteti te perparuar, po s’pelqente as ndihmen qe po na jipej nga rastet dhe nga bamiresit e fuqive te’Evropes. Eshte per çudi dhe gje fare e vertete, se shumica e madhe e popullit te Shqiperise e priti dhuraten e dhene [shtetin e pavarur] me moskenaqesi, me thartesira dhe me sy te zgurdulluara nga prapamejtime: qe u duk pak me vone nga kryengritjet [esadiste, haxhiqamiliste, etj.] qe u bene njera-pas tjatres.“ (Faik Konica, „Historia e ca ndryshimeve“, gazeta Dielli, 6 maj 1926).

Haxhi Qamili në regjimin e Enver Hoxhës u konsiderua hero revolucionar dhe u dekorua me «Dekoraten e Lirisë». I ati i Mehmet Shehut ishte pjesë e kryegritjes islamike përreth Haxhi Qamilit. Ndërsa hoxhët fanatikë në krye të lëvizjes haxhiqamiliste nderohen nga Bashkësia Islame dhe përfshihen në botime zyrtare si në “100 personalitete shqiptare të kulturës islame”.

Sot, disa ende endërrojnë sundimin e Sulltanit, tashmë të ri me emrin Rexhep Erdogan, dhe sundimin e sheriatit në tokat shqiptare. (Rilindasit).