Pirro Prifti, kënga labe nuk rrjedh nga kori kishtar ortodoks, është me rrënjë vetëm shqiptare

Shoqata Kulturore “Labëria”

-Vaso Tole të dalë të mbroj veten jo të dërdoj sejmen, thirrje për të ulur kokat para klerit kishtar bizantin.

Shoqata Labëria :”Nderi i Kombit”

Pas dy ekstremeve të egërsuara; Vasil Gjikës dhe Kristo Mërtirit, Vasil Tole hedh në treg një element “neutralizues”, por më helmues se dy të parët: Pirro Priftin, i cili tenton ta trajtojë problemin e “isopolifonisë”, si një luftë për autorësinë e “isopolifonisë: “UNESCO nuk e di, se zhurma pas shpalljes Kryevepër botërore të Isopolifonisë labe, vazhdon  në Shqipëri, se kush e ka meritën për këtë fitore, shoqatat apo individët, si Vasil Tole dhe Kristo Mërtiri”.

Nuk dimë si është  ngatërruar Prifti në këtë kakofoni spekulimesh,dhe si trajtohet sot në UNESCO ky debat,  por aktualisht kemi dy të kundërta, krejtësisht të qarta: Vasil Tole ka pretenduar si vepër individuale “isopolifoninë” e UNESCO-s, ndërsa Shoqata Labëria edhe intelektualët që e mbështesin atë, e kanë mohuar krejtësisht “isopolifoninë e UNESCO-s, pretendimin për flamurin ia kanë lënë Pirro Priftit, i cili, ndonse mundohet të sillet si profesor ekstraordiner, e shtrëmbëron realitetin: “Debati midis Shoqatës Labëria dhe individëve, kundër dhe pro z Vasil Tole, Kristo Mërtirit,  se kush duhet të mbajë “flamurin janë debate tipike shqiptare që u ngjajnë kakofonive të politikanëve tanë”.

Ky është një trajtim spekulativ, qoftë në aspektin politik, qoftë në atë parimor, sepse Pirro Prifti nuk e ka nivelin kulturor dhe njohjen profesioinale të përcaktojë piketa dhe të bëjë analiza serioze për situatën e debatit për “isopolifoninë” e sirenave greke, prandaj gabohet duke e quajtur kërkesën e Shoqatës Labëria, për heqjen e “isopolifonisë” së sirenave  nga UNESCO, si “kakofoni”  dhe “prtendim flamurtari”(!) Duke mos e pasur këtë nivel kulturor, Pirro Prifti zhytet thellë në llumin e Vasil Toles, duke dhënë direktiva brenda platformës pseudoshkencore të Toles: “Kjo zhurmë kakofonike mbahet e lidhur edhe për origjinën nga sirenat e Homerit, apo nga iso e këngëve kishtare  të ritit bizantin. Ky debat duhet parë në kontekstin e argumenteve historike, sesa në kontekstin mitologjik”.

Me këtë çerek reflektimi, na u duk, se Prifti do të binte në brazdë, sepse provon, se debati i Shoqatës Labëria dhe specialistëve të muzikës shqiptare, nuk zhvillohet “për flamurtarin”, por për gjenezën, jashtë kontekstit mitologjik, zhvillohet për devijimet shkencore dhe etnike të trashëgimisë shpirtërore të popullit tonë. Mirpo Prifti na qenka më tepër i rafinuar, sesa e prezanton veten: “Tek historia e Odiseas, Sirenat nuk këndonin këngë vajtimi dhe as në “iso”,  kënduan këngë lavdërimi  “me këngën e tyre të ëmbël… Një gjë është e sigurtë  se sirenat me të cilat u takua Uliksi  me shokët e tij,  nuk këndonin me iso,  por sipas Homerit këndonin këngë panegjirike  për lavdinë e Uliksit,  në vend të “kuje-ve” të personaliteteve  të nderuara Vasil Tole dhe Kristo Mërtiri”.

Ç’mund t’i themi Pirro Priftit, që pretendon për të dhënë mend, por s’ka as për vete, sepse është gjysëm shekulli mbrapa nga konkluzionet e studiuesve shqiptarë të Institutit të Kulturës Popullore? Vallë me të vërtetë Pirro Prifti e ka dëgjuar “këngën e ëmbël të sirenave”, apo beson, se mund ta ketë dëgjuar Homeri për të cilën shprehet në mënyrë të sigurtë?! Si mund të këndonin sirenat këngë të ëmbëla, ose këngë elegjiake, kur sirenat nuk kanë jetuar kurrë, sepse janë qenie ireale të krijuara nga fantazia njerëzore? I ka trutë në rregull ky Pirro Prifti?! Janë njerëzit që krijojnë me fantazi sirenat dhe jo sirenat të krijojnë kulturën shpirtërore të njerëzve!

