Përgatitur nga Abas Fejzullahi
Në panairin nderkombëtar te librit dhe shtypit në Palexpo të Gjenevës nga data, 06-10.03.2024 është organizuar në mënyrë shumë profesionale dhe të mrekullueshme paraqitja e librit si burim diturie për lexuesit e interesuar ku në mesin e qindra autorëve zvicëran dhe botëror, ishte i pranishëm edhe libri shqip nga autorë shqiptarë në hapsiren e caktuar (Stendin) e Librarisë LIZ’S BOOKSTORE E544.
Librararia Shqiptare në Kurbet (Diasporë) LIZ’S BOOKSTORE në mënyrë të organizuar kishin vendosur libra shqip për t’u vërejtur nga sytë e vizitorëve të interesuar dhe u jepeshin sqarime rreth librave shqip të vendosura në hapësiren e caktuar nga përgjegjësit e Librarisë dhe sipas programit bëheshin edhe përurime të librave nga autorët apo përfaqësuesit e autorëve shqiptarë.
Pikrisht në Ditën e Mësuesit që tani shenohet si ditë e Shkollës së Parë Shqipe në të gjitha hapsirat ku jetojnë shqiptarët (edhe pse rreth kësaj date kemi shumë pikëpyetje marr parasysh se kishte shkolla shqipe edhe më herët, si; në Piana Decli Albanesi në Sicili me 1587, Në Himarë me 1628, në Kurbin më 1632, Në Shkodër më 1638, më 1674 në Janjevë, e pasatj Pejë, Gjakovë, Prizren, Stubëll, etj).
Më datën, 07.03.2024 në hapësirën (Stendin) Lize’s Bookstore libraria në kurbet (diasporë) me qendër në Bruksel e cila kët vit kishte sjellur një numër të konsiderueshëm librash shqip nga autor të ndryshëm, në bashkëpunim me UPSH (tani Universiteti i kulturave të Gjenevës), me kohë kishte bë lajmërimin në shqip dhe frengjisht, rreth gjithë aktivitetit që do organizohej për paraqitjen sa më të mirë të librit shqip dhe programin kohorë të përurimeve.
Drejtoresha e UPSH, Znj Albana Krasniqi-Malaj, si çdo herë e kujdesshme në shënimin e datave të rëndësishme në bashkëpunim me LAPSH, KK në Gjenëvë, për nderë të 7 larcorit (marsit), pas paraqitjes të librave për fëmijë të autorit Bedri Dedja përfaqësuar nga e bija Edlira Dedja e cila lexoi vlerësimet nga vlersues-e të ndryshëm-e bërë për libratë për fëmijë të shkrimtarit Bedri Dedja tue filluar paraqitjen nga ora 17-18.
Ndërsa nga ora 18 deri në ora 20 e kishte rezervua për librin që fliste për rrugëtimin e Shkollës Shqipe në Zvicër. Me pranin e autorit, Agim Paçarizi e përfaqësuesit Abas Fejzullahu, para një numri të konsiderueshëm të interesuarish u bisedua gjërë e gjatë për librat, por edhe për shqetësimet e ndryshme rreth numrit të pakët të fëmijve në Shkollën Shipe në Zvicër. Znj Krasniqi fillimisht paraqiti 3 librat e fundit për Shkollën Shqipe të Mësimit Plotësues në Zvicër;
⦁ Mësimi Shqip në Kantonin e Aargaut-Zvicër, autor Hamzë Morina, botuar në Prishtinë, viti 2019.
⦁ Shkolla Shqipe në Gjenevë, autor Agim Paçarizi, botuar në Prishtinë, viti 2021.
⦁ 30 vjet Shkollë Shqipe e Mësimit Plotësues në Zvicër, grup autorësh, botuar në Prishtinë, viti 2021.
Znj.Albana Krasniqi bëri një përmbledhje të përgjithshme për të tri libratë qi i kishte lexuar me kujdes dhe paraqiti vlerësimet për rolin dhe rëndësin e këtyre tre librave në kohë dhe hapësirë si vepra me shumë rëndësi me të dhëna e dëshmi për Mësimin Plotësues të Shkollës Shqipe në Zvicër.
