Nga: Teuta Haxhijaj, Gjermani
„Pse të pëlqen kaq shumë veshja e katunit që po e reklamon kështu?“ më pyeti dikush që po ashtu vjen nga ana jem. „Hë, pse pra?“
Qe po t‘i tregoj arsyet pse, i thash, dhe ato janë të shumta: është veshje kombëtare e jona, me shekuj e vjetër, unike, e pa ndikuar nga veshjet e kulturave të huaja si dimijat e këto shëmtitë tjera, pastaj i ka rezistu dhe vazhdon m’i rezistu modernizimit dhe vishet edhe sot e kesaj dite. Kjo veshje e bënë secilen grua të duket si mbretëreshë dhe deshte e s‘deshte nuk ke qare pa patur respekt ndaj saj.
Pastaj të dy gjyshet e mija e kanë mbajtur deri ne vdekje këtë veshje, jam rritë tu i pa ashtu, por momenti se kur e kam regjistruar në mendje këtë veshje, lidhet me një përjetim në fëmijërinë time shumë të hershme…
Baba kishte shkuar ne Gjermani në fillimin e viteve te 70-ta, më vonë edhe nana e ma vonë edhe disa nga fëmijët.
Ishte një mëngjes vere. U zgjova vonë nga gjumi, vonë si zakonisht dhe kur dola ne koridor vellau me tha që është ardhë baba natën vonë. Vrapova në kuzhinë tuj mendu se duhet me qenë aty por kishte qenë veç nana tuj t‘hollu petë për pite për drekë.
– mirëmjes. Ku o baba? – e pyeta nanën me një frymë.
– mirëmjes. A ke fjetë mirë?- ma ktheu ajo- baba yt u shku te Mustafajt me pa nanën Hylë. ( Mustafajt ishin familja e mixhës me te riut ku jetonte edhe gjyshja).
Duke qenë ma e vogla ne familje, në qendër të vëmendjes dhe me e lazdruara, u hidhërova shumë që për babën paska rëndesi ma shumë dikush tjeter se sa unë, perndryshe ai m‘kish pritë deri sa isha çu prej gjumit e jo me shku te Mustafajt. Dola jashte duke e perplasë deren pas meje me shpresën qe ka me dalë nana pas meje për me ma ba dert këtë punë pak. Kot. Ajo nuk doli nga kuzhina hiç dhe pas pak erdhi vellau:
– po thot nana paja këtu për nji minut.
Shkova prap në kuzhinë, hundë e buzë të bera bashkë dhe u ula goxha larg nanes qe po vazhdonte me t‘hollu.
– a po don me hangër bukë?
– s‘du me hanger bukë as kurgjo.
– çka ki që je idhnu? Pse e përplase derën ashtu? Nigom mirë çka po t‘thom- vazhdoi nana- mos e përplas kurre ma deren ashtu edhe mos mendo se t‘vjen kush mrapa kur t‘rrebavesh kështu. A je tu m‘nigu?
Heshtje nga ana ime.
– çka m‘ki ti mu?- m‘pyeti nana.
– nanë- ia ktheva pa e kqyre ne sy
– a m‘don ti mu?- vazhdoi ajo.
Si kryeneqe qe isha, plus e hidheruar, mezi e qita nje „po“ nga goja.
– eh, qysh m‘ki ti mu e qysh m‘don, qashtu e ka baba yt nanën Hylë. Nuk e ka pa që sa mujë dhe e ka marrë malli për të.
Dola nga kuzhina me shku me humbë dikund. Baba nuk po m’dojka mu ma s’shumti e edhe nana m’bërtiti. Ma s‘miri me ikë dikund e mos me u kthye ma. U solla nëpër oborr teposhtë e përpjetë e dikur vendosa me ja dhanë babës edhe një shancë.
Shkova te Mustafajt.
Nana Hylë, baba, baci Mustafë dhe të tjerët kishin qenë ulur nër hije. Kur me pa baba i hapi duart dhe me perqafoi shumë. „Hala po më dojka“ mendova me vete dhe mu zbut hidhërimi pak. Nanën Hylë e shihja për herë të parë në veshje tjetër dhe jo në atë të katunit. Se çka bash kishte patur veshë nuk më kujtohet më por me erdhi shumë çudi sepse nuk isha mësuar me pa veshun ndryshe.
– valla bre nanë, dyqysh krejt tjetër po m’dokesh veshun keshtu- po i thot baba – s‘kokna mësu me
t‘pa kështu.
– paj u lava e u vesha ma kollaj qishtu- ia ktheu nana Hylë dhe vazhduan me biseda tjera. Nuk vonoi shumë dhe ajo u çu e hyni brenda n‘shpi. Shkoi ma shumë se gjysëm ore dhe baba po me thot shko kqyr çka u bo me nanën Hylë se u vonu shumë. Kishte qenë ne dhomën e saj. Tashmë e kishte veshë veshën e katunit dhe kishte qenë tu e lidhë lidhcën e marhamën në krye.
– qe, qe, gati jam me dalë – ma ktheu. U ndreq mirë, e kqyri vetën në një pasqyrë te vogël të varun në murë dhe u nisëm shkallëve teposhtë.
– o hajde nanë bre – ia bani baba- tash po ma çon mallin e nanës Hylë qysh jam mësu me pa tanaherët. U çuan në kamë të gjithë dhe ashtu qendruan deri sa ajo u ul.
Nana Hylë, nje plakë zojë me çehre të randë e cila nuk qeshte shpesh, iu buzëqeshi djemve të saj të cilët në të po e shihnin atë burimin e pashterrshëm të dashnisë.
Edhe pse çdo ditë e kisha parë atë veshje, ai ishte momenti kur vetdijshëm e kisha përceptu bukurinë dhe madhështinë e saj e bashkë me të edhe te nanës Hylë.
U nisëm me shku me hanger drekë që nana tashmë me siguri e kish ba gati. Rrugës mendoja me vete: ishalla nuk i kallxon nana babës që iu kam hidhëru sot në mëngjes 