Nëse në lagjen e Pirro Priftit, ndodhet ndonjë sirenë, le t’ia sjellë Akademisë së Shkencave dhe Ministrisë së Kulturës, për ta dëgjuar edhe ne, dhe me kënaqësi do t’ia lemë flamurin e UNESCO-s Vasil Toles dhe Kristo Mërtirit. Me pretendimin edhe të Pirro Priftit, se polifonia shqiptare e ka origjinën nga kënga e sirenave greke, mbyllet problemi dhe UNESCO urgjentisht, nëse mendon se veprimtaria e saj është serioze, duhet ta ndryshojë emërtesën e “isopolifonisë” dhe gjenezën e saj nga kënga e sirenave greke. Kjo e kompromenton rëndë edhe Jurinë e UNESCO-s, sepse ata vetë, nuk kanë dëgjuar sirenat në dosjen e përcjellë, por polifoninë e popullit shqiptar të regjistruar në video. Nëse Juria e UNESCO-s ka dëgjuar këngët e sirenave, ne i përlemi me respekt, në të kundërt ata duhet t’i kërkojnë falje popullit shqiptar me respekt.

Argumentimet e muzikantëve dhe profesorëve Aleksandër Peçi, Sokol Shupo, Mjeshtrit Zhani Ciko, Bajram Lapi, etj  nuk janë kakofoni, janë argumente shkencore në unison me konkluzionet e studiuesve shqiptarë për 50 vjet, për të vendosur kulturën kombëtare në vendin që meriton, si produkt shpirtëror i popullit shqiptar, jo i popullit grek, në pronësinë e të cilit janë sirenat.

Në librin e Vasil Toles “Odisea dhe sirenat…viseve isopolifonike të Epirit”,  të katër elementët, Odisea, Sirenat, Isopolifonia dhe Epiri, konsiderohen prej Toles si etnitete greke, madje këtë e afrimon qartësisht: “Iliada” dhe “Odisea”, përbëjnë burimin e parë historik, monumentin e parë të shkruar, i cili përshkon aktet e trimërisë së parahelenëve në këtë epokë”. (S. Tole, Odiseja dhe Sirenat, vep. e cit. f. 65) Sikundër e shikon edhe Pirro Prifti,  polifonia shqiptare studiohet mbi një libër që flet për parahelenët. Këtu qartësohet problemi dhe “isopolifonia” na qenka produkt i parahelenëve dhe jo e parailirëve.

Pirro Prifti, me sa duket duhet të jetë pinjoll priftërijsh, sepse pason Vasil Tolen: “Përsa i përket isopolifonisë, ajo për nga ngjajshmëria, duhet ti ketë fillesat tek psallmet e ritit religjioz, lindor bizantin”. Ky konfirmim, e demaskon Vasil Tolen dhe Kristo Mërtirin, të cilët mohojnë, se “në dosjen e UNESCO-s nuk ndodhet e përcaktuar prejardhja e “isopolifinisë” prej korit kishtar bizantin”. Për ta imponuar këtë shtrëmbërim shkencor, Pirro Prifti bën kompetentin “E vërteta  për origjinën e isopolifonisë do të dilte më lehtë, nëse profesionistët e muzikës dhe të studimeve filologjike nuk do të kishin paragjykime, por do të duhej të kishin ulur kokën dhe do të kishin pyetur muzikologët dhe filologët klerikë të ritit lindor, nëse ka ngjajshmëri të isopolifoinisë labe me korin kishtar bizantin,  në raport me këngën e sirenave të Homerit”.

Kjo deklaratë diversioniste e Pirro Priftit, dëshmon, se as Vasil Tole, as Vasil Gjika, as Kristo Mërtiri dhe as Pirro Prifti, nuk janë të rastësishëm në këtë llogore priftërinjsh bizantinë. Synimet e tyre janë politike. Pretendimi i Pirro Priftit, se “isopolifonia“ shqiptare vjen nga kori bizantin, kërkon të vërtetojë tezën e shovinizmit grek, se populli shqptar është ngulur në këto troje në shek e X-XI!

