Nga Aurel Dasareti
Përdhunimi si një armë lufte. I pistë, i qetë, i lirë dhe jashtëzakonisht efektiv. Sulmi seksual ndodh aty ku shkrihen normat njerëzore dhe sundojnë ato kafshore. E keni parë gjatë shpërbërjes së ish Jugosllavisë. Kur rregullat normale shoqërore zhduken, kur e ndaluara nuk është më pjesë e normës, vijnë sulmet, vrasjet, vjedhjet, dhe situatat ku secili individ vepron për përfitimin e tij.
***
Ndikon në atmosferën në një zonë dhe në kufijtë e asaj që ndihet si e drejtë dhe e gabuar. Sa e përhapur është dhuna seksuale në luftë ndryshon nga konflikti në konflikt.
Abuzimi si strategji
Në raste të tjera, sulmet seksuale janë qartësisht sistematike. Sulmi seksual ndaj grave është një armë që e përdorë një vend (shtet i egër) agresor ndaj popullatës që synon ta pushtoj. Terroristët e dënojnë edhe gruan edhe burrin. Nderi është shpesh i lidhur ngushtë me gratë dhe të drejtat e tyre.
Abuzimi seksual shpesh përfundon në sfond kur shumë njerëz humbasin jetën në luftë. Deri në dy milionë gra gjermane u përdhunuan kur ushtarët terroristë rusë fituan epërsinë gjatë dhe pas Luftës së Dytë Botërore. Ndoshta 240,000 nga këto gra vdiqën. Kur ka qenë hera e fundit që keni lexuar për të?
Njerëzit bëhen numra nëse abuzimi është mjaft i gjerë. Pothuajse askush nuk është i dënuar.
Spastrim etnik
Gjatë luftës në Bosnje, rreth 50,000 gra u përdhunuan, shumica prej tyre gra myslimane, nga sulmuesit serbë. Gjatë luftës në Kosovë rreth 20,000 gra shqiptare u përdhunuan.
Nga Ballkani, aktivistët vendas raportuan kampe përdhunimi, ku qëllimi ishte të mbarsnin gratë kroate dhe myslimane me burra serbë. Në atë rast, bëhet fjalë për dhunën seksuale si pjesë e spastrimit etnik. Në një shoqëri patriarkale, fëmijët do të marrin përsipër përkatësinë etnike të babait të tyre.
Mendoj se normat seksuale që ekzistojnë tashmë në një zonë kanë shumë për të thënë. Në kohën e shkatërrimit të ish Jugosllavisë (1991-1999, përdhunimet e agrorëve serb ishin qartazi pjesë e një spastrimi etnik. Shumë fëmijë kanë lindur si rezultat i abuzimeve. Në të njëjtën kohë, shumë gra të dhunuara i lanë burrat e tyre më pas, sepse burrat nuk kishin arritur t’i mbronin.
Disa njerëz luftojnë me fajin. “Pse piva kaq shumë, pse shkova në shtëpi me burrin?” Këto janë probleme të ndryshme nga sa do të përballen shumica e viktimave të luftës. Por shumë luftojnë me më shumë nga të njëjtat sëmundje më pas. Disa luftojnë me problemet e gjumit dhe ankthet. Të tjerë ende përmbahen nga kërkimi i situatave dhe vendeve që u kujtojnë atyre abuzimin. Disa mund të kenë shokë dhome që i fajësojnë. Ata mund të kenë probleme me jetën e tyre seksuale. Ndonjëherë shohim se janë njerëzit më të afërt ata që luftojnë më pas, jo vetë pacientët.