Foli edhe për ballafaqimet e vështërsit e MPSH si dhe bashkëpunimin e saj në vazhdimsi me LAPSH në K. e Gjenevës në organizimin e shumë veprimtarive kulturore në bashkëpunim me UPSH, duke mos lën pa përmendur edhe ndihmat financiare nga shteti zviceran për LAPSH-in në Gjenevë fal angazhimit të vazhdueshëm të Z. Paçarizi i cili me shumë fakte na i paraqet edhe në librin e tij.
Në vijim ja dha fjalën z. Agim Paçarizit, veteran i arsimit tanin në pension e autor i librit Shkolla Shqipe në Gjenevë, monografi për Kantonin e Gjenevës lidhur me MPSHSH.
z. Agim Paçarizi në vijim ju drejtue pjesëmarrësve të pranishëm me përshëndetje:
Mirëmbrëma e mirë se keni ardhur në kët përurim të librave shqip rreth Shkollës Shqipe në Zvicër.
Më lejoni që në fillim të falenderoj Librarinë Shqiptare të Kurbetit (Diasporës) Lize’s Bookstore ardhur nga Brukseli e që ka shprehur gadishmërin për të marr pjesë në Panairin e Librit të Gjenevës tue na bë të mundur edhe neve kurbetçarëve (mërgimtarëve) që ta kemi mundësin e plotësimit të bibliotekës me tituj të ndryshëm librash shqip.
Një falenderim të posaqëm për drejtoreshën e Universitetit Popullor Shqiptar (tani Universiteti i kulturave të Gjenevës), Znj Albana Krasniqi-Malaj, e cila në bashkëpunim me kët librari dhe LAPSH-in, na bëri të mundur të jemi para jush në kët ditë të shënuar – Ditën e Mësuesit, ku edhe shfrytzoi rastin t’ua uroj gjithë mësuesëve, Falenderoj edhe konzulin e Përgjithshëm të Republikës së Kosovës në Gjenevë, Z. Rexhep Bajraktari për pjesëmarrje, gjithashtu mikun tim Abas Fejzullahun që na ka nderua në kët përurim ardhur nga Soloturni, me të cilin ka shumë vite që bashkëpunuam për mbarëvajtjën e Mësimit Plotësues në Gjuhën Shqipe në gjithë Zvicërën. Përshëndetje edhe për kolegun tim dhe të Abas Fejzullahut, z. Arif Ejupi (mësues, publicist e gazetar profesional tani më i mirënjohur me shkrimet e tia brilante në mjetet e ndryshme të lajmeve e gazetave të shtypura dhe atyre elektronike, ku në vazhdimsi ka përcjellur me shumë kujdesë e profesionalizëm , çdo veprimtari të organizuar në fushën e arsimit, kulturës e sportit dhe në drejtimet tjera në Kantonin e Gjenevës organizuar nga kurbetçarët shqiptarë që jetojn e punojn në kantonin e Gjenevës në bashkëpunim me institucionet vendore Zvicërane në K. e Gjenevës e më gjërë.
Me Arifin ishim ndër të parët mësues të emruar nga Ministria e Arsimit, për të punaur me nxënësit shqiptarë në kantonin e Gjenevës në vitin shkollor 1995/96.
Sa jemi në dijeni, deri me sot, në Zvicër, përjashto shumë e shumë artikuj të botuar nëper gazeta e portale të ndryshme, rreth aktivitetit të LAPSH, janë botua 5 libra për Mësimin Plotësues të Gjuhës Shqipe ;
⦁ Historia e Shkollës Shqipe të Mësimit Plotësues në Zvicër, autor Shefik Osmani dhe Mahir Mustafa, botuar në Tiranë, viti 2007.
⦁ Mësimi Shqip në Kantonin e Aargaut-Zvicër, autor Hamzë Morina, botuar në Prishtinë, viti 2019.