Është ende i vogël Pirrto Prifti t’i bëjë thirrje profesionistëve të muzikës shqiptare, të ulin kokat përpara klerikëve të ritit lindor, të cilët nuk janë veçse përçues të idologjisë së shovinistëve të Vorio-Epirit, tendencë e cila nënkuptohet edhe nga përdorimi i cilësorit “paragjykime”, maskuar me dinakëri nga Pirro Prifti. Megjithatë Pirro Priftit i jemi mirënjohës se me deklaratën e tij diversioniste, Vasil Tolen e dëshmon si njeri kokë ulur para klerit bizantin, prandaj edhe e ka imponuar polifoninë shqiptare si e prejardhur “prej korit të kishës bizantine”.

Është Pirro Prifti dhe Vasil Tole që duhet të ulin kokën para studiuesve shqiptarë të periudhës 50 vjeçare dhe t’i pyesin ata, sikurse i kanë pyetur muzikantët e sotëm shqiptarë dhe të gjithë studiuesit e tjerë: Ramadan Sokolin, Beniamin Krutën, Hysen Filjen, Pirro Misën, Spiro Shituni etj., të cilët e kanë lënë të dokumentuar prejardhjen e polifonisë së popullit shqiptar në Konferenca Shkencore dhe studimeme në revistën “Kultura popullore”. Prof. Sokoli qysh në Konferencën parë të studimeve Albanologjike në nëntor 1962, ka theksuar:  “Meqënëse në muzikologji mbizotëron mendimi se grekët dhe romakët e lashtë nuk këndonin këngë polifonike, është shtruar çështja nëse polifonia e siujdhesës  ballkanike është me prejardhje të lashtë, e mbijetuar deri në kohën tonë, apo kemi të bëjmë me diçka të ardhur! Disa hulumtues e kanë kundruar polifoninë popullore të kësaj siujdhese, si rrjedhojë e ndikimit të liturgjisë bizantine, por ky hamendësim as është vërtetuar as është miratuar, madje është pohuar e kundërta: huazimet e liturgjisë kishtare nga traditat popullore. Për këtë prof. Sokoli ka shkruar: “Polifonia popullore shqiptare, e cila shtjellohet në shkallë të gjymta pentatonike,  nuk ka ndonjë lidhje morfologjike  me literarurën bizantine, e cila shtjellohet në shkallë modale heptatonike. Vetë tiparet origjinale të polifonisë sonë dëshmojnë se është trashëgimi e një tradite  të lashtë që ka lindur këtu në vend.”(Konferenca er parë Albanologjike, Tiranë 1965, 334)

Cli është ky Pirro Prifti, që duhet të poshtërojë profesorët e mëdhenj Ramadan Sokoli e Beniamin Kruta, studimet e të cilëve janë monumentale, të plotësuara edhe nga studjuesit e tjerë të etnomuzikologjisë? Përse lind nevoja që muzikantët dhe filologët shqiptarë të pyesin klerin e riteve lindore, ndërkohë që kanë pasurinë shkencore që na kanë lënë studiuesit shqiptarë?! Përse doni ta zhveshni këtë popull nga identiteti që dëshmon autoktoninë e tij në këto troje dhe lashtësinë në to, sikurse e kanë dëshmuar edhe studiues të huaj?! Studiuesi boshnjak Cvjetko-Rihtman në vitin 1954 ka shkruar: “Prania e polifonisë dyzërëshe në këto zona mund të shpjegohet si një trashëgim i huazuar nga fiset e lashta ilire, ose e kanë ruajtur ilirët e sllavizuar në këto treva”  (Cvjetko Rihtman, – “O ilirskom porjeklu polifionia oblika narodne muzike, Bosnje i Hercegovine.  Rad Kongresa Folkorista Jugoslavije”. Na Bjelalnici, 1955. I u Puli 1952. Zagreb. 1958, f. 99)