Sulmet seksuale të kryera nga grupet terroriste dhe ekstremiste duket se janë në rritje. Në të njëjtën kohë, bota ka hapur sytë për atë që po ndodh realisht. Në të kaluarën, besohej se përdhunimi nuk kishte të bënte me politikën e luftës. Zhvillimi ka qenë shumë i shpejtë. Ishte veçanërisht pas raporteve për përdhunimin masiv të grave boshnjake gjatë luftës ballkanike në vitet 1990 dhe gjenocidit në Ruandë (1994) që komuniteti ndërkombëtar u ndërgjegjësua për faktin se abuzimi seksual përdoret qëllimisht si një armë për të shfarosur të gjithë grupet etnike, të terrorizojë vendësit (njerëzit) dhe t’i shtyjë ata të ikin (t`i dëbojnë nga vatrat e tyre).
Kur flasim për përdorimin e përdhunimit si armë si para ashtu edhe gjatë luftërave në Ballkan, duhet të kujtojmë se këto abuzime janë urdhëruar drejtpërdrejt nga shteti barbar, terrorist nazist i Serbisë, i cili me kalimin e kohës mbrohet gjithnjë e më shumë pothuajse nga shumica e shteteve perëndimore që i thonë vetes demokratike.
Por njerëzit kanë lëvizur nga të menduarit se “përdhunimi është diçka e pashmangshme që ndodh në luftë, sepse burrat janë burra dhe gjëra të tilla ndodhin”. Ky përdhunim është një strategji e qartë lufte dhe një krim lufte që kërcënon paqen dhe sigurinë ndërkombëtare. Dhe që mund të luftohet me ndryshim qëndrimi dhe ndjekje penale të kriminelëve të fëlliqtë, të paktën me dënim me vdekje.
Po jap shembuj nga historia: Kur mbaroi Lufta e Dytë Botërore, forcat sovjetike hynë në Berlin. Shumë ushtarë rusë dhe bjellorusë sulmuan gratë gjermane. Në atë kohë, përdhunimi shihej si një nënprodukt i luftës. Si formë shpërblimi.
Kjo është ndryshe nga mënyra se si njerëzit flisnin dhe mendonin gjatë luftës në Ballkan (në Kroaci, Bosnje dhe Kosovë). Më pas ata panë se përdhunimi ishte përdorur – jo aq si shpërblim për ushtarët terroristë – por si një mënyrë për të kryer spastrim etnik.
Pamja totale e luftës. Siç dihet, përdhunimi mund të çojë në dëmtime të mëdha fizike dhe psikologjike. Dëmi është kaq serioz dhe shëndeti i tyre riprodhues ka shumë gjasa (me probabilitet të lartë) për t’u shkatërruar. Por duhet të kujtojmë se kjo ndodh në një situatë lufte. Prandaj, nuk është domosdoshmërisht sulmi seksual që është gjëja më e keqe që mund të përjetoni.
***
Në Bosnje (gusht 1995, ku u gjenda “rastësisht”) ishte një grua boshnjake që më tha përmes një përkthyesi: “Ajo që më ndodhi nuk ishte faji im. Ishte një krim ndërkombëtar, duke i lejuar barbarët serbë të bëjnë çfarë të duan me ne”.
Qeveria në Serbi që urdhëroi ushtarët të kryejnë krime të tilla të tmerrshme (përfshirë terroristin A. Vuçiq, të cilin tani perëndimorët e përkëdhelin dhe e puthin) duhet të mbajë gjithashtu përgjegjësinë kryesore për atë që ndodhi dhe nuk duhet të ketë dyshim se përdhunimi si një armë lufte çon në dënim.
Përdhunuesit nga Republika Serbo-çetnike brenda Bosnjës u thanë grave të dhunuara boshnjake se ato thjesht duhet të jenë të lumtura sepse tani do të kenë një fëmijë të një kombësie tjetër. Ose se tani mund të shkojnë në shtëpi dhe t’u thonë burrave të tyre se nuk janë aq burrë sa të kujdesen për ta.
Ky lloj i mesazheve të dërguara nga autorët e krimeve në komunitetin lokal, përmes viktimës së përdhunimit, është një taktikë e veçantë lufte që shkatërron komunitetet, një popull të caktuar (kombësi).