⦁ Shkolla Shqipe në Kantonin e St. Gallenit vatër e bashkimit kombëtar, autor Vaxhid Sejdiu, botuar në Prishtinë, viti 2020.
⦁ 30 vjet Shkollë Shqipe e Mësimit Plotësues në Zvicër, grup autorësh, botuar në Prishtinë, viti 2021. dhe
⦁ Shkolla Shqipe në Gjenevë, autor Agim Paçarizi, botuar në Prishtinë, viti 2021.
Sot, ne do të flasim kryesisht për librin tim, librin e mësuesit Hamzë Morina dhe për librin që përmbledhë aktivitetin 30 vjeçar të Mësimit Plotësues në Gjuhën Shqipe nëper kantonet e Zvicrës.
Libri im Shkolla Shqipe në Gjenevë, bën fjalë për fillet e para të Shkollës Shqipe në Gjenevë, pa lën anash edhe një historik të shkurtër për Zvicrën dhe shqiptarët në Zvicër e Gjenevë.
Vështërsit nëpër të cilat kaluam, sidomos brezi i viteve 80-ta e 90-ta, kur një numër i madh i mësimdhënësve ishin cak i përndjekjeve, trysnive, keç trajtimeve të vazhdueshme nga regjimi i egër serb, na dëmtuan shumë, kështu që duhet punuar shumë që popullit shqiptar mos t’i përsëriten shembuj të tillë kurrë.
Për brezat që vijnë, me qëllimin më të mirë që t’i kenë në letër të shkruar për të pasur mundësin për t’i lexuar dhe të kuptojnë rrugëtimin e vështirë të gjithë arsimdashësve, sidomos të atyre që fati e deshi të jenë larg Atdheut (edhe vetë isha njëri nga ata; i burgosur, i larguar nga puna e shumë herë i keç trajtuar), i hyra punës së shkrimit të kësaj monografie dhe atë sa më realisht e tue bërë përpjekje që të mos harrohet askush që ka sakrifikuar sadopak për mbarëvajtjen e Shkollës Shqipe.
Sa është e rëndësishme ruajtja e gjuhës dhe kulturës shqipe tek fëmijët tanë, që fati e deshi të rriten në një rreth ku flitet një gjuhë e huaj, besoj se nuk do koment. Ata, përveç se do të mbajnë lidhje me atdheun, do të janë më të plotësuar duke njohur edhe një gjuhë më tepër nga moshataret e tyre në rrethin ku jetojnë.
Porosia dhe këshilla ime për të gjithë prindërit këtu në kurbet (diasporë) përherë ka qenë dhe është: Flisni shqip me fëmijët tuaj, sidomos në shtëpi tuaja, sepse, gjuhën e vendit ata do ta mësojnë gjithsesi gjatë vijimit në mësimin e rregull nga parashkollorët nëpër qerdhe, shkolla fillore, të mesme, SHL dhe Universitete!
Në vijim vlerësimi për librin e Hamzë Morines e bëri Z, Abas Fejzullahu, me që autori i librit nuk kishte pasur mundësi të jetë i pranishëm sot këtu, por me një falenderim i është drejtua librarisë Lize’s Bookstore, përfaqësueses së UPSH, LAPSH, neve dy mësuesëve dhe gjithë pjesëmarrësve në kët përurim.
Libri Mësimi Shqip në Kantonin e Aargaut-Zvicër i autorit Hamzë Morina flet kryesisht për aktivitetin e gjithë mësimdhënësëve dhe prindërve në kantonin e Aargaut për tri dekada rresht.
Ky libër, sikur edhe dy librat tjerë që i kemi këtu, u vlerësuan lartë nga ata që e dinë se sa është e rëndësishme ruajtja e gjuhës dhe kulturës tek fëmijët që po rriten larg atdheut.
Më lejoni që para jush të lexoj një vëlerësim nga miku ynë Zvicëran dhe studiues i gjuhës shqipe lidhur me Monografin e Prof. Hamzë Morina :Mësimi shqip në Kantonin e Aargaut- Zvicër.
Prof.em. Dr.Dr. Basil Schader, të cilin e kishim dhe e kemi vazhdimisht në krahë të gjitha veprimtarive tona, por, në përurimin e librit të mësuesit Hamzë nuk pati mundësi të jetë i pranishëm me ne:
« Shumë i nderuar dhe i dashur z. Hamzë
Shpresoj që të jeni mirë ju dhe të tuajt dhe që e filluat mbarë vitin e ri, për të cilin ju uroj, edhe pse me pak vonesë, shëndet, lumturi de suksese.
Para tri ditësh Nexhati ma solli monografinë që e botuat për mësimin plotësues shqip në kantonin e Aargaut. E shikova dhe e lexova pjesërisht me interes të madh dhe me gëzim po aq të madh për cilësinë e lartë të ketij botimi. Urime të përzemërta! Keni kryer një punë të jashtëzakonshme për të cilën ju përgëzoj nga zemra dhe duke qenë shumë i vetëdijshëm sa kohë dhe mundim lidhet me përpunimin e një libri të tillë. Urime!
Më vjen keq që s’pata mundësi të jem me ju me rastin e promovimit të kësaj vepre, mirëpo jam i bindur që të gjithë ishin po aq të kënaqur sa unë.
Me respekt të madh dhe të fala të përzemërta,
Basili
Prof. em. Dr. Dr. Basil Schader
Säntisstr. 10
CH-8523 Hagenbuch „
Në vazhdim u zhvillua një bashkëbisedim me të pranishmit përmes parashtrimit të pyetjeve dhe përgjegjeve lidhur me librat por edhe për shumçka rreth mbarëvajtjës së Mësimit Plotësues të gjuhës Shqipe në Zvicër.
Ndër shumë pyetje, ishte edhe gjendja momentale e Mësimit Plotësues në kantonin e Gjenevës, por edhe në gjithë Zvicrën shumë shqetsuese për numrin e paktë të nxënësve që vijojn MPSH ndërsa nëpër mejtepet e xhamive gjithandej Zvicrës shumë më shumë! Kur dihet se vetem LAPSH-rë është e autorizuar dhe përgjegjëse për organizimin MPSH në Zvicër.
Pyeteve ju përgjegjen Agim Paçarizi dhe Abass Fejzullahi që kishin të bënin rreth librave që përuroheshin por edhe rreth MPSH në Zvicër.
Konzuli i Përgjithshëm i Republikës së Kosovës në Gjenevë, z. Rexhep Bajraktari, në fjalën e tij përshëndetëse lidhur me rëndësin e përurimit të tri librave foli edhe për rëndësin e veçantë të MP të SHSH në Zvicër dhe rëndësin që ka për brezat e rinjë dhe brezatë që vijnë (edhe vet ishte rritur në një rreth ku flitet gjuha e huaj) për ruajtjen e gjuhës dhe trashëgimin kulturore kombëtare dhe gatishmerin e tij në përkrahje të LAPSH- në Zvicër.
Rreth pyetjeve se ku qëndron problemi për mosvijimin e përgjithshëm të fëmijëve në Mësimin Plotësues të gjuhës Shqipe, u shfaqen shqetësime dhe u praqiten edhe mendime e përgjegje gjatë, bashkëbisedimit nga të pranishmit tue fajsua dikush, prindërit, dikush mësuesit, etj.
Por, sipas Abas Fejzullahut e Agim Paçarizit, me që ishin edhe të kësaj fushe, që me dekada kanë punua me nxënësit si në atdhe ashtu edhe në Zvicër, tue njohur mirë përgaditjën shkollore të shumicës së prindërve, përpjekjet e tyre për punë dhe përgjegjësi ndaj punës, batëkuptimet pa përjashtuar edhe paragjykvimet në rrethanatë jashtë atdheut u dhanë shpjegime e përgjegje për lëshime dhe dobësit por edhe për përpjekje dhe suksese pozitive në veçanti deri në shpalljën e Pavarsisë së Kosovës.
Që nga shpallja e Pavarësisë së Kosovës, për herë të dytë më, 2008, lidhur me gjendjen jo të mirë të MPSH në Zvicër bie kryesisht mbi institucionet përgjegjëse shtetërore të Republikës së Kosovës dhe Shqipërisë për këtë ka të dhëna e dëshmi të mjaftueshme, pa i lënë anash ndarjetë dhe përçarjet e shkaktuara brenda LAPSH në Zvicër, si pasojë e politikave lakmuese dhe karrjeriste po edhe ndikimet e partive politike në Kosovës e Shqipëri në pozita e pushtet që kanë bërë luftë jo për Drejtësi e Shtet të mirëfilltë, por tue jetësuar keqpërdorimet në të gjitha drejtimet dhe për fatin e keq këto veprime të shëmtuara janë bartur edhe në kurbet pra edhe LAPSH dhe si pasoj kemi gati të njejten gjendje..!
Sot, secili duhët ta kuptoi se puna dhe përpjekjet vullnetar për organizimin dhe mirëvajtjen e Mësimit Plotësues në gjuhën Shqipe qe 30 vite, tani më nuk është i mundur dhe u dëshmua se s’ka sukses.
Lidhur me këtë me kohë janë bërë me dije me shkrim Qeveritë e shteteve shqiptare që duhet t’a marrin seriozisht organizimin dhe përkrahjën e Mësimit Plotësues në kurbet (diasporë), andaj, nga këtu edhe njëherë u bëjmë thirrje organeve përgjegjëse që të merren seriozisht me këta fëmijë që po rriten larg atdheut, për t’ua mundësua që të bashkohen si shqiptarë në rrethin ku jetojnë, e të pengojnë shkrirjen e tyre.
Të ndihmojnë bashkë në mbarëvajtje të MPSH e mos të lejojnë keq organizime përçarëse siq ka ndodhur në vitin 2019. Ata që kanë njohuri të organizimit dhe funksionimit të Shtetit Zviceran e dijnë se nga viti 1995 LAPSH është institucioni i vetëm që njihet nga autoritetet Zvicerane për organizimin e Mësimit Plotësues të Gjuhës Shqipe në Zvicër.
Në vazhdim, Z. Rexhep Bajraktari i njoftoi të pranishmit se kohëve të fundit është bisdedua edhe për kët problem që u përmend nga zotrinjët Paçarizi dhe Fejzullahu, dhe qeveria e R. Kosovës dhe R.Shqipërisë, kohëve të fundit shpresojmë se kanë me u marr më seriozisht këto probleme.
SI PËRFUNDIM: Nëse bëhet një analizë e hollësishme në të gjitha drejtimet në përgjithësi me të dhëna e dëshmi për të gjitha rrjedhat e deritashme në haapësirat shqiptare në 20-30 vitet e fundit e në veçanti në Kosovë pas vitit 2000 në drejtimin e EKONOMISË, ARSIMitT, SHËNDETËSISË DHE DREJTËSISË, në veçanti pa lënë anash edhe POLITIKEN dhe politikëbërjen e politikuajve tue filluar nga Kuvendi me kurvendarët, ndikimet e përfaqësuesëve fetar nëpër faltore e televizione me gazetarët të cilët tue dashur gjëja me ua kruar vetullen për me nxjerrur sa më shumë të dhëna me bashkëbiseduesit për interesat e të sipërpërmendurve shikuesëve dhe bashkëbiseduesëve u qesin syrin..! Në vijim po shërbehem me thënien e SAMI FRASHËRIT:
„Nëse do të mbjellësh për një vit, mbill misrër e grurë.
Nëse do të mbjellësh përgjithmonë, mbill arsim e kulturë.“
_______________________________________________________________
Sipas rrjedhave të deritanishme të sipërpërmendura mund të parashtrohet edhe kjo pyetje për shqetësimet ekzistuese: Shqiptarët a mos ende janë tue mbjellur më shumë misër e grurë se sa arsim e kulturë?!