Që Pirro Prifti është një mercenar i Vasil Toles, këtë e dëshmon kopjimi i koncepteve të gabuara të Toles: “Tek Homeri gjejmë të përshkruar mjeshtërisht  dukurinë e vajtimit masiv,  që siç i shohim  nuk është gjë tjetër veçse forma arkaike e “të qarës me botë”.  Sikurse ia kemi dëshmuar akademikur Vasil Tole, po ia dëshmojnë edhe Pirro Priftit: Së pari këto vajtime nuk gjenden vetëm në këngën e XXIV të Iliadës, gjenden edhe në këngën e III në vajtmet e Briseidës dhe Akilit për vrasjen e Patroklit. Së dyti vajtimet e Andromakës, Hekubës, Helenës, Kasandrës, nuk janë e qarë me “botë”, sepse e qara me botë nuk ka as teks poetik as melodi elegjiake, ka vetëm britma dhe ulërima për të dhënë mandatën që vjen në familjen ku ka ndodhur gjëma. Ajo ka formë hetereofonike. Është e “qara me ligje”, ajo që e vajton të vdekurin me poezi dhe muzikë, brenda një arti sinkretik, traditë që ka ekzituar në Iliri, e sot praktikohet ende në fshatra të Labërisë dhe Malsisë, ku ndodhen ende gjyshe të krusura që nuk e ndryshojnë dot traditën homerike. Këtë e kanë dëshmuar Pukëvili, Hahni, Hjuz, Hamond, Lamberc etj. Lamartini ka shkruar se “Për të kuptuar këngët e palikarëve grek, duhen studiuar këngët e shqiptarëve”.

Po i sjellim Priftit ligjërimin e Brizejdës për Patroklin:

Foli tuj qa. E gratë mbas saj rënkonin,

Brengën e tyre e vrasjen e Patroklit  (Iliada, kënga e XIX, v 358 f. 311)

E gjithë “Iliada” mbyllet me ceremonialin e varrimit të Hektorit, nga i cili Homeri ka regjistruar një sërë ligjërimesh mahnitëse:

Andromaka:

O burri im n’lule të jetës vdiqe,

E mue të ve po m’len n’sarajet tua

Dhe jetim foshnjën……..

Kulm e themel Ilioni do të shembet.

Pse ti që e mbrojte vdiqe o dalëzotës

dhe shpëtimtar i grave t’reja e i foshnjave,

…Nëpër qytet prandaj vajtojnë gjithë popujt

Kështu e vajtoi dhe gratë ja plasën vajit…(Iliada-kënga e XXIV v.861-883 f.396)

                   Helena :

Për zemrën time ti ke qenë më i dashuri

Mdër gjithë kunetërit, o Hektor i ndritur

…Kur s’më rëndove me fjalë të liga dhe fyese

Prandaj un’qaj e fshaj me shpirt e zeza

Pse n’Trojën vigane ma s’do t’kem dalzotës

…kështu e vajtoi me të dëneste turma..( Homeri –kënga e XXV, v.906, f. 387)

Dymijë e tetëqind vjet  më parë epet homerike na informojnë për “të qarën me ligje” çka korrespodon me këtë traditë në Shqipëri, sepse në Shqipëri gjatë ceremonialit mortor, e qara e grave bëhet me poezi, me këngë. Ne do t’i luteshim Pirro Priftit, t’ia mësojë saktë akademikut Tole, se ku qëndron ndryshimi midis të “qarës me botë” dhe të “qarës me ligje”.

Pirro Prifti, shpalljen e “iso polifonisë popullore shqipitare, si kryevepër e “Trashëgimisë gojore të njerëzimit”  mbrojtur nga UNESCO”, e konsideron  “një ditë historike”, sepse në UNESCO ka hyrë polifonia shqiptare me prejardhje greke.  “Në këtë ditë – shkruan Pirro Prifti, – kjo u kumptua nga të gjitha mediat e botës”, sikur Konferenca e Asadorëve të Londrës, që coptoi Shqipërinë më 1913,nuk u kumtua nga të gjitha mediat e botës!

Mjafton që lexuesi të analizojë titullin e shkrimit të Pirro Priftit: “Isopolifonia labe përballë kakofonisë Shqiptare për origjinën”, për të kuptuar kakofoninë e Pirro Priftit, sepse polifonia nuk është trashëgimi shpirtërore vetëm e Labërisë, por e tërë Shqipërisë, dhe e dyta polifonia shqiptare e ka përcaktuar origjinën e saj, sa vetë populli shqiptar dhe as Vasilis Toles me mercenarët e tij dhe as UNESKO, as disa ministre injorante, që uzurpojnë institucionet, nuk do të mund ta ndryshojnë origjinën shqiptare dhe të hershme të polifonisë shqiptare.