Prandaj edhe quhet “përdhunimi si armë në luftë”. Është një lloj lufte që bëhet përmes trupave të grave dhe që ka pasoja të mëdha. Prandaj, ne duhet të vazhdojmë të punojmë për të forcuar gratë dhe të drejtat e tyre.
Lufta ku përdhunimi është një armë. Ato tregojnë për një luftë cinike ku tortura seksuale përdoret si armë.
Unë kam qenë në të më parë. Si një luftëtar në fushëbetejë, kam njohur ndjenjën që vjen kur realiteti godet fort. Pavarësisht se sa mirë jam i përgatitur, nuk mjafton gjithmonë.
Një nga gratë që takova në mesin e vitit 1995 në Bosnje flet një gjuhë që nuk e kuptoj, por dëgjoj se zëri i saj është mbytur nga lotët. Sytë janë plot me lot.
Ajo përmes përkthyesit tregon se ushtarët serbë shkonin shtëpi më shtëpi në fshat. Me fjalët e saj, ajo përshkruan se si familjet u përzunë dhe u rreshtuan jashtë mureve të shtëpisë. Vajzave të reja u grisën rrobat. Përdhunimet e para filluan pothuajse menjëherë. Përballë prindërve. Barbarët…
Lufta më e ndyrë. Takova viktima të një prej formave më të ndyra të luftës që praktikohet në kohën tonë. Arma quhet torturë seksuale. Përdhunimet masive kryhen kryesisht në këtë shkallë për të traumatizuar viktimat, për të shkatërruar familjet, komunitetet (shoqëritë-etnitë) dhe martesat.
Në këtë mënyrë do të thyhet vullneti për të rezistuar, jo vetëm tek gratë, por tek një grup i tërë popullsie. Qëllimi është që njerëzit e rezistencës të shkatërrohen nga brenda nga dëmtimi mendor që shumë prej tyre marrin pas abuzimeve.
Është një strategji ushtarake që është e vështirë të imagjinohet se mund të ndodhë. Fatkeqësisht, kjo ndodhi në realitet, në Kroaci dhe Bosnje (1992-95, Kosovë (1998-99), tani ndodhë në Ukrainë nga rusët.
Të renditura sipas moshës (viteve)
(…) Gratë janë të frikësuara. Një nga ato me të cilët mund të flas jashtë (…). Fytyra e saj është pjesërisht e mbuluar me shall, kështu që mund t’i shohësh vetëm sytë. Ata shkëlqejnë në një farë mënyre, por të errët. Vështrimi duket i vdekur. Është e vështirë të vlerësosh moshën e saj, por mendoj se ajo ishte në fillim të viteve 30.
Ajo tregon se si jeta ndryshoi ditën kur ushtarët serbë u zhvendosën brenda në fshat.
Ata thanë se do të na vrisnin të gjithëve dhe unë mendova se do të vdisnim. Iu luta Zotit që të mos më vrisnin mua dhe 2 fëmijët e mi të moshës 5 dhe 7 vjeç të cilët qanin me të madhe, thotë ajo.
Ushtarët serbë ishin jashtëzakonisht të dhunshëm dhe i vunë flakën shtëpive tona. Na mblodhën dhe na ndanë në grupe. Gratë duhej të kalonin nëpër një lloj renditjeje ku më të rejat i hoqën mënjanë. Ushtria bëri pikërisht atë që donte. Disa nga vajzat (13-19 vjeç) janë rrahur përpara se të përdhunoheshin. Mund t’i dëgjonim duke bërtitur nga dhimbja. Më pas disa prej tyre janë lënë të shtrira në tokë. Ato ndoshta ishin të vdekura, thotë gruaja.
Disa nga fëmijët u vranë gjithashtu, por ushtarët nuk përdorën municion mbi ta. Ata i ngritën fëmijët dhe i hodhën në shtëpitë e djegura. Nënat mund të dëgjonin britma të dëshpëruara për ndihmë, klithma të tmerrshme dhimbjeje derisa ra heshtja…
_____
- Aurel Dasareti, USA, është ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike
