Korab Blakaj, Vjenë
___
Në marsin e vitit famoz 1918,Gjermania Perandorake po përgatitej të pranonte dorëzimin e Rusisë Cariste të shkatërruar nga lufta dhe pastaj nga revolucioni bolshevik. Në nëntor po të atij viti, ishte Gjermania ajo që për një periudhë të shkurtër, kur raporti ushtarak karshi Aleatëve ishte vënë në dyshim, gabimisht e përceptoi vetën si “e humbura e luftës” , përceptim ky që ishte fatal për Gjermaninë.
Në ndërkohë shërbimi sekret i SHBA-së kishte deshifruar mesazhe gjermane që kërkonin të bienin dakord për kushtet e ndërprerjës së luftës.Kjo i shtyri aleatët ta përceptonin Gjermaninë si të “mposhtur”. Komanda e Lartë Gjermane e kuptoi me vonesë këtë lëshim dhe mënjëherë u orvat tu kundërvihej atyre përceptimeve duke vendosur urgjentisht të ndryshonte kursin dhe të vazhdonte luftën.Por tani më ishte vonë.Hija defetiste nga përceptimi fatal i dobësisë kishte mbuluar Komandën e Lartë të Përandorisë Gjermane.
Opinioni publik gjerman u kthye shpejt nga solidarizimi me ushtrinë në modalitetin e “humbjes”, e pak më vonë evoluoi në narrativën e “tradhtisë“nga politikanët”. Ky nocion i lindur dhe kultivuar nga përceptimi se “humbja” mund të ishte shmangur, bashkë me të edhe “viktimizimi” dhe “penalizimi” padrejtësisht i Gjermanisë, krijuan hapsirën e duhur përceptuese se epilogu ishte dhe eventualisht duhej korigjuar.Ajo që pasoi pas armëpushimit të 11 nëntorit 1918 është histori; Versaja, reparacionet, Republika e Vajmarit, nacional-socializmi, riarmatimi dhe Lufta e Dytë Botërore. Ka shumë mësime këtu në kontekstin e luftës aktuale të agresionit rus kundër Ukrainës. Përceptimet dhe narrativat kanë një rëndësi të madhe për luftën,rezistencën,qëndrueshmërinë, ose per të kundertën, tërheqjën në opcion të paqes.
Suksesi ushtarak dhe reflektimi i përceptimeve -si Binjakët siamez
Rezultatet dhe përceptimet ushtarake gjenerojnë ndikimin e tyre më të madh të rritjës së ndërsjellë kur rezultati ushtarak nuk arrin një fitore bindese ose humbje të qartë. Paqartësia lë shumë hapësirë për përceptime duke gjeneruar narrativa të ndryshme. Prandaj, ekziston një nevojë akute që retorika politike të përshtatet shumë përpara kohe konfor realitetit ushtarak në terren. Politikanët dhe mediat mbajnë një përgjegjësi të madhe dhe tejet vendimtare në këtë drejtim.
Naracioni historik se si gershetohen perceptimet dhe operacionet ushtarake duhet tu ketë shërbyer si një alegori paralajmëruese për të gjitha palët në luftën e Rusisë kundër Ukrainës Sikurse përceptimi i atëhershëm i Gjermanisë për atë që përbënte humbjen e saj, dhe përceptimi i aleatëve për atë që përbënte fitoren e tyre, nuk përputheshin. Narrativat e lindura nga këto përceptime që u përhapën në të dyja anët, krijuan aktualitetet e tyre politike, sociale,ekonomike në terren, duke i dhënë shkas dhe qasje një luftë tjetër shume me shkatërruese .Tani në këtë luftë aktuale, makineria mediatike e dezinformimit rus synon të formësojë dhe të projektojë përceptimet dhe narrativat e saja krejt të kundërta nga përceptimet në Perëndim dhe Ukrainë. Ky ballafaqim i përceptimeve është një fushë beteje që nuk duhet lënë rastësisë.
Dezinformimi si mekanizem që shtëmbëron përceptimet e fitores dhe humbjes
Operacionet e dezinformimit kanë një rëndësi të madhe për historinë e një komb ku përmes perceptimeve të fitores apo disfatës përcaktohen pozicionet relative gjeopolitike në botë. Narativat “historike” ushqejnë etjen psikologjike të popullit për shpjegime të thjeshta dhe koherente së “çfarë ndodhi”, në vend që të pranojë rrethanat,faktet dhe detajet. Këto naracione “historike” pasqyrojnë më së miri mënyrën se si një komb e sheh veten karshi të tjerëve .
Bashkëngjitur me përceptimet, integrohet ndërgjegja politike e shoqërisë si katalizator për vazhdimin e luftës ose paqes.Si duket Bashkimit Evropian arriti të trajtojë me sukses këto mesime nga “historia” e përceptimeve dhe krijoi një naracion të ri,atë të paqes, sigurisë dhe prosperitetit kolektiv.
Kuptohet se ka një ndryshim thelbësor me analogjinë e 1918-s: Aleatët atëherë ishin pak a shumë të bashkuar në përceptimin e tyre se çfarë përbënte humbjen gjermane dhe çfarë fitoren e aleatëve. Megjithatë, sot shtetet anëtare të BE-së dhe aleatët e NATO-s, kanë përceptime të ndryshme për atë që përbën humbjen dhe fitoren në luftën e Rusise kundër Ukrainës. Ky hendek i përceptimeve duhet të trajtohet me kujdese dhe sens për të nxjerrë konkludimet e duhura dhe historikisht të qëndrueshme .
Europa dhe Aleatët e saj duhet të ndikojnë në përceptimet jo vetëm në Evropë, por edhe në Rusi dhe në Jugun Global. Sa më i madh të jetë hendeku në përceptime, aq më e madhe është mundësia e paqëndrueshmërisë gjeopolitike, e cila mund të evoluojë në një tjetër përplasje ushtarake. Pasojat e narrativave të historisë, krenarisë kombëtare, viktimizimit dhe të drejtës nuk mund të injorohen lehtësisht . Rusia ka përdorur për një kohë të gjatë narrativa të tilla të dezinformimit proaktiv kudo që ajo e ka parë të arsyeshëm. dhe përfitues. Ekziston një nevojë urgjente për t’i trajtuar këto narrativa të dezinformimit masiv rus në nivelin përceptues , dmth., në nivelin emocional, në vend që thjesht t’i zhvlerësojmë ato me fakte aktuale. Angazhimi emocional me publikun do të bëhet gjithnjë e më i nevojshëm për një mbështetje afatgjatë për Ukrainën dhe jo vetem.
“Si të mendosh” dhe jo “Çfarë të mendosh”
Formimi i përceptimeve përbën esencën ,thelbin ,menaxhimin dhe ndikimin “si të mendosh” dhe jo “çfarë të mendosh”. Manipulimi i përceptimit është një shtyllë qëndrore e keq/dezinformimit të operacioneve hibride ruse, për të formuar përceptimet e asaj që përbën fitoren ose humbjen, shkaqet e luftës, sanksionet, pasojat etj. Përveç kësaj, makineria komplekse e dezinformacionit rus synon të shkaktojë sa më shumë fragmentime në shoqëritë evropiane, duke shfrytëzuar rendin dhe stabilishmentin e demokracive Përendimore. Andaj kërkohet jo vetëm për të luftuar dezinformimin, por edhe për formësimin dhe mënyrë proaktive të projektimeve të përceptimeve.
Sfidat e luftës ndaj përceptimeve armiqësore janë rezistuese, nuk mposhten lehtë,krijojnë narativa që janë shumë të vështira për t’u crranjosur. Aleatët Përëndimor duhet urgjentisht të hartojnë masa praktike për të krijuar përceptime efektive kundër dezinformimit “emotiv”, edhe aftësi kundërvuede për rikthimin dhe dominimin e hapësirës përceptuesew me narrativë Përëndimore demokratike.
Mënyra e veprimit në “kampin përëndimor ” gjerë me tani është për të kundërshtuar “si të mendosh” me ate se “çfarë të mendosh”. Ky kundërveprim mbështetët në të dhëna faktike, që janë të nevojshme por muk mjaftojnë për t’iu kundërvënë narrativave emocionale.
“Përëndimi ” duhet njëkohësisht të zhvillojë një “narrativë emocionale pozitive” të fuqishme (që bazohet në fakte). Evropa ka një histori të gjatë të emocioneve pozitive për të ndërtuar narativa të qëndrueshme që prodhojnë efekte të duhura dhe praktike.
Në këtë rrafsh, bota ruse dhe pjesa e madhe e botës sllave ;Bullgaria, Rumania, e sidomos Serbia kanë pranuar vijën zyrtare dhe e përceptojnë këtë luftë si një luftë e imponuar për mbijetesën e Rusisë kundër NATO-s, Përëndimit e jo një luftë kundër Ukrainës. Nga ana tjetër, Perëndimi e portreton këtë si një luftë të paligjshme, agresion nga një anëtar i përhershëm i Këshillit të Sigurimit të OKB-së kundër një shteti tjetër anëtar të Kombeve të Bashkuara, në kundërshtim jo vetëm me Kartën e OKB-së, por edhe me traktatet e ndryshme të nënshkruara mes atëherë Bashkimit Sovjetik dhe shtetit pasardhës të tij, Russë!
Përtej Evropës, një narrativë emocionale e koordinuar NATO-BE mund të luajë një rol kyç për të siguruar mbështetjen e Jugut Global, pasi shumë nga ata vazhdojnë ta përceptojnë luftën si një konflikt “evropian” që nuk i shqetëson ata. Përsëritja e fakteve në vazhdimësi nuk do t’i bëjë ato domosdoshmërisht të qëndrueshme. Naracionet emocionale u japin fakteve një kredibilitet më të qëndrueshem. Prandaj,për të arritur efektin e nevojshem duhët të fillohet me promovimin e narratives emocionale, duke e mbështetur me fakte.
Kjo do të ndihmojë në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së, sa herë që të vijë koha për të pasur një përceptim të pranuar ndërkombëtarisht, që patjetër do të reflektojë në numrin e votave, si reflektim i fitores dhe humbjes karshi ligjeve ndërkombëtare. Për shembull, një narrativë mund të zhvillohet për të pasqyruar faktin se lufta ilegale e Rusisë është kthyer nga një provë e statusit të Fuqisë së Madhe (po të kishte arritur një fitore të shpejtë) në një luftë të zgjatur shkaterruese që mund të përceptohet si një humbje nga një shtet më i vogël dhe më i dobët si Ukraina. Një analogji me skenarin hipotetik të Polonisë në vitin 1939 për të qenë e (mos)suksesshme në ndalimin e Blitzkrieg-ut të Gjermanisë duke e detyruar atë në një luftë afategjatë rrënuese .
Duhet theksuar se një luftë e vazhdueshme sfidon në maksimum ekonominë, rritjen e borxhit kombëtar, ngarkesën ekonomiko financiare duke ndikuar njëkohësisht në evoluimin e përceptimeve brenda dhe jashtë vendit.Ky përceptim pastaj bëhet një komponent i rëndësishëm në betejën për përfitimin e zemrave dhe mendjeve të qytetareve të vet si dhe atyre në nivel global.Aplikimi i indekseve të dobëta ekonomike të Rusisë kontribuon në mënyrë konjuktive në një përceptim më të dobët të statusit të saj në Jugun Global .
Bota Përëndimore duhet me urgjencë t‘i bashkërendojë dhe harmonizojë veprimet në shërbim të përceptimeve dhe narrativave për të fituar zemrat dhe mendjet e qytetarëve. Ky është një proces shumë i ngadalshëm që duhet të rezultojë më rezultate të prekshme dhe të matshme përpara se të ekspozohet faza tjetër , ajo e përshkallëzimit apo ndërprerjes së luftës së armatosur. Të dy moduset kanë një katalizator të njejtë, thelbi i të cilit është përceptimi .
